ΑΡΚΦΟΡΣ, Πίνακας Συμβάντων 7-11 Δεκ. 1944

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ

Από 7 έως 11 Δεκεμβρίου 1944 όπως αναγράφονται στο Ημερολόγιο του 46ου Αγγλικού Συντάγματος Αρμάτων (WAR DIARY του 46th ROYAL TANK REGIMENT. Διοικητής ταγματάρχη; CAMPBELL).

7 Δεκεμβρίου:

10.00; Περίπολος αποτε­λούμενη εξ ενός υπαξιωματικού, τριών οπλιτών και ενός Έλληνος αξιωμ­ατικού μετά τριών Ευελπί­δων, εξήλθε του στρατοπέ­δου προς αναγνώρισιν της ΒΔ τούτου περιοχής. Ο ΕΑΑΣ άνοιξε πυρ κατά της Περιπόλου, ενώ συγ­χρόνως βάλλει δι’ αυτομά­των όπλων κατά, του στρα­τοπέδου μας. Όλα τα διαθέσιμα άρματα ανταποδίδουν τα πυρά.

10.30: Η όλη περιοχή ήσυχος, παρά το ότι σποραδικά πυρά βάλλουν κατά του στρατοπέδου.

14.00: Άφιξις υπαξιωματικού εκ της Περιπόλου, ο οποίος αναφέρει ότι αύτη βληθείσα κατέφυγε εις μίαν οικίαν. Αποστέλλεται άρμα μάχης (ίλαρχος ΤΗΟΜΑS) προς ανεύρεσιν και παραλαβήν της Περιπόλου.

14.20: Το άρμα επιστρέφει μετά της Περιπόλου. 1 οπλίτης νεκρός (THOMAS)

Οι Εκατόμβες της Χωροφυλακής κατά τα Δεκεμβριανά 1944

ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΕΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΠΛΙΤΑΙ 

Συνταγματάρχαι: Οΐκονομόπουλος Σ., Μπρίλλης Ή., Νικηφοράκης Γ. 

Άντισυνταγματάρχαι: Τζουγιόπουλος Σ., Ξυπολυτάς Γ. 

Ταγματάρχαι: Τσοτάκος Δ., Τζάννες Ν., Φωτόπουλος Φ., Κασσόλας Δ., Σταυράκης Σ., Τρουλλινός Έ., Μπουλούκος Θ., Άρχοντάκης Μ., Φραγκιαδάκης Ή., Κορμόβας Ά., Πολιουδόβαρδας Μ. 

Μοίραρχοι: Στεφανάκης Κ., Καπόπουλος Ε., Μασουρίδης Π., Λαφογιάννης Δ., Κετσέας Π., Γκουμογιαννόπουλος Ν., Κοντόπουλος Ί., Μίκροβας Ά., Νιαρχάκος Π., Παπακώστας Κ., Σεβαστός Ί. 

Υπομοίραρχοι: Τιμοθεάτος Γ., Γιαννΐκος Ν., Καπάτος Δ., Άντύπας Δ., Ευαγγελίου Ά., Τρυγώνης Ά. 

Μονάδες και Δύναμη Ελληνικού Στρατού Μέσης Ανατολής στις 19-8-1944

α/α	Μονάδες και Υπηρεσίες	Αξκοί	Οπλίτες	Κρατούμενοι Αξκοί	Κρατούμενοι   Οπλίτες	Παρατηρήσεις
1	III Ελληνική  Ορεινή Ταξιαρχία (πλην Πυροβολικού)	174	2523	–	–	(α) Υπό το 6ο Τάγμα Φρουρών
2	3ος Λόχος Φρουρών (Ιταλίας)	5	108	–	–	(β) Υπό συγκρότηση
3	III Σύνταγμα Πεδινού Πυροβολικού	45	750	–	–	(γ) Υπό διάλυση
4	Ιερός Λόχος	337	653	–	–
5	8ο Τάγμα Φρουρών	33	550	–	–
6	5ος Λόχος Γενικών Μεταφορών	15	400	–	–
7	6ος Λόχος Γενικών Μεταφορών	15	381	–	–
8	7ος Λόχος Γενικών Μεταφορών	11	217	–	–
9	6ο Τάγμα Φρουρών	13	146	–	–
10	2ος Λόχος Μηχανικού(α)	8	173	–	–
11	Λόχος Ελλήνων Σκαπανέων	4	170	–	–
12	5ο Τάγμα Φρουρών	14	184	–	–
13	II Απόσπασμα Διαβιβάσεων	4	68	–	–
14	Συνεργεία Γραμμών Συγκοινωνιών	5	57
15	9ο Τάγμα Φρουρών	4	258	–	–
16	11ο Τάγμα Χωροφυλακής	44	417	–	–
17	21ο Ειδικό Τάγμα	25	56	–	–
18	22ο Ειδικό Τάγμα	25	108	–	–
19	24ο Ειδικό Τάγμα (β)	–	–	–	–
20	Υπουργείο Στρατιωτικών (Λόχος Φρουράς)	103	119	–	–
21	Υπουργείο Προνοίας	82	514	–	–
22	Υπουργείο Δικαιοσύνης	80	133	–	–
23	Γενικό Επιτελείο Στρατού	111	91	–	–
24	Διεύθυνση Ελληνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών	34	80	–	–
25	Στρατιωτική Διοίκηση Παλαιστίνης	6	6	–	–
26	Φρουραρχείο Καίρου	31	104	–	–
27	Φρουραρχείο Αλεξάνδρειας	16	54	–	–
28	Φρουραρχείο Ισμαηλίας	12	19	–	–
29	Φρουραρχείο Βηρυτού	6	18	–	–
30	Φρουραρχείο Χαλεπίου	1	3	–	–
31	Φρουραρχείο Χάιφας	4	6	–	–
32	Φρουραρχείο Τελ Αβίβ	1	12	–	–
33	Φρουραρχείο Ιεροσολύμων	7	11	–	–
34	Φρουραρχείο Λευκωσίας	1	3	–	–
35	Φρουραρχείο Σουέζ	1	9	–	–
36	Φυλακές Γκεμπέιτ	4	11	9	28
37	Έμπεδο Καμπρέτ	51	69	13	87
38	Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Μένας	1	–	12	–
39	Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Σάμιτ	8	29	2	182
40	Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Τμίμι	1	1	59	2.350
41	Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Ερυθραίας	1	1	11	1.981
42	Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Κασσασίν	71	35
43	Γενικό Κέντρο Εκπαιδεύσεως και Σχολών (γ)	91	557	–	–
44	Κέντρο Εκπαιδεύσεως Ισμαηλίας	32   2	40   2
45	Ελληνικό  Νοσοκομείο (Χαντέρας)	18	110	–	–
46	Πτέρυγα 19ου  Αγγλικού Νοσοκομείου	5	22	–	–
47	Πτέρυγα 41ου  Αγγλικού Νοσοκομείου	8	57	–	–
48	Πτέρυγα 63ου  Αγγλικού Νοσοκομείου	9	27	–	–
49	Νοσοκομείο Αλεξάνδρειας	4	–	–	–
50	Νοσοκομείο  Αεροπορίας Κάιρου	1	2	–	–
51	17ος Σταθμός Υποδοχής	2	4	–	–
52	18ος Σταθμός Υποδοχής	2	4	–	–
53	Χειρουργική Μονάδα Εκστρατείας	2	9	–	–
54	Ελληνικό Κέντρο Εκπαιδεύσεως Μεσογείου	49	583	–	–
55	Υπό μετακίνηση	2	30	11	87
	Σύνολο :	1.929	11.083	117	4.968

ΠΗΓΗ: Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ 1941-1945 (ΕΛ ΑΛΑΜΕΙΝ-ΡΙΜΙΝΙ-ΑΙΓΑΙΟ) , Αρχείο ΔΙΣ, Φ.802/2/6

Ιερολοχίτες, Νεκροί και Αγνοούμενοι κατά τις επιχειρήσεις Βόρειας Αφρικής και Αιγαίου-Δωδεκανήσων

α/α	Βαθμός/Οπλο	Ονοματεπώνυμο	Χρονολογία	Τόπος	Παρατηρήσεις
	ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ
1	Ίλγος	Μπουρδάκος Γρηγόριος	8-4-1943	Ουάντι Ακαρίτ Τυνησίας	(α) Αλεξιπτωτιστης
2	Υπλγός(ΠΖ)	Δημουλάς Παναγιώτης	16-4­-1944	Νήσος Λήμνος	(β) Όντας τραυματίας αιγμαλωτίσθηκε
3	Υπλγός(ΠΖ)	Χατζηευαγγέλλου Ευάγγ.	12-2­-45	Νήσος Νίσυρος
4	Ανθλγός(ΠΒ)	Αγλαμίτσης Ιωάννης	22-2­-1944	Κσαρ Ταρσίν Τυνησίας
5	Ανθλγός(ΠΖ)	Τσόπελας Ευστάθιος	14-7­-1944	Νήσος Σύμη
6	Ανθλγός(ΠΒ)	ΜενεκίδηςΓεώργιος	14-7­-1944	Νήσος Σύμη
7	Δόκ.Εφ.Αξ.(ΠΖ)	Λαφογιάννης Ανδρέας	18-3­-1944	Κσαρ Ριλάν Τυνησίας
8	Επγίας(ΠΖ)	Σκρέκος Βασίλειος	28-10­-1944	Νήσος Τήλος (Επισκοπή)
9	Λογίας(ΠΖ)	Μπενίκος Νικόλαος	14-10­-1944	Νήσος Νάξος
10	Δνέας(ΠΖ)	Ψιλλής Κωνσταντίνος	25-8­-1944	Νήσος Κάρπαθος
11	Δνέας(ΠΖ)	Πολυκανδριώτης Νικόλ.	28-10-­1944	Νήσος Τήλος
12	Δνέας(ΠΖ)	Παπαγιαννάκος Βασίλ.	4-12­-1944	Νήσος Μήλος
ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΘΕΝΤΕΣ
1	Λγός(ΔΙΕΡΜ)	Μεσσηνέζης Φίλιππος	2-11­-1944	Νήσος Μήλος
2	Υπλγός(ΠΒ)	Ζαγαράκης Εμμανουήλ	15-11­-   44	Νήσος Λέρος
3	Υπλγός(ΠΖ)	Κάντας Νικόλαος	1-11­   44	Νήσος Σάμος(α)
4	Υπλγός(ΠΖ)	Λουμάκης Κωνσταντ.	1-11­-   44	Νήσος Σάμος(α)
5	Υπλγός(ΠΖ)	Ζαφειρόπουλος Δημήτρ.	28-10­- 1944	Νήσος Τήλος
6	Υπλγός(ΠΖ)	Πετρόγιαννης Νικόλαος	28-10­-1944	Νήσος Τήλος
7	Υπλγός(ΠΖ)	Μπουρδάκος Κωνσταντ.	12-2­-1944	Νήσος Νίσυρος
8	Υπλγός(ΠΖ)	Δημητριάδης Αθαν.	1-5-1945	Νότια Νήσου Ρόδου
9	Υπλγός(ΠΖ)	Βαβαρούτσος Ευστάθιος	14-7­-1944	Νήσος Καστελόριζο
10	Υπλγος	Πανουργιάς Πανουργ.	22-12­-   44	Νήσος Μήλος
11	Υπλχος	Καλονάρος Κωνσταντ.	14-7­-   44	Νήσος Σύμη
12	Ανθλγός(ΠΖ)	Δημουλάς Παναγιώτης	16-3­-1944	Κσαρ Ριλάν
13	Ανθλγός(ΠΖ)	Καλαμίδας Ευστάθιος	22-2­-1943	Κσαρ Ριλάν (β)
14	Ανθλγός(ΠΖ)	Καλαμάρας Απόστολος	22-2­-1943	Κσαρ Ριλάν
15	Ανθλγος(ΠΖ)	Βορριάς Γεώργιος	22-2­-1943	Κσαρ Ριλάν
16	Ανθλγός(ΠΖ)	Φραγκάκης Μιχαήλ	1-5-1945	Νήσος Ρόδος	(α) Αλεξιπτω­τιστης(β) Όντας τραυματίας αιχμαλωτίσθηκε
17	Ανθλχος	Σούτσος Δημήτριος	24-2­-43	Κσαρ Ριλάν
18	Ανθλχος	Γραικός Γεώργιος	7-4-1943	Ουάντι Ακαρίτ
19	Ανθλγός(ΠΖ)	Στρατηγός Νικόλαος	1-11­-1943	Νήσος Σάμος(α)
20	Ανθλγός(ΠΖ)	Αναγνωστίδης Σωτήριος	1-11­-1943	Νήσος Σάμος(α)
21	Ανθλγός(ΠΖ)	Θερμιώτης Χρύσανθος	7-1-1944­	Περιπολία στο Αιγαίο
22	Ανθλγός(ΠΖ)	Σοφούλης  Κυριάκος	16-5­-1944	Νήσος Πάρος
23	Ανθλγός(ΠΖ)	Μαυροειδής Κωνσταντ.	13-5­-1944	Νήσος Σάμος
24	Ανθλγός(ΠΖ)	Διαμαντόπουλος   Σπυρ.	14-7­-1944	Νήσος Σύμη
25	Ανθλγός(ΠΖ)	Διαμαντόπουλος   Σπυρ.	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
26	Ανθλγός(ΠΖ)	Ζήρας   Δημήτριος	14-7­-   44	Νήσος Σύμη
27	Ανθλγός(Π   Ζ)	Οικονομίδης   Γεώργιος	24-8­-   44	Νήσος Κάρπαθος(β)
28	Ανθλγός(ΠΖ)	Παπαρέσκος   Γεώργιος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
29	Ανθλγός(Π   Ζ)	Κατσιμήτρος Ταξιάρχης	11-5­-   44	Νήσος Αλίμνια Ρόδου
30	Ανθστης(ΙΠΠ)	Γραβέλλας   Παναγιώτης	14-7­-   44	Νήσος Καστελόριζο
31	ΠΖ	Ψάλτης Νικόλαος	22-2­-   43	Κσαρ Ριλάν
32	ΠΖ	Νισήμ Ιωσήφ	19-3­-   43	Κσαρ Ριλάν
33	Επχίας(ΠΖ)	Μουμτζόγλου   Απόστ.	14-7­-   44	Νήσος Σύμη
34	Επχίας(ΠΖ)	Φαράκλας   Κοσμάς	16-10­-   44	Νήσος Λήμνος
35	Επχίας(ΠΖ)	Ζουρέλης   Γεώργιος	17-10­-   44	Πέλαγος Βόρ. Σποράδων
36	Επχίας(ΠΖ)	Μεστούνης   Πέτρος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
37	Λχίας(ΠΖ)	Μίχου Δημήτριος	17-11­-   44	Νήσος Λέρος(α)
38	Λχίας(ΠΖ)	Λιόντας Νικόλαος	29-3­-   44	Νήσος Ψαρά
39	Λχίας(ΠΖ)	Σαμούχος Ευστράτιος	14-7­-   44	Νήσος Σύμη
40	Λχίας(ΠΖ)	Προνοίτης   Σπυρίδων	25-8­-   44	Νήσος Κάρπαθος(β)
41	Λχίας(ΠΖ)	Αρχοντης Ιωάννης	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
42	Λχίας(ΠΖ)	Γιεντίδης   Νικόλαος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
43	Λχίας(ΠΖ)	Μπαρούτης   Λεωνίδας	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
44	Λχίας(ΠΖ)	Φραγκ ιαδάκης Κωνστ.	1-5-45	Χειμαράσι νήσου Ρόδου
45	Λχίας(ΠΖ)	Αξιώτης   Γεώργιος	1-5-45	Νήσος Αλίμνια Ρόδου
46	Λχίας(ΠΖ)	Δημητρούλης   Γεώργιος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
47	Υπαρχιφ.(ΑΣΤ)	Παγώνης   Νικόλαος	10-3­-   43	Κσαρ Ριλάν (α)
48	Δνέας(ΠΖ)	Καρασούλης   Γεώργιος	3-4-1944	Νήσος   Λέσβος
49	Δνέας(ΠΖ)	Πολυκανδριώτης   Νικόλ.	14-7­-   44	Νήσος Σύμη	(α)   Αλεξιπτω­ τιστης (β) Απελευθε­ ρώθηκε (γ) Όντας τραυματίας αιχμαλωτί- σθηκε (δ) Απέδρασε (ε) Πέθανε
50	Δνέας(ΠΖ)	Σινιόσογλου Γεώργιος	17-11­-   44	Νήσος Σάμος(α)
51	Δνέας(ΠΖ)	Ρωσίδης Αλέξανδρος	17-11­-   44	Νήσος Πέλαγος Βορ. Σποράδων
52	Δνέας(ΠΖ)	Χατζηαθανασίου Δημ.	23-3­-   45	Νήσος Χάλκη(β)
53	Στρτης(ΠΖ)	Τσαγκάτος Χαράλ.	1-11­-   44	Νήσος Σάμος
54	Στρτης(ΠΖ)	Κοντονικολάου Δημήτρ.	14-7­-   44	Νήσος Σύμη
55	Στρτης(ΠΖ)	Στεφάνου Χρήστος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
56	Στρτης(ΠΖ)	Καραμούζος Εμμανουήλ	1-3-45	Νήσος Τήλος
57	Στρης(ΠΖ)	Σαγωνάκης  Κωνσταντίνος	1-5-45	Χειμαράσι νήσου Ρόδου
58	Στρτης (ΠΖ)	Μανωλάς Στέργιος	25-8­-   44 8-9-1944	Νήσος Κάρπαθος (γ) (ε)
ΑΙΧΜΑΛΩΤΙΣΘΕΝΤΕΣ Ή ΕΞΑΦΑΝΙΣΘΕΝΤΕΣ
1	Λγός(ΠΒ)	Κωστελέτος   Δημήτριος	24-8­-   44
2	Υπλγός(Π   Β)	Ζερβογιάννης   Νικόλαος	22-3­-   45	Νήσος   Κάρπαθος(δ)
3	Υποσμηνα   γός	Ρομποτης   Παναγιώτης	15-4­-   43	Νήσος   Χάλκη(γ)
4	Ανθλγός(Π   Ζ)	Καλαμίδας Ευστάθ ιος	22-2­-   43	Ενφ ινταβίλ Τυνησίας(β)
5	Ανθλγός(Π   Ζ)	Αναγνωστίδης   Σωτήριος	10-3­-   43	Κσαρ Ριλάν   (γ)
6	Ανθλγός(Π   Ζ)	Θερμιώτης   Χρύσανθος	15-4­-   43	Κσαρ Ριλάν   (β)
7	Ανθλγός(Π   Ζ)	Βάγιας Ιωάννης	28-10­-   44	Ενφ ινταβίλ   (β)
8	Ανθλγός(Π   Ζ)	Οικονομίδης   Γεώργιος	24-10­-   44	Νήσος   Τήλος(δ)
9	Ανθστης(Π   Ζ)	Λυμπέρης   Κωνσταντίνος	28-10­-   44	Νήσος   Κάρπαθος (β) & (γ)
10	Ανθστης(Π   Ζ)	Τσαουσόπουλος   Παναγ.	10-3­-   43	Νήσος Τήλος
11	Επχίας(ΠΖ   )	Σοφίου Νικόλαος	28-10­-   44	Κσαρ Ριλάν
12	Επχίας(ΠΖ   )	Καρασούλης   Γεώργιος	23-3­-   44	Νήσος Τήλος
13	Λχίας(ΠΖ)	Μίχου Δημήτριος	17-11­-   44	Νήσος Χάλκη
14	Λχίας(ΠΖ)	Προνοίτης   Σπυρίδων	25-8­-   44	Νήσος   Λέρος(γ)
15	Λχίας(ΠΖ)	Μάγγος   Ζαφείρης	28-10­-   44	Νήσος   Κάρπαθος (γ) & (δ)
16	Λχίας(ΠΖ)	Σφόρνο Λέων	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
17	Λχίας(ΠΖ)	Άκκο Μωυσής	28-10­   44	Νήσος Τήλος
18	Λχίας(ΠΖ)	Τσελεπίδης   Φοίβος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
19	Λχίας(ΠΖ)	Μπίμπας Ιωάννης	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
20	Λχίας(ΠΖ)	Κόκκ ινος Θεόδωρος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
21	Λχίας(ΠΖ)	Ζυμάλης   Γεώργιος	28-10­   44	Νήσος Τήλος
				Νήσος Τήλος
22	Δίοπος	Βασιλάκης   Κωνσταντ.	15-4­-   43	Ενφ ινταβίλ	(α)   Όντας τραυματίας αιχμαλωτίσ- θηκε (β) Πέθανε (γ) Απέδρασε (δ) Απελευθε­ ρώθηκε
23	Δνέας(ΠΖ)	Σπανούδης   Γεώργιος	25-8­-   44	Νήσος   Κάρπαθος (γ)
24	Δνέας(ΠΖ)	Λορεντζιάδης   Νικόλαος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
25	Δνέας(ΠΖ)	Τσίμης Ιωάννης	23-10­-   44	Νήσος Χάλκη
26	Δνέας(ΠΖ)	Χατζηαθανασίου   Δημ.	15-4­-   43	Ενφ ινταβίλ
27	Δνέας(ΠΖ)	Καλλέργης   Κωνσταντίνος	15-4­   43	Ενφ ινταβίλ
28	Υπαρχιφ.(   ΑΣΤ)	Παγώνης   Νικόλαος	10-3­-   43	Κσαρ Ριλάν (δ)
29	Δνέας(ΠΖ)	Οικονομόπουλος   Κωνστ.	23-3­-   43	Νήσος Χάλκη
30	Σμηνίτης	Αδάμ Ευάγγελος	15-4­-   43	Ενφ ινταβίλ
31	Ναύτης	Τσιγγούνης   Γεώργιος	15-4­-   43	Ενφ ινταβίλ
32	Στρτης(ΠΖ)	Μανωλάς Στέργιος	25-8­-448-9-1944	Νήσος   Κάρπαθος (α) &(β)

ΠΗΓΗ:Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ 1941-1945 (ΕΛ ΑΛΑΜΕΙΝ-ΡΙΜΙΝΙ-ΑΙΓΑΙΟ), ΔΙΣ/ΓΕΣ

Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΔΑΠΕΣΤΗΣ 1944-45

Προμήνυμα ολέθρου για το Γ^‘ Ράιχ

Το φθινόπωρο του 1944 ο Ερυθρός Στρατός είχε ολοκληρώσει την απελευθέρωση του πατρώου εδάφους και εισχωρούσε βαθιά στην κατεχόμενη ανατολική Ευρώπη, συγκλίνοντας προς το Ράιχ από πολλές κατευθύνσεις. Η επιμονή του Χίτλερ να κρατήσει την Ουγγαρία, οδήγησε τα στρατεύματα του σε μια άσκοπη και δαπανηρή άμυνα στη Βουδαπέστη και τους προκάλεσε μεγάλη καταστροφή όταν τελικά έπεσε αυτή η ιστορική πόλη, που δικαίως αποκαλείτο το «μαργαριτάρι του Δούναβη».

Η κατάρρευση του Γερμανικού Στρατού στο Ανατολικό Μέτωπο άρχισε αναμφίβολα τον Ιούνιο του 1944, όταν η Ομάδα Στρατιών «Κέντρο» εξολοθρεύτηκε στη Λευκορωσία, δεχόμενη έναν αιφνιδιασμό σε πρωτοφανή κλίμακα και πέφτοντας θύμα μιας από τις καλύτερα οργανωμένες επιχειρήσεις παραπλάνησης που εφάρμοσαν ποτέ οι Σοβιετικοί. Η απώλεια 25 μεραρχιών σε διάστημα λίγων εβδομάδων, δημιούργησε τεράστια κενά στη διάταξη των Γερμανών και τους υποχρέωσε να υποχωρήσουν σε βάθος προκειμένου να κερδίσουν χρόνο και να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους. Οι Σοβιετικοί εκμεταλλεύθηκαν τη νίκη και αξιοποιώντας πλήρως το αριθμητικό τους πλεονέκτημα συνέχισαν την απώθηση των στρατευμάτων κατοχής. Αφού εκκαθάρισαν τη νότια Ουκρανία προέλασαν ορμητικά πρώτα στη Ρουμανία και κατόπιν στην Ουγγαρία.

Οι μάχες υπήρξαν σφοδρές και φονικότατες. Τον Αύγουστο του 1944 η Ρουμανία αναγκάστηκε, υπό την τρομερή πίεση που της ασκούσε ο Ερυθρός Στρατός, να αλλάξει στρατόπεδο και να ταχθεί στο πλευρό των Συμμάχων, κηρύσσοντας τον πόλεμο στον Αξονα. Στα εδάφη της σημειώθηκε μια ακόμη πανωλεθρία για τα γερμανικά όπλα, όταν μέσα σε δύο εβδομάδες συνετρίβη στη Βεσσαραβία η Ομάδα Στρατιών «Νότια Ουκρανία». Για μια στιγμή φάνηκε πως τίποτα δεν θα μπορούσε να ανακόψει την πορεία του σοβιετικού οδοστρωτήρα, ο οποίος προχωρούσε ορμητικά μέσα από την Τρανσυλβανία. Ωστόσο στα μέσα Σεπτεμβρίου οι Γερμανοί, σε συνεργασία με τον Ουγγρικό Στρατό (Honved), κατόρθωσαν με μεγάλες προσπάθειες να συγκροτήσουν μία δύναμη τεθωρακισμένων και να σταματήσουν τον εχθρό κοντά στο Ντεμπρετσέν της ανατολικής Ουγγαρίας. Ο όγκος των σοβιετικών δυνάμεων, σε συνδυασμό με τη χρόνια έλλειψη των Γερμανών σε πεζικό (κάτι που δεν τους επέτρεπε να διατηρούν το έδαφος το οποίο κατελάμβαναν με αντεπιθέσεις), σήμαινε πως οποιαδήποτε άμυνα που θα επιχειρούσε να οργανωθεί στις ομαλές πεδιάδες ανατολικά του ποταμού Τίσα ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία. Επιπλέον ένα ολόκληρο σοβιετικό Μέτωπο (το 3ο Ουκρανικό, του στρατάρχη Φεντόρ Ιβάνοβιτς Τολμπούχιν) εμφανίστηκε σύντομα να φθάνει από τον Νότο μέσω ενός δρεπανοειδούς ελιγμού μέσα από τη Γιουγκοσλαβία, όπου βοήθησε τους παρτιζάνους του Τίτο να απελευθερώσουν το Βελιγράδι.

0 ΠΟΛΕΜΟΣ ΠΛΗΣΙΑΖΕΙ ΣΤΟ «ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙ ΤΟΥ ΔΟΥΝΑΒΗ»

Ευτυχώς για τους Γερμανούς και τους Ούγγρους, η σοβιετική επίθεση φάνηκε να χάνει την ορμή της στα τέλη Οκτωβρίου 1944, καθώς πλησίαζε στη Βουδαπέστη, όταν οι υπερβολικά απλωμένες γραμμές συγκοινωνιών μείωσαν την ισχύ του Ερυθρού Στρατού και τον υποχρέωσαν σε μια επιχειρησιακή παύση για να ανασυγκροτηθεί. Με τον ποταμό Δούναβη να τη χωρίζει στα δύο, η ιστορική πρωτεύουσα της Ουγγαρίας βρίσκεται σε μια άκρως στρατηγική θέση και αποτελούσε από τους μεσαιωνικούς χρόνους σπουδαίο εμπορικό και διαμετακομιστικό κέντρο προς την Ανατολή. Η λοφώδης Βούδα, στη δυτική όχθη του Δούναβη, αποτελεί σημαντικό έδαφος από στρατιωτική άποψη, ειδικά για την αντιμετώπιση ενός επιτιθέμενου που φθάνει από τα ανατολικά. Εκεί δεσπόζει ο Λόφος του Κάστρου, όπου βρίσκεται το εντυπωσιακό βασιλικό ανάκτορο. Η Βούδα αποτελεί τον φυσικό προμαχώνα της πόλης. Αντίθετα η πυκνοκατοικημένη Πέστη, στην πεδινή ανατολική όχθη του ποταμού, υπήρξε επί αιώνες εκτεθειμένη στις διαθέσεις αναρίθμητων εισβολέων, όπως οι Μογγόλοι, οι Οθωμανοί, οι Ρώσοι και οι Ρουμάνοι.

Το «μαργαριτάρι του Δούναβη», όπως αποκαλείτο η πανέμορφη Βουδαπέστη, περιλαμβάνει τρία κέντρα: την Πέστη στην αριστερή όχθη, τη Βούδα στη δεξιά και την Οβουδα (παλαιό Βούδα) πάνω σε έναν λόφο. Η πόλη βρίσκεται στο σταυροδρόμι μιας φυσικής οδού η οποία αρχίζει από την Αδριατική και φθάνει μέχρι τον Δούναβη. Η ουγγρική πρωτεύουσα συγκροτήθηκε στα σημερινά όριά της από το 1873, με τη συνένωση της Βούδας και της Πέστης, οπότε απέκτησε και τη νέα σύνθετη ονομασία της. Η ιστορία της χάνεται στο βάθος του χρόνου, αφού η τοποθεσία αυτή ήταν κατοικημένη από την εποχή των Κελτών. Οι Ρωμαίοι αναγνώρισαν τη σπουδαιότητα της γεωγραφικής της θέσης και ίδρυσαν εκεί μια αποικία, η οποία ήκμασε κατά τους επόμενους αιώνες. Το 1241 η Πέστη καταστράφηκε από τους Μογγόλους αλλά κατά τον 15ο αιώνα, όταν η πόλη έγινε αυτοκρατορική έδρα, γνώρισε πάλι περίοδο μεγάλης ευημερίας. Μετά τη μάχη του Μόχατς (1526) την κατέλαβαν οι Τούρκοι, η οποίοι την κράτησαν μέχρι το 1686, οπότε επέστρεψε στην κυριαρχία των Αψβούργων. Τότε άρχισε η περίοδος της μεγάλης ακμής της, όταν η αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία έκτισε εκεί το περίφημο βασιλικό ανάκτορο. Το 1867 η Πέστη ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα του ουγγρικού βασιλείου κι έτσι η δίδυμη πόλη έγινε ένα από τα μεγάλα ευρωπαϊκά αστικά κέντρα.

Για τον Αδόλφο Χίτλερ η κατοχή της Βουδαπέστης ήταν θέμα ζωτικής σημασίας. Ηταν η πρωτεύουσα του τελευταίου συμμάχου που του είχε απομείνει στην Ευρώπη, αλλά και η δίοδος για την Αυστρία και τη νότια Βαυαρία. Ο Χίτλερ εξήγησε στον στρατηγό Χάιντς Γκουντέριαν, αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού, πως η Βουδαπέστη ήταν το προπύργιο της Βιέννης, όπως την εποχή των μογγολικών εισβολών. Επιπλέον η ευρύτερη περιοχή είχε μεγάλη οικονομική σημασία, αφού στη νοτιοδυτική Ουγγαρία βρίσκονταν οι τελευταίες πετρελαιοπηγές που είχε υπό τον έλεγχό του το Γ’ Ράιχ. Ο Γερμανός ηγέτης πίστευε πως μία ισχυρή αντεπίθεση στο ουγγρικό μέτωπο, σε συνδυασμό με την τήρηση αρραγούς άμυνας στην Πολωνία, θα μπορούσε να κρατήσει τους Σοβιετικούς εκτός ισορροπίας και να τους εμποδίσει να συγκεντρώσουν τις αναγκαίες δυνάμεις για μια προέλαση προς το Βερολίνο. Τον απασχολούσε επίσης έντονα το πρόβλημα της διατήρησης της Ουγγαρίας στον πόλεμο, καθώς με κάθε μέρα που περνούσε γινόταν όλο και πιο σαφές πως η χώρα αυτή αναζητούσε ευκαιρία για να εγκαταλείψει τη συμμαχία με τη Γερμανία. Ο Χίτλερ φοβόταν και περίμενε αυτό το ενδεχόμενο επί αρκετές εβδομάδες. Στα μέσα Οκτωβρίου η ουγγρική κυβέρνηση, υπό τον ναύαρχο Χόρτυ, έδειξε σαφή σημάδια προσχώρησης στους Συμμάχους και ο Χίτλερ έδωσε εντολή να εκτελεστεί μια καταδρομική επιχείρηση του λοχαγού των SS Οττο Σκορτσένι, με στόχο την απαγωγή του γιού του Χόρτυ. Τα εγχείρημα αυτό έγινε στις 15 του μήνα και πέτυχε, καθιστώντας τον ναύαρχο όμηρο των γερμανικών διαθέσεων.

Ο Στάλιν αντιλαμβανόταν επίσης την πρωτεύουσα της Ουγγαρίας ως ένα πολύτιμο πολιτικό έπαθλο.

Η συμμαχική διάσκεψη της Γιάλτας απείχε χρονικά μόλις τρεις μήνες και η ταχεία κατάληψη της Βουδαπέστης και της Βιέννης από τα σοβιετικά στρατεύματα θα αποτελούσε πρώτης τάξης στρατηγικό πλεονέκτημα για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης της ΕΣΣΔ μετά τη λήξη του πολέμου. Υπό αυτό το πρίσμα ο ηγέτης του Κρεμλίνου διέταξε τον στρατάρχη Ροντιόν Μαλινόφσκυ, διοικητή του 2ου Ουκρανικού Μετώπου, του οποίου οι δυνάμεις κατείχαν ένα ευρύ τόξο από τη νοτιοανατολική Σλοβακία μέχρι την κεντρική και τη βόρεια Ουγγαρία, να καταλάβει τη Βουδαπέστη «το ταχύτερο δυνατό – σε λίγες ημέρες αν είναι εφικτό».

Ο Μαλινόφσκυ ζήτησε μία μικρή ανάπαυλα πέντε ημερών για να ανασυγκροτήσει τις καταπονημένες στρατιές του, οι οποίες προέλαυναν ασταμάτητα από τον Ιούλιο και είχαν διασχίσει μαχόμενες τη Ρουμανία, την Τρανσυλβανία και τη νότια Ουγγαρία. Το λογικό αυτό αίτημα απορρίφθηκε από τον Στάλιν, ο οποίος απάντησε στον στρατάρχη με απότομο τρόπο: «Σε διατάζω κατηγορηματικά να αρχίσεις την επίθεση στη Βουδαπέστη αύριο». Ετσι ο Μαλινόφσκυ κινήθηκε πάλι επιθετικά την 1η Νοεμβρίου από το Κεσκεμέτ της κεντρικής Ουγγαρίας, με αρκετές από τις στρατιές του να μην έχουν αναπληρώσει ακόμη τα κενά τους, να μην έχουν ολοκληρώσει τις επισκευές των οχημάτων τους και να τους λείπουν τα εφόδια. Επειτα από μία εβδομάδα σκληρών μαχών τα στρατεύματα του 2ου Ουκρανικού Μετώπου κατόρθωσαν να προελάσουν άλλα 110 km, φθάνοντας μέχρι τα ανατολικά προάστια της Βουδαπέστης. Ο αντιστράτηγος Μαξιμίλιαν Φρέτερ-Πίκο, που διοικούσε τη γερμανική 6η Στρατιά, έθεσε υπό τις διαταγές του όλα τα υπολείμματα της ουγγρικής 3ης Στρατιάς τα οποία υποχώρησαν από τον ποταμό Τίσα και απαγκιστρώθηκε για να λάβει θέσεις στην περιοχή ανάμεσα στη Βούδα και στη λίμνη Μπάλατον (τη μεγαλύτερη λίμνη της κεντρικής Ευρώπης, με έκταση 673 τετραγωνικών χιλιομέτρων αλλά μέγιστο βάθος μόλις 11 μέτρων).

Η μαζική και μη αναμενόμενη άφιξη των λασπωμένων Τ-34 κοντά στις πόλεις Βεκσές και Σοροκσάρ, σε απόσταση μόλις 22 km από την ουγγρική πρωτεύουσα, προκάλεσε ένα κύμα πανικού στον άμαχο πληθυσμό αλλά και στη φρουρά που είχε επιφορτισθεί με την υπεράσπισή της. Η σοβιετική επίθεση, όμως, δεν είχε την ορμή που χρειαζόταν για να φέρει σε πέρας την αποστολή της και εξασθένησε μόλις έφθασε σε απόσταση αναπνοής από τον στόχο της. Αν και η σοβιετική 7η Στρατιά Φρουράς βρέθηκε στον Δούναβη βόρεια και νότια της Βουδαπέστης, απέτυχε να την καταλάβει, επειδή τα εξασθενημένα Σώματά της (το 2ο και το 4ο Μηχανοκίνητο Σώμα Φρουράς) προσέκρουσαν στις δυνάμεις που συγκέντρωσαν βιαστικά εκεί οι Γερμανοί μεταφέροντάς τις σχεδόν από κάθε τομέα του Ανατολικού Μετώπου.

Η Βουδαπέστη εκείνη την εποχή είχε πληθυσμό που υπερέβαινε το 1.000.000. Ενα μέρος του είχε φροντίσει να αναζητήσει καταφύγιο σε άλλες επαρχίες στα δυτικά, όμως η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων επέλεξε να παραμείνει στις εστίες της και να αγνοήσει τον πόλεμο. Ηλπιζαν ίσως πως στη χειρότερη περίπτωση οι Σοβιετικοί θα κατελάμβαναν γρήγορα τη Βουδαπέστη και θα συνέχιζαν τον δρόμο τους. Ηταν προτιμότερο και ασφαλέστερο να ζει κάποιος σε μια μεγαλούπολη όπου ο κατακτητής θα φρόντιζε να επιβάλει την τάξη και να εφοδιάσει τον πληθυσμό με τρόφιμα, από ότι να φύγει και να αναζητήσει μια αβέβαιη τύχη στην ύπαιθρο.

Ο Μαλινόφσκυ σχεδίαζε να εκτοξεύσει νέα επίθεση στις 11 Νοεμβρίου. Για τον σκοπό αυτό συγκέντρωσε στην περιοχή του Σεγκλέντ το 6ο Μηχανοκίνητο Σώμα Φρουράς, το 23ο Τεθωρακισμένο (ΤΘ) Σώμα και το Συγκρότημα Μηχανοκίνητου Ιππικού «Πλίεφ» (4ο Σώμα Φρουράς, 4ο Μηχανοκίνητο Σώμα Φρουράς και 6ο Σώμα Ιππικού). Η προέλαση δεν εξελίχθηκε με την ταχύτητα που επιθυμούσαν οι Σοβιετικοί, καθώς διάφορα γερμανικά συγκροτήματα μάχης, που προέρχονταν από την 1η, τη 13η, την 23η και την 24η Μεραρχία Πάντσερ, συνεπικουρούμενα από τα θηριώδη άρματα Koemigstiger της 503 και της 509 Επιλαρχίας Βαρέων Αρμάτων, προέβαλαν σημαντικά εμπόδια στον δρόμο της και την έφθειραν αισθητά.

Επειτα από τον αρχικό πανικό, ακολούθησε μια περίοδος παράξενης γαλήνης. Η ζωή στη Βουδαπέστη επέστρεψε στους κανονικούς της ρυθμούς. Τα καταστήματα άνοιξαν πάλι, οι κάτοικοι προετοιμάζονταν να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα και οι κινηματογράφοι γέμιζαν ασφυκτικά. Ο Γερμανός πολεμικός ανταποκριτής Βέρνερ Χάνεμαν σημείωνε εντυπωσιασμένος: «Η Βουδαπέστη είναι μοναδική περίπτωση ανάμεσα σε όλες τις πόλεις του μετώπου!… Μπροστά στα φημισμένα ξενοδοχεία αποσπάσματα εργατών ετοιμάζουν οδοφράγματα, αλλά νωρίς το απόγευμα οι κάτοικοι τριγυρνούν στα καφέ και αργότερα στα μπαρ για ένα καλό ποτό – κι όλα αυτά ενώ σοβιετικά αεροσκάφη ρίχνουν βόμβες και φωτοβολίδες και το σοβιετικό πυροβολικό κερνά τις δικές του οβίδες».

Ενα άλλο γεγονός που καθιστούσε τη Βουδαπέστη αρκετά διαφορετική από τις υπόλοιπες πόλεις οι οποίες είχαν περιέλθει στους Γερμανούς, ήταν ότι εκεί εξακολουθούσε να υπάρχει μία πολυάριθμη εβραϊκή κοινότητα. Η πολιτική των Ούγγρων έναντι των Εβραίων ήταν πολύ πιο ήπια από ότι σε άλλες χώρες του Αξονα κι έτσι, όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη χώρα τον Μάρτιο του 1944, υπήρχε ακόμη μεγάλος αριθμός Εβραίων ο οποίος ζούσε υπό ανεκτές συνθήκες. Ολα αυτά θα άλλαζαν άρδην. Στις αρχές Δεκεμβρίου οι μισοί από τους 140.000 Εβραίους της πόλης συγκεντρώθηκαν από την ουγγρική στρατιωτική αστυνομία υπό την επίβλεψη της Gestapo και οδηγήθηκαν σε ένα ειδικά διαμορφωμένο γκέτο στην κεντρική Πέστη. Οσοι ξέφυγαν από αυτή τη σαρωτική επιχείρηση, ζούσαν σαν τρωγλοδύτες, κρυμμένοι και κυνηγημένοι από τις αρχές.

Η ΚΥΚΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Στο μεταξύ ο Χίτλερ αντικατέστησε τον Φρίσνερ με τον στρατηγό Οττο Βέλερ στη διοίκηση της δεινά δοκιμαζόμενης Ομάδας Στρατιών «Νότος» και απάλλαξε τον Φρέτερ-Πίκο από τα καθήκοντά του, ορίζοντας τον αντιστράτηγο Χέρμαν Μπαλκ διοικητή ενός συγκροτήματος που περιελάμβανε τη γερμανική 6η Στρατιά και την ουγγρική 2η Στρατιά. Επειτα από μία μικρή ανάπαυλα και βοηθούμενοι από μια έξοχα σχεδιασμένη επιχείρηση παραπλάνησης η οποία περιελάμβανε εικονικές εκπομπές ασυρμάτου και αλλαγμένα εμβλήματα μονάδων και σχηματισμών, οι Σοβιετικοί επανέλαβαν στις 19 Δεκεμβρίου την προσπάθειά τους να εισέλθουν στην πόλη, εκτοξεύοντας μία επίθεση με δύο αιχμές εναντίον της βιαστικά οργανωμένης αμυντικής γραμμής «Magarethe».

Η γραμμή αυτή εκτεινόταν σε υπερβολικά μεγάλο μήκος, από τη λίμνη Μπάλατον στο προγεφύρωμα της Πέστης και κατόπιν βόρεια, κατά μήκος του Δούναβη, ως τη Σλοβακία. Το 2ο Ουκρανικό Μέτωπο διέθετε εκείνη την εποχή 625.000 άνδρες και γυναίκες (στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβανόταν κι ένα ρουμανικό σώμα στρατού), 750 άρματα και 1.100 αεροσκάφη και αρχικά κτύπησε προς τα δυτικά, Θορείως της καμπής του Δούναβη. Την ίδια ώρα το 3ο Ουκρανικό Μέτωπο, με 450.000 άνδρες και γυναίκες, εξόρμησε από ένα προγεφύρωμα που διατηρούσε επί του Δούναβη με την 57η Στρατιά και την 4η Στρατιά Φρουράς, δηλαδή δυνάμεις διπλάσιες από εκείνες τις οποίες ανέμεναν οι Γερμανοί. Εννέα σοβιετικές μεραρχίες πεζικού, υποστηριζόμενες από δύο ευκίνητα σώματα, διέσπασαν με χαρακτηριστική ευκολία τη λεπτή αμυντική διάταξη των Γερμανών και στις 4 Δεκεμβρίου είχαν καταφέρει ήδη να εισχωρήσουν 6αθιά στα μετόπισθέν της, στον άξονα Πεκς – Καποσβάρ – λίμνη Μπάλατον.

Ακολούθησε μία ολιγοήμερη ανάπαυλα, κατά την οποία ο Μαλινόφσκυ προώθησε στο μέτωπο την κύρια δύναμη κρούσης του: την 6η ΤΘ Στρατιά Φρουράς του στρατηγού Κραβτσένκο, η οποία διέθετε το 5ο ΤΘ Σώμα Φρουράς και το 9ο Μηχανοκίνητο Σώμα Φρουράς, μαζί με πλήθος μικρότερων μονάδων υποστήριξης. Ο σχηματισμός αυτός κτύπησε στις 5 Δεκεμβρίου από κοινού με το Συγκρότημα «Πλίεφ» (ένα σύνολο άνω των 500 αρμάτων) και τρεις ημέρες αργότερα έφθασε σε απόσταση βολής από την πόλη Εστεργκομ. Με παρόμοια ορμή κέρδιζε έδαφος και η νότια δύναμη κατά της Βουδαπέστης, αφού η 46η Στρατιά και η 4η Στρατιά Φρουράς κατέλαβαν το Βαλ στις 21 του μήνα και τη στρατηγικής σημασίας πόλη Ζεκεσφεχέρβαρ στις 23. Ο ελιγμός αυτός εξασφάλισε την κάλυψη του αριστερού πλευρού του Τολμπούχιν, καθώς οι τεθωρακισμένες προφυλακές του (18ο ΤΘ Σώμα) έστρεφαν προς Βορρά για να κυκλώσουν τη Βουδαπέστη. Στις 24 Δεκεμβρίου κατάφεραν να κόψουν, στην τοποθεσία Μπίσκε, τον αυτοκινητόδρομο που συνέδεε τη Βουδαπέστη με τη Βιέννη και συνέχισαν να κινούνται προς Βορρά.

Τα Χριστούγεννα του 1944 τα τραμ σταμάτησαν να κινούνται στη Βουδαπέστη και αμέσως κυκλοφόρησε η φήμη πως οι Σοβιετικοί βρίσκονταν στον σταθμό Μπουνταγκιόνγκιε. Ουγγρικά αποσπάσματα που έσπευσαν να εξακριβώσουν τον λόγο της διακοπής της κίνησης, δέχθηκαν πυρά ελαφρών όπλων στην περιοχή του νοσοκομείου Γιάνος. Τότε έγινε σαφές πως ο εχθρός είχε κατορθώσει με κάποιον τρόπο να διεισδύσει στην πόλη από την «πίσω πόρτα» και να βρεθεί σε απόσταση μόλις τριών χιλιομέτρων από το βασιλικό ανάκτορο. Ηδη τις πρώτες πρωινές ώρες σοβιετικά μηχανοκίνητα αναγνωριστικά αποσπάσματα προωθούντο αθόρυβα προς τη Βούδα και οι βετεράνοι της 8ης Μεραρχίας Ιππικού των SS «Florian Geyer», που βρίσκονταν στο Βεκσές, έλαβαν εντολή να διακόψουν τη χριστουγεννιάτικη γιορτή τους και να σπεύσουν στα δυτικά προάστια.

Η επαφή των αντιπάλων είχε αρχικά τη μορφή αψιμαχιών, καθώς και οι δύο πλευρές ενέπλεκαν τμηματικά τις δυνάμεις τους στον αγώνα. Σύντομα οι συμπλοκές γενικεύτηκαν από σπίτι σε σπίτι, από λόφο σε λόφο και από δρόμο σε δρόμο, με τους Γερμανούς και τους Σοβιετικούς να προσπαθούν να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν πλεονεκτικότερες τακτικές θέσεις. Μη διαθέτοντας αρκετές δυνάμεις για να εκμεταλλευθούν την τολμηρή τους διείσδυση, οι Σοβιετικοί σύντομα καθηλώθηκαν. Ωστόσο πρόλαβαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους δεσπόζουσες θέσεις στον λόφο της Σουαβίας και στο νοσοκομείο Γιάνος. Από τη δική τους πλευρά οι γερμανο-ουγγρικές δυνάμεις μόλις που απέφυγαν την απώλεια ολόκληρης της τοποθεσίας της Βούδα, πράγμα που θα μπορούσε να αποβεί μοιραίο για τον κύριο όγκο των δυνάμεων του Αξονα οι οποίες μάχονταν ακόμη ανατολικά του Δούναβη, στην Πέστη. Το μεσημέρι της 26ης Δεκεμβρίου τα προωθημένα αποσπάσματα του σοβιετικού 18ου ΤΘ Σώματος, που αποτελούσαν τις προφυλακές της 46ης Στρατιάς, ολοκλήρωσαν αυτή τη λαμπρή διπλή υπερκέραση κατορθώνοντας να συναντηθούν με τις δυνάμεις του Μαλινόφσκυ στην πόλη Εστεργκομ, στην καμπή του Δούναβη, όπου κυρίευσαν μία αποθήκη ανεφοδιασμού με 300.000 μερίδες τροφίμων και 4501 πυρομαχικών. Η Βουδαπέστη είχε εγκλωβιστεί πλέον μεταξύ δύο ισχυρών σοβιετικών Μετώπων και άρχιζε η τελευταία πράξη του δράματος.

Μέσα στην πόλη είχε παγιδευτεί το IX Ορεινό Σώμα των SS, υπό τον αντιστράτηγο Καρλ φον Πφέφερ- Βίλντενμπρουχ, έναν πρώην αξιωματικό της αστυνομίας που είχε σταλεί στην πρωτεύουσα της Ουγγαρίας τον Σεπτέμβριο του 1944. Η φρουρά της πόλης αποτελείτο από 70.000 Γερμανούς και Ούγγρους στρατιώτες, των οποίων η ποιότητα ήταν από άριστη ως κάτω του μέτριου. Πυρήνας της ήταν η Μεραρχία Πάντσερ «Feldherrnhalle», η αποδυναμωμένη 13η Μεραρχία Πάντσερ, η 8η Μεραρχία Ιππικού των SS «Florian Geyer», η πρόσφατα συγκροτηθείσα 22η Μεραρχία Ιππικού των SS «Maria Theresa» και στοιχεία της 4ης Μεραρχίας Γρεναδιέρων Πάντσερ SS «Polizei» και της 271 Μεραρχίας Λαϊκών Γρεναδιέρων. Υπήρχαν ακόμη αξιόλογες ουγγρικές δυνάμεις, όπως η 10η Μεραρχία Πεζικού, τμήματα της 1ης Μεραρχίας Αρμάτων, κάποιες μονάδες τεθωρακισμένων ουσάρων και ένα επίλεκτο τάγμα πυροβόλων εφόδου με μερικά ελαφρά Turan αλλά και τα βαρύτερα Zrinyi, τα οποία είχαν χαμηλή σιλουέτα και πυροβόλο των 105 mm. Μικρότερης μαχητικής αξίας και αξιοπιστίας ήταν η πρόσφατα στρατολογημένη 12η Μεραρχία Πεζικού με 6.000 άνδρες. Οι Ούγγροι παρέτασσαν επίσης μεγάλο αριθμό μικρότερων παραστρατιωτικών μονάδων, όπως εκείνες των φασιστών, το 1ο και το 2ο Τάγμα Εφόδου του Πολυτεχνείου, επανδρωμένα με αντι-μπολσε6ίκους φοιτητές, το σκληροτράχηλο τάγμα «Vannay», αρκετές αστυνομικές δυνάμεις και μία ισχυρή αντιαεροπορική άμυνα με 144 πυροβόλα κάθε διαμετρήματος.

Αρκετά άρματα, αυτοκινούμενα οβιδοβόλα και πυροβόλα εφόδου παρείχαν στην πολιορκημένη φρουρά ικανοποιητική ισχύ πυρός και επάρκεια σε τεθωρακισμένα, τουλάχιστον όσο υπήρχαν ακόμη καύσιμα για να κινηθούν. Ο αρχηγός του επιτελείου του IX Ορεινού Σώματος των SS, ο ικανός συνταγματάρχης Ούσα φον Λίντεναου, έγραψε αργότερα: «Ο αριθμός και η σύνθεση των στρατευμάτων που είχαμε στη διάθεσή μας αποδείχθηκαν από την αρχή ακατάλληλα για την άμυνα μιας μεγάλης πόλης όπως η Βουδαπέστη. Σε τι θα μπορούσαν να ωφελήσουν οι μονάδες αρμάτων, αντιαρματικού πυροβολικού και ιππικού μέσα σε έναν οικιστικό λαβύρινθο; Το επιτελείο μας δεν είχε ανεξάρτητες υπηρεσίες διαβιβάσεων και ήμαστε υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούμε τις δημόσιες τηλεφωνικές γραμμές. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να καλούμε μερικές φορές κάποιον αριθμό και στην άλλη άκρη της γραμμής να απαντά κάποιος Ρώσος».

Η ΦΡΟΥΡΑ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ ΤΟ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παραβλέποντας τις έντονες αντιρρήσεις του Γκουντέριαν, ο Χίτλερ διέταξε στις 24 Δεκεμβρίου τον αντιστράτηγο των SS Χέρμπερτ Γκίλε να προετοιμάσει άμεσα το ισχυρό IV Σώμα Πάντσερ SS που διοικούσε και το οποίο βρισκόταν στην περιοχή της Βαρσοβίας και, αφού το μεταφέρει στην Ουγγαρία, να αναλάβει με αυτό μια αντεπίθεση για τον απεγκλωβισμό της φρουράς της Βουδαπέστης. Με τον τρόπο αυτό ξεκίνησε μία δυσανάλογη ανάπτυξη γερμανικών τεθωρακισμένων δυνάμεων στο μέτωπο της Ουγγαρίας, σε μια εποχή που τα σύννεφα μιας νέας κολοσσιαίας επίθεσης των Σοβιετικών συσσωρεύονταν πάνω από την Πολωνία και απειλούσαν να πνίξουν το Ράιχ με κατακλυσμό. Την ίδια περίοδο οι Δυτικοί Σύμμαχοι είχαν αποκρούσει οριστικά την αντεπίθεση στις Αρδέννες και ετοιμάζονταν να περάσουν τον Ρήνο και να εφορμήσουν στην καρδιά της Γερμανίας. Μέχρι τον Μάρτιο του 1945 έξι επίλεκτες μεραρχίες πάντσερ των Waffen SS και το ένα τέταρτο των μεραρχιών πάντσερ του Γερμανικού Στρατού θα μεταφέρονταν στην Ουγγαρία, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να σώσουν τα τελευταία πετρελαϊκά αποθέματα του Ράιχ.

Η πρώτη εβδομάδα της πολιορκίας της ουγγρικής πρωτεύουσας σημαδεύτηκε από μια σειρά ασυντόνιστων επιθέσεων τις οποίες εξαπέλυσαν οι Σοβιετικοί από διάφορες κατευθύνσεις, ενώ οι αμυνόμενοι συσπειρώθηκαν σε μικρότερη έκταση στην Πέστη και σταθεροποίησαν τις θέσεις τους στη Βούδα. Για να συγκροτήσει τη σοβιετική 46η Στρατιά η Μεραρχία «Florian Geyer» ανέπτυξε τα τρία συντάγματά της σε ένα ημικύκλιο, από την ανυψωμένη αποβάθρα του σιδηροδρόμου νότια του λόφου Γκέλερτ μέχρι την περιοχή απέναντι στη νήσο Μαργκίτ, η οποία αποτελούσε ένα πάρκο μήκους 1.000 m στο μέσο του Δούναβη. Κομβικά σημεία όπως ο λόφος του Αετού, το κοιμητήριο Φαρκασρέτι, ο λόφος της Σουαβίας και ο λόφος του Ρόδου μετατράπηκαν σε ισχυρούς προμαχώνες της άμυνας, ανάμεσα στους οποίους ενεργούσε ένα ετερόκλητο μίγμα από ουγγρικές και γερμανικές μονάδες. Η βράχυνση του θύλακα της Πέστης χρησιμέυσε επίσης στην απελευθέρωση αρκετών εφεδρειών, που μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε άλλους τομείς.

Στις 29 Δεκεμβρίου ο στρατάρχης Μαλινόφσκυ, ο οποίος ανυπομονούσε να ολοκληρώσει την κατάληψη της Βουδαπέστης και να συνεχίσει την προέλασή του προς τη Βιέννη, έστειλε δύο αξιωματικούς, τον Μίκλος Στάινμετς και τον Ιλια Οσταπένκο, υπό την κάλυψη λευκής σημαίας, να ζητήσουν από την ηγεσία της φρουράς να παραδοθεί για να αποφευχθεί η άσκοπη αιματοχυσία. Οι Γερμανοί απέρριψαν αμέσως την πρόταση. Κατά την επιστροφή τους στις φιλίες γραμμές οι δύο αγγελιοφόροι σκοτώθηκαν από την έκρηξη μιας νάρκης και ένα αδέσποτο βλήμα όλμου. Οι Σοβιετικοί έσπευσαν να κατηγορήσουν τους Γερμανούς πως παραβίασαν τα έθιμα του πολέμου σκοτώνοντας τους απεσταλμένους και επιστράτευσαν την προπαγανδιστική τους μηχανή για την εκμετάλλευση του θέματος και για να εμφυσήσουν μίσος για τον εχθρό στα σοβιετικά στρατεύματα, ώστε να πολεμούν γενναία και να μη δείχνουν έλεος.

Στην Πέστη οι Σοβιετικοί συνέχισαν να ασκούν πίεση επιτιθέμενοι μέσα από τα ανατολικά προάστια κατά μήκος πολλών δρόμων, κυρίως από τα βορειοανατολικά και τα νοτιοανατολικά. Τα τμήματα εφόδου υποστηρίζονταν από αυτοκινούμενα πυροβόλα και πολλά άρματα, μεταξύ των οποίων ήταν και μεγάλος αριθμός Sherman αμερικανικής κατασκευής, και σταδιακά άρχισαν να διασπούν τις προκεχωρημένες θέσεις του Αξονα. Οι Γερμανοί και οι Ούγγροι προτιμούσαν να εμπλακούν σε μάχες εγγύτερα στο πυκνοδομημένο κέντρο της πόλης κι έτσι αρκέστηκαν να παραχωρήσουν αργά έδαφος στα προάστια, προκαλώντας στον εχθρό όσο περισσότερες απώλειες μπορούσαν. Μέχρι την Πρωτοχρονιά του 1945 οι υπερασπιστές της Πέστης είχαν συμπτυχθεί σε μια εσωτερική περίμετρο που απείχε οκτώ περίπου χιλιόμετρα από τον ποταμό, ενώ οι αμυντικές γραμμές στη Βούδα παρέμεναν απαραβίαστες.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «KONRAD»

Οι Γερμανοί, φυσικά, δεν είχαν πάψει από την ημέρα που κυκλώθηκε η Βουδαπέστη να αναζητούν τρόπο για την απαλλαγή της από τον κλοιό. Οι επιλογές στις οποίες κατέληξε η ανώτατη διοίκηση, έπειτα από ενδελεχή μελέτη της κατάστασης, ήταν δύο: ένα κτύπημα από τον Βορρά ή από τον Νότο. Η πρώτη επιλογή θα κατέληγε σε ταχεία αλλά δυσχερή επίθεση διά μέσου λοφώδους και δασώδους εδάφους κατευθείαν προς την ουγγρική πρωτεύουσα. Η δεύτερη ήταν πιο ελκυστική, διότι οι γερμανικές δυνάμεις που θα εξορμούσαν μεταξύ των λιμνών Μπάλατον και Βελέντσε, θα μπορούσαν να καταλάβουν το Ζεκεσφεχέρβαρ και κατόπιν να στραφούν βόρεια προς τη Βουδαπέστη περνώντας μέσα από εξαιρετικά ομαλό έδαφος. Μία επιτυχής αντεπίθεση σε αυτή την περιοχή όχι μόνο θα έλυε την πολιορκία της Βουδαπέστης, αλλά θα έκοβε στα δύο το 3ο Ουκρανικό Μέτωπο. Η γερμανική ανώτατη διοίκηση όμως ενεργούσε υπό πίεση χρόνου κι έτσι επέλεξε τελικά το κτύπημα από τον Βορρά, εξαπολύοντας την επιχείρηση «Konrad». Αιχμή του δόρατος θα ήταν το IV Σώμα Πάντσερ SS του Γκίλε, το οποίο υπήχθη στην 6η Στρατιά του Ομάδας Μπαλκ.

Η Πρωτοχρονιά του 1945 βρήκε τις προφυλακές των μεραρχιών του νεοαφιχθέντος IV Σώματος Πάντσερ SS να προχωρούν σε φάλαγγες, χωρίς να έχει προηγηθεί προπαρασκευή πυροβολικού. Επρόκειτο για δύο από τις καλύτερες μεραρχίες των Γερμανών, την 3η Μεραρχία Γρεναδιέρων Πάντσερ SS «Totenkopf» και την 5η Μεραρχία Γρεναδιέρων Πάντσερ SS «Wiking». Της κίνησης αυτής προηγήθηκε η βίαιη διάβαση του Δούναβη, οκτώ χιλιόμετρα δυτικά του Εστεργκομ, από στοιχεία της 96ης Μεραρχίας Πεζικού, η οποία αιφνιδίασε το 31ο Σώμα Φρουράς. Το κτύπημα που καταφέρθηκε με περισσότερα από 250 πάντσερ, συνέλαβε τη σοβιετική 4η Στρατιά Φρουράς υπερβολικά απλωμένη κοντά στην Τάτα. Παράλληλα οι Γερμανοί οργάνωσαν έναν αντιπερισπασμό νοτιότερα, κοντά στο Ζεκεσφεχέρβαρ, κτυπώντας με την 1η και την 23η Μεραρχία Πάντσερ. Αυτή η κρούση δεν ενόχλησε ιδιαίτερα το 3ο Ουκρανικό Μέτωπο, το οποίο διέθετε στην περιοχή δύο μηχανοκίνητα σώματα (1ο Φρουράς και 7ο Φρουράς).

Αν και η κίνηση του Σώματος του Γκίλε από την Πολωνία στην Ουγγαρία δεν είχε διαφύγει από την προσοχή των σοβιετικών υπηρεσιών πληροφοριών, τα ίχνη των δύο επίλεκτων μεραρχιών είχαν χαθεί επί αρκετές ημέρες, επειδή οι σχηματισμοί των Waffen SS χρησιμοποιούσαν διαφορετικές τεχνικές ασφάλειας στις ασύρματες επικοινωνίες από ότι οι υπόλοιπες γερμανικές δυνάμεις. Η αποτυχία του Ερυθρού Στρατού να αντιληφθεί εγκαίρως πού ακριβώς είχαν μεταφερθεί οι επικίνδυνες αυτές μεραρχίες, έμελλε να στοιχίσει ακριβά στις μονάδες της πρώτης γραμμής.

Ο στρατηγός Γκουντέριαν αναφέρει: «Ο Χίτλερ περίμενε με μεγάλες προσδοκίες αυτή την επίθεση. Εγώ, αντιθέτως, ήμουν πολύ σκεπτικός διότι ο χρόνος προπαρασκευής των μονάδων υπήρξε σύντομος αλλά και διότι ούτε οι άνδρες ούτε η ηγεσία τους διέθεταν πλέον την παλαιό τους ορμή». Παρόλα αυτά η επίθεση προκάλεσε στους Σοβιετικούς αρκετά προβλήματα. Ενισχύσεις στάλθηκαν επειγόντως στο κλονισμένο 31ο Σώμα και το 18ο ΤΘ Σώμα κινήθηκε μέσα από χιονισμένους δρόμους για να κλείσει το ρήγμα που είχαν ανοίξει οι μεραρχίες των SS. Στις 3 Ιανουάριου ο Τολμπούχιν, ο οποίος είχε την ευθύνη για τον εξωτερικό δακτύλιο κύκλωσης της Βουδαπέστης, υποχρεώθηκε να παραδεχθεί πως αντιμετώπιζε σοβαρή απειλή από τα δυτικά και τα νοτιοδυτικά. Πίστευε όμως ακόμη (λανθασμένα) πως ο αντιπερισπασμός του I Σώματος Ιππικού στον Νότο αντιπροσώπευε την κύρια κρούση.

Αυτό έδωσε την ευκαιρία στις τεθωρακισμένες αιχμές του Γκίλε να προελάσουν σε διάστημα τριών ημερών σε βάθος ως και 48 km πάνω σε ανώμαλο έδαφος, καλύπτοντας τη μισή απόσταση που τις χώριζε από την πολιορκημένη πόλη. Αντιδρώντας σε αυτόν τον κίνδυνο ο Τολμπούχιν μετακίνησε αμέσως τέσσερα σώματα (1ο Μηχανοκίνητο Φρουράς, 7ο Μηχανοκίνητο Φρουράς, 5ο Ιππικού και 21ο), δύναμης 15-25.000 ανδρών το καθένα, από το Ζεκεσφεχέρβαρ προς Βορρά για να στυλώσει την άμυνά του. Αυτή η επείγουσα αναδιάταξη των σοβιετικών δυνάμεων μόλις και μετά βίας κατόρθωσε να αναχαιτίσει τους Γερμανούς, ακινητοποιώντας τους τελικά στο Μπίσκε, 29 km από τη Βουδαπέστη, αφού πρώτα οι σοβιετικές μονάδες υπέστησαν σκληρά πλήγματα από τους βετεράνους του Γκίλε. Σε μια περίπτωση ένα συγκρότημα μάχης της «Wiking», υπό τον αντισυνταγματάρχη των SS Φριτς Ντάργκες, κατέστρεψε σε μία και μόνη ενέδρα 30 σοβιετικά άρματα!

Διαπιστώνοντας την ακινητοποίηση του IV Σώματος Πάντσερ SS ο Βέλερ διέταξε τον Μπαλκ να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση από τον Νότο, εμπλέκοντας εκεί, εκτός από τις δύο μεραρχίες πάντσερ (1η και 23η), και την 4η Ταξιαρχία Ιππικού. Το σοβιετικό 20ό Σώμα Φρουράς και το 7ο Μηχανοκίνητο Σώμα Φρουράς υποχρεώθηκαν να παραχωρήσουν έδαφος, αλλά η γερμανική προέλαση ανακόπηκε τελικά στη δεύτερη γραμμή άμυνας.

Ενώ διεξαγόταν η απέλπιδα μάχη για τη σωτηρία της φρουράς της πόλης, η 6η ΤΘ Στρατιά Φρουράς, που αποτελούσε τον κύριο σχηματισμό κρούσης του 2ου Ουκρανικού Μετώπου με περισσότερα από 250 άρματα, κατέφερε ένα νέο κτύπημα κατά των γερμανο-ουγγρικών θέσεων στο Εστεργκομ (στις 6 Ιανουάριου) και πέτυχε να ανοίξει ένα ρήγμα πλάτους 16 km. Ο ελιγμός αυτός ήταν άριστα υπολογισμένος από χρονική και ψυχολογική άποψη και μέσα σε τρεις μέρες η 6η ΤΘ Στρατιά Φρουράς κατόρθωσε να διεισδύσει σε βάθος 80 km, φθάνοντας μέχρι τον σιδηροδρομικό κόμβο του Κομάρομ, ο οποίος αποτελούσε το ζωτικότερο κέντρο ανεφοδιασμού των δυνάμεων του Αξονα στο μέτωπο της Ουγγαρίας. Στις 8 του μήνα η σοβιετική προέλαση σταμάτησε εκεί και η διάταξη μάχης των αντιπάλων φαινόταν στον χάρτη ως προϊόν μιας εξαιρετικά συμμετρικής δράσης των δύο επιθέσεων, της γερμανικής προς τα ανατολικά και της σοβιετικής προς τα δυτικά.

Ο Γκουντέριαν είναι σαφής στα απομνημονεύματά του, αναφερόμενος στους λόγους αποτυχίας της πρώτης φάσης της επιχείρησης «Konrad»: «Κατά το διάστημα 5-8 Ιανουάριου 1945 επισκέφθηκα τον στρατηγό Βέλερ, τον στρατηγό Μπαλκ και τον στρατηγό των SS Γκίλε. Συζήτησα μαζί τους το θέμα της συνέχισης των επιχειρήσεων στην Ουγγαρία και ζήτησα να πληροφορηθώ τους λόγους αποτυχίας της επίθεσης … Η αιτία θα πρέπει να αναζητηθεί στο γεγονός ότι μετά την αρχική επιτυχία τη νύκτα της 1ης Ιανουάριου, δεν έγινε εκμετάλλευσή της για να επιτευχθεί με κάθε θυσία η διάσπαση του εχθρικού μετώπου. Δεν διαθέταμε πλέον τα στρατεύματα και τους ηγήτορες του 1940, αλλιώς θα είχαμε ίσως πετύχει».

Ο πεισματάρης στρατηγός Γκίλε ωστόσο ήταν αποφασισμένος να μην εγκαταλείψει πρόωρα την προσπάθεια απεγκλωβισμού της Βουδαπέστης. Διέταξε τη Μεραρχία «Wiking» να απαγκιστρωθεί από το μέτωπο και τρεις ημέρες αργότερα αυτή εμφανίστηκε νότια του Εστεργκομ, στο αριστερό πλευρό της 96ης Μεραρχίας Πεζικού, κοντά στην καμπή του Δούναβη. Υπό καταρρακτώδη βροχή οι βετεράνοι της «Wiking» επιτέθηκαν και πάλι, έκαμψαν την αντίσταση του 2ου Μηχανοκίνητου Σώματος Φρουράς και προχώρησαν προς τη Βουδαπέστη ακολουθώντας τους στενούς δρόμους των βουνών Πίλις. Στις 12 Ιανουάριου ένα σύνταγμα της Μεραρχίας, που αποτελείτο από Σκανδιναβούς εθελοντές, εισήλθε στο Πιλισεντκερέστ, μόλις 18 km από τη βόρεια Βούδα. Από τα υψώματα Ντομπόγκοκο οι στρατιώτες των Waffen SS μπορούσαν να διακρίνουν τα κωδωνοστάσια των εκκλησιών της Βουδαπέστης μέσα από την πρωινή ομίχλη. Δεν μπόρεσαν όμως να προχωρήσουν περισσότερο. Η «Wiking» είχε επιμηκύνει επικίνδυνα τις γραμμές της και διέτρεχε θανάσιμο κίνδυνο από πιθανή σοβιετική αντεπίθεση. Ετσι διατάχθηκε σύντομα από τον Βέλερ να αναδιπλωθεί, προς μεγάλη απογοήτευση των ανδρών των SS που πίστευαν ότι την επομένη θα κατάφερναν να σώσουν τους παγιδευμένους συναδέλφους τους.

ΕΝΑ ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ

Ολο αυτό το διάστημα στη Βουδαπέστη επικρατούσε ενθουσιασμός και διάχυτη αισιοδοξία. Ο ήχος της μάχης ακουγόταν από μακριά και τα στρατεύματα του Μπαλκ άκουγαν τις σειρήνες της πόλης που προειδοποιούσαν για αεροπορική επιδρομή. Τις νύκτες οι πολιορκημένοι και οι δυνάμεις σωτηρίας επικοινωνούσαν με τη χρήση φωτοβολίδων. Υπακούοντας στην εντολή του Χίτλερ για τη μέχρις εσχάτων διατήρηση της πόλης, οι υπερασπιστές της δεν επιχείρησαν κάποια έξοδο, κάτι που ίσως θα πετύχαινε εκείνη την περίοδο, δεδομένου ότι το IV Σώμα SS είχε φθάσει τόσο κοντά τους. Ωστόσο η κατάσταση σταδιακά χειροτέρευε, αφού οι Σοβιετικοί ενεργούσαν μεν για τον περιορισμό της διαμέτρου του εξωτερικού κλοιού, αλλά δεν παρέλειπαν να ασκούν ασφυκτική πίεση και στο εσωτερικό του. Διαθέτοντας τρία σώματα στρατού, υποστηριζόμενα από άφθονο πυροβολικό, τεθωρακισμένα, αυτοκινούμενα πυροβόλα και μονάδες μηχανικού, οι Σοβιετικοί ταλαιπωρούσαν και έφθειραν ακατάπαυστα τους πολιορκημένους.

Ενας Γερμανός πολεμικός ανταποκριτής έγραφε εκείνες τις μέρες: «Ο ουρανός αντανακλά κόκκινες και βιολετί λάμψεις πάνω από την ουγγρική πρωτεύουσα. Ερποντας πίσω από οδοφράγματα και πολεμώντας με άφθαστο πείσμα από κελάρι σε κελάρι, άνδρες των SS, γρεναδιέροι των πάντσερ, Ούγγροι αλεξιπτωτιστές και γερμανικά άρματα αποκρούουν τις μονάδες εφόδου των Σοβιετικών ξανά και ξανά. Κάθε μαχητής της Βουδαπέστης γνωρίζει καλά τη σημασία αυτής της μάχης … και η γερμανική φρουρά αμύνεται με φανατική γενναιότητα. Καθημερινά επιφέρει τρομερές απώλειες στους Σοβιετικούς. Η καρτερία της δεν πάει χαμένη. Δίνει στη γερμανική ανώτατη διοίκηση πολύτιμο χρόνο ώστε να λάβει τα μέτρα της στο ουγγρικό θέατρο πολέμου».

Οσοι από τους κατοίκους της Βουδαπέστης είχαν παραμείνει σε αυτή, γνώριζαν μια φρικτή ζωή στερήσεων και τρόμου, στριμωγμένοι μέσα σε υπονόμους και υπόγεια. Αρκετά νοσοκομεία εξακολουθούσαν να λειτουργούν παρέχοντας πρώτες βοήθειες στα θύματα των βομβαρδισμών και των μαχών. Η κατάσταση επιδεινώθηκε από τις 27 Δεκεμβρίου, όταν χάθηκε το κύριο αεροδρόμιο της πόλης. Μόνο η φρουρά χρειαζόταν για τη συντήρησή της 801 εφοδίων ημερησίους και οι Γερμανοί κατέβαλαν κάθε προσπάθεια για να τη διατηρήσουν ζωντανή. Ενας ιππόδρομος στην Πέστη μετατράπηκε σε αυτοσχέδιο διάδρομο απο-προσγείωσης, όπου τα αξιόπιστα Ju 52 μετέφεραν καθημερινά τρόφιμα, πυρομαχικά, καύσιμα και ιατροφαρμακευτικό υλικό και κατά την επιστροφή απομάκρυναν τους βαρύτερα τραυματισμένους- μεταξύ αυτών και τον γιο του στρατάρχη Βίλχελμ Κάιτελ. Οταν οι Σοβιετικοί κατέλαβαν τον ιππόδρομο στις 9 Ιανουάριου, οι Γερμανοί μετέτρεψαν σε αεροδρόμιο το Βέρμετσο, ένα πάρκο μήκους 800 m κάτω από τον λόφο του Κάστρου. Σε αυτό όμως δεν μπορούσαν να προσγειωθούν παρά μόνο ανεμοπλάνα, τα οποία χειρίζονταν με εκπληκτική επιδεξιότητα μερικοί απίστευτα τολμηροί νεαροί της Χιτλερικής Νεολαίας, που προέρχονταν από διάφορες λέσχες ανεμοπορίας της Γερμανίας.

Οι Γερμανοί προσπάθησαν να ανεφοδιάσουν τη Βουδαπέστη και μέσω του Δούναβη. Επειδή ο ποταμός αυτός κυλά από Βορρά προς Νότο, οι αρχικές προσπάθειες έγιναν με διάφορες φορτηγίδες που αφέθηκαν από την περιοχή του Εστεργκομ, όσο αυτή ήταν σε γερμανικά χέρια. Σε μια περίπτωση μία φορτηγίδα η οποία μετέφερε 4001 πυρομαχικών «κόλλησε» σε μια αμμώδη περιοχή 24 km περίπου βόρεια της πόλης, αλλά οι Γερμανοί κατόρθωσαν να μεταφέρουν το φορτίο της στον προορισμό του υπό την κάλυψη του σκότους και της ομίχλης. Στα μέσα Ιανουάριου οι Σοβιετικοί έκοψαν τελείως αυτή τη ζωτική ποτάμια αρτηρία, η οποία ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσε να βοηθήσει για πολύ ακόμη τη φρουρά. Σύντομα ο Δούναβης πάγωσε και κάθε κίνηση πλωτού μέσου σε αυτόν ήταν πλέον αδύνατη.

Οι παγιδευμένοι στη Βουδαπέστη στο μεταξύ τρέφονταν κυρίως με κρέας αλόγων και αραιές σούπες. Αν και πολλά από τα άλογα του ιππικού είχαν μεταφερθεί έξω από την πόλη πριν ολοκληρωθεί ο σοβιετικός κλοιός, 20.000 περίπου είχαν παραμείνει εκεί και χρησιμοποιήθηκαν ως πηγή κρέατος για τη φρουρά. Πολλοί εύποροι κάτοικοι της ουγγρικής πρωτεύουσας διέθεταν κελάρια γεμάτα με κάθε είδους τρόφιμα και ποτά και οι χώροι αυτοί αποτέλεσαν αντικείμενα φοβερών μαχών μεταξύ των δύο αντιπάλων. Οι Γερμανοί συχνά επέτρεπαν στους Σοβιετικούς να κυριεύσουν κάποιον τέτοιο χώρο και αφού περίμεναν όλη τη νύκτα, εκτόξευαν την επίθεσή τους τις πρώτες πρωινές ώρες, όταν ήταν σίγουρο πως ο εχθρός θα ήταν εξουδετερωμένος από τη μέθη. Η δίψα ήταν μία από τις χειρότερες δοκιμασίες και αρκετοί (κυρίως άμαχοι) ήταν εκείνοι που έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να πάρουν λίγο νερό από τον Δούναβη. Οι ουγγρικές δυνάμεις αντεπεξέρχονταν καλύτερα από τις γερμανικές, διότι είχαν την αμέριστη υποστήριξη του πληθυσμού που τις εφόδιαζε με τρόφιμα. Εξαίρεση αποτελούσε η Μεραρχία Ιππικού «Florian Geyer», επειδή περιελάμβανε στις τάξεις της πολλούς άνδρες γερμανικής καταγωγής αλλά ουγγρικής υπηκοότητας.

Με την πάροδο των εβδομάδων οι αντιμαχόμενοι συνειδητοποίησαν πως η πολιορκία της Βουδαπέστης εξελισσόταν σε ένα δεύτερο Στάλινγκραντ και ο ψυχολογικός πόλεμος γνώρισε μεγάλη ένταση. Οι Σοβιετικοί πάσχιζαν να κάμψουν το ηθικό των εγκλωβισμένων με εκπομπές που μεταδίδονταν από μεγάφωνα και με ρίψεις προπαγανδιστικών φυλλαδίων. To IV Σώμα Πάντσερ SS έστελνε στη φρουρά ενθαρρυντικά μηνύματα του τύπου «Κρατηθείτε! Ερχόμαστε!», ενώ οι Σοβιετικοί διαλαλούσαν από τα μεγάφωνά τους «Ο Γκίλε έρχεται αλλά θα τον σκοτώσουμε» και «τα μαύρα κοράκια έρχονται πετώντας από το Στάλινγκραντ». Τα γερμανικά στρατεύματα επηρεάζονταν ελάχιστα από αυτού του είδους τις ψυχολογικές επιχειρήσεις, αλλά δεν συνέβαινε το ίδιο με τους Ούγγρους στρατιώτες, που λιποτακτούσαν κατά εκατοντάδες.

Σαν να μην έφθαναν οι υπόλοιπες δοκιμασίες της πολιορκημένης Βουδαπέστης, ο χειμώνας του 1944-45 αποδείχθηκε ασυνήθιστα δριμύς. Οσοι από τους μαχητές μπορούσαν να προστατευθούν μέσα σε κτίρια ήταν αρκετά τυχεροί. Ομως εκείνοι που επάνδρωναν θέσεις στην ύπαιθρο υπέφεραν. Το μαρτύριό τους γινόταν ακόμη μεγαλύτερο από την εκτεταμένη δράση των Σοβιετικών ελεύθερων σκοπευτών, οι οποίοι καθήλωναν τους δύστυχους στρατιώτες επί ώρες. Υπήρχε ακόμη ο διαρκής φόβος από τη δράση σοβιετικών καταδρομικών μονάδων, που διείσδυαν επιδέξια στην πόλη για να συλλέξουν πληροφορίες, να συλλάβουν αιχμαλώτους ή να σκοτώσουν υψηλόβαθμους αξιωματικούς.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση μιας εξαμελούς ομάδας Σοβιετικών πεζοναυτών, οι οποίοι κατάφεραν να περάσουν πολλές εκατοντάδες μέτρα στα μετόπισθεν των Γερμανών στον τομέα του βασιλικού ανακτόρου της Βούδα. Κινήθηκαν έρποντας μέσα από έναν σωλήνα αποχέτευσης και αφού απήγαγαν έναν Γερμανό αξιωματικό, τον μετέφεραν στις γραμμές τους από την ίδια διαδρομή!

Η χρήση του δαιδαλώδους συγκροτήματος υπονόμων όμως δεν ήταν πάντα προς όφελος των Σοβιετικών. Ιδιαίτερα επίφοβο για τους πολιορκητές ήταν το ουγγρικό επίλεκτο παραστρατιωτικό τάγμα «Vannay», οι άνδρες του οποίου ήταν κυρίως πρώην δημοτικοί υπάλληλοι, οι οποίοι γνώριζαν καλά το σύστημα των υπονόμων. Οι μαχητές αυτοί εμφανίζονταν σαν φαντάσματα στα υπόγεια διαφόρων σπιτιών, όπου συνέλεγαν πληροφορίες από πολίτες σχετικά με τις κινήσεις των Σοβιετικών. Οι τακτικές που εφάρμοζαν για να ελιχθούν με ασφάλεια στο υπόγειο πεδίο μάχης, ήταν ιδιαίτερα ευφάνταστες. Οταν ήθελαν να διαπιστώσουν αν ο εχθρός καραδοκούσε πίσω από μία γωνία του υπονόμου, έριχναν μπροστά ένα μπαλάκι του τένις ποτισμένο με ούρα και άφηναν ελεύθερο έναν σκύλο για να το αρπάξει μέσα από τα λύματα και να τους το επιστρέφει. Αν ο σκύλος γάβγιζε ή δεχόταν πυρά, γνώριζαν ότι τους περίμενε ο εχθρός. Το τάγμα «Vannay» αποδείχθηκε τόσο ικανό στις καταδρομικές ενέργειες, ώστε σε μια περίπτωση διείσδυσε πολύ πίσω από τις σοβιετικές γραμμές και κατόρθωσε να εξοντώσει δεκάδες Ούγγρους αυτόμολους, οι οποίοι ασκούσαν προπαγάνδα από τα μεγάφωνα για λογαριασμό των Σοβιετικών.

Η ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΠΕΣΤΗΣ

Στις 11 Ιανουάριου ο Μαλινόφσκυ, πιεζόμενος από τον Στάλιν που είχε αρχίσει να χάνει την υπομονή του με τον αργό ρυθμό της μάχης, διέταξε αναδιάταξη των σοβιετικών δυνάμεων για την ανάληψη της τελικής εφόδου κατά της Βουδαπέστης. Συγκροτήθηκε επίσης ένα ειδικό απόσπασμα εφόδου υπό τον υποστράτηγο Ιβάν Αφόνιν (διοικητή του 18ου Σώματος Φρουράς), οπλισμένο με φλογοβόλα και βαρέα όπλα πεζικού, το οποίο διέθετε στις τάξεις του και αρκετούς σκαπανείς. Οι μεραρχίες πεζικού ανέλαβαν να κτυπήσουν σε τομείς εύρους μόλις 400 ως 800 μέτρων και πίσω τους συγκεντρώθηκε μία ισχυρή δύναμη πυροβολικού με πολλά όπλα των 122 mm, των 152 mm και των 203 mm. Το γερμανικό τμήμα που φρουρούσε το νησί Κσέπελ, το βιομηχανικό κέντρο της Βουδαπέστης, απωθήθηκε έπειτα από λυσσώδη αγώνα σώμα με σώμα. Ετσι η φρουρά στερήθηκε τα πυρομαχικά που εξακολουθούσε να λαμβάνει από τα εργοστάσια τα οποία βρίσκονταν εκεί.

Η πίεση πάνω στην Πέστη αυξήθηκε και στις 12 Ιανουάριου οι Σοβιετικοί κατέλαβαν την πλατεία Μιλένιουμ και το πάρκο Βαροσλίγκετ. Η ορμή τους ήταν πλέον μεγάλη και σύντομα προσπέρασαν τα εντυπωσιακά κτίρια των ξένων πρεσβειών και τις υπέροχες οικίες της λεωφόρου Αντρασι. Στις 14 Ιανουάριου ουγγρικά στρατεύματα με υποστήριξη πυροβόλων εφόδου διεξήγαγαν σκληρή μάχη απέναντι στο ρουμανικό 7ο Σώμα Στρατού του στρατηγού Νικολάε Σόβα, για τον έλεγχο του Ανατολικού Σιδηροδρομικού Σταθμού. Ενώ σε άλλες περιπτώσεις η απόδοση των ουγγρικών τμημάτων κυμαινόταν από μέτρια ως πολύ κακή, όταν βρέθηκαν αντιμέτωπα με τους Ρουμάνους, τον παραδοσιακό τους εχθρό, αγωνίστηκαν με φοβερό πείσμα. Η μάχη στον σταθμό διήρκεσε δύο εφιαλτικές ημέρες. Στο τέλος οι Ρουμάνοι επικράτησαν αλλά έχοντας χάσει 11.000 άνδρες! Στις 16 Ιανουάριου οι Σοβιετικοί πέτυχαν να κυριεύσουν τον Δυτικό Σιδηροδρομικό Σταθμό και βρέθηκαν πλέον σε απόσταση αναπνοής από τις γέφυρες του Δούναβη, απειλώντας να κόψουν την πολιορκημένη φρουρά στα δύο. Μπροστά στο ενδεχόμενο να χαθεί άδοξα ολόκληρη η φρουρά της Πέστης, ο Χίτλερ συγκατατέθηκε να εγκαταλειφθεί αυτό το τμήμα της πόλης και η άμυνα να επικεντρωθεί στη Βούδα.

Στις 16 Ιανουάριου ο φύρερ έφθασε στο Βερολίνο. Ο Γκουντέριαν άκουσε με ανακούφιση ότι η επίθεση στη Δύση είχε λήξει και πως σημαντικές γερμανικές δυνάμεις θα απελευθερώνονταν για να μετακινηθούν στο Ανατολικό Μέτωπο. Ο ίδιος ομολόγησε: «Είχα ήδη στον νου μου σχέδιο για τη χρησιμοποίηση των εφεδρειών αυτών. Ηθελα να τις μετακινήσω αμέσους προς τον ποταμό Οντερ και αν ήταν δυνατό πέρα από αυτόν και με επίθεση κατά των πλευρών της σοβιετικής αιχμής να μειώσω την ορμή της. Οταν όμως ρώτησα τον Γιόντλτι διαταγές είχε δώσει ο Χίτλερ, μου είπε ότι η 6η Στρατιά Πάντσερ θα μετεκινείτο στην Ουγγαρία! Εγινα έξω φρενών και δεν παρέλειψα να πω στον Γιόντλ τη γνώμη μου, στην οποία όμως αυτός απάντησε με ένα σήκωμα των ώμων». Ο Χίτλερ αιτιολόγησε την απόφασή του να επιτεθεί εκ νέου στην Ουγγαρία, λέγοντας πως επεδίωκε να απωθήσει τους Σοβιετικούς πέρα από τον Δούναβη και να απελευθερώσει τη Βουδαπέστη. Τόνισε επίσης για άλλη μια φορά τη σημασία των ουγγρικών πετρελαιοπηγών και διυλιστηρίων, λέγοντας στον Γκουντέριαν: «Αν δεν έχετε βενζίνη, τότε τα άρματα δεν θα μπορούν πλέον να κινηθούν και τα αεροπλάνα να απογειωθούν. Αυτό πρέπει να το ομολογήσετε. Οι στρατηγοί μου όμως δεν έχουν ιδέα από πολεμική οικονομία!». Δύο ημέρες αργότερα τα σοβιετικά στρατεύματα εισχώρησαν στο ιστορικό κέντρο της Βουδαπέστης.

Στις 17 Ιανουάριου η κρεμαστή γέφυρα και η γέφυρα της Ελισάβετ πλημμύρισαν από στρατεύματα και αμάχους που υποχωρούσαν προς τα δυτικά και τα σοβιετικά αεροσκάφη δεν άφησαν αυτή την ευκαιρία να χαθεί. Τα μαχητικά Shturmovik πέταξαν χαμηλά για να πολυβολήσουν το πλήθος, ενώ τα αντιαεροπορικά πυροβόλα έβαλαν καταιγιστικά από τα υψώματα της Βούδα για να τα εμποδίσουν. Οι βολές αυτές ενόχλησαν ελάχιστα τους Σοβιετικούς πιλότους, αλλά είχαν ως αποτέλεσμα να προκληθούν σοβαρές ζημιές στις προσόψεις των κτιρίων της Πέστης (ιδιαίτερα σε εκείνο του κοινοβουλίου) που έβλεπαν προς τον ποταμό. Ο πόλεμος όμως δεν σεβόταν τις καλλιτεχνικές ευαισθησίες. Παρά τις έντονες διαμαρτυρίες του αντιστράτηγου Ι6άν Χίντι, ανώτατου διοικητή των ουγγρικών στρατευμάτων στην πόλη, οι Γερμανοί ανατίναξαν τις δύο παραπάνω γέφυρες τα ξημερώματα της 18ης Ιανουάριου.

0 ΓΚΙΛΕ ΚΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΟΤΟ

Ενώ η Πέστη έπεφτε με δραματικό τρόπο, οι Γερμανοί απαγκίστρωναν πάλι το IV Σώμα Πάντσερ SS από τον βόρειο τομέα και το μετέφεραν στον Νότο σιδηροδρομικούς για μια νέα προσπάθεια. Εχοντας αποτύχει στην επίθεση από τον Βορρά, θα δοκίμαζαν να καταφέρουν κτύπημα από άλλη κατεύθυνση. Στόχος τους αυτή τη φορά (όπως διέταξε ο Χίτλερ) ήταν όχι μόνο να απεγκλωβίσουν τη φρουρά της Βουδαπέστης, αλλά και να εκμηδενίσουν την 4η Στρατιά Φρουράς και την 46η Στρατιά.

Οι συνήθως προσεκτικοί Σοβιετικοί απέτυχαν πάλι να αντιληφθούν εγκαίρως αυτή την αναδιάταξη κι έτσι αιφνιδιάστηκαν απόλυτα όταν δέχθηκαν την επίθεση τεσσάρων μεραρχιών πάντσερ, μεταξύ των οποίων ήταν και εκείνες του έμπειρου III Σώματος Πάντσερ. Βορείως της λίμνης Βελέντσε οι Σοβιετικοί στρατιώτες πολέμησαν με θάρρος και οι επιτιθέμενοι καθηλώθηκαν από νωρίς. Δεν συνέβη το ίδιο νοτίως του Ζεκεσφεχέρβαρ, όπου το σοβιετικό 135 Σώμα κατελήφθη ανυποψίαστο και διαλύθηκε, δημιουργώντας ένα κενό πλάτους 24 km στις γραμμές του Ερυθρού Στρατού. Τα γερμανικά άρματα προχώρησαν μέσα από το ρήγμα κερδίζοντας 20 km την πρώτη ημέρα. Μέχρι τις 20 Ιανουάριου οι προφυλακές του III Σώματος Πάντσερ είχαν σφηνωθεί σε βάθος 112 km πίσω από τις σοβιετικές γραμμές, φθάνοντας στον Δούναβη κοντά στο Ντουναπεντέλε. Η 1η Μεραρχία Πάντσερ, ενισχυμένη με πεζικό από το ουγγρικό Σύνταγμα SS «Ney», ανακατέλαβε το Ζεκεσφεχέρβαρ στις 23 του μήνα, απειλώντας με εξάρθρωση ολόκληρη τη σοβιετική αμυντική διάταξη.

Αυτή ήταν η τελευταία σοβαρή επιχειρησιακή κρίση που πέρασαν οι σοβιετικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσα σε πέντε ημέρες η γερμανική κρούση είχε κατορθώσει να κόψει στα δύο το 3ο Ουκρανικό Μέτωπο και να το καθηλώσει με την πλάτη στον Δούναβη. Οι προφυλακές των μεραρχιών πάντσερ απείχαν ελάχιστα από τα κύρια κέντρα ανεφοδιασμού των Σοβιετικών και αρκούσε ένα άλμα για να φθάσουν στη Βουδαπέστη. Προς στιγμή ο Τολμπούχιν φοβήθηκε τόσο τον κίνδυνο που διαγραφόταν στα μετόπισθέν του, ώστε έδωσε εντολή στο επιτελείο του να εξετάσει το ενδεχόμενο υποχώρησης στην ανατολική όχθη του ποταμού, κάτι το οποίο θα σήμαινε τον απεγκλωβισμό της φρουράς στην πόλη. Ο Στάλιν αρχικά δίστασε, αλλά αμέσως μετά διέταξε το 3ο Ουκρανικό Μέτωπο να κρατήσει με κάθε θυσία τις θέσεις του.

Οταν έγινε αντιληπτή η έκταση του διαγραφόμενου κινδύνου, τα σοβιετικά αντίμετρα ήταν ακαριαία και αποτελεσματικά, φανερώνοντας για μια ακόμη φορά τον αριστοτεχνικό τρόπο με τον οποίο ο στρατάρχης Μαλινόφσκυ μπορούσε να αναδιατάσσει τις δυνάμεις του. Το 5ο Σώμα Ιππικού Φρουράς, που προετοιμαζόταν για την εκκαθάριση της Βούδα, κατευθύνθηκε προς Νότο. Αφού κάλυψε 104 km σε 24 ώρες, έφθασε στις νέες θέσεις του στην πόλη Μπαράσκα κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, για να αντιμετωπίσει μαζί με τις υπόλοιπες σοβιετικές δυνάμεις τη νέα κρούση των Γερμανών, η οποία εκδηλώθηκε στις 24 Ιανουάριου. Ταυτόχρονα το 1ο Μηχανοκίνητο Σώμα Φρουράς και το 18ο ΤΘ Σώμα έλαβαν διαταγή να κατευθυνθούν προς το ρήγμα και το 30ό Σώμα Φρουράς μαζί με το 133 Σώμα, που παρέμενε σε εφεδρεία, αναπτύχθηκαν νότια του Ντουναπεντέλε για να περιορίσουν τον θύλακα τον οποίο είχαν δημιουργήσει οι Γερμανοί.

Τα πάντσερ δεν είχαν εξαντλήσει ακόμη την ορμή τους. Μέσα σε χιονοθύελλες και υπό θερμοκρασίες που σπάνια ανέβαιναν πάνω από τους -5 βαθμούς Κελσίου, πλησίασαν τα νότια όρια του θύλακα της Βούδα σε απόσταση 21 km. Η φρουρά κατόρθωσε να έλθει σε επαφή ασυρμάτου με τις επιτιθέμενες μονάδες, στέλνοντάς τους το ακόλουθο μήνυμα: «Θερμές ευχές για την επιτυχία σας και την απελευθέρωσή μας. Δέκα χιλιάδες τραυματίες μας σας περιμένουν». Η μάχη ήταν τρομερή και οι Γερμανοί είχαν το πλεονέκτημα της υποστήριξης από τα Koenigstiger της 509 Επιλαρχίας Βαρέων Αρμάτων. Σε μία συμπλοκή, αυτά τα μεγαθήρια κατέστρεψαν μέσα σε 20 λεπτά 15 σοβιετικά άρματα και 50 αντιαρματικά πυροβόλα! Ο Πφέφερ-Βίλντενμπρουχ ζήτησε και πάλι την άδεια να επιχειρήσει έξοδο, αλλά ο Χίτλερ διέταξε τη φρουρά να παραμείνει εκεί όπου βρισκόταν.

Αντιμέτωπη με νέους σοβιετικούς σχηματισμούς και έχοντας χάσει αρκετή από τη μαχητική της ισχύ λόγω απωλειών και φθορών, η γερμανική αιχμή υποχρεώθηκε να αναστείλει την προέλασή της. Το βράδυ της 25ης Ιανουάριου ο Γκίλε ανέφερε ότι στο Σώμα του είχαν απομείνει μόνο πέντε άρματα PzKpfw III και IV, 27 Panther και 11 Tiger και Koenigstiger. Οταν οι Γερμανοί πέρασαν την Μπαράσκα, ο Μαλινόφσκυ τους σταμάτησε οριστικά ρίχνοντας εναντίον τους το ξεκούραστο 23ο ΤΘ Σώμα και το 104 Σώμα. Ταυτόχρονα τα γερμανικά αναγνωριστικά αποσπάσματα που κάλυπταν το νότιο πλευρό του θύλακα, ανέφεραν σοβαρές ενδείξεις για επιθετικές προετοιμασίες από μέρους των τριών σοβιετικών σωμάτων τα οποία βρίσκονταν εκεί. Στις 27 Ιανουάριου η γερμανική επίθεση ανεστάλη και η απόφαση αυτή σφράγισε την τύχη της Βουδαπέστης.

Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ

Η είδηση για την αποτυχία της προσπάθειας διάσπασης του κλοιού από έξω, όπως ήταν φυσικό καταβαράθρωσε το ηθικό των πολιορκημένων. Ωστόσο δεν μείωσε τη μαχητική τους ικανότητα. Η φρουρά είχε εμπλακεί πλέον σε έναν αγώνα φθοράς, από τον οποίο δεν μπορούσε να επιβιώσει. Δύο ολόκληρα σοβιετικά σώματα στρατού ασκούσαν συνεχή πίεση στους αμυνόμενους στην περιοχή Κέλενφολντ της νότιας Βούδα. Το συγκρότημα μάχης του λοχαγού των SS Κούρτ Πόρτουγκαλ, απέκρουε τη μία έφοδο μετά την άλλη στον λόφο Αετός. Λίγο πιο κάτω, στο κοιμητήριο Φαρκασρέτι, Γερμανοί και Σοβιετικοί στρατιώτες εμπλέκονταν σε μία θανάσιμη πάλη μέσα σε ένα μακάβριο περιβάλλον. Η μάχη ήταν επίσης σφοδρή στον λόφο της Σουαβίας, τον οποίο ανακατέλαβαν Ούγγροι στρατιώτες και μαχητές των SS και τον κράτησαν μέχρι τις 6 Φεβρουάριου. Κοντά σε αυτό το σημείο ένα απόσπασμα Ούγγρων φοιτητών αγωνίστηκε γενναία για να κρατήσει τον λόφο του Ρόδου. Οι νεαροί διέθεταν την υποστήριξη αρκετών γερμανικών αυτοκινούμενων πυροβόλων Hummel των 150 mm. Κατά τη διάρκεια πυρών από αυτά τα όπλα τραυματίστηκε σοβαρά και ο στρατηγός Αφόνιν. Παράλληλα ένα μικτό απόσπασμα Ούγγρων και Γερμανών αμυνόταν σθεναρά στη νήσο Μάργκιτ (όπου είχαν σκαφθεί χαρακώματα) και είχε ματαιώσει τις προσπάθειες των Σοβιετικών να το υπερφαλαγγίσουν με αποδοτικές ενέργειες στα νώτα και στα πλευρά του. Οι πολιορκημένοι κρατούσαν το Μάργκιτ με τέτοιο πείσμα επειδή αυτό αποτελούσε τον τελευταίο χώρο που προσφερόταν για ρίψεις εφοδίων από τον αέρα, αλλά και διότι από εκεί πραγματοποιούσαν τα ανεμοπλάνα κάθοδο για τελική προσέγγιση στον διάδρομο του Βέρμετσο.

Μετά την αποτυχία της επίθεσης του Μπαλκ, οι ημερήσιες μερίδες τροφής για τους πολιορκημένους της Βουδαπέστης μειώθηκαν σε λίγο κρέας αλόγου, 150 γραμμάρια ψωμί και λιωμένο χιόνι για την καταπολέμηση της δίψας. Οι περισσότεροι έπασχαν από διάρροια και υπέφεραν από ψείρες. Υπήρχε μεγάλος φόβος εκδήλωσης επιδημίας τύφου, λόγω των κακών συνθηκών υγιεινής στα νοσοκομεία και στις κατακόμβες του λόφου του Κάστρου, όπου συνωστίζονταν χιλιάδες πολίτες για να σωθούν από την ανταλλαγή των πυρών.

Διαισθανόμενοι την κρίσιμη κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει η φρουρά, οι Σοβιετικοί ενέτειναν τις επιθέσεις τους στο κοιμητήριο Φαρκασρέτι και στον λόφο της Σουαβίας και πέτυχαν να απωθήσουν τους εξαντλημένους υπερασπιστές τους προς τη συνοικία Ταμπόν, ανάμεσα στον λόφο του Κάστρου και στον λόφο Γκέλερτ. Στις 6 Φεβρουάριου, έπειτα από έξι εβδομάδες μαχών, ο Ερυθρός Στρατός κατέλαβε τον λόφο του Αετού με επίθεση από τρεις κατευθύνσεις. Η απώλεια αυτής της δεσπόζουσας τοποθεσίας έφερε την άμυνα σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Τοποθετώντας εκεί παρατηρητές πυροβολικού οι Σοβιετικοί μπορούσαν να κατευθύνουν με ακρίβεια τις οβίδες τους εναντίον των υπόλοιπων οχυρών αλλά και του διαδρόμου στο Βέρμετσο, τη στιγμή που το γερμανικό πυροβολικό δεν μπορούσε να απαντήσει λόγω έλλειψης πυρομαχικών. Η φρουρά της Βουδαπέστης συμπιέστηκε προς τον Δούναβη, σε έναν θύλακα μήκους 2.400 m και πλάτους 700 m.

Αν και είχε καταστεί σαφές πως δεν υπήρχε καμία ελπίδα σωτηρίας, οι Γερμανοί και οι Ούγγροι υπερασπιστές της πόλης εξακολούθησαν να μάχονται με λύσσα επί έξι ημέρες. Η μάχη στο βασιλικό ανάκτορο διεξήχθη από όροφο σε όροφο και από δωμάτιο σε δωμάτιο. Στον Δυτικό Σιδηροδρομικό Σταθμό οι αμυνόμενοι συγκρότησαν ένα κύμα σοβιετικού πεζικού και αρμάτων επί δύο ημέρες. Στις 10 Φεβρουάριου η επίλεκτη 83η Ταξιαρχία Πεζοναυτών κυρίευσε με έφοδο τον λόφο Γκέλερτ, περνώντας μέσα από την ελβετική και την ιαπωνική συνοικία. Η ανταλλαγή πυρών συνεχίστηκε και ανάμεσα στις εξοχικές επαύλεις. Σοβιετικά αποσπάσματα διείσδυσαν μέχρι τον ορθόδοξο ναό στη συνοικία Ταμπόν. Είχε φθάσει το αποκορύφωμα του δράματος. Με τους Σοβιετικούς στρατιώτες να απέχουν μόνο 10 λεπτά από το στρατηγείο του κάτω από το βασιλικό ανάκτορο, ο στρατηγός Πφέφερ-Βίλντενμπρουχ αποφάσισε να παρακούσει τις εντολές του Χίτλερ και να επιχειρήσει έξοδο τη νύκτα της 11ης Φεβρουάριου.

Εκείνο το βράδυ στις 20.00, ενώ ο Στάλιν δειπνούσε με τον Αμερικανό πρόεδρο Ρούζβελτ και τον Βρετανό πρωθυπουργό Τσώρτσιλ στη Γιάλτα, η φρουρά της Βουδαπέστης (περίπου 30.000 άνδρες κατανεμημένοι σε τρία κύματα εφόδου) διακινδύνευε τα πάντα προκειμένου να σωθούν έστω και λίγοι από τους άνδρες της. Η κίνησή της μέσα στην πυκνή ομίχλη αιφνιδίασε τους Σοβιετικούς και οι πολιορκημένοι κατάφεραν να διεισδύσουν στις εχθρικές γραμμές σε μεγάλο βάθος στον τομέα της πλατείας Σένα και του Βέρμετσο, χρησιμοποιώντας στην εμπροσθοφυλακή άνδρες που μιλούσαν καλά ρωσικά. Οι άνδρες του Ερυθρού Στρατού όμως συνήλθαν γρήγορα από το σοκ και άνοιξαν πυρ, καταστρέφοντας τα τελευταία τεθωρακισμένα οχήματα που διέθεταν οι πολιορκημένοι και σκοτώνοντας αρκετούς από αυτούς. Η φρουρά έμοιαζε να μην επηρεάζεται από το καταιγιστικό πυρ που δεχόταν και κινούμενη ορμητικά πέρασε μέσα από τις σοβιετικές θέσεις. Χειρότερη μοίρα περίμενε το δεύτερο και το τρίτο κύμα εφόδου, επειδή οι Σοβιετικοί χρησιμοποίησαν εναντίον του το βαρύ πυροβολικό τους.

Παρόλα αυτά 10.000 περίπου στρατιώτες κατόρθωσαν να διαφύγουν από τον άμεσο κλοιό γύρω από την πόλη, σε μια από τις ηρωικότερες εξόδους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Σοβιετικοί οργάνωσαν αποσπάσματα καταδίωξης για να εξοντώσουν αυτούς τους άνδρες και γρήγορα έκλεισαν τις οδούς διαφυγής. Τους κατεδίωξαν ανελέητα με οχήματα και σκύλους και σκότωσαν τους περισσότερους από αυτούς. Η Luftwaffe παρείχε όση υποστήριξη μπορούσε αλλά μόνο 785 επιζώντες, σε ολιγομελείς ομάδες, έφθασαν τελικά στις γερμανικές γραμμές.

Η Βουδαπέστη ήταν σχεδόν κατεστραμμένη, με τους δρόμους της γεμάτους από ερείπια, πτώματα και αχρηστευμένο πολεμικό υλικό κάθε είδους. Τρεις Γερμανοί μέραρχοι (της 8ης SS, της 22ης SS και της 13ης Πάντσερ) συγκαταλέγονταν στους νεκρούς. Ο Πφέφερ-Βίλντενμπρουχ και το επιτελείο του δεν κατάφεραν να διασωθούν. Οι Σοβιετικοί τους συνέλαβαν αμέσως μόλις βγήκαν από την άκρη ενός αγωγού λυμάτων δυτικά της Βούδα. Λίγο αργότερα, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, ο Μαλινόφσκυ είπε στον Γερμανό διοικητή: «Αν δεν είχα ρητή εντολή από τον ίδιο τον Στάλιν, θα σε κρεμούσα στην κεντρική πλατεία της Βουδαπέστης για όλα τα προβλήματα που μου προκάλεσες».

Η ΕΜΜΟΝΗ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ ΜΕ ΤΗΝ ΟΥΓΓΑΡΙΑ

Στις 14 Φεβρουάριου η μάχη της Βουδαπέστης είχε τελειώσει. Στη ρημαγμένη πόλη οι νικητές Σοβιετικοί επιδόθηκαν σε ένα όργιο λεηλασίας και εκδίκησης, σκοτώνοντας περισσότερους από 2.000 τραυματίες όταν πυρπόλησαν το βασιλικό ανάκτορο και γέμισαν με καπνό τα υπόγειά του. Εκατοντάδες νεαροί Ούγγροι επιστρατεύθηκαν για να στήσουν νέες πλωτές γέφυρες στον Δούναβη για να περάσουν οι μονάδες του Ερυθρού Στρατού. Ενα από τα γνωστότερα θύματα μεταξύ των αμάχων ήταν και ο Σουηδός διπλωμάτης Ραούλ Βάλενμπεργκ, ο οποίος είχε διαδραματίσει καθοριστικό μεσολαβητικό ρόλο για τη σωτηρία χιλιάδων Ούγγρων Εβραίων από τους Γερμανούς. Οι Σοβιετικοί τον μετέφεραν στο στρατηγείο του Μαλινόφσκυ στο Ντεμπρετσέν και από εκεί και πέρα τα ίχνη του χάθηκαν. Η τύχη του δραστήριου διπλωμάτη παραμένει ένα από τα μυστήρια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο πληθυσμός της ουγγρικής πρωτεύουσας θρήνησε 40.000 περίπου θύματα σε εκείνη την πολιορκία και οι Γερμανοί έχασαν πέντε μεραρχίες. Το τίμημα που πλήρωσε ο Ερυθρός Στρατός για την κατάληψη της πόλης ήταν ιδιαίτερα βαρύ: οι συνολικές του απώλειες κατά το διάστημα 29 Οκτωβρίου -13 Φεβρουάριου εκτιμώνται σε 80.026 νεκρούς και αγνοούμενους και 240.056 τραυματίες! Η επική αντίσταση της φρουράς της Βουδαπέστης είχε σοβαρό αντίκτυπο στη γενικότερη εξέλιξη του πολέμου, αφού μαγνήτισε την προσοχή του Χίτλερ και τον ώθησε να αναλώσει εκεί τις τελευταίες πολύτιμες τεθωρακισμένες εφεδρείες του. Οι μάχες γύρω από τη λίμνη Μπάλατον και άλλες περιοχές της Ουγγαρίας θα διαρκούσαν μέχρι τον Μάρτιο του 1945, με τρομερές θυσίες από τις επίλεκτες μεραρχίες των Waffen SS αλλά και από τους Σοβιετικούς. Παρά το βάρος που έριξε ο Χίτλερ στην υπεράσπιση αυτής της χώρας, η άνιση αναμέτρηση δεν θα μπορούσε παρά να καταλήξει σε βάρος του. Η Ουγγαρία υπήρξε σημαντικός παράγοντας και για τη συμφορά που βρήκε τις γερμανικές δυνάμεις σε άλλα μέτωπα και για την καταστροφή των Γερμανών στον Βορρά, όπου ο Ερυθρός Στρατός προχώρησε σαν θύελλα από τον Βιστούλα μέχρι τον ποταμό Οντερ, ανοίγοντας δρόμο προς το Βερολίνο.

ΔΙΑΜΑΝΤΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟ ΓΚΙΛΕ

Ο Χέρμπερτ Οττο Γκίλε γεννήθηκε στο Γκαντερσχάιμ στις 8 Μαρτίου 1897. Ετσι ήταν κατάλληλος για επιστράτευση κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε υπηρέτησε στο πυροβολικό του Γερμανικού Αυτοκρατορικού Στρατού κερδίζοντας τους Σιδηρούς Σταυρούς Α’ και Β’ Τάξης για ανδραγαθία. Η περίοδος της ειρήνης που ακολούθησε, αποδείχθηκε δυσκολότερη για την επιβίωση του νεαρού Γκίλε. Ετσι το 1934 κατατάχθηκε στα SS. Ανέβηκε αργά και με σκληρή εργασία τα σκαλιά της ιεραρχίας, από διοίκηση διμοιρίας σε διοίκηση λόχου και κατόπιν τάγματος στο Σύνταγμα SS «Germania». Την άνοιξη του 1939 ήταν ήδη αντισυνταγματάρχης των SS και βοήθησε στη σύσταση του πρώτου συντάγματος πυροβολικού γι’ αυτά τα στρατεύματα. Μάλιστα ορίστηκε διοικητής της μίας από τις μοίρες του. Υπό αυτή την ιδιότητα συμμετείχε στις εκστρατείες στην Πολωνία και στη Γαλλία.

Το άστρο του Γκίλε άρχισε να ακτινοβολεί μετά τη γερμανική επίθεση στην ΕΣΣΔ. Τότε ανέλαβε διοικητής του συντάγματος πυροβολικού της πολυεθνικής 5ης Μεραρχίας SS «Wiking», του οποίου ηγήθηκε υποδειγματικά σε αμέτρητες σκληρές μάχες στον νότιο τομέα του Ανατολικού Μετώπου. Κατά τη θερινή εκστρατεία του 1942 το σύνταγμά του έφθασε μέχρι τον ποταμό Τερέκ του Καυκάσου. Τον Οκτώβριο εκείνου του έτους ο Γκίλε παρασημοφορήθηκε με τον Σταυρό των Ιπποτών. Οι ανώτεροι του αναγνώριζαν πλέον τα ηγετικά του προσόντα. Τον Μάρτιο του 1943 ανέλαβε τη διοίκηση της «Wiking», η οποία είχε αναβαθμιστεί σε μεραρχία γρεναδιέρων πάντσερ. Στα στιβαρά χέρια του Γκίλε ο συγκεκριμένος σχηματισμός αποδείχθηκε ορμητικός στην επίθεση και ακλόνητος στην άμυνα. Τον Οκτώβριο του 1943 η «Wiking» έγινε η πρώτη μη αμιγώς γερμανική μεραρχία των Waffen SS που αναβαθμίστηκε σε μεραρχία πάντσερ. Την 1η Νοεμβρίου 1943 ο Γκίλε τιμήθηκε με τα Φύλλα Δρυός στον Σταυρό των Ιπποτών.

Η σκληρότερη δοκιμασία για τον Γκίλε ήλθε τον Ιανουάριο του 1944, όταν η «Wiking» ήταν ανάμεσα στις έξι γερμανικές μεραρχίες που κυκλώθηκαν από τους Σοβιετικούς στον θύλακα του Τσερκάσι. Ο θύλακας συμπιέστηκε τόσο πολύ ώστε δεν κάλυπτε περισσότερα από 100 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και ο Χίτλερ έδωσε την άδεια στις κυκλωμένες δυνάμεις να επιχειρήσουν έξοδο. Η «Wiking» ηγήθηκε της προσπάθειας, κατορθώνοντας να σώσει 34.000 από τους 55.000 κυκλωμένους στρατιώτες- κατόρθωμα για το οποίο ο Γκίλε έλαβε τα Ξίφη στον Σταυρό των Ιπποτών.

Την άνοιξη του 1944 ο Γκίλε ανέλαβε τη σχεδόν ανέφικτη αποστολή να υπερασπιστεί την ουκρανική πόλη Κόβελ απέναντι σε τέσσερις σοβιετικές στρατιές. Σημείωσε τέτοια επιτυχία ώστε τιμήθηκε από τον ευγνώμονα Χίτλερ με τα Διαμάντια στον Σταυρό των Ιπποτών, στις 19 Απριλίου 1944. Αμέσως μετά ανέλαβε καθήκοντα διοικητή του νεοσύστατου IV Σώματος Πάντσερ SS, στο οποίο υπήχθησαν η 3η και η 5η Μεραρχία Πάντσερ SS («Totenkopf» και «Wiking»). Αφού διεξήγαγε σφοδρές μάχες επιβράδυνσης των Σοβιετικών στην περιοχή της Βαρσοβίας, προήχθη στις 9 Νοεμβρίου 1944 σε αντιστράτηγο και στάλθηκε στην Ουγγαρία για να άρει την πολιορκία της Βουδαπέστης. Επειτα από τις σφοδρότατες μάχες εκεί και στην Αυστρία, συνελήφθη από τους Αμερικανούς τον Μάιο του 1945. Μετά τον πόλεμο ο Γκίλε έζησε μακριά από τη δημοσιότητα, υπό συνθήκες μεγάλης ανέχειας, αλλά φρόντιζε να διατηρεί πάντα επαφή με παλαιούς συμπολεμιστές του. Απεβίωσε από καρδιακή προσβολή στις 26 Δεκεμβρίου 1966.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Τ. Bomba & Perello: HITLER’S ARMY, Combined Books, 1996.
• R. Cartier: ΙΣΤΟΡΙΑ TOY ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, Εκδόσεις Πάπυρος, 1964.
• Erickson: THE ROAD TO BERLIN, Yale University Press, 1999.
• Glantz: WHEN TITANS CLASHED, University Press of Kansas, 1995.
• H. Guderian: ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ, Εκδόσεις Χιωτέλλη, 2006.
• Mitscham: CRUMBLING EMPIRE, Praeger, 2001.
• Seaton: THE RUSSO-GERMAN WAR, Presidio, 1993.
• Shukman: STALIN’S GENERALS, Grove Press, 1993.
• Ungvary: THE SIEGE OF BUDAPEST, Yale University Press, 2005.
• P. Zwack: THE SIEGE OF BUDAPEST, «Military History Quarterly», Winter 1999.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Β. ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, Περιοδικό “ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 121, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2006

Δεκεμβριανά 1944: Οι θηριωδίες των Ελασιτών εις βάρος της Χωροφυλακής

ΤΑ ΕΠΙΣΗΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Έθεωρήσαμεν σκόπιμον όπως, έν κατακλεΐδι της έξιστορήσεως των ήρωικών αγώνων της Χωροφυλακής κατά τον Δεκέμβριον 1944 προς διάσωσιν της πρωτευούσης και της όλης έθνικής κυριαρχίας από τούς όνυχας του έλασιτισμού, παραθέσωμεν τα εις χεΐράς μας έπίσημα στοιχεία περί των απωλειών της Χωροφυλακής κατά την Δεκεμβριανήν περίοδον και των φρικωδών βασάνων εις τάς όποιας ύπεβλήθησαν προ της εκ τελέσεώς των όσοι εκ  των αξιωματικών και όπλιτών είχον την τραγικήν τύχην να πέσουν εις χεΐράς των κατά την διεξαγωγήν του άγώνος. Πράγματι, αί διαπραχθεΐσαι κατά την περίοδον της Δεκεμβριανής στάσεως θηριωδίαι ύπερβαίνουν πάσαν άνθρωπίνην φαντασίαν, προεκάλεσαν δε κατά την εποχήν εκ εινην την φρίκην εις σΰμπαντα τον πολιτισμένον κόσμον, το Σώμα της Χωροφυλακής έπλήρωσε με άφθονον αίμα τούς άγώνάς του προς άποσόβησιν της καταδυναστεύσεως του Ελληνικού λαού υπό των κομμουνιστών κατά την δραματικήν εκ εινην περίοδον του Δεκεμβρίου 1944. οι πίπτοντες εις χεΐράς των ελασιτών, με το όπλον άνά χεΐρας, οι όποιοι κατά τούς διεθνείς κανόνας έπρεπε να τύχουν συμπεριφοράς αιχμαλώτων, άλλά και οι όποιοι παρεδίδοντο διά συνθήκης με την ρητήν ύπόσχεσιν ότι άφοπλιζόμενοι θα άφήνοντο έλεόθεροι, ύπέστησαν παντοειδείς έξευτελισμούς και έθανατώθησαν με άνατριχιαστικά μαρτύρια, παρόμοια των όποιων δεν άναφέρονται ουδέ μεταξύ των πλέον βαρβάρων και άπολιτίστων λαών της Αφρικής και της ’Ασίας. ’Αληθώς, αί διαπραχθεΐσαι θηριωδίαι αποτελούν στίγμα διά τον ανθρώπινον πολιτισμόν. Γεννά την κατάπληξιν το γεγονός ότι εύρέθησαν άνθρωποι,  Ελληνες το γένος, την γλώσσαν και τάς παραδόσεις, γεννηθέντες και άνατραφέντες υπό τον γλαυκόν ούρανόν της γής αυτής, ή όποια έξέθρεψε και εκ αλλιέργησε τα εύγενέστερα άνθρώπινα ιδεώδη, να ύποστοΰν διά της ξένης προπαγάνδας και εκ  πολιτικού φανατισμού τοιαύτην ψυχικήν πόρωσιν, ώστε να άπολέσουν πάν άνθρώπινον αίσθημα και να διαπράξουν παρόμοια φρικώδη κακουργήματα.

Δεκεμβριανά 1944: Η Εποποία του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΜΥΝΑΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΗΣ

Το τμήμα τούτο, του ανά χείρας έργου μας, αποτελεί ενότητα μετά του προηγουμένου ως συνεχίζον την έξιστόρησιν της ηρωικής και πολυαίμακτου δράσεως της Χωροφυλακής κατά τον Δεκέμβριον του 1944 προς σωτηρίαν της πρωτευούσης. Έθεωρήσαμεν δε αναγκαίο όπως διαθέσωμεν ειδικόν τμήμα διά την έξιστόρησιν του αγώνος του Συντάγματος Μακρυγιάννη, διότι πρόκειται περί αληθούς εποποιίας ή όποια θα λαμπρύνη την Νεοελληνικήν ‘Ιστορίαν, είδικώτερον δε την ‘Ιστορίαν του Σώματος της Χωροφυλακής, εις την όποιαν άνέγραψε σελίδας εκ των πλέον ένδοξων και ηρωικών. Συγχρόνως, ή μάχη του Συντάγματος Μακρυγιάννη, Ελαβεν όλως ίδιάζουσαν σημασίαν εις την ιστορίαν εκ του γεγονότος ότι, χάρις εις την ηρωικήν αυτήν άντίστασιν, έσώθη το Ελεύθερον τμήμα της πρωτευούσης του Ελληνικού Κράτους και επομένως αυτό τούτο το Ελληνικόν Κράτος από την κυριαρχίαν του κομμουνισμού.

Δεκεμβριανά 1944: Η Ηρωική υπεράσπιση των Αθηνών υπό της Χωροφυλακής

Ή Σχολή Χωροφυλακής κατά τάν Δεκέμβριον του 1944 άντέστη ηρωικώς εις τάς επιθέσεις των ελασιτών.

1. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΑΜΥΝΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ

Ή άμυνα της έναπομενούσης έλευθέρας περιοχής των Αθηνών έστηρίζετο κυρίως εις δύο όχυρά συγκροτήματα, εύρισκόμενα εις τα άκρα ταύτης και υπερασπιζόμενα υπό δυνάμεων της Χωροφυλακής: Την Σχολήν Χωροφυλακής και το κτιριακόν συγκρότημα του Συντάγματος Μακρυγιάννη. Έάν ταϋτα επιπτον εις χεΐρας των έλα σι των, οίαδήποτε άλλη δύναμις δεν θα ήτο ικανή να συγκρατήση τούτους να είσορμήσουν και από των δύο πλευρών (Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας και Λεωφόρος Συγγροΰ), προς το κέντρον της πόλεως. Ή όλοκλήρωσις της κατακτήσεως της πρωτευούσης από τούς έλασίτας θα ήτο ζήτημα όλίγων ήμερών, αν μη ωρών. Είναι αληθώς περίεργον, πώς το στρατηγεΐον των κομμουνιστών δεν άντελήφθη την στρατηγικήν αυτήν πραγματικότητα και άντί να στρέψη άπάσας τάς δυνάμεις του, από της πρώτης στιγμής, προς κατάκτησιν των δύο οχυρών κτιριακών συγκροτημάτων Σχολής και Μακρυγιάννη, κατέτριψε πολλάς έξ αυτών προς κατάληψιν διαφόρων άνά την πόλιν, κατά το πλεΐστον υπερασπιζόμενων υπό μικρών δυνάμεων της Χωροφυλακής, κτιρίων.

Η’ – ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ

Γενική Κατάσταση και Σχέδια Ενέργειας των Συμμάχων

Στις αρχές του 1945, ο ι γερμανικές δυνάμεις που βρίσκονταν ακόμη στο Αιγαίο κατείχαν τα Χανιά και το βορειοδυτικό τμήμα της Κρήτης, στις Κυκλάδες τη νήσο Μήλο και από το σύμπλεγμα των Δωδεκανήσων τη Ρόδο, την Τήλο, την Κω, την Κάλυμνο και τη Λέρο. Η Ανώτατη Γερμανική Διοίκηση, αδυνατώντας να αποσύρει τις φρουρές της από τις νήσους αυτές, ένεκα της συμμαχικής δραστηριότητας στο Αιγαίο και των καταδρομικών επιχειρήσεων του Ιερού Λόχου, αναγκάσθηκε να αναβάλει την εκκένωσή τους. Παράλληλα, αποβλέποντας σε σχετικά μακρόχρονη παραμονή και προβολή αντιστάσεως στις κατεχόμενες αυτές νήσους, έδωσε οδηγίες στις φρουρές τους για ανάλογη προσαρμογή του αμυντικού συστήματος. Οι κύριες γερμανικές δυνάμεις αποχώρησαν από την ηπειρωτική Ελλάδα και από τη Βαλκανική.

Ζ’ – Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Η Ανάπτυξη του Ιερού Λόχου σε Σύνταγμα Καταδρομών

Τον Ιούνιο του 1944, σύμφωνα με απόφαση της Ελληνικής Κυβερνήσεως και του ΓΣΌΜΑ, παράλληλα με την οργάνωση και τη συγκρότηση της ΙΙΙ ΕΟΤ, άρχισε η αναδιοργάνωση του Ιερού Λόχου για την ανάπτυξή του σε Σύνταγμα Καταδρομών. Αρχικά είχε αποφασισθεί η συγκρότηση δεύτερου Ιερού Λόχου και είχαν εκδοθεί οι σχετικές διαταγές της οργανώσεώς του. Εξαιτίας όμως κάποιων αντιρρήσεων που προβλήθηκαν, η απόφαση ματαιώθηκε και οι διαταγές ακυρώθηκαν(1) . Οι νέες διαταγές για την οργάνωση του Ιερού Λόχου σε Σύνταγμα Καταδρομών εκδόθηκαν το πρώτο δεκαήμερο του μηνός, ταυτόχρονα με τις διαταγές συγκροτησεως της ΙΙΙ ΕΟΤ. Ο Ιερός Λόχος, με τη νέα σύνθεσή του, θα υπαγόταν στη Βρετανική Ταξιαρχία Καταδρομών με την ίδια επωνυμία και μόνο για τις βρετανικές στρατιωτικές αρχές θα αναφερόταν ως «Ελληνικό Ιερό Σύνταγμα’ (Greek Sacred Regiment)[298] [299] .

ΣΤ’-ΚΑΤΑΔΡΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 14 ΦΕΒ. 1944 – 30 ΣΕΠ. 1944

Τα νέα Συμμαχικά Σχέδια για το Αιγαίο (Σχεδιαγράμματα 18, 20)

Στο τέλος του φθινοπώρου του 1943,    μετά την αποτυχία των αποβατικών επιχειρήσεων και την εκκένωση της νήσου Σάμου, η στρατιωτική κατάσταση στο Αιγαίο διαγραφόταν με τη σταθερή κατοχή των νήσων από τους Γερμανούς και τη δύσκολη, αν όχι αδύνατη, κίνηση των συμμαχικών πλοίων στην περιοχή του. Οι μυστικές συμμαχικές βάσεις που παρέμειναν ή δημιουργήθηκαν στα μικρασιατικά παράλια, από τις οποίες κατά διαστήματα ενεργούσαν μικρά βρετανικά τμήματα καταδρομών (κομμάντος) για παρενόχληση των γερμανικών φρουρών, δεν έφερναν αξιόλογα αποτελέσματα.

Στις 28 Νοεμβρίου 1943, στη Σοβιετική Πρεσβεία της Τεχεράνης άρχισε νέα Συνδιάσκεψη των Συμμάχων, με τη συμμετοχή του Βρετανού Πρωθυπουργού, του Προέδρου των ΗΠΑ και του Στάλιν. Στη Συνδιάσκεψη αυτή, που έληξε την 1η Δεκεμβρίου, έγιναν δεκτές σχεδόν στο σύνολό τους οι αξιώσεις του Στάλιν, με αποτέλεσμα την προσωρινή τότε και αργότερα, το θέρος του 1944, οριστική εγκατάλειψη των βρετανικών σχεδίων για την απόβαση στη Βαλκανική Χερσόνησο που θα άρχιζε με την απελευθέρωση της Ελλάδας.

Ε’-ΑΠΟΒΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 29 ΟΚΤ. 1943 – 25 ΝΟΕ. 1943

Τα Συμμαχικά Σχέδια για τη Μεσόγειο και το Αιγαίο (Σχεδιάγραμμα 18)

Τον Ιανουάριο του 1943 πραγματοποιήθηκε η Συνδιάσκεψη της Καζαμπλάνκα, στην οποία συμμετείχαν ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και ο Πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, όπου διαπιστώθηκε ότι η κατάσταση μεταστρεφόταν υπέρ των Συμμάχων σε όλα τα μέτωπα.

Στη Συνδιάσκεψη προσκλήθηκε και ο Στρατάρχης Στάλιν, ο οποίος δεν παραβρέθηκε, επειδή αντιλαμβανόταν ότι η εξέλιξη των επιχειρήσεων στη Βόρεια Αφρική εξασφάλιζε την υπεροχή των Βρετανών και των Αμερικανών στη Μεσόγειο και εξαιτίας της αντιθέσεώς του στα σχέδια που προέβλεπαν την απελευθέρωση της Ελλάδας και της υπόλοιπης Βαλκανικής(1) .

Δ’-Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

Η Κατάσταση του Ελληνικού Στρατού Μέσης Ανατολής μέχρι τον Απρίλιο 1944 (Σχεδιάγραμμα 1)

Τον Ιανουάριο του 1943 και ενώ ο Ιερός Λόχος ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για τις επιχειρήσεις της Βόρειας Αφρικής, άρχισε η υλοποίηση των αποφάσεων της Ελληνικής Κυβερνήσεως και του ΓΣΌΜΑ, που αφορούσαν στην αναδιοργάνωση, αναδιάταξη και μετεκπαίδευση των υπόλοιπων Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων Μέσης Ανατολής, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για μελλοντικές επιχειρήσεις εκτός της Αφρικής.

Η Ι Ελληνική Ταξιαρχία, που βρισκόταν στην Αμίρια της Αιγύπτου, μεταστάθμευσε από 22 μέχρι 24 Ιανουαρίου 1943 στην περιοχή Καμπρέτ του Σουέζ, όπου παρέμεινε μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου 1943 και ασχολήθηκε με την εκπαίδευσή της σε συνδυασμένες αποβατικές επιχειρήσεις, στο Βρετανικό Κέντρο Εκπαιδεύσεως Συνδυασμένων Επιχειρήσεων που λειτουργούσε εκεί(1).

Γ’ -Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΛΟΧΟΥ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΑΦΡΙΚΗΣ

Οι Πρώτες Αποστολές Τμημάτων του Ιερού Λόχου (Σχεδιάγραμμα 8)

Το πρώτο τμήμα του Ιερού Λόχου που αποφασίσθηκε να λάβει μέρος στις επιχειρήσεις της Βόρειας Αφρικής ήταν μία Ομάδα από οκτώ Ιερολοχίτες, με επικεφαλής τον Αντισμήναρχο Αλεξανδρή Γεώργιο.    Η Ομάδα αυτή θα ενεργούσε στα πλαίσια του 1ου Βρετανικού Συντάγματος Καταδρομών, στο οποίο υπαγόταν ο Ιερός Λόχος, έχοντας ως αποστολή να εισχωρήσει στην Αφρικανική Έρημο, νοτιοδυτικά της Αγκεντάμπια, προκειμένου να παρενοχλεί τις συγκοινωνίες στα νώτα του εχθρού.

1942 | Η μάχη του Ελ-Αλαμέιν

Η Γενική Στρατιωτική Κατάσταση (Σχεδιαγράμματα 1,2)

Η Βόρεια Αφρική έχει μεγάλη στρατιωτική αξία, επειδή ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος των συγκοινωνιών των τριών μεγάλων ηπείρων, Ευρώπης, Αφρικής και Ασίας. Για το λόγο αυτόν αποτέλεσε, επί δύο περίπου έτη πριν από τη μάχη του Ελ Αλαμέιν, το θέατρο πολύ σημαντικών πολεμικών γεγονότων. Οι αντίπαλοι διεκδίκησαν με πείσμα τον έλεγχο και την κατοχή της για να τη χρησιμοποιήσουν στη συνέχεια ως βάση και αφετηρία μελλοντικών στρατηγικών επιδιώξεων.

Α’-ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

Εγκατάσταση της Ελληνικής Κυβερνήσεως στο Κάιρο και στο Λονδίνο

Η ελληνική εποποιία των πολέμων 1940-1941 εναντίον των Ιταλών και των Γερμανών έληξε στην ηπειρωτική Ελλάδα στις 20 Απριλίου 1941. Οι Γερμανοί εισήλθαν στην Αθήνα στις 27 Απριλίου 1941, ενώ στη συνέχεια κατέλαβαν, σε συνεργασία με τους Ιταλούς, την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα και μέχρι τις 8 Μαίου τις νήσους του Αιγαίου και του Ιονίου Πελάγους, εκτός από την Κρήτη.

Η Ελλάδα, παρά το ότι υπέκυψε στρατιωτικά σε δύο ισχυρές Δυνάμεις του Άξονα, διατήρησε αμείωτη την απόφασή της να συνεχίσει τον αγώνα. Έτσι, ο Βασιλιάς Γεώργιος Β’ και η Κυβέρνηση με επικεφαλής τον Πρωθυπουργό Εμμανουήλ Τσουδερό, λίγες ημέρες πριν από την κατάληψη της Αθήνας, αναχώρησαν για το σκοπό αυτό στην Κρήτη. Οι στρατιωτικές δυνάμεις που μεταφέρθηκαν στην Κρήτη δεν ήταν αρκετές και αξιόμαχες σε βαθμό ώστε να αντιμετωπίσουν την αναμενόμενη γερμανική επίθεση. Η αιχμαλωσία και η διάλυση του Ελληνικού Στρατού, ύστερα από την αυθαίρετη συνθηκολόγηση του Τμήματος Στρατιάς Ηπείρου (ΤΣΗ)[1] στις 20 Απριλίου 1941, δεν επέτρεψε παρά μόνο τη μεταφορά ελάχιστων τμημάτων του στην Κρήτη.

Μνημείο πεσόντων Ελληνικής Χωροφυλακής (φωτογραφίες)

Ενας φόρος τιμής σε όσους θυσιάστηκαν για να ζούμε σήμερα ελεύθεροι.
Οσοι μπορούν να συνεισφέρουν με φωτογραφίες και πληροφορίες σχετικά με τους ηρωϊκούς νεκρούς παρακαλούνται να στείλουν μήνυμα.

Συνταγματάρχης Σωτήριος Οικονομόπουλος. ’Ανώτερος διοικητής Χωροφυλακής Στερεός Ελλάδος. Εκτελέστηκε απάνθρωπα στην Αθήνα υπό των έλασιτώ τον Δεκέμβριο του 1944.

Αντισυνταγματάρχης Χρηστός Αντωνόπουλος του Θεοφάνους. Γεννήθηκε το έτος 1899 στη Δερβίτσα Αρκαδίας. Διοικητής Χωροφυλακής Καβάλας τραυματίσθηκε θανασίμως από έκρηξη νάρκης την 30.12.1948 εις Νέα Καρβάλη Καβάλας.

Ταγματάρχης Στέφανος Σταυράκης του Λουΐζου, γεννηθείς στην Ιο Κυκλάδων. Τον Δεκέμβριο του 1944, διοικητής ών της Διοικήσεως Χωροφυλακής Πειραιώς, συνελήφθηκε υπό των κομμουνιστών, μετά πολύωρο επικό αγώνα, και οδηγηθείς στο Άσυλο Νέας Κοκκινιάς εκτελέσθηκε μαζί με άλλους άνδρας της Χωροφυλακής.

Ταγματάρχης Παναγιώτης Κολιοβέτας του Σωτηρίου. Γεννήθηκε το έτος 1899 εν Μουρικίο Βοιωτίας. Διοικητής Χωροφυλακής Έβρου, συνελήφθκεη την 14.11.1946 εντός της αμαξοστοιχίας Αλεξανδρουπόλεως υπό κομμουνιστοσυμμοριτών τραυματίας ών, αποβιώσας μετ’ ολίγον σονεπεία των τραυμάτων του.

Ταγματάρχης Νικόλαος Σιαπέρας του Βασιλείου. Γεννήθηκε το έτος 1902 εις Άρτα. Μετα την προσωρινή κατάληψη τής πόλεως Καρπενησιού υπό των κομμουνιστοσυμμοριτών , οδεύοντας προς Λαμία έπεσε σε σφοδρή χιονοθύελλα και απεβίωσε εκ ψύξεως στη θέση Κελάνια Ευρυτανίας.

Ταγματάρχης Νικόλαος Κάης τον Διονυσίου. Γεννήθηκε στα Φιλιατρά Μεσσηνίας το 1899. Το έτος 1944 ανήκε και υπηρετεί εις την Διοίκηση Χωροφυλακής Μεσσηνίας. Κατά την επίθεση των ελασιτών, την 9-9-1944, κατά τής πόλεως τής Καλαμάτας πολέμησε με εξαιρετικό ηρωισμό. Μετά την κατάληψη τής πόλεως υπό των συμμοριτών, ή δύναμις τής Χωροφυλακής κατέφυγε στο Μελιγαλά, όπου το Τάγμα Ασφαλείας διεξήγαγε και εκεί τριήμερο αγώνα μέχρι τής 16-9-1944, οπότε υπερισχύσανε οι κομμουνιστές κατόπιν αίματηροτάτου αγώνος, αιχμαλώτισαν τούς εναπομείναντες άνδρες τής Χωροφυλακής ως και του Τάγματος Ασφαλείας, τους οποίους κατέσφαξαν κατά τρόπον άγριο, τον δε ταγματάρχη Κάη μετέφεραν στην Καλαμάτα, οπού καννιβαλικώς, και προκληθέν προς τούτο, τον έλυντσάρισε παρακινηθής όχλος.

Ταγματάρχης Κορνηλάκης ‘Εμμανουήλ του Ιωάννου. Γεννήθηκε το 1895 στονς Ξυδά ‘Ηρακλείου-Κρήτης. το έτος 1944 υπηρετεί ως διοικητής τής Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Χαλανδρίου. Την 23ην Αύγουστου αναρχικοί είχαν συγκεντρωθεί στη θέση «Αγία Άννα». Μεταβαίνοντας με δύναμης Χωροφυλακής προς αποκατάσταση τής τάξεως πυροβολήθηκε παρ’ αγνώστου και τραυματίσθηκε θανάσιμα στην κοιλιακή χώρα, μεταφερθείς δε εις το Β Στρατιωτικό Νοσοκομείο, υπέκυψε μετά δίοωρο στά τραύματά του.

Ταγματάρχης ‘Ιωάννης Σωτηρίου του Νικολάου. Γεννήθηκε στη Βρυνέα Αλμυρού το έτος 1895. Διοικητής Διοικήσεως Χωροφυλακής Βέροιας το έτος 1946. φονεύτηκε μεθ’ ετέρων 14 χωροφυλάκων στη θέση «Φραγκόπετρα» Βέροιας την 13ην Σεπτεμβρίου, μαχόμενος εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών .

Ταγματάρχης Ιωάννης Φραγκουδάκης του. Κωνσταντίνου. Γεννήθηκε στην Αθήνα το έτος 1894. Τον Σεπτέμβριο του 1944 ετύγχανε διοικητής τής Διοικήσεως Χωροφυλακής Μεσσηνίας. Την 9-9-1944 και ώρα 9η πρωινή έπετέθησα εναντίον των Υπηρεσιών Χωροφυλακής Καλαμάτας τρία συντάγματα ελασιτών άρτια εξοπλισμένα. Μετά γενναία αντίσταση αποχώρησε ή δύναμη τής Χωροφυλακής από Καλαμάτα την 10-9-1944 στο Μελιγαλά. Ο ταγματάρχης Φραγκουδάκης, μετά την κατάληψη του Μελιγαλά υπό των ελασιτών, συλληφθείς αιχμάλωτος μεθ’ ετέρων αξιωματικών Χωροφυλακής, του νομάρχου και του εισαγγελέως Πλημμελειοδικών, οδηγήθηκε στη Καλαμάτα, όπου, μετά από ανήκουστα βασανιστήρια, εκτελέστηκε διά πελεκεως και μαχαιρών την 17-9-1944, το δε πτώμα του αναρτήθηκε επί στύλου εις την πλατεία τής πόλεως.

Ταγματάρχης Χρηστός Σακελλαρίου του Αποστόλου. Γεννήθηκε στο Νεοχώριο Τρικάλων το έτος 1899. Το έτος 1944 ήταν διοικητής τής Διοικήσεως Χωροφυλακής Πύργου Ήλείας, όπου πλήρης θάρρους και αυτοθυσίας διηύθυνε την άμυναν τής πόλεως. κατά την προσβολή αυτής υπό των ελασιτών την 8-9-1944, τραυματίσθηκε βαρέως και εκτελέσθηκε μετά την επικράτηση των κομμουνιστών.

Ταγματάρχης Γεώργιος Δρεμπέλας του Παναγιώτου. Γεννήθηκε το 1895 στη Βαρβάσαινα Ηλείας. Κατά την διάρκεια της κατοχής ετύγχανε διοικητής Διοικήσεώς Χωροφυλακής Έβρου, ανέπτυξε τεράστια εθνική δράση, ως σύνδεσμος μεταξύ των έν Έλλάδι δρώντων εθνικοφρόνων και Μέσης ‘Ανατολής. Την 19-2-1943 ενώ διάβαινε τον Εβρον με πρόθεση να αναχώρηση στη Μέση ‘Ανατολή, δολοφονήθηκε από άγνωστους αναρχικούς, προφανώς Βουλγάρων ή κομμουνιστών.

Ταγματάρχης Δημήτριος Τσοτάκος του Παναγιώτη. Συνελήφθηκε την 5-12-44, μετά της υπολοίπου φρουράς της Α.Δ.Χ. Στερεάς ’Ελλάδος, κατακρεουργήθηκε υπό των ελασιτών στην περιοχή Κυψέλης.

Ταγματάρχης Δημήτριος Παπαγιαννάκης του Μιχαήλ. Γεννήθηκε εις Κρύα Βρύση Χανίων το έτος 1898. Δολοφονήθηκε από τους κομμουνιστών στα Χανιά την 16 ’Οκτωβρίου 1946.

Υπομοίραρχος Παναγιώτης Ταλαγάνης

‘Ανθυπομοίραρχος ’Αθανάσιος Λουκάς του ‘Αναστασίου. Γεννήθηκε εν Βρύση Εύβοιας. Φονεύτηκε την 30.12.1946 εις Υπάτη Λαμίας μαχόμενος εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών .

Ανθυπομοίραρχος Γεώργιος Νικ. Καρακατσάνης. Σπεύδωr προς προστασία του Βασιλέως Γεωργίου Β’ εις την περιοχή Χανιών (βίλα Μάνου), φονεύτηκε από Γερμανούς αλεξιπτωτιστές (20-5-1941). Ηταν ο πρώτος αξιωματικός τής Χωροφυλακής, ό όποιος έπεσε στη Μάχη τής Κρήτης. γοστασίου. Κατόπιν συμπλοκής στήθος προς στήθος κατώρθωσαν νά εξοντώσουν τούς

Υπομοίραρχος Δημήτριος Ζούμας του ’Ιωάννου. Γεννήθηκε το έτος 1901 στην Άμφισσα, Την 14-4-1943 υπηρετών ως διοικητής τής Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Χλεμποτσαρίου Βοιωτίας απήχθηκε υπό ομάδας ενόπλων κομμουνιστών και μετεφέρθηκε στα Μαζαρέϊκα Τανάγρας όπου εκτελέστηκε διά πελέκεως και μαχαιρών, μέ το αιτιολογικό ότι ετύγχανε όργανο τάξεως.

Μοίραρχος Παναγιώτης Νιαρχάκος, ανήκε στη δύναμη της Σχολής Χωροφυλακής, φονεύθηκε την 21 -12-1944, οπό των κομμουνιστοσυμμοριτών, κατά Εκκαθαριστικός επιχειρήσεις εις την περιοχή του Νοσοκομείου του ‘Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.

Μοίραρχος Παναγιώτης Λειβαδίτης του Ανδρέου, από Κιάτο-Κορινθίας. Σφαγιάσθηκε στο Μεταλλικό-Κιλκίς υπο των κομμουνιστών την 4ην Νοεμβρίου 1944.

Μοίραρχος Κωνσταντίνος Στεφανάκης. Δολοφονήθηκε υπό των κομμουνιστών την 5-12-44, μετά την κατάληψη των φυλακών Βουλιαγμένης, εις την φρουρά των οποίων ανήκε.

Μοίραρχος Χαρίλαος Πανταζής του Σταματίου. Γεννήθηκε το έτος 1899 εις Χαλκίδα. Την 18-2-1944 υπηρετών εις την Διοίκηση Χωροφυλακής Εύβοιας ήτο επικεφαλής συνοδείας μεταγωγής κομμουνιστών εις ‘Αθήνας. Παρά τον σιδηροδρομικό σταθμό Βαθύς Βοιωτίας, έλασϊτες επετέθησαν εναντίον τής αμαξοστοιχίας και αφού αιχμαλώτισαν τη δύναμη τής Χωροφυλακής άπελευθέρωσαν τούς μεταγομένους κομμουνιστές τον δε μοίραρχο οδήγησαν παρά το νεκροταφείο του χωρίου Σκούρτα, όπου και τον εκτέλεσαν.

Μοίραρχος Χαράλαμπος Οικονομίδης του Σπυρίδων Γεννήθηκε το έτος 1910 εν Πεσπερέγω Λήμνου. Φονεύτηκε την 1.2.1949 στο το 23ο χιλιόμετρο της οδού Κοζάνη- Πτολεμαΐδας σε συμπλοκή με τους κομμουνιστοσυμμοριτών .

Μοίραρχος Γεώργιος Στραβοσκιάδης του ‘Εμμανουήλ, Γεννήθηκε στην Αθήνα το έτος 1901. Το 1942 υπηρετεί ώς διοικητής Υποδιοικήσεις Χωροφυλακής Λαγκαδά Θεσσαλονίκης. Την 2-7-1942 δολοφονήθηκε υπό αναρχικού επί της δημοσίας οδού Λαγκαδά-Λουτρών,

Μοίραρχος Γεώργιος Σαρειδάκης του Ιωάννου. Γεννήθηκε στα Μεγάλα Χωράφια-Χανιών το έτος 1907. Φονεύτηκε μαχόμενος κατά των κομμουνιστοσυμμοριτών , στον Ταυρωνίτη Χανιών την 26ην Απριλίου 1947.

Μοίραρχος Γεώργιος Παπαγιάννης του Ευαγγέλου. Γεννήθηκε το 1906 στη Σπερχειάδα-Φθιώτιδος. Υπηρετών εις την Υποδιοίκηση Χωροφυλακής Θεσσαλονίκης και κατευθυνόμενος εις την Υποδιοίκηση Χωροφυλακής Αγίου Όρους, συνελήφθη την 13-9-1944 στην Ιερισσό Χαλκιδικής υπό της οργανώσεως ΟΠΛΑ και οδηγηθείς στην Αρναία εκτελέστηκε εκεί με το αιτιολογικό ότι ήταν όργανο της Χωροφυλακής, αφού προηγούμενους οι κομμουνιστές του αφαίρεσαν τα ενδύματα και τα διαμοιράσθηκαν.

Μοίραρχος Γεώργιος Παναγέας τον Παναγιώτη. Γεννήθηκε το έτος1904 στη Αθήνα. Φονεύτηκε την 22.4.1947 στη θέση Αμπέλια Άγριάνων-Λακωνίας, μαχόμενος εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών .

Μοίραρχος Γεώργιος Μπαρτσούλης του ‘Αποστόλου. Γεννήθηκε το Έτος 1907 εις Δροσοπηγή-Άρτας. Φονεύτηκε την 5.6.1947 εις Μονοδένδρι-Σπάρτης, μαχόμενος εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών.

Μοίραρχος Ευστάθιος Κοντός του Παναγιώτου, Γεννήθηκε στη Μπύρια Αχαΐας το έτος 1904. Φονεύτηκε μαχόμενος κατά των κομμουνιστοσυμμοριτών στη θέση Άνω Αρβανίτες-Σάμου την 4.6.1948.

Μοίραρχος Δημήτριος Τσάλας του Θεοδώρου. Έγεννήθη Το 1898 εις Μαλακάσιον – Καλαμπάκας Τρικάλων. Το 1944 ετύγχανε διοικητής τής Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Γιαννιτσών. Τον ’Ιούλιον του 1944 ίσχυραί κομμουνιστικοί δυνάμεις προσέβαλαν την εις Γιαννιτσά δύναμη τής Χωροφυλακής, ήτις μετά ισχυρή αντίσταση καταβλήθηκε υπό των υπερτερών κομμουνιστικών δυνάμεων. Ούτος συλληφθεις υπό των κομμουνιστών ώδηγήθη εις Το χωρίο Κάτω-Κορυφή- Αλμωπίας, ένθα έξετελέσθη κατά τον αγριότερο τρόπον με Το αίτιο λογικόν ότι άνηκε εις την Χωροφυλακή.

Μοίραρχος Δημήτριος Αγραφιώτης του Αριστοτέλους. Γεννήθηκε στην Ιστιαία Εύβοιας το έτος 1907. Το έτος 1944 υπηρετεί ως διοικητής του Τμήματος Ασφαλείας Καλαμάτας. Μετά την επίθεση των ελασιτών κατά της πόλεως, αποχώρησε μετά της λοιπής δυνάμεως Χωροφυλακής εις Μελιγαλά. Κατόπιν αιματηρών μαχών εναντίον των ελασιτών τραυματίσθηκε θανασίμως και μεταφερθείς εις νοσοκομεΐο της Καλαμάτας, υπέκυψε στα τραύματά του την 18-9-1944.

Μοίραρχος Δημητριός Κωφίτσας του Θεοδώρου. Γεννήθηκε το έτος 1901 στο Χαλίκι-Καλαμπάκας. Υπηρετών εις την Διεύθυνση’ Αστυνομίας Θεσσαλονίκης, είχε διορισθεί επίτροπος του Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης, λόγω της νομικής του καταρτίσεως (ετύγχανε πτυχιούχος της Νομικής). Την 6.10.1946 και περί ώρα 23.00′ επιστρέφοντας εις την οικία του, πυροβολήθηκε κατ’ επανάληψη από αναρχικο της κομμουνιστικής οργανώσεως ΟΠΛΑ και φονεύτηκε .

Μοίραρχος Βασίλειος Κότσιρας

Υπομοίραρχος Νικόλαος Ίω. Χλεμπογιάννης. Φονεύθηκε την 20-5-1941, στο έργοστάσιο «ΒΙΟ», ηρωικώς μαχόμενος εναντίον των Γερμανών αλεξιπτωτιστών, προελαύνων με το περίστροφο άνά χείρας επικεφαλής ομάδας χωροφυλάκων.

Υπομοίραρχος Κωνσταντίνος Μπαμπίλης

Ανθυπομοίραρχος Αθανάσιος Παπαχατζόπονλος τον Ιωάννου. Γεννήθηκε το έτος 1911 στη Τρίπολη-‘Αρκαδίας. Το έτος 1944 υπηρετεί εις το A ’Αστυνομικό Τμήμα Τριπόλεως. Την 20-4-1944 και ώρα 10η νυκτερινή συνελήφθητε εις τον συνοικισμό Ρουμελιώτικα υπό ένοπλων κομμουνιστών και εκτελέστηκε με το αιτιολογικό ότι ετύγχανε όργανο της τάξεως.

Ανθυπομοίραρχος Βασίλειος Μούρκας του Δημητριού. Γεννήθηκε το έτος 1907 εν Πορτη-Καρδίτσης. Μαχόμενος εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών εις Φλαμπουράρι -Ιωαννίνων, την 25.12.1946, επικεφαλής τμήματος Χωροφυλακής, τραυματίσθηκε βαρέως και συλληφθείς αιχμάλωτος υπό των κομμουνιστοσυμμοριτών εκτελέστηκε .

Υπομοίραρχος Κωνσταντίνος Μανωλικίδης, ο οποίος την εσπέρα τής 26.10.1912 εισήλθε πρώτος εις Θεσσαλονίκη επί κεφαλής στρατονομικού αποσπάσματος.

Υπομοίραρχος Χαράλαμπος Παρασχάκης του Γεωργίου. Γεννήθηκε στο Καλαμακί Ηρακλείου το έτος 1910. Φονεύθηκε μαχόμενος κατά των κομμουνιστοσυμμοριτών στη θέση Γκινέα Πάθα-Σάμου την 12.9.1947.

Υπομοίραρχος Γεώργιος Σαβιολάκης του Ανδρέου. Γεννήθηκε το έτος 1910 στα Μελίσσια Κορινθίας. Ετύγχανε διοικητής Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Δοϊράνης όταντην 1.4.1947 συμμετέχοντας σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο όρος Μπάλες συνελήφθηκε αιχμάλωτος από τους κομμουνιστοσυμμορίτες και εκτελέστηκε.

Υπομοίραρχος Γεώργιος Καπέτας του Φωτίου. Γεννήθηκε το έτος 1905 στο Αβραμιό Μεσσηνίας. Φονεύτηκε την 30. 5.1947 στο Κιλκίς μαχόμενος εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών .

Υπομοίραρχος Φώτιος Γκιουμτζίδης του Αχιλλέοις. Γεννήθηκε εν Βάλω το Έτος 1907. Φονεύτηκε την 26.11.1947 εις συμπλοκή μετα των κομμουνιστοσυμμοριτών στη θέση «Προφήτης Ήλιος» Ζίτσας-Ίωαννίνων.

Υπομοίραρχος Βασίλειος Κουρέας του Ιωάννου. ΈγεννήΘη εις Πηγάδια Μεσσηνίας το έτος 1909. Φονεύτηκε μαχόμενος κατά των κομμουνιστοσυμμοριτών εις θέσιν Αυγό-Σάμης Κεφαλληνίας την 28.4.1948.

Υπομοίραρχος Αλέξανδρος Τωμαδάκης του Βασιλείου, Γεννήθηκε το 1897 στην Αθήνα. Το 1942 ετύγχανε διοικητής της Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Κατερίνης. Την 29-111942 επικεφαλής δυνάμεως Χωροφυλακής, έπεσε σε ενέδρα ανταρτών του ΕΛΑΣ. Μετά την αρχική σύγκρουση σταμάτησαν τον αγώνα, κατόπιν παρακλήσεως των κομμουνιστών όπως μη συγκρουσθούν. Οι κομμουνιστές παρασπονδήσαντες τον συνέλαβαν και τον εκτέλεσαν εις την περιοχή του Ολύμπου.

Υπομοίραρχος ’Αντώνιος Μαυρούλης του Νικολάου. Γεννήθηκε στο Βλαχόπουλο Μεσσηνίας το έτος 1909. Φονεύτηκε μαχόμενος κατά των κομμουνιστοσυμμοριτών στην ‘Αγία Ευφημία-Κεφαλληνίας την 17.5.1948.

Ανθυπομοίραρχος Θωμάς Σπανός του Αλεξάνδρου. Γεννήθηκε το έτος 1909 στη Λούβρη Κοζάνης. Φονεύτηκε από κομμουνιστοσυμμορίτες την 22.1.1947 εις χωρίο Μεταγγίτσιο Χαλκιδικής.

Ανθυπομοίραρχος Θεόδωρος Παπαγεωργίου του Δημητρίου. Γεννήθηκε στο Ψάρι Τριφυλίας Μεσσηνίας το έτος 1907. Τον Σεπτέμβριο του 1944 υπηρετεί εις την Διοίκηση Χωροφυλακής Μεσσηνίας. Έπεσε ήρωικώς στο Μελιγαλά, την 14 Σεπτεμβρίου 1944, μαχόμενος εναντίον των ελασιτών.

Ανθυπομοίραρχος Κωνσταντίνος Κούρκουλος τον Σταματίου. Γεννήθηκε το έτος 1912 στους Μακραδες Κέρκυρας. Φονεύτηκε μαχόμενος εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών την 16.9.1946 στην Πυρσογιάννη Ιωαννίνων.

Ανθυπομοίραρχος Σπυρίδων Μάζης εκ Λιακάδων Κέρκυρας. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στην Αγιά Κρήτης την 5-7-1943 για την εθνική του δράση.

Ανθυπομοίραρχος Παναγιώτης Μαρατος του Σταύρου. Γεννήθηκε το έτος 1909 εις Αμαλιάδα ’Ηλείας. Υπηρετών εις το Τμήμα Εθνικής ’Ασφαλείας Θεσσαλονίκης φονεύτηκε την 20.12.1948 στην διασταύρωση των οδών Μακ. Αμύνης και Αγίου Δημήτριου, καθ’ ον χρόνο επιχειρεί να συλλάβει ένοπλο συμμορίτη εισελθόντα εις την πόλη προς διάπραξη σαμποτάζ.

Ανθυπομοίραρχος Νικόλαος Μουλόπουλος του Κωνσταντίνου. Γεννήθηκε το έτος 1914 στο Πέλαγος-Μαντινείας-Αρκαδίας. Το έτος 1944 υπηρετεί εις το Β’ Αστυνομικό Τμήμα Καλαμάτας, Μετά την επίθεση των ελασιτών εναντίον της πόλεως, την 9-9-1944, αποχώρησε με την υπόλοιπη δύναμη Χωροφυλακής στο Μελιγαλά, όπου μετά αιματηρό αγώνα συνελήφθηκε, την 13-9-1944, και μεταφερθείς στην Καλαμάτα εκτελέστηκε κατά τον αγριότερο τρόπο.

Ανθυπομοίραρχος Μιχαήλ Γαντές από Τρίπολη. ‘Εκτελέστηκε οπό τους Γερμανούς την 1-5-1944 στη Καισαριανή δι εθνική δραση.

Ανθυπομοίραρχος Κωνσταντίνος Τσαλαμπαμπούνης του Ιωάννου. Γεννήθηκε το έτος 1909 εις Δροσοπηγή Τριφυλίας. Φονεύτηκε την 25.9.1947 εις Κολοκυθιά Φθιώτιδος μαχόμενος εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών .

Ανθυπομοίραρχος Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος τον Χρήστου. Έγεννήθη το 1911 εις Κλέσουρα-Τριφυλίας. Κατά την έπίθεση των κομμουνιστοσυμμοριτών εναντίον της Χαλανδρίτσης, την 5.7.1948, ετύγχανε διοικητής της Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής. Μετα 9ωρον επικό αγώνα, επικεφαλής των εναπομεινάντων ανδρών του επιχείρησε ηρωική έξοδο, φονευθείς μετα του πλείστου των ανδρών τον υπό των συντριπτικώς υπερτερών κομμουνιστοσυμμοριτών , ο πίνες είχαν πολιορκήσει το οίκημα της ‘ Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής.

Ανθυπομοίραρχος Ιωάννης Μπενέτος τού Γεωργίου, Γεννήθηκε το έτος 1910 εις ‘Ερέτρια Εύβοιας. Φονεύτηκε την 13-9-1946 μαχόμενος εναντίον των κομμουνιστοσυμμοριτών στο Λιβάδι Ελασσόνας, όπου ετύγχανε διοικητής της ομώνυμου Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής.

Ανθυπομοίραρχος Χρύσανθος Ψυχογιός του ‘Αναγνώστου. Γεννήθηκε το έτος 1906 στη Νησίστα Άρτας. Υπηρετών σε Λόχο κρούσεως της Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Νιγρίτας φονεύτηκε από εκρηξη νάρκης την 2.7.1948 εις Θέρμα Νιγρίτας.

Ανθυπομοίραρχος Γεώργιος Μπεζεντάκος του Ιωάννου. Γεννήθηκε το έτος 1909 στην Πανίτσα Λακωνίας. Εκτελέστηκε υπό των κομμουνιστών εις το χωρίο Έξαπλάτανος Πέλλης την 16ην Φεβρουάριου 1945.

’Ανθυπομοίραρχος Γεώργιος Κοράλλης. Φονεύτηκε την 18-12-1944. κατά την έπίθεση των κομμουνιστών εναντίον των φυλακών Αβέρωφ.

Ανθυπομοίραρχος Ευστάθιος Βαμβέτσος από Τρίκαλα. Εκτελέστηκε το 1941 υπό των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη για εθνική δράση και συγκεκριμένα διότι εφοδίαζε τούς εναπομείναντας Αγγλους με ελληνικές ταυτότητες

Απώλειες Ελληνικού πληθυσμού 1940-1944

ΠΟΛΙΤΕΣ ΠΡΟΣ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ	45000
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ	15000
ΟΜΗΡΟΙ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ	50000
ΟΜΗΡΟΙ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ	30000
ΟΜΗΡΟΙ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ	10000
ΕΒΡΑΙΟΙ ΑΠΑΧ0ΕΝΤΕΣ ΣΤΗ ΠΟΛΩΝΙΑ	60000
ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΟΥΝ	105000

World War II Liberation of Greece: British Landings (October 1944)

Figure 1.–This RAF photograph was taken October 5, 1944. The caption reads, «RAF lands in Greece: The first arrival on the mainland of Greece of our firces, which included British labd forces and units of the Royal Air Force Regiment; met with a wildly enthusiastic welcome from the inhabitants. On a beach in Greece, BAC. Frank Harper, 160 Canongate, Edinburgh (left), and BAC Edward Carswell, Ivy Cottage, Stanley, Stoke-on-Trent, members of the RAF Regiment, share their early morning breakfast rations with a little Greek boy.» He seem to be enjoying breakfast with his new friends. Notice what looks to be a landing craft in the background.

The British Government was concerned about a Communist take over in Greece. The British wanted to invade Greece in early 1944, but were unable to interest the Americans who were focused on Normandy. They planned a series of small actions in the Agean. Operation Accolade focused on the Dodecanese Islands. Operation Hercules was planned to assault Rhodes.

Αναμνήσεις στην Αθήνα, Την Καρδιά της Αντίστασης, Γιάννης Ιωαννίδης (γ.γ ΚΚΕ)

σελίδες 140-141

Θυμάμαι τή θέση τοΰ Γληνοΰ. Αυτός ιδιαίτερα τόνιζε τά πρόβλημα των βουλγάρων γιατί και περισσότερο άπό όλους αισθανόταν τήν πίεση τών άλλων πάνω σ’ αυτό. Μετά βγήκε καί ή υπόθεση εκείνη, ή προβοκάτσια τών γερμανών μέ τό σύμφωνο Ίωαννίδη – Δασκάλοφ.

Αυτοί θέλαν να τήν πατήσουμε μέ τό Βαλκανικό. Είδαν όμως ότι δεν πέσαμε σέ τέτοια προβοκάτσια, νά κάνουμε Ενα τέτοιο σύμφωνο μέ όλους μαζί. Ή Ίντέλιτζενς Σέρβις τά ήξερε, τά παρακολούθησε όλα αυτά. Άφοϋ λοιπόν είδε ότι άπό έκεΐ δέ βγαίνει τίποτα έπρεπε νά σκαρωθεί κάτι άλλο γιά νά καρφώσουν τόν Ίωαν­νίδη καί σκάρωσαν τό σύμφωνο Ίωαννίδη – Δασκάλοφ.

Νεκροί και αγνοούμενοι: Κομμουνιστικό κίνημα (Δεκεμβριανά) 1944

Αγαπητός Γεώργιος του Εμμανουήλ, Λοχίας: Γεννήθηκε στο Βαθύ Σάμου, της 3 Ελ. Ορ. Ταξιαρχίας. Φονεύθηκε σε μάχη στο Νοσοκομείο Σωτηρία στις 11 Δεκεμβρίου 1944.

Αγγελάκης Κων/νος του Στεφάνου, Τχης (ΠΖ): Γεννήθηκε στη Πλατανιά Πύργου το 1903. Δολοφονήθηκε στο Κολωνάκι Αθηνών στις 3 Δεκεμβρίου 1944.

Αγγελόπουλος Παναγιώτης του Γεωργίου, Εύζωνος: Γεννήθηκε στην Καλαμάτα Μεσσηνίας το 1926, του Ι Συντ. Ευζώνων Αθηνών. Εκτελέσθηκε στη Χωματερή Περιστερίου στις 11 Δεκεμβρίου 1944.

Αγιαννίδης Απόστολος του Ιορδάνη, Αγωνιστής: Γεννήθηκε στα Γιαννιτσά Πέλλας το 1920, των Ε.Ο.Ε. Εκτελέσθηκε στην Άψαλο Αλμωπίας τον Ιανουάριο 1945.

Αγιωργίτης Γρηγόριος του Παναγιώτη, Εύζωνος: Γεννήθηκε στο Άργος Αργολίδας το 1922, του Ι Τάγματος Ευζώνων Αθηνών. Εκτελέσθηκε στην Αθήνα στις 18 Δεκεμβρίου 1944.

Αδαμάκης Ελευθέριος του Γεωργίου, Μόν. Λοχίας: Γεννήθηκε στη Ζήρου Σητείας Λασιθίου το 1919. Εκτελέσθηκε στο χωριό Πέλλας στις 16 Ιανουαρίου 1945, λόγω της ιδιότητάς του ως Μόν. ΥπΑξιωματικού.

Αθανασιάδης Νικόλαος του Δημητρίου, Τχης Διαχ/σεως ε.α.: Γεννήθηκε στο Λαγκάδιο Αρκαδίας το 1892. Συνελήφθη ως όμηρος και πέθανε στη Θήβα την 1 Ιανουαρίου 1945, λόγω των ταλαιπωριών της ομηρίας του.

Αθανασίου Γεώργιος του Αποστόλου, Αγωνιστής: Γεννήθηκε στη Φανερωμένη Φιλιππιάδας Πρέβεζας το 1912, των Ε.Ο.Ε.Α. – Ε.Δ.Ε.Σ. / Αρχηγείο Ηπείρου. Φονεύθηκε στα Μάρμαρα Ιωαννίνων στις 21 Δεκεμβρίου 1944.

Αθανασόπουλος Δημήτριος του Παναγιώτη, Στρατιώτης: Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1914, του 148 Τ. Εθν/κής. Πέθανε στο 7ο Αστυν. Τμήμα Θεσ/νίκης στις 2 Φεβρουαρίου, λόγω τραυματισμού του από απροσεξία Άγγλου στρατιώτη.

Η προετοιμασία για τον Γ’ Γύρο, Γιάννης Ιωαννίδης (γγ. ΚΚΕ)

Γιάννης Ιωαννίδης (τ. γγ. του ΚΚΕ), ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ εκδ ΘΕΜΕΛΙΟ

Στις σελίδες 255-256 του βιβλίου του «Αναμνήσεις» (Θεμέλιο, 1979) ο Γιάννης Ιωαννίδης (τ. γγ. του ΚΚΕ) μας ενημερώνει πως το ΚΚΕ κάνοντας παραπλανητικό ελιγμό, αποφάσισε το Μάιο του 1944 να στείλει στο Λίβανο υπουργούς του, από τις υπό έλεγχο του ΕΛΑΣ περιοχές στην Ελλάδα, για να πάρουν μέρος στην συμφωνία συνεργασίας μεταξύ των Ελληνικών πολιτικών δυνάμεων κατά και μετά την επικείμενη απελευθέρωση γιατί «μ’ αυτόν τον τρόπο θα εμποδίζαμε, θα βάζαμε φραγμό στους Εγγλέζους, θα τους πείθαμε ότι εμείς δεν πάμε να καταλάβουμε δια της βίας την εξουσία, για να μη μας φέρουν από πιο μπροστά στρατεύματά τους στην Ελλάδα και έτσι να τους πιάσουμε εμείς στον ύπνο και όχι αυτοί εμάς. Αυτή ήταν και η δική μου απόφαση, κυρίως η δική μου απόφαση.»

Παιδομάζωμα: Μαρτυρίες

Πέτρος Ανταίος (Σταύρος Γιαννακόπουλος) σε εκπομπή της ΝΕΤ

Ο Πέτρος Ανταίος, που κατόρθωσε να φθάσει από τη Θεσσαλονίκη στη Ρούμελη και να λάβει μέρος στο αντάρτικο, ως μέλος του ΚΚΕ που ήταν, με πόνο ψυχής αφηγείται στο «Ρεπορτάζ Χωρίς σύνορα»» της ΝΕΤ στις 17/2/2000):

-Ένα από τα δραματικότερα περιστατικά που έζησα στον εμφύλιο που ήταν Ελληνοελληνικός πόλεμος, άρα τραγωδία, ήταν αυτή η α­φάνταστη πορεία 1.300 παιδιών από δεκατέσσερα, δεκαεννέα, είκοσι χρονών, από τη Βραχιά της Ευρυτανίας να βγουν στο Γράμμο (υπεύθυνος για την επιχείρηση ήταν ο Γιώργος Γούσιας, ένας από τους έμπιστους του Ζαχαριάδη).
–Πραγματικά Ο Γούσιας έκανε δυο τρεις εκτελέσεις ανθρώπων, παιδιά δηλαδή, δεκαπέντε χρονών που επιχείρη­σαν να φύγουν. Το φυσιολογικό που είχαν ακολουθήσει και οι άλλες φάλαγ­γες ήταν να πάμε από την Πίνδο, την ορεινή. Δύσκολη θάτανε. Φλεβάρη γίνεται, Φλεβάρη του ’48, αλλά ήταν κάπως και στρατιωτικά και ανθρώπινα σωστό. Ο Γούσιας ήθελε να πάμε από κάτω (…)

Τα Δεκεμβριανά, Γεώργιος Λεονταρίτης, 12-12-2004

Την περασμένη Κυριακή, ένας κόσμος που δεν έχε υποστει … «εθνική αμνησία»
και εξακολουθεί, σε πεισμα των χαλεπών καιρών που διανύουμε, να τιμά την ιστορία του κι εκείνους που έπεσαν για κάποια ιδανικά, μαζεύτηκε στον Μακρυγιάννη. Τα παλιά χρόνια, ε­τε, είχαμε κυβέρνηση της ΕΡΕ. είτε της Ενώσεως Κέντρου, η
πολιτική ηγεσία, και πρωτος ο Βασιλεύς- Παύλος και κατόπιν ο Κωνσταντίνος – έδιναν το παρόν σε αυτήν την τελετή, και δικαίως. Είναι μεγάλη αυτή η επέτειος, διότι εάν το 1944 έπεφτε το Σύνταγμα Χωροφυλακής του Μακρυγιάννη, οι εξελίξεις κατά τις τραγικές εκείνες ημέρες, μπορούσαν να έχουν ανυπολόγιστες συνέπειες για την πόρε ία του Έθνους μας. Οι στίχοι από το εμβατήριο γι’ αυτήν την εποποιία, αποδίδουν πιστά την ατμόσφαιρα της φοβερής μάχης:

«Εμπρός παιδιά με μια καρδιά η σάλπιγγα σημαίνει κι η μάνα Ελλάς, η μάνα Ελλάς από εμάς προσμένει…»

Τα Δεκεμβριανά, περ. Λαβύρινθος, 7 Ιαν 2004

Τα δεκεμβριανα είναι χαρακτηριστικη περιπτωση εξεγερσεως ενός αριστα οργανωμενου οχλου από το ΚΚΕ.Το πώς εξεγειρονται δηθεν αυθορμητα οι οχλοι εχει περιγραφει από κοινωνιολογους όπως ο Γουσταύος Λεμπόν, ο Ευάγγελος Λεμπέσης, ο εγκληματολογος Γαρδίκας κτλ.

Είναι ολόκληρη επιστήμη την οποία έθεσαν σε εφαρμογή οι πάσης φύσεως κομμουνιστές στον εικοστο αιώνα για αυτό ειδαμε το φαινόμενο πολλών κομμουνιστικών εξεγέρσεων κατά πανομοιότυπο τρόπο σε πολλες χώρες του κόσμου με τα ιδια αιτήματα.

Ελευθερία,δημοκρατία δικαιοσύνη, ισότητα (λέξεις ασαφείς ως επί τι πλείστον, ο καθένας τίς ορίζει οπως θέλει). Υπάρχουν και άλλα. Εκδημοκρατισμός στρατού,σωμάτων ασφαλείας κτλ διότι οι κομμουνιστες απλώς διά του εκδημοκρατισμού θέλουν να διαβρωσουν αυτές τις δυνάμεις για να μην υπάρξει αντίπαλο δέος όταν θα ερθει η ωρα της εξεγέρσεως. Και εσεις ο ιδιος υποστηρίζετε ορθώτατα ότι προβοκάτορας του ΚΚΕ εντός της αστυνομίας ήταν αυτος που έριξε την πρωτη τουφεκιά.

Ο Βαφειάδης περιγραφει στον 5ο τομο των απομνημονευματων του ότι το πλησίασνα δυο άτομα από την ηγεσια του ΚΚΕ όταν ήταν Κομματαρχης Θεσσαλονικης να ζητησουν τηννσυνεργασια του για την δολοφονια υψηλοβαθου στελεχους το 1946 <<ώστε να ζεσταθει το κλιμα και να εξεγερθει ο δημοκρατικος λαός>>.

Μάχη ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ – Συνέντευξη Γεώργιου Σαμουήλ, Συνταγματάρχου Χωροφυλακής, Διοικητή Συντάγματος Χωροφυλακής ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ

«…Αναρίθμητα εγκλήματα διεπράχθησαν κατά τις τραγικές εκείνες ημέρας του Δεκεμ­βρίου καί σιωπηρές ανατριχιαστικές τραγωδίες εκτυλίχθησαν στα υπόγεια άντρα της αιμοδιψούς «Πολιτικοφυλακής», από επαγγελματίες δήμιους, όπως στα διυλιστήρια της ΟΥΛΕΝ, την Καισαριανή, την Κοκκινιά, τον Άγιο Ιωάννη τον Ρέντη, τον Βύρωνα, το Γηροκομείο, τα Τουρκοβούνια, στην Κυψέλη, το Περιστέρι, την Δραπετσώνα, την Καλλιθέα καί εις πολλά αλλά μέρη.

Οι άνδρες της Χωροφυλακής, της Αστυνομίας Πόλεων καί των Εθνικών Δυνάμεων πού είχαν την οικτράν τύχη νά πέσουν στα νύχια των ελασιτών υπέστησαν τα πάνδεινα. Εθανατώθησαν σαδιστικά καί ανεσκολοπήσθησαν. Ετέθησαν σιδηροδέσμι­οι επί της πυρός καί άλλοι εξετελέσθησαν με πελέκεις. H λύσσα των έαμοελασιτών του Δεκεμβρίου ήτο πρωτοφανής. Ουδέποτε στην ιστορία του ‘Έθνους παρετηρήθη το φαινόμενού της ομαδικής αυτής εγκληματικής παρακρούσεως καί ουδέποτε άλλοτε ή ανθρώπινη φαντασία συνέλαβε μεγαλύτερα καί τόσον φρικτά σε έμπνευση εγκλήματα…

Η μάχη της Αμφιλοχίας (17 Ιουλ 1944): Η αλήθεια

Απο τόν κ. Σπ. Γκότση
Μέ πολύ ενδιαφέρον παρακολούθησα την ανταλλαγή απόψεων, μεταξϋ τών κ. Ιωάννη Βουλτεψη καί Θεμη Μαρίνου στην Εφημερίδα σας, απο 28)7 – 30.8.84, για τη μάχη τής Αμφιλοχιας. Είμαι γιος τού φονευθέντος από τόν ΕΛΑΣ. ανθ)στού τής Χωροφυλακής Γκότση Δημητρίου, στή μάχη της Αμφιλοχίας τήν 13.7.1944, τήν οποία καί έζησα.
Απορω μέ τους ισχυρισμούς του κ. Βουλτεψη πού ως δημοσιογράφος θα πρέπει νά ερευνά σέ βάθος καί ν αποκαθιστά τήν ιστορική αλήθεια καί όχι νά επιρρίπτει τήν ευθύνη στή «μία πλευρα» μόνον, γιά το -λάθος- τής άλλης πλευράς, τό οποίο σήμερα δημοσίως μια μεγάλη μερίδα της έχει αναγνωρισει.
Η μάχη τής Αμφιλοχίας κυριο σκοπο είχε τήν «εκπόρθηση τού κάστρου» του οπλαρχηγού τοϋ ΕΔΕΣ κ. Στ. Χούτα καί τήν εξόντωση τών εκεί διαμενόντων στελεχών του, ως καί τό φρόνημα τών κατοίκων, πράγμα ποϋ σχεδόν τό επέτυχαν. Ποιο νόημα ή σκοπό είχε ο φόνος ή τό καψιμο γερόντων γονέων ‘(Συνελλήνων στελεχών τοϋ ΕΔΕΣ; (Τσιρογιαννη Ελισσάβετ. 80 ετών, Τριανταφϋλλη Αγγελική, 80 ετών. Φλώρου Δημητρίου, 80 ετών -καί άλλων νεωτέρων). Ποια «εθνικη αντισταση» εξυπηρετούσε ο εμπρησμός τών οικιών τών αγωνιστών του ΕΔΕΣ;

Μάχη ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ – Συνέντευξη Παν. Αναστασόπουλου, Υποστρατήγου Χωροφυλακής ε.α

ΒΡΑΔΥΝΗ,1982

Προτού αρχίσω να αφηγούμαι τα τραγικά εκείνα γεγονότα που σημάδεψαν μια ολόκληρη εποχή, θα υπενθυμίσω το υπόμνημα του ΚΚΕ προς τον τότε αντιβασιλέα Δαμασκηνό (Ριζοσπάστης 5/4/1945), στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι :

«Έγινε ένα κίνημα, που όλοι αναγνωρίζουν ότι δεν έπρεπε να γίνει, και ότι έπρεπε να αποφευχθεί. Και δυστυχώς κατά το κίνημα αυτό του Δεκεμβρίου ’44 έγιναν όσα έγιναν εναντίον των αμάχων και αθώων Ελλήνων πολιτών».

Επίσης στη 12^η ολομέλεια της Κ.Ε του ΚΚΕ παρόντος του Ζαχαριάδη παραδέχθηκαν ότι έγιναν εγκλήματα και από μέλη του κόμματος.

Αν και θα μπορούσα να παραθέσω πολλά παρόμοια ιστορικά γεγονότα, τα αντιπαρέρχομαι ,αρκούμενος στα δυο παραπάνω, προς απόδειξη των τραγικών  σταλαμάτων εις βάρος του Ελληνικού λαού.

Βρεττανικές απώλειες στην Ελλάδα 1/10/1944-31/1/1945

Από : Ταξίαρχον Π.Τζ.Κέντ
Σ.Ακόλουθος
Βρετανικής Πρεσβείας
Αθήναι
23 Ιαν. 1967

Αντιστράτηγον Γ.Λεβέντην
Τη ευγενή φροντίδι Γεν. Επιθ. Στρατού
Ελληνικόν Γεν. Επιτ. Στρατού

Στρατηγέ μου,

1.-    Θα ενθυμείσθε ασφαλώς ότι εις το παρελθόν ζητήσατε λεπτομερείας απωλειών των Βρετανικών Ενόπλων Δυνάμεων εις την ηπειρωτικήν Ελλάδα (εξαιρουμένων των νήσων) κατά την διάρκεια της χρονικής περιόδου Οκτ. 1944 μέχρι Ιαν. 1945.

2.-    Το ημέτερον Υπουργείον Αμύνης παρέσχεν ήδη τας ακολούθους πληροφορίας, αφορώσας απωλείας του Βρετανικού Στρατού κατά την διάρκειαν της περιόδου από 16 Οκτ. 1944 μέχρι 15 Ιαν. 1945 (αμφότεραι αι ημερομηνίαι συμπεριλαμβάνονται) λυπείται δε που δεν είναι εις θέσιν να παράσχει περισσοτέρας πληροφορίας.
Αξιωματικοί Οπλίται
Φονευθέντες           30             224
Τραυματίαι             117          1091
Εξαφανισθέντες       1              49
3.     Λυπείται επίσης που δεν ήτο δυνατόν να ερευνήση τας σχετιζομένας με την Βρετανικήν Βασιλικήν Αεροπορίαν απωλείας μεταξύ Οκτ. 1944 και Ιαν. 1945, προφανώς διότι, επειδή η εκστρατεία ήτο πολύ βραχεία εις διάρκειαν και αι απώλειαι της Βασιλικής Αεροπορίας πολύ ολιγάριθμοι, εκρίθη ότι δεν ήτο αναγκαίον να διαχωρισθούν οι αριθμοί των εν λόγω απωλειών από τας γενικάς τοιαύτας των υπ’ όψιν ετών. Καίτοι εξητάσθη η περίπτωσις συγκεντρώσεως των απωλειών τούτων από τας μενονωμένας αναφοράς των μονάδων, μία προκαταρκτική ενέργεια απέξειξε, ότι η μέθοδος αύτη δεν θα ωδήγει εις ικανοποιητικά αποτελέσματα.

4.-    Πληροφορίαι περί των απωλειών του Βασιλικού Ναυτικού θα διαβιβασθώσιν υμίν ευθύς ως ληφθώσιν.

Ειλικρινώς υμέτερος

Διά την ακρίβειαν της                                Υ.Δ.
μεταφράσεως
Τ.Υ.
Γ.ΕΠΙΤΡΟΠΑΚΗΣ

Λοχαγός

Εκθεση «Περί ιστορίας Τάγματος Ασφαλείας Καλαμάτας (Μελιγαλά)», 27 Οκτ 1955

1. Ονοματεπώνυμον συντάκτου ΚΑΖΑΚΟΣ ΠΑΝ. Αντ/ρχης Πεζ.
2. Διεύθυνσις Ενδυμίωνος 32 Π. Φάληρον.
3. Ημερομηνία συντάξεως Η 27-10-55
4. Θέμα: «Περί της Ιστορίας του Ταγ/τος Ασφαλείας Καλαμών (Μελιγαλά) από 1-2-44 ότε συνεκροτήθη μέχρι της 31-10-44 ότε διελύθη.»

ΚΕΦΑΛΑΙO Ι
ΕΙΣΑΓΩΓΗ:Τα προηγηθέντα της συγκροτήσεως του Ταγ/τος.

Μήν. Ν/βριος 1943. Χρονολογικώς πολιτικά και Στρ/κά γεγονότα.
Δεν είμαι εις θέσιν να γνωρίζω.
Μήν Δ/βριος 1943. » » » » » »
Μήν Ιανουάριος 1944. Ο υπό του ΕΛΑΣ αρχίσας διωγμός των εθνικοφρόνων πολιτών του Νομού Μεσσηνίας, αι δολοφονίαι αυτών και παντός Αξ/κού μη ακολουθούντος τας γραμμάς του Κ.Κ.Ε και μη ασπαζομένου τας αρχάς αυτού, η δημιουργία στρατοπέδων, αι δηλώσεις και διαρπαγαί της περιουσίας των εθνικοφρόνων υπό της Ε.Τ.Α. (επιμελητεία του Αντάρτου) ήγαγεν τον κ. Νομάρχην Μεσσηνίας ιατρόν Περρωτήν Δημήτριον εις την απόφασιν να έλθη εις Αθήνας και να ζητήση από την τότε Κυβέρνησιν των Αθηνών την λήψιν μέτρων αντιπερισπασμού, μέτρων δυναμικών ενόπλου αντιδράσεως.
Οίκοθεν νοείται ότι ο Νομάρχης είχε και την εξουσιοδότησιν διά την τοιαύτην του απόφασιν του λαού της Μεσσηνίας και του μείζονος μέρους των Αξ/κών (διότι δυστυχώς ένας αριθμός αυτών υπηρέτει εις τον ΕΛΑΣ, και ένας αριθμός παρέμεινεν ουδέτερος).
Πράγματι ο Νομάρχης ελθών εις Αθήνας κατά το τέλος Ιανουαρίου 1944, επανήλθεν εις Καλάμας με την εντολήν της τότε Κυβερνήσεως, της συγκροτήσεως Τάγ/τος Ασφαλείας Καλαμών (Δημοσυντηρήτου) από 1-2-44.
α) Την Διοίκησιν του Τάγ/τος ο Νομάρχης ανέθεσεν εις τον Ταγ/ρχην Πεζ. Αλεξόπουλον Δημήτριον.

Εκθεση δράσης ΕΔΕΣ Λευκάδος, ΝΑΠ. ΖΕΡΒΑΣ/6 Δεκ 1952

ΓΕΝΙΚΟΣ ΑΡΧΗΓΟΣ
ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ
Ε.Δ.Ε.Σ. – Ε.Ο.Ε.Α.
Αθήναι τη 6η Δεκεμβρίου 1952

Π ρ ο ς
Το Γεν. Επιτελείον Στρατού
Δνσιν Β4
Ενταύθα

Θ έ μ α:  Περί αναγνωρίσεως του Ε.Δ.Ε.Σ.της περιφερείας Λευκάδος ως Εθνική Αντίστασις Εσωτερικού.

Έχω την τιμήν να υποβάλω υμίν έκθεσίν μου αναφερομένην εις την Διοικητικήν διάρθρωσιν, τρόπου διοικήσεως και δράσιν του Ε.Δ.Ε.Σ.Λευκάδος Οργανώσεως Εθνικής Αντιστάσεως Εσωτερικού.
Διοικητική διάρθρωσις.
Κατόπιν διαταγής μου συνεστήθη εν Λευκάδι Διοικητική Επιτροπή Ε.Δ.Ε.Σ. εκ των κάτωθι:
1/. Μιχαήλ Μελάς ιατρός Πρόεδρος
2/. Κων/νος Βαγενάς Δικηγόρος
3/. Νικόλ.Καββαδάς Ταμειακός υπάλληλος
4/. Δημ.Γιαννοπλάτος έμπορος
5/. Γεώργ. Σταύρου
6/. υστ.Βρεττός έφ.αξκός
7/. Κων/νος Μανωλίτσας απόστρατος αξκός.
Εν συνεχεία συνεστήθησαν επιτροπαί εις όλα τα χωρία της Λευκάδος, εξεδόθη η εφημερίς των Ε.Ο.Ε.Α. Εθνική φρουρά και η οποία διενείμετο καθημερινώς εις ολόκληρον την νήσον και δελτίον ειδήσεων διά Συνδέσμων.

Εκθεση δράσης ΕΔΕΣ Φθιώτιδος, Φωκίδας,Ευρυτανίας, ΝΑΠ. ΖΕΡΒΑΣ/6 Δεκ 1952

ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΖΕΡΒΑΣ
ΓΕΝΙΚΟΣ ΑΡΧΗΓΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ
ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ ΕΔΕΣ – ΕΟΕΑ
Π Ρ Ο Σ
Το Γεν. Επιτελείο Στρατού Δνσιν Β/4
Ε ν τ α ύ θ α

Θ έ μ α:  Περί αναγνωρίσεως του ΕΔΕΣ Νομών Φθιωτιδοφωκίδος και Ευρυτανίας, ως Εθνικής Οργανώσεως Εσωτερικού.
Εν Αθήναις τη 6/12/1952

Έχω την τιμήν να υποβάλω Υμίν την παρούσαν έκθεσίν μου, αναφερομένην εις την διοίκησιν και δράσιν του Ε.Δ.Ε.Σ. των Νομών Φθιωτιδοφωκίδος και Ευρυτανίας, ως Εθνικής οργανώσεως Αντιστάσεως εσωτερικού, εκθέτων τα κάτωθι:

Διοικητική διάρθρωσις
Α. Κατά Μάϊον 1942, κατόπιν εντολής μου διαβιβασθείσης εις τον τοπογράφον Μηχανικόν κ. Διονύσιον Κόκκινον, συνεστήθη εν Λαμία η Διοικούσα Επιτροπή της οργανώσεως ταύτης αποτελεσθείσα εκ των κάτωθι:
1.- Διονύσιον Γ.Κόκκινο ως Πρόεδρο αυτής.
2.- Κων/νον Θεμ.Κεφάλαν Νομομηχανικόν Φθιωτιδοφωκίδος και
3.- Κων/νον Ν.Καρυαμπάν ιατρόν.
Η Επιτροπή αύτη, ούτω συντεθειμένη έδρασε μέχρι του Απριλίου 1943, οπότε επήλθε μεταβολή εις την σύνθεσιν ταύτης συνεπεία της αποχωρήσεως του κ.Διον.Κοκκίνου διά τας Ε.Ο.Ε.Α. επί τω σκοπώ όπως προπαρασκευάση την συγκρότησιν εις την ορεινήν περιοχήν των Νομών Φθιωτιδοφωκίδος και Ευρυτανίας ενόπλων ανταρτικών ομάδων του Ε.Δ.Ε.Σ.

Απονομή Αργυρού μεταλίου στο Σύνταγμα Χωροφυλακής ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ, 9 Οκτ. 1951

Ο ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

Προτάσσει του Δημάρχου Κώστα Γ. Κοτζιά και όμοφώνω άποφάση του Δη­μοτικού Συμβουλίου ληφθείσης κατά την συνεδρίασιν της 13 Σ/βρίου 1951.

ΑΠΟΝΕΜΕΙ

ΕΙΣ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ Β. ΧΩΡ/ΚΗΣ ΜΑΚΡΥΓΤΑΝΝΗ ΤΟ

ΑΡΓΥΡΟΥΝ ΜΕΤΑΛΛΙΟΝ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Εις ενδειξιν εύγνωμοσύνης προς το Σύνταγμα τούτο το όποιον διά της δράσεως του εναντίον των έπιβουλευθέντων την Ελευθερίαν και τον Πολιτισμόν της χώρας στασιαστών κατά Δ)βριον 1944 και διά της θυσίας των ήρωϊκώς πεσόντων 160 άνδρών αυτού διέσωσε την πόλιν των Αθηνών και την Ελλάδα ολόκληρον από της ύποδουλώσεως αυτών εις τον Σλαυοκομμουνισμόν.

Έν Άθήναις τή 9 Ο/βρίου 1951

Ό Δήμαρχος                                Ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηνών

Κώστας Γ. Κοτζιάς

Παιδομάζωμα: Διαμαρτυρία Ακαδημίας των Βρυξελών, 4 Απρ 1950

 «. . . Συνδιαμαρτύρεται μετά της Ακαδημίας Αθηνών, τιθεμένη υπεράνω πάσης ιδέας πολιτικής χροιάς, αναλαμβάνει το καθήκον όπως, εντός των ορίων τής δραστηριότητος αυτής, υποστηρίξει πάσαν ενέργειαν αποσκοπούσαν εις την ανασύστασιν των τραγικώς διαμελισθέντων ελληνικών εστιών και εις τον κολασμόν, ως οφείλεται, τόσον καταφορών, όσον και ειδεχθών βιαιοπραγιών εναντίον των πλέον στοιχειωδών άρχων του δικαίου και του σεβασμού τής ανθρωπινής αξιοπρέπειας».

Συμμοριακή Δραστηριότητα Ιουν. 1946 – Σεπ. 1949

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

εμφαίνουσα την συμμοριακή δραστηριότητα από Ιουνίου 1946 μέχρι Σεπτεμβρίου 1949.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ	1946	1947	1948	1949	ΣΥΝΟΛΟ
1) Καταστραφέντα  αεροπλάνα					54
2) Υποστάντα βλάβες » «					495
3) Καταστροφαΐ  Τ.Τ.Τ	69	267	633	262	1.231
4) Πυρπολήσειςκαταστροφαΐ οικιών	(α)	(α)	11.500	288	11.788
5) Λεηλασίες χωρίων	682	2.681	3164	838	7.375
6) Αρπαγές βοοειδών	(α)	(α)	30.620	1.211	31.831
7) Αρπαγές ιπποειδών	(α)	(α)	39.890	1450	41340
8) Αρπαγές ποιμνίων	(α)	(α)	1.237.150	30.240	1.267.390
9) Εμπρησμοί  Σιδ. Σταθμών	2	24	39	15	100
10) Εκτροχιάσεις  αμαξοστοιχιών	1	18	69	8	96
11) Επιθέσεις κατά Η. Τμημάτων	163	339	729	251	1.482
12) Επιθέσεις κατά  χωρίων  πόλεων	117	482	1.143	226	1.968
13) Εκτελεσθέντες ή απαχθέντες  κληρικοί					70

(α) Ό αριθμός πού εμφαίνεται εις την στήλη 1948 αφορά τα έτη 1946,  1947 και 1948. Ταύτα ελήφθησαν εκ του υπουργείου Γεωργίας.

ΠΗΓΗ: Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ, ΑΘΗΝΑ, 1952

Απώλειες Ελληνικών Δυνάμεων 1944-1951

ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ

ΣΤΡΑΤΟΣ ΞΗΡΑΣ

ΠΕΡΙΟΔΟΣ	ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ
	Νεκροί	Τραυματίες	Εξαφανισθέντες	Αυτόμολοι
Έτος 1944 μέχρι  15-8-1945	333	172	27
από 16-8-45  μέχρι  27-12-1951	1.052	2.264	124	27
	ΟΠΛΙΤΕΣ
Έτος 1944 μέχρι  15-8-1945	2089	670	72
από 16-8-45  μέχρι  27-12-1951	14.161	34.989	3.719	838

ΣΗΜΕΙΩΣΗ :  Το  δυσανάλογο  απωλειών μεταξύ  αξιωματικών και οπλιτών κατά   την  περίοδο του έτους 1944 οφείλεται εις τον ιδιόρρυθμο αγώνα, λόγω της Κατοχής και του Δεκεμβριανού κινήματος.

Παιδομάζωμα: Διαμαρτυρία Εθνικού Συμβουλίου Γυναικών Γαλλίας

Το Εθνικό Συμβούλιο Γυναικών Γαλλίας διακήρυξε:

«ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ».

Κατά τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα χιλιάδες παιδιά ξεριζώθηκαν από τις οικογένειες τους: αυτές οι απαγωγές ήταν αντικείμενον ενός εκτεταμένου σχεδίου:

28.000 παιδιά αρπάχτηκαν από τις οικογένειες τους για να ανατραφούν στις δορυφόρες χώρες τής Σ. Ενώσεως. Εκεί λαμβάνουν μίαν μόρφωσιν φανατικήν, η όποια θα τα κάνη στρατιώτες ικανούς να εγκαθιδρύσουν με την βίαν ένα ολοκληρωτικών καθεστώς στην Ελλάδα  {. . .).

Άνδρες και γυναίκες τής Γαλλίας;

Ενθυμηθείτε τους διωγμούς των Ναζί εναντίον των παιδιών μας, οι όποιοι προεκάλεσαν την αγανάκτησιν ολοκλήρου του πολιτισμένου κόσμου(. . .).

Βοηθήσατε μας να αποδώσουμε τα παιδιά στους γονείς τους και βοηθήσατε τις Ελληνίδες μητέρες να δημιουργήσουν τας απαραιτήτους συνθήκας προστασίας».

Βράβευση Λέλας Καραγιάννη, Ακαδημία Αθηνών 30 Δεκ 1947

Απόσπασμα από τα Νεοελληνικά Αναγνώσματα της 4ης Γυμνασίου του 1950 έκδοσις υπό Κοντοπούλου – Πετροπούλου – Σπυριδάκη αναφερόμενον εις την βράβευσιν την γενομένην υπό της Ακαδημίας του 30/12/1947

ΒΡΑΒΕΙΟΝ  ΑΡΕΤΗΣ

Β ρ α β ε ί ο ν  α ρ ε τ ή ς  κ α ι  α υ τ ο θ υ σ ί α ς απονέμει η Ακαδημία μετά θανάτον εις μίαν ηρωίδα, την Λέλαν Ν ι κ ο λ ά ο υ Κ α ρ α γ ι ά ν ν η, ίνα στεφανώση την μνήμην αυτής και προβάλλει το όνομα αυτής ως σύμβολον της Εθνικής Τιμής και ως τίτλον των γνήσιων Ελληνίδων.

Εκθεση κατάστασης Θεσσαλονίκης, ΒΠΝ/24 Ιαν 1945

ΑΠΟΡΡΗΤΟΝ
Εν Θεσσαλονίκη τη 24η Ιανουαρ.1945
Αρ. Πρωτ. 1

Προς  ΥΑΝΔ

Περίληψις       Γενική κατάστασις εν Θεσσαλονίκη.

Εχω την τιμήν να σας αναφέρω ότι αφιχθέντες εν Θεσσαλονίκη την19ην τρέχοντος, εύρομεν την εξής γενικήν κατάστασιν:
1.     Όντως αι δυνάμεις του ΕΛΑΣ συμφώνως προς το σύμφωνον ΣΚΟΜΠΙ ανεχώρησαν εκ της ορισθείσης περιοχής την 17ην τρέχοντος.
2.     Παρά την αποχώρησιν ταύτην δεν έχει διαταχθή και εκτελεσθή εισέτι λεπτομερής έλεγχος δι’ ανεύρεσιν πολεμικού υλικού και συνεπεία τούτου κατά πληροφορίας πλείστοι οπλοφορούν.
3.     Την προτεραίαν της αφίξεώς μας αφίχθησαν ενταύθα 2 τάγματα Εθνοφυλακής.
4.     Παραδόξως εν τη πόλει υφίστανται και λειτουργούν τα γραφεία του ΕΑΜ και ΚΚΕ. Επίσης δε εκδίδονται και κυκλοφορούν ελευθέρως κουμμουνιστικαί Εφημερίδες. Από της 21 τρεχ. εκυκλοφόρησαν το πρώτον και Εθνικιστικαί εφημερίδες.
5.     Την 21ην τρέχοντος έλαβε χώραν εν Θεσσαλονίκη επιβλητικόν συλλαλητήριον Εθνικοφρόνων. Τούτο όμως κατά την διέλευσίν του διά της παραλιακής οδού και ακριβώς προ των γραφείων ΕΑΜ και των έναντι αυτού γραφείων ΚΚΕ συνήντησε αιφνιδίαν επίθεσιν των κουμμουνιστών και Εαμιτών οίτινες κατ’ αρχάς έβαλον διά λίθων εκ των εξωστών και παραθύρων εν συνεχεία δε έβαλον εκ του ΚΚΕ μίαν χειροβομβίδα και ηκούσθησαν πυροβολισμοί. Αποτέλεσμα υπήρξεν ο τραυματισμός 10 ατόμων εκ των οποίων μερικοί σοβαρώς. Παρά ταύτα το συλλαλητήριον δεν διελύθη, αλλά επεχειρήθη είσοδος των διαδηλωτών εις τα γραφεία πράγμα όπερ ημποδίσθη υπό προσδραμόντων ανδρών του Βρεττανικού Στρατού. Μερικοί των διαδηλωτών αναρριχηθέντες επί τηλεγραφικών στήλων κατώρθωσαν και καθήρεσαν την επί του εξώστου επιβλητικήν πινακίδα του ΚΚΕ.

Εκθεση Πεπραγμένων Οκτ-Δεκ 1944, ΑΣΔΑΜΘ/30 Αυγ 1945

ΑΣΔΑΜΘ.

2. Συνοπτική Έκθεσις Πεπραγμένων
από 16-10-44 μέχρι 8-12-44

αριθ. εγγ. 1 (Α/2)(34 έγγραφα)Φύλλα 46

ΑΣΔΑΜΘ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ
Από 16/Χ/44 Μέχρι 8/ΧΙΙ/44

Α.    ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΔΡΑΜΑΝ
Το προσωπικόν της ΑΣΔΑΜΘ αποτελούμενον εκ του Συν/ρχου Πυρ/κού Πρόκου Στεφάνου, του Ταγμ. Χωρ/κής Τσαλαμιδά Γ. και των Λοχαγών Πυρ/κού Παλαιολογοπούλου Ναπ. και Πεζικού Χαραλάμπους Ν. ομού μετά της Κυβερνητικής αντιπροσωπείας εκ των Υπουργών κ.κ. Λαμπρινίδη Λ. και Πορφυρογένη Μ. και του Αρχηγού της συνοδευούσης Βρεττανικής Αποστολής Συν/ρχου Κεϊνμπόιντ διά νυκτερινής λίαν υψηλής πτήσεως εκ ΜΠΑΡΙ έφθασεν εις Πεδίον Προσγειώσεως εγγύς ΔΡΑΜΑΣ την 19.40΄. Επατήσαμεν το Ελληνικόν έδαφος την 20.40΄.

Εκθεση Πεπραγμένων, ΑΣΔΑΜΘ/30-8-1945

Συνοπτική Έκθεσις Πεπραγμένων από 16-10-44 μέχρι 8-12-44 αριθ. εγγ. 1 (Α/2)(34 έγγραφα)Φύλλα 46

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ
Από 16/Χ/44 Μέχρι 8/ΧΙΙ/44

Α. ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΔΡΑΜΑΝ
Το προσωπικόν της ΑΣΔΑΜΘ αποτελούμενον εκ του Συν/ρχου Πυρ/κού Πρόκου Στεφάνου, του Ταγμ. Χωρ/κής Τσαλαμιδά Γ. και των Λοχαγών Πυρ/κού Παλαιολογοπούλου Ναπ. και Πεζικού Χαραλάμπους Ν. ομού μετά της Κυβερνητικής αντιπροσωπείας εκ των Υπουργών κ.κ. Λαμπρινίδη Λ. και Πορφυρογένη Μ. και του Αρχηγού της συνοδευούσης Βρεττανικής Αποστολής Συν/ρχου Κεϊνμπόιντ διά νυκτερινής λίαν υψηλής πτήσεως εκ ΜΠΑΡΙ έφθασεν εις Πεδίον Προσγειώσεως εγγύς ΔΡΑΜΑΣ την 19.40΄. Επατήσαμεν το Ελληνικόν έδαφος την 20.40΄.

Οι Βούλγαροι προετοιμαζόμενοι να αποχωρήσουν μέχρι της 26-10-44 σύμφωνα με τους όρους ανακωχής παρηκολούθουν περιέργως τας εκδηλώσεις αυτάς. Ολόκληρος ο Στρατός των είχεν εκδηλωθή κομμουνιστικώς. Κάθε κινούμενον τμήμα, όχημα και υποζύγιον ακόμη έφερε ερυθράν σοβιετικήν σημαίαν.
Την επομένην 18/Χ/44 μεταβάς εις τα Γραφεία του 26ου Συν/τος Πεζ. του ΕΛΑΣ και καλέσας τους συνδιοικητάς αυτού και τον Φρούραρχον ανεκοίνωσα ότι αναλαμβάνω την Στρατιωτικήν Διοίκησιν και αξιώ πειθαρχίαν και υπακουήν. Τα αυτά ανακοίνωσα και εις τους ηγέτας των Εθνικιστικών Ανταρτικών ομάδων μεταβάς εις χωρίον ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ μετά του Άγγλου Συν/ρχου και επικοινωνήσας μετ αυτών.

Προσφώνηση Αρχιστρατήγου Συμμαχικών Δυνάμεων Μέσης Ανατολής Στρατηγού Πάτζετ προς τις διαλυόμενες Καταδρομικές Δυνάμεις, 5 Ιουλ 1945

Κύριε Ταξίαρχε Τέρνμπουλ,

Αξιωματικοί και άνδρες των Καταδρομικών Δυνάμεων,

Είμαι αληθώς ευτυχής να σας ιδω πριν διασκορπισθείτε και να σας εκφράσω την μεγίστην εκτίμησίν μου διά το εργον σας υπέρ του συμμαχικού αγωνος.

Η επιτυχία, η οποία εστεψε τας επιχειρήσεις σας, προσμετραται από τα αποτελέσματα να ακινητοποιήσητε πολύ υπερτέρας από σας δυνάμεις και να καταστηςετε κατ αυτών ταςσυμμαχικός δυνάμεις ξηρός και θαλάσσης ελεύθερος, διά να χρησιμοποιηθούν εις το κύριον θέατρον του πολέμου.

Τά κατορθώματά σας αποδεικνύουν την εξαίρετον διοικητικήν ικανότητα, την αποδοτικότητα και το θάρρος όλων σας.

Ημερήσια διαταγή στρατιωτικού διοικητή Κρήτης προς αντάρτες, 25 Μαι 1945

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ Δ/ΣΙΣ ΚΡΗΤΗΣ
Η Μ Ε Ρ Η Σ Ι Α
Διαταγή Στρατ. Διοικητού Κρήτης

Π Ρ Ο Σ
Την Ταξιαρχίαν Ανταρτών
Ο πόλεμος έληξε και στην Κρήτη. Τα τελευταία υπολείμματα των απαισίων εχθρών μας, συνεκεντρώθησαν στο Στρατόπεδο αιχμαλώτων. Με την λήξιν του πολέμου και την παράδοσιν του εχθρού, λήγει και ο αγών των Ανταρτών. Ο αγών τον οποίον από 4ετούς αρχίσατε και συνεχώς μέχρι σήμερον συνεχίζετε. Ο αγών κατά του κατακτητού, ο αγών διά την εξασφάλισιν της ελευθερίας και της ησυχίας του Κρητικού Λαού.

Παράδοση Γερμανικών Δυνάμεων Ανατ. Αιγαίου, 8 Μάι 1945

ΥΠΉΡΕΣΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ (ΜΕΓΑΛHΣ ΒΡΕΤΑΝΝΙΑΣ)

ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΟΠΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Ο ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ με τούτο το έγγραφο παραδίδει «άνευ όρων» όλες τις υπό τις διαταγές και έλεγχό του δυνάμεις-ξηράς, θάλασσας και αέρα, και θέτει τον εαυτό του και αυτές τις δυνάμεις άνευ όρων στη διάθεση του ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ.

Όλες οι υπό τη Διοίκηση ή τον έλεγχο του ΓΕΡΜΑΝΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ένοπλες δυνάμεις, θα πάψουν τις εχθροπραξίες στην ξηρά, θάλασσα και αέρα στις 13.00 ώρα ΓΚΡΙΝΟΥΙΤΣ της 8ης Μαΐου 1945. Ο ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ αναλαμβάνει να ενεργήσει ανάλογα αμέσως.

Εκθεση δράσης ΕΟΕΑ και 3/40 Σύνταγματος Ευζώνων 1942-1945, EOEA/ATA/1945

ΕΘΝΙΚΑΙ ΟΜΑΔΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ
ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ »ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ – ΑΡΤΗΣ»
ΚΑΙ »3/40 ΣΥΝ/ΜΑ ΕΥΖΩΝΩΝ»

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ

ΔΡΑΣΕΩΣ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΤΩΝ Ε.Ο.Ε.Α.

 

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ

Επί της Εθνικής δράσεως του ΑΡΧΗΓΕΙΟΥ «ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ-ΑΡΤΗΣ» και «3/40 ΣΥΝ/ΤΟΣ ΕΥΖΩΝΩΝ» ΜΟΝΑΔΩΝ ΤΩΝ Ε.Ο.Ε.Α. κατά την χρον. περίοδον 1942-1945.

Χάρται: 1:100.000 ΑΡΤΑ – ΙΩΑΝΝΙΝΑ – ΠΡΕΒΕΖΑ –                                                                    ΔΕΛΒΙΝΑΚΙΟΝ – ΑΓΡΑΦΑ

(Η4, Ζ4, Ζ3, Θ4, Η5)

Αρχηγός και Διοικητής:   Ο Αντ/ρχης Ιππικού – Τεθ/νων

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΓΟΡΟΣ

(Ίλαρχος κατά το έτος 1942)

Εκθεση αναζητήσεων νεκρών Χωροφυλακής, 10 Απρ. 1945

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΩΝ ΠΤΩΜΑΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ 

ΕΚΘΕΣΙΣ 

Εν Αθήναις σήμερον την 10ην Απριλίου ήμέραν της εβδομάδος Τρίτην και ώραν 10 π.μ. ή υπογεγραμμένη επιτροπή συγκροτηθείσα δυνάμει της ύπ άριθμ. 1/13/1-14-1-45 διαταγής Αρχηγείου Χωροφυλακής, ίνα ακολουθούσα τα συνεργεία της Ιατροδικαστικής και Εγκληματολογικής Υπηρεσίας, προβή εις την άναζήτησιν πτωμάτων ανηκόντων εις όργανα Χωροφυλακής εκτελεσθέντα κατά την διάρκειαν της επαναστάσεως υπό των οργανώσεων ΕΑΜ-ΈΛΑΣ-ΟΠΛΑ-ΚΚΕ και ενταφίασθέντα προχείρως ή ριφθέντα εντός περιμανδρωμένων χώρων, χαραδρών κ.λ.π. διεπίστωσε τ’ ακόλουθα : 

Εν συνεχεία της από 5-2-1945 ημετέρας εκθέσεως δι’ ης άνηνέχθημεν περί των μέχρι της χρονολογίας ταύτης περισυλλεγέντων και ταφέντων διαφόρων οργάνων του Σώματος Χωροφυλακής, αγρίως δολοφονηθέντων παρ’ οργάνων του έκδηλωθέντος επαναστατικού κινήματος περισυνελέγησαν και τα κάτωθι πτώματα εντός και εις τα προάστια της περιο­χής Αθηνών ως ακολούθως : 

Σημείωμα για τον ΕΛΑΣ, ΚΚΕ

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΔΙΑ ΤΟΝ ΕΛΑΣ

Οργάνωσις ΕΛΑΣ κατά απελευθέρωσιν
1)     Γενικόν Στρατηγείον – Διοίκησις Στρατ. ΣΑΡΑΦΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ
»     Καπετ. ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΏΤΗΣ
Επιτελάρχης συντ. ΜΙΧ. ΠΕΤΡΟΥΣΗΣ
Πλήρες επιτελείον και Διευθύνσεις υπηρεσιών
Σύνδεσις τηλεφωνική με Μεραρχίας και δι’ ασυρμάτου με όλας τας μεραρχίας, ομάδας μεραρχιών, ταξιαρχίας Πεζικού και ταξιαρχίαν Ιππικού.
Τάγμα Γενικού Στρατηγείου δύναμις 500 άνδρες. (Όλο το υλικό τηλεφώνου και ασυρμάτου προήρχετο από τα υπολλείματα του Ελληνικού Στρατού και κράτους και από λάφυρα Γερμανών και Ιταλών.

Θάνατος ανθυπασπιστού Χωροφυλακής Κανελλοπούλου Γρηγορίου, ΑΒΧ/6 Απρ 1945

ΑΡΧΗΓΕΙΩΝ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ 

Τμήμα Α.' Προσωπικού-Γραφείον ΙΙΙον  
                                                                                                                Άριθ. Πρωτ. 1164/1/2Β 
Έν Άθήναις τή 6  Απριλίου 1945 
Προς το Ύπουργειον Στρατιωτικών 
               Διεύθυνσις Χωροφυλακής 
Ενταύθα 

Θάνατος του ανθυπασπιστού Χωροφυλακής Κανελλοπούλου Γρηγορίου του Κανέλλου 

Λαμβάνω την τιμήν ν’  αναφέρω, κατ’  άναφοράν αξιωματικού μέλους της επιτροπής ανευρέσεως πτωμάτων ανδρών Χωροφυλακής εκ τελεσθέντων παρά των αναρχικών, ότι παρά την τοποθεσίαν Άγιος Βασίλειος Περιστεριού άνευρέθη το πτώμα του έν περιλήψει ανθυπασπιστού της Χωροφυλακής καταγομένου εκ  του χωρίου Αύλώνος Τριφυλίας και άνήκοντος εις το τέως 4ον Τμήμα Μετεκπαιδεύσεως Αθηνών. Το πτώμα άναγνωρισθέν και υπό της συζύγου του μετεφέρθη μερίμνη της ‘Υπηρεσίας και ένεταφιάσθη εις το Α’ Νεκροταφεΐον την 9.3.1945. Τούτο έφερε τραύμα κρανίου διά πυροβόλου όπλου ως και κακώσεις εις διάφορα μέρη του σώματός του. 

Ό Αρχηγός 

(υπογραφή) 

Ανεύρεση πτώματος εκτελεσθέντος ανθυπασπιστού Χωροφυλακής Στρατού Παναγιώτου, ΧΩΡ. ΘΗΒΩΝ/28 Μαρ 1945

ΥΠΟΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ ΘΗΒΩΝ  

Άριθ. Πρωτ. 198 

Θήβαι τή 28 Μαρτίου 1945 

Προς 

Το Άρχηγεΐον Χωροφυλακής 

Εις  Αθήνας 

Περί ανευρέσεως του πτώματος του εκτελεσθέντος ανθυπασπιστού Χωροφυλακής Στρατού Παναγιώτου 

Την 27ην φθίνοντος μηνός και ώραν 10ην, μικρόν συνεργεΐον όπλιτών της ύπ  έμέ ‘Υποδιοικήσεως και ιδιωτών μετέβημεν εις θέσιν  Γιαταγάνα , μετά του συλληφθέντος Νικολάου Μουντούλη, ύποδείξαντος το μέρος ένθα ο εκ τελεσθείς εϊχεν ένταφιασθή, και έπί παρουσίρ της συζύγου του εκ τελεσθέντος Καλλιόπης προέβημεν εις την εκ ταφήν του πτώματος όπερ, είρήσθω έν παρόδιο, είχε ριφθή έντός προχείρως εκ σκαφέντος λάκκου κατά τον χρόνον της εκ τελέσεως. Το πτώμα εύρεθέν άπηλλαγμένον ενδυμάτων και υποδημάτων, μετεφέρθη ένταύθα. ‘Η εκτέλεσις έγένετο διά. μαχαίρας, έπενεχθέντων πολλών και άλλεπαλλήλων τραυμάτων έπί της ώμοπλάτης και του τραχήλου, άποκοπείσης έν μέρει της καροτίδος, ένώ ή δεξιά χειρ έθραύσθη, προφανώς κατά την εκ τέλεσιν, λόγω άντιστάσεως του θύματος ή προηγήθη ταύτης προς βασανισμόν, έφερε δε τραύμα εις την κεφαλήν με έξοδον προς τα ζυγωματικά οστά, έπενεχθέν διά πυροβόλου όπλου εκ  των όπισθεν . 

Ό Διοικητής της ‘Υποδιοικήσεως 

(ύπογραφή) 

Η έκθεση ΣΙΤΡΙΝ (Walter Citrine)

Η ΕΚΘΕΣΙΣ ΤΩΝ ΗΓΕΤΩΝ ΤΩΝ ΒΡΕΤΑΝΙΚΩΝ ΣΥΝΔΙΚΑΤΩΝ ΔΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1944 ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Την 22αν Ιανουαρίου 1945 έφθασε εις Αθήνας επιτροπή Βρετανών συνδικαλιστών ηγετών, με σκοπόν να εξετάσει τα. θέματα τα σχετιζόμενα με την θέσιν του ελληνικού συνδικαλιστικού) κινήματος.

Η επιτροπή έφθασε εις Αθήνας, ολίγας μόνον ημέρας μετά την εκδίωξη των συμμοριτών του Ε.Λ.Α.Σ. από την πρωτεύουσαν, την στιγμήν ακριβώς πού ολόκληρη η Αθήνα – όπως, άλλωστε και ολόκληρη ή Ελλάς – ήτο κυριολεκτικώς πνιγμένη στο αίμα. Χιλιάδες νέοι, άνδρες και γυναίκες, εργάται, αγρόται, ανάπηροι τής Αλβανίας και των οχυρών, είχαν σφαγεί από τους συνεργάτας των Γερμανών και των Βουλγάρων και από τους πραιτοριανούς του Ε.Α.Μ. – Ε.Λ.Α.Σ. Ή επιτροπή των Βρετανών συνδικαλιστών παρέμεινεν εις Αθήνας από την 22αν Ιανουαρίου μέχρι την 3ην Φεβρουαρίου 1945, ήτοι επί δέκα τρεις ημέρας Μετέβη εις πολλάς περιοχάς εντός, πέριξ και εκτός των Αθηνών. Συνάντησε ηγέτας της Κυβερνήσεως και των κομμουνιστών, εξέτασε πτώματα και μετέβη εις τους τόπους τής ομαδικής σφαγής των Ελλήνων πατριωτών και συνωμίλησεν με συγγενείς. των θυμάτων και επιστρέψαντες εις Βρεττανίαν υπέβαλλε λεπτομερή έκθεσιν, γνωστή περισσότερον ως Έκθεσις Σιτρίν. Τα πρόσωπα που απετέλεσαν την επιτροπήν, η προέλευσης τούτων οι πληροφορίες που συνεκέντρωσαν, καθιστούν την Έκθεσιν Σιτριν, μια πλήρη και αντκειμενικήν περιγραφήν των φοβερών ημερών που πέρασε ο Ελληνικός λαός κατά την περίοδο του Δεκεμβρίου 1944. Είναι μία από τις πιο σοβαρές, αξιόπιστες και αντικειμενικές μαρτυρίες του δράματος του ελληνικού λαού

Πλήρης μετάφρασις ολοκλήρου της Εκθέσεως εκ του πρωτοτύπου του ευρισκόμενου εις το Ελληνικόν Υπουργείο των Εξωτερικών.
Επιτρέπεται ελευθέρως   ή   χρησιμοποίησης   του κειμένου και   των φωτογραφιών   τής Εκθέσεως. Παράκλησης: όπως αναγράφεται ή πηγή.