Ελληνικές Δυνάμεις κατα τη Μαχη της Κρητης, 20 Μαι-1 Ιουν 1941

Έξ εκθέσεως του Ελληνικού Επιτελείου πληροφορούμεθα ότι την 20ήν Μαΐου 1941, ημέραν ενάρξεως της από αέρος γερμανικής επιθέσεως, το σύνολον των ελληνικών δυνάμεων εις Κρήτην άνήρχετο εις 474 αξιωματικούς και 10.977 όπλίτας (οργανωμένους και κατανεμημένους εις τας κάτωθι μονάδας :

ΕΜΠΕΔΟΝ ΤΑΓΜΑ ΧΑΝΙΩΝ. Έδρα Χανιά. Διοικητής ο ταγματάρχης Βιδάκις Ε. Δύναμις 10 αξιωματικοί, 300 οπλίται. ‘Οπλισμός 90 τυφέκια Γκρά με 10 φυσίγγια καθ  όπλον.

ΕΜΠΕΔΟΝ ΤΑΓΜΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ. Έδρα Ρέθυμνον. Διοικητής αρχικώς ο ταγματάρχης Νικολακάκης Γ. και από των μέσων Μαΐου ο ταγματάρχης Κύρκας Κ. Δύναμις : 30 αξιωματικοί και 800 οπλίται. Οπλισμός 178 όπλα Γκρά με 100 φυσίγγια καθ  όπλο, 161 Μάνλιχερ με 45 φυσίγγια καθ  όπλον, 11 οπλοπολυβόλα των 15 χιλ. και 4 πολυβόλα Σαίντ Έτιέν.

Οι Εκατόμβες της Χωροφυλακής κατά τα Δεκεμβριανά 1944

ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΕΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΠΛΙΤΑΙ 

Συνταγματάρχαι: Οΐκονομόπουλος Σ., Μπρίλλης Ή., Νικηφοράκης Γ. 

Άντισυνταγματάρχαι: Τζουγιόπουλος Σ., Ξυπολυτάς Γ. 

Ταγματάρχαι: Τσοτάκος Δ., Τζάννες Ν., Φωτόπουλος Φ., Κασσόλας Δ., Σταυράκης Σ., Τρουλλινός Έ., Μπουλούκος Θ., Άρχοντάκης Μ., Φραγκιαδάκης Ή., Κορμόβας Ά., Πολιουδόβαρδας Μ. 

Μοίραρχοι: Στεφανάκης Κ., Καπόπουλος Ε., Μασουρίδης Π., Λαφογιάννης Δ., Κετσέας Π., Γκουμογιαννόπουλος Ν., Κοντόπουλος Ί., Μίκροβας Ά., Νιαρχάκος Π., Παπακώστας Κ., Σεβαστός Ί. 

Υπομοίραρχοι: Τιμοθεάτος Γ., Γιαννΐκος Ν., Καπάτος Δ., Άντύπας Δ., Ευαγγελίου Ά., Τρυγώνης Ά. 

ΑΠΟΒΑΣΗ ΣΤΗΝ IWO JIMA – ΤΡΕΙΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΧΑΡΑΚΩΜΑ

«Ιστορίες θάρρους και αυταπάρνησης, ανδρών που έπεσαν στο καθήκον. Η «Ελληνική» συμμετοχή στις άγριες μάχες για την κατάληψη του νησιού».

Κείμενο – Έρευνα: Γεώργιος Χαλκιαδόπουλος, FB Greeks in foreign arms

SPECIAL THANKS: To Jay Tsapatsaris for his great contribution and help during my search!

Ο James Scondras γεννήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 1919 και μεγάλωσε στο Lowell της Μασαχουσέτης. Καθόλη την διάρκεια της δεκαετίας του ’30, στα χρόνια της «Μεγάλης Ύφεσης», ζούσε στην συνοικία Acre, στην οδό Dutton 287, όπου και ανδρώθηκε, συναναστρεφόμενος μαζί με άλλα Ελληνόπουλα της περιοχής. Παρά τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που ταλάνιζαν εκείνη την περίοδο την Αμερικανική κοινωνία, οι μετανάστες γονείς του, ο Πέτρος Σκόνδρας (Peter G Scondras) και η σύζυγός του Κατίνα, δούλευαν σκληρά και υποστήριζαν με κάθε τρόπο τα οκτώ παιδιά τους, προσπαθώντας να μην τους λείψει τίποτα. Το ζευγάρι διατηρούσε ένα μικρό εστιατόριο στο κέντρο της πόλης, το “The Busy Bee”, στην οδό Merrimack, με αποτέλεσμα η πολύτεκνη οικογένεια να διαβιεί αξιοπρεπώς. Ο πατέρας της οικογένειας, σύμφωνα με όσα αναγράφονται στην ατομική του κάρτα στοιχείων, στο Μητρώο Αρρένων Μασαχουσέτης, είχε γεννηθεί στην Αθήνα στις 15 Δεκεμβρίου 1884. Παρόλα αυτά, είναι εξακριβωμένο πως η καταγωγή του ήταν από την Λαμία, τού Νομού Φθιώτιδας και μετανάστευσε στις ΗΠΑ γύρω στο 1905. Αξίζει να σημειωθεί πως στο Lowell υπήρχε ισχυρή Ελληνο/Αμερικανική κοινότητα η οποία, κατά τον Β΄ΠΠ, έδωσε δυναμικά το παρών, στις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ.

LANDING AT IWO JIMA – THREE GREEK MEN IN THE SAME TRENCH

«Stories of courage and self-sacrifice, of men who fell in the line of duty. «Greek» participation in the fierce battles for the occupation of the island of Iwo Jima«.

Text – Research: Georgios Chalkiadopoulos, FB Greeks in foreign arms

SPECIAL THANKS: To Jay Tsapatsaris for his great contribution and help during my search!

James Scondras was born on October 3, 1919 and raised in Lowell, Massachusetts. Throughout the 1930s, during the years of the «Great Depression», he lived in the Acre district, at 287 Dutton Street, where he grew up, socializing with other Greek children. Despite the great economic problems plaguing American society at the time, his immigrant parents, Peter G Scondras and his wife Katina, worked hard and supported their eight children in every way, trying not to miss them anything. The couple ran a small downtown restaurant, “The Busy Bee,” on Merrimack Street, allowing the large family to live decently. Peter Scondras, according to his individual information card, in the Massachusetts Male Registry, was born in Athens on December 15, 1884. Nevertheless, it is verified that his origin was from Lamia, in the Prefecture of Fthiotida, and he immigrated to the USA around 1905. It is worth noting that in Lowell, MA there was a strong Greek-American community that, during World War II, actively supported the US armed forces.

Η στρατιά των Πλαταιών, οι πόλεις και οι δυνάμεις που την αποτελούσαν

Η μάχη των Πλαταιών (479 π.Χ) ήταν από τις πλέον κρίσιμες των Περσικών Πολέμων από την έκβαση της οποίας θα καθοριζόταν το μέλλον του Ελληνικού κόσμου. Οι Έλληνες αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν τον πολυάριθμο περσικό στρατό στην πεδιάδα των Πλαταιών της Βοιωτίας. Οι Έλληνες πιστοί στις πανελλήνιες ιδέες ενώθηκαν, για να εκδιώξουν τον περσικό κίνδυνο.
Ο ενωμένος ελληνικός στρατός που συγκεντρώθηκε στις Πλαταιές ήταν ο μεγαλύτερος σε δύναμη και ισχύ που είχε συγκεντρωθεί μέχρι τότε. Στην μάχη που θα ακολουθήσει, οι Έλληνες θα επικρατήσουν ολοκληρωτικά των Περσών, σώζοντας την Ελλάδα.

• Οι αξιομνημόνευτες πόλεις που συμμετείχαν στην μάχη και αποτέλεσαν την ελληνική στρατιά ήταν οι εξής:
• Σπαρτιάτες 5.000
• Λακεδαιμόνιοι: 5000
• Αθήνα 8000
• Κόρινθος 5000
• Μέγαρα 3000
• Σικυώνα 3000
• Τεγέα1500
• Φλειούς 1000
• Τροιζήνα 1000
• Λευκάδα -Ανακτόριο: 800
• Επίδαυρος 800
• Αρκαδία – Ορχομενός: 600
• Ερέτρια -Στυραιά 600
• Πλαταιές 600
• Αίγινα 500
• Αμβρακία 500
• Χαλκιδική400
• Μυκήνες – Τίρυνθα 400
• Ερμιόνη300
• Ποτίδαια 300
• Κεφαλονιά 200
• Λεπρεήτες :200
• Σύνολο 38.700

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι Έλληνες είχαν 38.700 βαριά οπλισμένους πολεμιστές (οπλίτες) και 69.500 άνδρες με ελαφρύτερο οπλισμό. Από τους τελευταίους οι μισοί ήταν είλωτες καθώς κάθε σπαρτιάτης διέθετε 7 βοηθητικούς. Οι υπόλοιποι ελαφρά οπλισμένοι προέρχονταν από την υπόλοιπη Ελλάδα. Επίσης ο ιστορικός αναφέρει ότι στη μάχη συμμετείχαν και 1.800 Θεσπιείς, με τους Έλληνες να ανέρχονται στους 110.000 άνδρες.

οι Ηπειρώτες (πλην Αμβρακίας) είχαν δηλώσει ουδετερότητα,ενώ οι υπόλοιποι ακολουθούσαν (αναγκαστικά) τους Πέρσες ως υποτελείς τους. Ειδικότερα ο Αλέξανδρος Α’ της Μακεδονίας φαίνεται ότι διατηρούσε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με το ελληνικό στρατόπεδο και πρόσφερε πολύτιμες πληροφορίες.

Μαρτυρία Αλμπερτ Σπεέρ: Η Εθνική Αντίσταση

Απόσπασμα από συνέντευξη που πήρε ο Βάσος Μαθιoπουλος από τον υπουργό πολεμικής βιομηχανίας του Χίτλερ και προσωπικό του αρχιτέκτονα, ο οποίος είχε κατασκευάσει τα γιγαντιαία οικοδομήματα στο Βερολίνο όπως και τη νέα καγκελαρία που οι πελώριες αίθουσες της αντικατόπτριζαν τη μεγαλομανία του δικτάτορα.  Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε το 1976 στην Χαϊδελβέργη μετά από την εικοσαετή φυλάκισή του από το συμμαχικό δικαστήριο της Νυρεμβέργης.

Ερώτηση: Υπήρχε κ.  Σπέερ  ένας θρύλος που μι­λούσε για συμπάθειες των αξιωματούχων του Γ’  Ράιχ για την Ελλάδα μέχρι τον πόλεμό.  Ζήσατε πράγματι ατμόσφαιρα φιλελληνική στους κύκλους των επιτελών του εθνικοσοσιαλιστικού καθεστώτος

Σπέερ: Υπήρχε πράγματι μια βαθύτατη εκτίμηση, για την πνευματική προσφορά της Ελλάδος στην αρχαιότητα.  Αυτό έδινε αφορμή στον Χίτλερ να γενικεύει την εκτίμησή του, προς κάθε τι το Ελληνικό.  Ή επίσκεψη του Γκαΐριγκ στην Ελλάδα και  του φίλου μου Άρνολντ Μπράικερ,  του γνωστού γλύπτη, που είχε παντρευτεί μία  Ελληνίδα από γνωστή οικο­γένεια,  δημιούργησαν ουσιαστικές επαφές με την Ελλάδα.  Κι όταν προπολεμικά επρόκειτο να δημιουργηθεί στο Βερολίνο μία  Έλληνογερμανική εταιρεία, με είχαν προτείνει ν’ αναλάβω την προεδρία.  Ή προοπτική αυτή δεν πραγματοποιήθηκε γιατί μεσολάβησε o πόλεμος.

Ερώτηση: Εσείς τί γνώμη είχατε πριν απ’ τον πό­λεμο για τους Έλληνες και  την Ελλάδας

The Battle of Manzikert, 26 Aug.1071

The Battle of Manzikert or Malazgirt was fought between the Byzantine Empire and the Seljuk Empire on 26 August 1071 near Manzikert, the theme of Iberia (modern Malazgirt in Muş Province, Turkey). The decisive defeat of the Byzantine army and the capture of Emperor Romanos IV Diogenes played an important role in undermining Byzantine authority in Anatolia and Armenia and allowed for the gradual Turkification of Anatolia. Many of the Turks, who had been traveling westward during the 11th century, saw the victory at Manzikert as an entrance to Asia Minor.

Mandzikert is a city in Eastern Turkey, near Lake Van. In the Byzantine years, it was of great importance to the empire. Its strategic position for the defense of Byzantium was strengthened by its excellent fortification and formidable garrison.

Manzikert

It was the target of various enemies of Byzantium, especially the Seljuk Turks during the 11th century. They tried to capture the city during the years of Constantine IX the Monomachos (1042-1054), but were defeated by the city’s garrison with heavy losses. However, they came back. Sultan Alp Arslan, after successive military successes, captured the city of Ani , the ancient capital of Armenia, which was destroyed by an earthquake in 1319, and after continuous efforts and the fortress of Manzikert, in 1070. Emperor of Byzantium, at that time (1068-1071), was Romanos IV Diogenes.

ROMANOS IV DIOGENES

Romanos came from an aristocratic family of Cappadocia. He was distinguished for his excellent strategic abilities and bravery, especially in the campaigns against the Pechenegs (Patzinaks). After the death of Emperor Constantine I, his widow, Eudocia, chose him as her husband, following the suggestions of her advisers. He was crowned emperor on New Year’s Day 1068. He was about 45, handsome and impressively built.

He was courageous, kind, but also a little arrogant. The surname Diogenes may have been a variant of Digenis. From the beginning of taking up his duties, he had to face many open issues, the main ones being the hostility of the Duke family, which felt wronged, because it considered that one of its members should ascend the throne, and the attitude of the theologian, philosopher and politician Michael Psellos, who during the reign of his old classmate Constantine I, emerged as «the successor of the kings». With the accession of Romanus to the throne, he preferred to hide in a monastery rather than help the new emperor.

Romanos began his reign with two years of campaigns in the East, where he had to face, in addition to the Seljuks, problems in the ranks of the army, which had reached the limits of mutiny.

Roman’s campaigns in Asia Minor in 1068 and 1069 succeeded only in recapturing Hierapolis. On the contrary, in the same period of time, Neocaesarea, Amoria and Iconium were plundered by the Seljuks.

After signing a fragile truce with Alp-Arslan, he returned to Constantinople and saw to it that money owed to the soldiers was paid and new units were trained. Thus, he gathered around 70,000 soldiers for a major campaign against the Seljuks, which would eventually lead to their removal from Anatolia. This army consisted of Romans, Normans, Germans, Armenians, Varangians (Saxons and English), Pechenegs, Turks and Cumans. On Orthodoxy Sunday, March 13, 1071, he set out from Constantinople for this long and difficult campaign.

It should be noted that Romanos had experience in military matters, but he had a serious disadvantage: the lack of theoretical training, which turned out to be a significant disadvantage.

After studying various plans, Romanus and his staff decided to attack deep into the lands held by the Seljuks.

THE CAMPAIGN INTO THE DEPTHS OF ASIA MINOR

Romanos’ campaign began with problems. He left the experienced officer Nikephoros Botaneiatis behind in Constantinople, because he suspected him of treason, and preferred to take with him Andronikos Doukas, eldest son of John Doukas, one of his rivals for the throne. The two supreme generals were Iosif Tarchaneiotis, commander of the eastern wing of the army, and Magister Nikiforos Bryennios, commander of the western wing.

Also, a Norman knight, Rouselius Frangopoulos, led a detachment of about 500 «bloodthirsty and unruly» Frankish mercenaries, while serving as opponents of the Seljuk cavalry was a motley group of Oghuz, Turks, Cumans and Pechenegs. The officer and writer Michael Attaleiatis, whose work is our most important source for this campaign, took part in the campaign as supreme military judge.

At the same time, Romanos began to become more and more distant from his soldiers. Having luxurious equipment and supplies for his own enjoyment, he seemed to care little for the hardships his men were going through.

During the march from the Ali River to Sebastia, the Varangian garrison of Romanos, which consisted of German mercenaries, the Nemitzoi, suffered losses from the local population as they looted their property. To punish them, he sent them on another mission, away from the campaign site.

But also in the rear Romanos had left considerable forces. A detachment of Varangians in Constantinople and another detachment of Frankish knights, under Crispinus at Abydos. On the western frontier of the empire, there was a danger of attacks by the Normans and Hungarians, so the Nemitians may have been sent there.

The Byzantines’ final plan was to capture Manzikert and Chliat, a town further south, near Lake Van.

Meanwhile, Alp-Arslan was heading from Palestine to Aleppo, as the Byzantines were crossing Cappadocia towards Theodosiopolis. There (in Aleppo) he was met by Byzantine ambassadors led by Leo Diavatenos and they informed him that the Roman would start a war against him. Alp-Arslan hastily left Aleppo after this event. He first headed towards Mosul, made a stop at Amida and ended up at Matiani Lake (note Urmia, Iran). He eventually arrived about 100 miles (160 km) east of the Byzantine forces at the head of a cavalry force of 30,000 men and his scouts constantly monitored the movements of the Roman forces.

ROMANOS’ BIG MISTAKES BEFORE THE BATTLE

The Byzantine forces reached Theodosioupoli (today Erzerum, Turkey). The troops were ordered to collect supplies for two months. A considerable force of Pecheneg allies, together with the Franks under Roussel, were ordered to advance towards Chliat, which Romanus considered the more difficult of his two objectives. He and the rest of the troops headed for Manzikert. But before he got there, he sent another important force, under Tarchaneiotis, to reinforce the Pechenegs and the Franks in their attempt to capture Chliat. According to Michael Attaleiatis, Tarchaneiotis’ forces included the cream of the Byzantine army, the most experienced units, among them the Varangians and a large part of the Armenian infantry under the Duke of Theodosioupoli. Tarchaniotis is another obscure figure of that period. It is assumed that he was a man of the Doukas family. As we have seen above, the Seljuks had come very close to the Byzantine troops and were watching their movements. On the contrary, Romanus and his generals were under the impression that the men of Alp-Arslan (Hero-Lion) were still a long way off.

Thus, when the forces of Roussel and Tarchaneiotis were confronted by a significant enemy force, they were surprised and followed a reverse course, towards Melitini on the Euphrates, without informing Romanos who was less than 70 kilometers away from them.

In the end, these battle-worthy Byzantine troops had no participation in the continuation of the operations, which was decisive for their course. Perhaps Tarchaniotis wanted in his own way to react to the really wrong decision of Romanos, to divide his army into two divisions.

Ignoring these events, the emperor moved towards Manzikert. Bryennius and his men captured the fortress of the city without much difficulty, releasing the Muslims who were defending it.

This probably happened on Thursday, August 24th. On the same day, a group of Byzantines was sent to Chliat to collect food. But he fell into a detachment of mounted Seljuks and was annihilated. Romanus then sent Bryennius, who was soon forced to call for reinforcements. Annoyed, Romanus sent another detachment under the Armenian general Basilakius. He, not knowing how to deal with agile horsemen, was ambushed, wounded, and captured.

Only then did Romanos realize that the Seljuks were very close, and when a man of the Vasilaki who had escaped the ambush arrived a little later, he realized the reality.

In the mid-afternoon of August 24, the Seljuks charged against Bryennius’s men, who, however, calmly organized his army, driving the enemy into disorderly flight. Although Bryennius was wounded, he quickly recovered and was able to fight the next day.

On the same night, another Seljuk «crude» attack was made against the Byzantine camp, to no avail. The next day, Romanus’ men repulsed a Seljuk detachment that tried to capture the bank of the river (a tributary of the Murat Su), where the Byzantines were encamped. Shortly thereafter, many Oghuz and Cumans deserted and joined the forces of their distant cousins, the Seljuks.

Soon after, an embassy of Alp-Arslan led by Caliph al-Muhalban from Baghdad arrived at the imperial camp with proposals for negotiations. Believing that the Seljuks were merely buying time, Romanus dismissed the ambassadors and ordered the army to move against the enemy on the morning of Friday, August 26, 1071.

THE BATTLE OF MANJIKERT

The army marched in two lines each 4-10 meters deep, with two wings covering the flanks. Ahead rode Romanus with his imperial guard. The commander of the left wing was Theodoros Vryennios and the right wing was Theodoros Alyattis. He also had with him those Oguz, Cumans and Pechenegs who had not defected. Andronikos Doukas commanded the rear guard. The organization and design was not bad. But it cannot be explained why Romanus set out for battle when he lacked the barricaded men of Tarchaneiotis. The terrain of the battlefield was flat and stony and stretched from the town of Manzikert and the fortified Byzantine camp next to them to the south. and the southeast.

Al-Arslan, who had arrayed his forces in the shape of a crescent, read a message from Caliph al-Qaim to the troops, exhorting them to fight for the faith of Allah, the justice of the believers, and the paradise of the soldiers. It was, as we mentioned, Friday, and the Muslims had just finished their prayer, as had the Byzantines, who heard the Roman promise them financial as well as spiritual rewards and their priests assure them of the righteousness of their cause.

The Byzantine army began to advance with steady step and order. The Seljuks retreated, also in order, firing bows at the wings of the Byzantine army.

Romanos, with the «central line», continued his march and in the middle of the afternoon occupied the empty camp of the Seljuks. The emperor and his men were very tired, and food and water were running dangerously low. Bryennius and Alyattis, having to face constant arrow attacks, had fallen behind, as had the reserves of Andronicus Doukas.

At some point, late in the afternoon, Romanos decided to move towards his camp. But while the center of the line was retreating in an orderly manner, some officers and soldiers of the right wing mistakenly took the retreat signal as a sign that the emperor had been killed in battle.

At that moment, the Seljuks dealt a heavy blow to Alyatt’s forces. This had the effect of encircling Roman’s men.

“The king alone, forsaken and bereft of all hope, drew his sword against the enemy, killing many and putting many others to flight. Surrounded by a crowd of enemies, he was wounded in the arm… his horse was struck by arrows, slipped and fell, dragging his rider with him,” Bryennius later wrote.

Romanos, although wounded, continued to fight bravely. But he was abandoned by his army, first by the Armenians and then by the reserve forces under Andronikos Doukas, who did not take part in the battle, either because he did not want to risk the lives of his men, or, more likely, because he wanted to «get rid» of Romanus and literally left him at God’s mercy.

It was night when the commander of the main Seljuk force, Taragi, who had lost at least 4,000 men, gave the order to stop the pursuit of the Byzantines, who succeeded in reaching the fortress of Manzikert. On the battlefield the Byzantines left plenty of booty. But the main thing is that the Roman emperor remained wounded on the battlefield!

THE BEHAVIOR OF ALP-ARSLAN TOWARDS ROMANOS

A Seljuk, next morning in search of booty, found the emperor and led him before Alp-Arslan. The captive Vasilakios confirmed that it was Romanos. The sultan ordered the Romanus to kiss the ground and put his foot on the neck of the prostrate emperor… But immediately after that he showed another face.

He hugged Romanos and told him «this is life». He gave him food and for the next few days he was treated more like a guest than a prisoner. He asked Romanos what he would do if he were in his position. He replied: «I would torture you and kill you and parade you in the streets of Constantinople.» Then Alp-Arslan, who it should be noted was watching the whole battle from a hill in the area, «threatened» that he has a worse punishment for him. «I release you,» he said to the surprised Romanos! «But I do not imitate you, as you see, in this regard, and I wonder how you advocate against this, while I hear that even the humble Christ legislates peace for you and amnesty for evil and replaces the proud, and gives grace to the humble,» said Alp- Arslan next.

Romanus immediately agreed to a peace treaty: an immediate exchange of prisoners, one and a half million gold coins, as a ransom for the emperor, and the ratification of the agreement by the marriage of a daughter of Romanus to one of Alp-Arslan’s sons.

Once freed, Romanos headed for Armenia, where he began collecting the ransom he had agreed upon. As soon as he arrived in Constantinople, he was informed that he had been dethroned.

DUKE MICHAEL ON THE THRONE – THE TRAGIC END

The Duke family made sure to elevate Michael, son of Constantine I and Eudokia, to the throne. Evdokia was arrested and exiled to a monastery on the island of Protis. Romanus, with the remnants of his army, tried to regain the throne, but was defeated at Adana by Andronikos Doukas, the man who probably betrayed him at Manzikert. The Duke’s subsequent behavior towards Romanus was merciful. He obliged him to travel about 800 kilometers to Kotyaio (note Kiutachia). There he ordered Romanus to be blinded, who lived only a few days and then died.

The moral author of Romanos’ blindness was probably Michael Psellos.

Michael tore up the treaty Romanus had signed with Alp-Arslan, who was murdered 13 months after the Battle of Manzikert. His son and successor, Malik Shah, sent thousands of Turkomans into the entire eastern half of the Byzantine empire and occupied it. The region now became known as the Sultanate of Rum.

THE CONSEQUENCES OF MANJIKERT’S DEFEAT

Modern historians (John C. Carr «The Warrior Emperors of Byzantium», John Haldon «The Wars of Byzantium», two excellent books from which we drew valuable information), agree that «the defeat at Manzikert was not the military disaster which is heralded as being and was not the end of the Byzantine army» (John Haldon).

The losses of the Byzantine forces were between 10% and 20% of men. The real disaster was of a political nature, because the capture of the emperor catalyzed the image of Byzantium, as it showed that it was not the stable and unshakable factor that everyone believed.

«… the result of Manzikert was that the Seljuk Turks became masters of a large part of Asia Minor and that the Byzantine Empire suffered a blow from which it would never recover» (John Carr).

The civil wars that followed caused greater losses and damage to the Byzantine army than its conflicts with external enemies and almost destroyed the Empire completely.

Ultimately the Empire was miraculously saved by the «last minute» Emperor, the charismatic Alexios Comnenus.

Μονάδες και Δύναμη Ελληνικού Στρατού Μέσης Ανατολής στις 19-8-1944

α/α	Μονάδες και Υπηρεσίες	Αξκοί	Οπλίτες	Κρατούμενοι Αξκοί	Κρατούμενοι   Οπλίτες	Παρατηρήσεις
1	III Ελληνική  Ορεινή Ταξιαρχία (πλην Πυροβολικού)	174	2523	–	–	(α) Υπό το 6ο Τάγμα Φρουρών
2	3ος Λόχος Φρουρών (Ιταλίας)	5	108	–	–	(β) Υπό συγκρότηση
3	III Σύνταγμα Πεδινού Πυροβολικού	45	750	–	–	(γ) Υπό διάλυση
4	Ιερός Λόχος	337	653	–	–
5	8ο Τάγμα Φρουρών	33	550	–	–
6	5ος Λόχος Γενικών Μεταφορών	15	400	–	–
7	6ος Λόχος Γενικών Μεταφορών	15	381	–	–
8	7ος Λόχος Γενικών Μεταφορών	11	217	–	–
9	6ο Τάγμα Φρουρών	13	146	–	–
10	2ος Λόχος Μηχανικού(α)	8	173	–	–
11	Λόχος Ελλήνων Σκαπανέων	4	170	–	–
12	5ο Τάγμα Φρουρών	14	184	–	–
13	II Απόσπασμα Διαβιβάσεων	4	68	–	–
14	Συνεργεία Γραμμών Συγκοινωνιών	5	57
15	9ο Τάγμα Φρουρών	4	258	–	–
16	11ο Τάγμα Χωροφυλακής	44	417	–	–
17	21ο Ειδικό Τάγμα	25	56	–	–
18	22ο Ειδικό Τάγμα	25	108	–	–
19	24ο Ειδικό Τάγμα (β)	–	–	–	–
20	Υπουργείο Στρατιωτικών (Λόχος Φρουράς)	103	119	–	–
21	Υπουργείο Προνοίας	82	514	–	–
22	Υπουργείο Δικαιοσύνης	80	133	–	–
23	Γενικό Επιτελείο Στρατού	111	91	–	–
24	Διεύθυνση Ελληνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών	34	80	–	–
25	Στρατιωτική Διοίκηση Παλαιστίνης	6	6	–	–
26	Φρουραρχείο Καίρου	31	104	–	–
27	Φρουραρχείο Αλεξάνδρειας	16	54	–	–
28	Φρουραρχείο Ισμαηλίας	12	19	–	–
29	Φρουραρχείο Βηρυτού	6	18	–	–
30	Φρουραρχείο Χαλεπίου	1	3	–	–
31	Φρουραρχείο Χάιφας	4	6	–	–
32	Φρουραρχείο Τελ Αβίβ	1	12	–	–
33	Φρουραρχείο Ιεροσολύμων	7	11	–	–
34	Φρουραρχείο Λευκωσίας	1	3	–	–
35	Φρουραρχείο Σουέζ	1	9	–	–
36	Φυλακές Γκεμπέιτ	4	11	9	28
37	Έμπεδο Καμπρέτ	51	69	13	87
38	Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Μένας	1	–	12	–
39	Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Σάμιτ	8	29	2	182
40	Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Τμίμι	1	1	59	2.350
41	Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Ερυθραίας	1	1	11	1.981
42	Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Κασσασίν	71	35
43	Γενικό Κέντρο Εκπαιδεύσεως και Σχολών (γ)	91	557	–	–
44	Κέντρο Εκπαιδεύσεως Ισμαηλίας	32   2	40   2
45	Ελληνικό  Νοσοκομείο (Χαντέρας)	18	110	–	–
46	Πτέρυγα 19ου  Αγγλικού Νοσοκομείου	5	22	–	–
47	Πτέρυγα 41ου  Αγγλικού Νοσοκομείου	8	57	–	–
48	Πτέρυγα 63ου  Αγγλικού Νοσοκομείου	9	27	–	–
49	Νοσοκομείο Αλεξάνδρειας	4	–	–	–
50	Νοσοκομείο  Αεροπορίας Κάιρου	1	2	–	–
51	17ος Σταθμός Υποδοχής	2	4	–	–
52	18ος Σταθμός Υποδοχής	2	4	–	–
53	Χειρουργική Μονάδα Εκστρατείας	2	9	–	–
54	Ελληνικό Κέντρο Εκπαιδεύσεως Μεσογείου	49	583	–	–
55	Υπό μετακίνηση	2	30	11	87
	Σύνολο :	1.929	11.083	117	4.968

ΠΗΓΗ: Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ 1941-1945 (ΕΛ ΑΛΑΜΕΙΝ-ΡΙΜΙΝΙ-ΑΙΓΑΙΟ) , Αρχείο ΔΙΣ, Φ.802/2/6

Η «Σιδηρά Μεραρχία», η I Μεραρχία Πεζικού

Η I Μεραρχία Πεζικού συγκροτήθηκε για πρώτη φορά στη Λάρισα στις 19 Μαρτίου 1897, μερικές ημέρες πριν από την έναρξη του Ελληνο-τουρκικού πολέμου. Κατά τη διάρκεια της μακράς Ιστορίας της υπήρξε μία από τις πλέον αξιόμαχες μονάδες του Ελληνικού Στρατού.

Ο «ατυχής» για τους Ελληνες πόλεμος του 1897 με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ξέσπασε λόγω των εξελίξεων στο Κρητικό ζήτημα. Στη μεγαλόνησο δημιουργούντο από καιρό επεισόδια (π.χ. το 1881, το 1885 και το 1886), αλλά η ένταση κορυφώθηκε το 1896. Στις αρχές του 1897 έγιναν νέες σφαγές χριστιανών στα Χανιά, γεγονός το οποίο οδήγησε στην αποστολή ελληνικών πλοίων και ενός εκστρατευτικού σώματος στη νήσο. Κατά τις προσεχείς εβδομάδες σημειώθηκαν στην Κρήτη ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Οι Μεγάλες Δυνάμεις παρενέβησαν, βομβάρδισαν το στρατόπεδο των εξεγερμένων Κρητικών και κατέλαβαν εκτεταμένα τμήματα της νήσου. Η κρίση είχε διευθετηθεί μόνο επιφανειακά, καθώς η ελληνική κοινή γνώμη καταφερόταν με δριμύτητα κατά των ξένων. Το κλίμα αναταραχής υποδαύλιζε και μία μυστική οργάνωση υπό τον τίτλο «Εθνική Εταιρεία».

1945, Επιχείρηση «Olympic»

Η ολέθρια μάχη που δεν έγινε ποτέ

Στις αρχές του καλοκαιριού του 1945 το τέλος του πολέμου στον Ειρηνικό δεν είχε φανεί ακόμα στον ορίζοντα. Ακολουθώντας την τακτική της προσέγγισης της καρδιάς της Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας με αμφίβια άλματα, οι Αμερικανοί προετοιμάζονταν για την επόμενη επιχείρησή τους στη νήσο Κιουσού. Υπήρχαν πολλές ενδείξεις ότι οι Ιάπωνες σκόπευαν να υπερασπιστούν το πατρώο έδαφος με μεγαλύτερο πείσμα και αυτοθυσία από οποιαδήποτε άλλη φορά.

Την άνοιξη του 1945 η Ιαπωνία όδευε ολοταχώς προς μία συντριπτική ήττα αφού, έπειτα από τριάμισι χρόνια ανελέητου πολέμου σε όλο σχεδόν το πλάτος του δυτικού Ειρηνικού, οι αμερικανικές δυνάμεις πατούσαν για πρώτη φορά στα μητροπολιτικά εδάφη κατακτώντας τη νήσο Οκινάουα. Οι Ιάπωνες στρατοκράτες που ήλεγχαν την κυβέρνηση του Τόκιο από τις αρχές της δεκαετίας του 1930, οδηγώντας την σε ολέθριες πολεμικές περιπέτειες, βρίσκονταν πλέον αντιμέτωποι με την ορατή προοπτική μιας συμμαχικής απόβασης εγγύτερα στην καρδιά της Αυτοκρατορίας του Ανατέλλοντος Ηλιου. Αν και εμφανίζονταν αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα ακόμη κι αν ο εχθρός εμφανιζόταν στην κοιλάδα του Τόκιο, αντιλαμβάνονταν ότι τον μεγαλύτερο και αμεσότερο κίνδυνο, μετά την πτώση της Οκινάουα και την παραβίαση της προφυλακής που παρείχε το νησιωτικό σύμπλεγμα Ριουκίου, αντιμετώπιζε πλέον η νήσος Κιουσού, η τρίτη σε μέγεθος μετά τις Χονσού και Χοκάιντο.

Χάρτης όλων των γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης του 1821

Ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897

Στις αρχές του 1897, η έκρυθμη κατάσταση που επικρατούσε στην Κρήτη, λόγω της εξέγερσης των Κρητών και των τουρκικών θηριωδιών, προκάλεσε την επέμβαση της Ελλάδας με την αποστολή εκστρατευτικού σώματος υπό τον συνταγματάρχη Τιμολέοντα Βάσσο. Άμεση ήταν η αντίδραση της Τουρκίας, η οποία εκμεταλλευόμενη και την ένοπλη δράση των ανταρτικών σωμάτων της Εθνικής Εταιρείας, στο τουρκικό έδαφος, κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα στις 5 Απριλίου 1897. Ο ελληνικός στρατός βρέθηκε τελείως ανοργάνωτος, με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, με σοβαρές ελλείψεις σε οπλισμό και μέσα, και κυρίως με έλλειψη ικανών στελεχών.

Οι επιχειρήσεις διεξήχθησαν σε δύο μέτωπα, της Θεσσαλίας και της Ηπείρου. Στη Θεσσαλία, ο τουρκικός στρατός απώθησε τις ελληνικές δυνάμεις, που τράπηκαν σε άτακτη υποχώρηση με αποτέλεσμα τη διαδοχική κατάληψη της Λάρισας, των Φαρσάλων και του Βόλου. Η μάχη του Δομοκού δεν ανέκοψε την επιθετικότητα των Τούρκων, παρά μόνο μετά τη νέα σύμπτυξη των ελληνικών δυνάμεων και την παύση των πυρών στις 7 Μαΐου. Στο μέτωπο της Ηπείρου, παρά την αρχική επιθετική πρωτοβουλία του ελληνικού στρατού και την ευνοϊκή εξέλιξη των επιχειρήσεων, η κατάληξη δεν ήταν μεν η αναμενόμενη, αλλά δεν υπήρξαν εδαφικές απώλειες.

Η ήττα της Ελλάδας σηματοδότησε την αναδιοργάνωση του ελληνικού στρατού σε όλους τους τομείς, γεγονός που οδήγησε αργότερα στους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους.

Αντισμήναρχος Περρίκος Κωνσταντίνος του Δημητρίου (1905-4 Φεβ. 1943)

Γεννήθηκε το 1905 στην Καλιμάσια Χίου.

Το 1925 γράφτηκε στην δύναμη της Στρατιωτικής Σχολής Αεροπλοΐας. Υπηρέτησε επί σειρά ετών ανακατατασσόμενος και προήχθη στον βαθμό του Αντισμηνάρχου επ’ ανδραγαθία.

Στις 4 Φεβρουαρίου 1943 εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στην Καισαριανή λόγω εθνικής δράσεώς του κατά τη γερμανική κατοχή και ιδιαίτερα για την ανατίναξη του Γερμανικού Διοικητηρίου επί της οδού Γλαδστώνος.

---

Η ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων) ήταν αντιστασιακή οργάνωση την περίοδο της κατοχής. Ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1941 από τον Χιώτη αξιωματικό της Πολεμικής Αεροπορίας Κώστα Περρικό με κεντρώο πολιτικό προσανατολισμό. Στην ιδρυτική ομάδα συμμετείχαν επίσης οι Ι. Κατεβάκης, Γ. Αλεξιάδης, Δ. Παπαβασιλόπουλος. Αν και συνειδητά δεν έγινε ποτέ μαζική οργάνωση, κατόρθωσε να προετοιμάσει μια από τις σπουδαιότερες αντιστασιακές ενέργειες που έγιναν στην Αθήνα, την ανατίναξη της εθνικοσοσιαλιστικής οργάνωσης ΕΣ.Π.Ο. στις 20 Σεπτεμβρίου 1942, που στρατολογούσε Έλληνες για λογαριασμό του πολυεθνικού τμήματος των Waffen SS.

Ο Κώστας Περρικός, τουφεκίστηκε στην Καισαριανή στις 4 Φεβρουαρίου 1943 από τον Γερμανικό Στρατό Κατοχής. Η προτομή του βρίσκεται στη συμβολή των οδών Γλαδστώνος και Πατησίων.

Πηγή: Αεροπορική Επιθεώρηση τεύχος 89

http://www.haf.gr/el/articles/pdf/ae_89.pdf

---

Ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσε η ομιλία της κας. Ανθής Πάγκα – Περρίκου, η οποία αναφέρθηκε στην προσωπικότητα και τη δράση του Κώστα Περρίκου. Και την δημοσιεύουμε αυτούσια, γιατί αξίζει να την διαβάσετε:
– Τα αδέλφια μου κι εγώ μεγαλώσαμε ακούγοντας για τον ηρωισμό του πατέρα μας και την αγάπη του στην πατρίδα μας. Προσπαθήσαμε στην ζωή μας να μην παρεκκλίνουμε από τις υποθήκες που μας άφησε στο τελευταίο του γράμμα. Πάντα όμως αναρωτιόμουνα ποιος ήταν αυτός ο άνδρας, που σε τόσο νεαρή ηλικία οραματίστηκε την ενωμένη Ευρώπη, τη διεθνή συνεργασία και έκανε αυτές τις σκέψεις και αυτές τις πράξεις κατά του εχθρού. Κάθισα λοιπόν και έγραψα σε μερικές σελίδες την ζωή του. Όταν τελείωσα θαύμασα τον άνδρα και ένοιωσα περήφανη που ήταν ο δικό μας πατέρας. Σκέφθηκα λοιπόν να τον γνωρίσω και σε σας. Εδώ, θα ήθελα να μου επιτρέψετε να κάνω μια μικρή αναφορά στην μητέρα μας. Έμεινε μόνη σε ηλικία 35 ετών με 3 ανήλικα παιδιά μέσα στην Κατοχή. Πάλεψε σκληρά για να μας μεγαλώσει χωρίς να ακούσουμε ένα «αχ» να βγαίνει από το στόμα της και πάντα με πρότυπο τον πατέρα μας, μάς έμαθε να αγαπάμε την πατρίδα και τον άνθρωπο. Έφυγε από την ζωή τριγυρισμένη από παιδιά και εγγόνια που την υπεραγαπούσαν. Για μας, τα παιδιά της, ήταν κι εκείνη μια ηρωΐδα.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΕΡΡΙΚΟΣ

Γεννήθηκε τον Απρίλη του 1905 στο χωριό Καλλιμασια της Χίου. Γονείς του, ο Δημήτριος Περρίκος και η Ανθή, το γένος Στεφανίδη.Μετά το χωρισμό των γονιών του, από δυο ετών τον φροντίζουν δυο καλόγριες, αδελφές του πατέρα του, στο Μοναστήρι του χωριού. Έμεινε κοντά τους μέχρι τα 8 χρόνια του. Σε ηλικία 11 ετών χάνει τον πατέρα του, που πεθαίνει στην Νέα Υόρκη.Τελειώνοντας το δημοτικό Σχολείο, το ίδιο καλοκαίρι, έπιασε δουλεία σε ένα φαρμακείο με σκοπό να βγάλει τα έξοδα του για να συνεχίσει στο Γυμνάσιο. Τότε ήλθε από την Αίγυπτο η αδελφή του πατέρα του και τον πήρε μαζί της στην Αλεξάνδρεια. Εκεί τελείωσε την Γυμνασιακή του μόρφωση στα σχολεία της τότε ανθούσας Ελληνικής παροικίας. Έμαθε την Αγγλική γλώσσα δι αλληλογραφίας και δι αλληλογραφίας σπούδασε αεροπλοΐα. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1925 για τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και στις 19.5.1926 ενεγράφη στη δύναμη της Στρατιωτικής Σχολής Αεροπλοΐας. Στις 27.1.1927 ήταν πτυχιούχος οδηγός αεροπόρος. Την 31.3.1932 ήταν Ανθυποσμηναγός. Το 1929 παντρεύτηκε την Μαρία το γένος Δεληγεώργη και απέκτησε 3 παιδιά. Σταθμός στην ζωή του, η γνωριμία του το 1934 με τον νεαρό πανεπιστημιακό Δάσκαλο Παναγιώτη Κανελλόπουλο ο οποίος πιστεύοντας ότι το κράτος θα πάει μπροστά μόνο με συσπειρωμένο το σύνολο των εθνικών Δυνάμεων ιδρύει το «Ενωτικό Κόμμα». Ο Κ. Περρίκος από τα πιο δυναμικά στελέχη του κόμματος, δημοσιογραφεί στην εφημερίδα του κόμματος «Ελληνική Φωνή». Αρθρογραφεί στην «Ελληνική Φωνή», όπως και την εφημερίδα «Εστία» ενυπόγραφα, επισημαίνει ότι η αεροπορία μας δεν είναι αξιόμαχη και ζητεί συγχρόνως την κοινή προσπάθεια όλων των Ελλήνων για την απόκτηση Πολεμικής Αεροπορίας, ανάλογης με τις προσδοκίες που πρέπει να στηρίζονται σ αυτήν. Επίσης για την ίδρυση κρατικής αεροβιομηχανίας και την απαλλαγή της Ελλάδας από ξένες πολιτικές και οικονομικές επιρροές στην εκλογή διαφόρων τύπων αεροσκαφών. Επίσης αρθρογραφεί περί εθνικής Αμύνης και περί εθνικής Οικονομίας. Αυτές του οι ενέργειες είχαν σαν συνέπεια τη σύλληψη και φυλάκιση του. Στη δίκη που ακολούθησε, δικαιώθηκε και αθωώθηκε, αλλά η Αεροπορία τον απέταξε από τη δύναμη της, την 27.4.1935 σε ηλικία 30 ετών. Τότε ήταν Υποσμηναγός.
Στις 15.9.1938 με επιστολή αίτησης του προς τον τότε κυβερνήτης χώρας και τον Υπουργό Αεροπορίας, επειδή διέβλεπε να πλησιάζει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ζητεί: «εν όψει των επερχομένων διεθνών γεγονότων ζητώ να ανακτήσω το δικαίωμα να πολεμήσω υπέρ της Ελλάδος, δικαίωμα ούτινος εστερήθην, διότι ευτυχώς δεν είχον και δεν απέκτησα αλλοίαν περί του στρατιωτικού όρκου και των καθηκόντων μου αντίληψιν. Διά την ανάκτησιν του πολυτίμου τούτου δικαιώματος θα ήρκει ως κάλλιστα γνωρίζετε η έγγραφη μου εις τα στελέχη της εφεδρείας».
Με την κήρυξη του πολέμου την 28.10.1940 επανέρχεται απευθυνόμενος στο Υπουργείο Αεροπορίας Γραφ. Επιτελάρχου με την υπ? αριθμό Πρωτοκόλλιυ 47470/30.10.1940 αίτησή του και ζητεί την ανάκληση του στην ενεργό υπηρεσία και γράφει: «Ως ήτο φυσικό την πρωΐαν της 28^ης Οκτωβρίου παρουσιάσθην αυθορμήτως εις το αρμόδιο Γραφείο του καθ υμάς Υπουργείου και παρεκάλεσα όπως μου επιτραπεί να εκπληρώσω το ύψιστον προς την πατρίδα καθήκον μου. Ατυχώς μου εδόθη αόριστος απάντησις. Μετ αναμονήν δυο ημερών επανέρχομαι εγγράφως επί της αιτήσεώς μου ταύτης με την παράκλησην όπως γίνουν δεκταί αι υπηρεσίαι μου υφ οιανδήποτε ιδιότητα, νυν ότε και εις ξένους φιλέλληνας ενδέχεται να επιτραπή όπως αγωνισθούν υπέρ της Ελλάδος». Η αίτηση έγινε δεκτή την 23.11.1940 με εντολή να παρουσιασθεί εις το Γενικό Στρατηγείο μέχρι την 25-11-1940.
Από το μέτωπο που εστάλη, σε επιστολή του τον Νοέμβριο του 1940 στον φίλο του Αναστάση Κανελλόπουλο (αδελφό του Παναγιώτη) γράφει: «Είμαι καλά. Οι δυο αυτές λέξεις δεν έχουν πια το στερεότυπο νόημa τους. Το «είμαι καλά» σημαίνει ότι είμαι ευτυχισμένος και μαζί περήφανος, γιατί μπορώ πλέον να λέγω ότι ανήκω σ εκείνους που με ένα μεγαλειώδη, με έναν ελληνοπρεπή τρόπο αγωνίζονται εναντίον των βαρβάρων της εποχής μας, ανήκω σ εκείνους που προετοιμάζουν την αύριον της ανθρωπότητας, στους εργάτες μιας νέας εποχής, της εποχής που θα φέρει στους αιώνες ανεξίτηλα τα ίχνη της σφραγίδας της ελληνικής ιδέας».
Ο Κώστας Περρίκος είχε ξεκαθαρισμένες ιδέες, γιατί πολεμούσε στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά την κατάρρευση του Μετώπου το Υπουργείο Αεροπορίας τον θεώρησε απολυθέντα από 1.5.1941. Ο Κ. Περρίκος πνεύμα αδούλωτο και ανήσυχο με τον γυρισμό του από το μέτωπο συνέλαβε και εφάρμοσε χωρίς δισταγμούς  παραμερίζοντας ακόμη και την αγάπη του προς την γυναίκα του και τα παιδιά του μπροστά στην αγάπη του για την πατρίδα  ένα μεγαλόπνοο πρόγραμμα δημιουργίας ενός εθνικού Στρατού που τον ονόμασε «Στρατιά Σκλαβωμένων Νικητών».  Το Μάιο του 1941 αμέσως μετά από την απόλυση του από τις τάξεις του Στρατού, εκδίδει το 1^ο φύλλο της παράνομης εφημερίδας «Μεγάλη Ελλάδα», τον Νοέμβριο του 1941. Ανήσυχο πνεύμα όπως ήτανε άμα ένοιωθε, πίστευε και πειθόταν πως έπρεπε να γίνει κάτι, το αναλάμβανε ο ίδιος γιατί θεωρούσε τον εαυτό του υποχρεωμένο να το κάνη. Και αφού αποφάσιζε και το αναλάμβανε δεν σταματούσε πια ούτε μπροστά στο θάνατο. Στις 28.10.1941, πρώτη επέτειο της κηρύξεως του πολέμου, τύπωσε και μοίρασε μια προκήρυξη για να θυμίσει στον εαυτό του και τους άλλους γύρω του ότι ο πόλεμος δεν είχε χαθεί.

Μην ξεχνάμε την 28^η Οκτωβρίου 1940. Είναι η ημέρα που αποδείξαμε ότι η Ελλάς είναι το σύμβολο της Ελευθερίας, της οποίας η Σημαία συμβολίζει στην Ακρόπολη του Ιησού μεταξύ δυο ληστών.
Έλληνες – Ελληνίδες – Ελληνόπουλα – Ελληνοπούλες να είμαστε πάντοτε έτοιμοι και μην ξεχνάμε ότι είμαστε οι σκλαβωμένοι Νικητές.

Ο Κώστας Περρίκος ήταν Δημοσιογράφος, εργάτης, έμπορος, στρατιώτης ρήτορας. Μισούσε όλους τους δυνάστες, ξένους και δικούς, αγαπούσε όλους τους εργαζόμενους, προστάτευε τους αδυνάτους. Δεν είχε άλλο σκοπό στη ζωή του παρά να κάνη το καλό, απέφευγε τις διαφημίσεις, περιφρονούσε το θάνατο, λάτρευε την Ελλάδα.
Μια μαρτυρία του ίδιου φανερώνει τους λόγους που τον έκαναν να δημιουργήσει οργάνωση αντίστασης.
«Όταν γυρίσαμε από την Αλβανία, εκεί που είχαμε πολεμήσει με το χαμόγελο στα χείλη, είδα γύρω μου το χαμόγελο να έχει χαθεί. Είδα πράγματα που δεν ήθελα να δω. Είδα μια Αθήνα αλλιώτικη, μια Αθήνα σακατεμένη. Οι σκηνές στους δρόμους με αρρώσταιναν. Το ίδιο και τα πρόσωπα των ανθρώπων προ παντός τα πρόσωπα των παιδιών».
Τον Αύγουστο του 1942 δημιουργεί νέα αντιστασιακή ομάδα με τον τίτλο ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζόμενων Νέων), που για δυο μήνες συνυπάρχει με τη Στρατιά Σκλαβωμένων Νικητών..
Η ΠΕΑΝ εκδίδει εφημερίδα, τη «Δόξα», και το πρώτο φύλλο της κυκλοφορεί τον Απρίλιο του 1942. Ο σκοπός της ΠΕΑΝ πέρα από την κυκλοφορία του παράνομου τύπου είναι και η εκτέλεσις σαμποτάζ σε βάρος του εχθρού. Για το σκοπό αυτό δημιουργείται ο «Ουλαμός Καταστροφών» με επικεφαλής τον ίδιο τον Κ. Περρίκο.
Οι συμμαχητές του μιλούν για αυτόν: «Ήτανε φωτιά, δυναμίτης, δεν τον κρατούσες με τίποτα. Ήθελε να πολεμήσει. Ήτανε σίφουνας. Μόνος του έβρισκε τα εκρηκτικά, αυτός καθόριζε τους στόχους, έβρισκε χρήματα, αυτός είχε ψυχή. Ήταν μαχητής, ήταν στρατιώτης δεν ήταν συνωμότης.
«Ήταν μπουρλοτιέρης, ήξερε να εμπνέει, να ορμάει».
Και τι δεν έκανε ο νέος αυτός που τον λάτρευαν οι φίλοι του. Μάζευε χρήματα που χρειαζόντουσαν για την οργάνωση, έγραφε άρθρα, παρακολουθούσε την εκτύπωση της εφημερίδας, επέβλεπε τη διανομή της. Κατόρθωνε να εξευρίσκει εκρηκτικές ύλες για τα διάφορα σαμποτάζ. Έδινε οδηγίες στους εργάτες του πυριτιδοποιείου, του Ναυστάθμου των Σιδηροδρόμων, που παρεσύροντο από το δικό του ενθουσιασμό και άλλα πολλά. Όλα τα έκανε με μια αυτονόητη περιφρόνηση του κινδύνου, τον οποίον δεν αγνοούσε εν τούτοις καθόλου αυτός, που είχε παρ όλο το νεαρό της ηλικίας του ολόκληρη οικογένεια, σύζυγο και 3 ανήλικα παιδιά που λάτρευε. Όταν ο Κ. Περρίκος έκρινε ότι έπρεπε να δοθεί ένα αποφασιστικό κτύπημα στους λίγους αξιοθρήνητους προδότες που είχαν συγκροτήσει την αισχρά οργάνωση ΕΣΠΟ, ανέλαβε μαζί με τους συμμαχητές του το έργο. Και το έργο αυτό εκτελέσθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 1942, ημέρα Κυριακή και ώρα 12:00 το μεσημέρι.
Πολλά γράφτηκαν γι αυτό το σαμποτάζ μέσα στην καρδιά της κατεχόμενης Αθήνας.
Η Μόσχα και το Λονδίνο μιλούν με θαυμασμό ότι ήταν το πρώτο και μεγαλύτερο σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη.
– Ο Edde Mayer, αρχηγός της βρετανικής Αποστολής που συνεργάστηκε με την Ελληνική αντίσταση, δηλώνει ότι η ανατίναξη της ΕΣΠΟ ήταν αξιοθαύμαστο έργο σε σχέση με άλλες ενέργειες εκείνου του καιρού και όντως φόβισε τους Γερμανούς.
– Ο αρχηγός της ΠΕΑΝ Κώστας Περρίκος ήταν ο νους πίσω από την επιχείρηση. Ήταν δουλεία ερασιτεχνών, αλλά ήταν επαγγελματικά οργανωμένο και εκτελεσμένο το εγχείρημα της ανατίναξης της ΕΣΠΟ την 20.9.1942, Κυριακή ώρα 12:03 ^. Όλη η Ευρώπη δεν είχε μεγαλύτερο σαμποτάζ να συγκρίνει με αυτό.
Συνελήφθη μετά από προδοσία μαζί με άλλους συμμαχητές του, την 11.11.1942 στο σπίτι όπου εκρύβοντο, στην Καλλιθέα. Παίρνει όλη την ευθύνη επάνω του.
Κάποια μέρα, τέλος Νοεμβρίου, γυρίζοντας από ανάκριση από τον Πειραιά στις φυλακές Αβέρωφ ζήτησε από τον Αυστριακό αξιωματικό που τον συνόδευε να του επιτρέψει να επισκεφθεί το σπίτι του, στην Αθήνα (Μιχ. Βόδα 137) για να δη την γυναίκα του και τα παιδιά του, δίνοντας του τον λόγο της στρατιωτικής του τιμής ότι δεν θα αποδράσει. Πράγματι ο Αυστριακός Αξιωματικός τον πήγε σπίτι του όπου παρέμεινε μίση ώρα.
Στις 31.12.1942 παραμονή του νέου έτους καταδικάζεται από το Γερμανικό Στρατοδικείο 3 φορές σε θάνατο και 15 έτη ειρκτήν.
Δικηγόρος υπεράσπισης ήταν ο γερμανομαθής Ιωάννης Λόντης (μετέπειτα καθηγητής και Ακαδημαϊκός )
Συγκατηγορούμενοι: Ιουλία Μπίμπα, Κ. Γιαννάτος, Επ. Γαλάτης, Αικατ. Μπέση και Γιώργος Κουσουράκος.
Ο Κ. Περρίκος στην απολογία του αναλαμβάνει την ευθύνη για όλα, σε μια υπέρτατη χειρονομία αυτοθυσίας και απαράμιλλου ηρωισμού. Απολογείται λέγοντας: «Είμαι Έλληνας Αξιωματικός. Υπερηφανεύομαι για το χτύπημα που σας έδωσα. Το έκανα με την ιδέα πως έπρεπε να το κάνω χάριν της πατρίδας μου. Για το μεγαλείο της, δίνω την ζωή μου».
Βγαίνοντας μετά την καταδίκη του από το Στρατοδικείο βλέπει τη γυναίκα του και τα παιδιά του και πριν μπει στην κλούβα τους κάνει με το χέρι του το σήμα της νίκης.
Μεταφέρεται στις φυλακές Αβέρωφ στο κελί των μελλοθανάτων Νο 12 που έχει έξω από το κελί με κιμωλία ένα σταυρό.
Μέσα από τη φυλακή στέλνει στη γυναίκα του και στα παιδιά του σημειώματα και γράμματα με νουθεσίες, υποθήκες, παρηγοριές. Μαζί και ένα ποίημα:θάρθη η ώραΜεσα στη μπόραΣτάσου αντρίκιαΚαι πιες θαρρετάΤης σκλαβιάς το ποτήριΜη σε νοιάζειΧαράς πανηγύρι να νοιώσει η ψυχή σουΘάρθη η ώρα.Μη στενάζειςΤης καρδιάς σου το δάκρυΜη στάζειΤο γερό σου το χέρι να χτυπήσει με φόραΘάρθη η ώραΜη σε νοιάζειΟι λαοί ξέρουν τίνος ταιριάζειΤο χρυσό το στεφάνιΠρόσμενε τοΝα φυλλάει τα μαλλιά σουΜε σ? ελεύθερη χώραΘάρθη η ώρα.

Στις 23 Ιανουαρίου 1943 οι Γερμανοί επέτρεψαν στην οικογένεια του να τον επισκεφθεί στη φυλακή. Ήταν η τελευταία φορά που τον είδαν η γυναίκα του και τα παιδιά του.
ΦΥΛΑΚΕΣ ΑΒΕΡΩΦ. 23.11943 το πρώτο του γράμμα.
«Ο θεός θέλησε να μεγαλώσετε δίχως πατέρα. Σύμφωνα με την απόφαση του Στρατοδικείου, ο πατέρας σας υπήρξε ένας εξαιρετικά επικίνδυνος εγκληματίας ένας απαίσιος τρομοκράτης, αυτό όμως δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Ο πατέρας σας είχε άλλες επιδιώξεις. Επίστευε σε υψηλά ανθρωπιστικά ιδεώδη. Η σκέψη του ξεπερνούσε τα στενά όρια της πατρίδας μας. Εκείνο κυρίως που τον χαρακτήριζε ήταν η αγάπη του προς όλους τους ανθρώπους δίχως εξαίρεση.
Βρέθηκε όμως στην δίνη ενός πολέμου και πιστεύοντας στα ιδανικά του ενόμισε πως θα μπορούσε να συμβάλει ? ακόμη και όταν ο πόλεμος βρισκόταν στο ζενίθ του ? στην προπαρασκευή του κόσμου για την πραγματοποίηση της Διεθνούς Συνεργασίας που αποτελεί προϋπόθεση της Ειρήνης και ευημερίας ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Ο πατέρας σας έπεσε για την λευτεριά της Πατρίδας μας. Έφυγε από τον κόσμο με την ικανοποίηση πως αν δεν έκανε το χρέος του όσο έπρεπε, πάντως το έκανε όσο μπορούσε. Το χρέος αυτό δεν τελειώνει ποτέ. Αν ζούσε, θα εξακολουθούσε τις προσπάθειές του και κατά την περίοδο της Ειρήνης.
Δουλέψτε για να σταματήσουν οι πόλεμοι, να ευημερήσουν οι άνθρωποι, να ΕΝΩΘΟΥΝ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ, να ειρηνεύσει και να ευτυχήσει ο κόσμος.
Δουλέψτε για να καταργηθούν οι τεχνητοί φραγμοί που παρεμποδίζουν και σε άπειρες περιπτώσεις ματαιώνουν την πρόοδο των αξίων.
Δουλέψτε για την επικράτηση της Δημοκρατίας.
Αφιερώστε την ζωή σας στην Ελλάδα και την ανθρωπότητα.
Η θέλησις, η υπομονή, η εγκαρτέρηση, ο αλτρουϊσμός, η φιλοπατρία, το θάρρος, η αυτοθυσία, η αξιοπρέπεια και η σεμνή περηφάνια αποτελούσαν ολόκληρη την περιουσία μου και αυτά σας κληροδοτώ.

Φυλακές ΑΒΕΡΩΦ
Κελί 12
Κ. Περρίκος»
Στις 4.2.1943 πριν την εκτέλεσή του ένα άλλο σημείωμα και ένα ποίημα για τον γιό του Δημήτρη.
«Πεθαίνω για την Ελλάδα και θυμάμαι την τελευταία στροφή του ύμνου του Μιστράλ: «Κι΄ αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα, ω θεία δάφνη, μια φορά κανείς πεθαίνει»


ΦΥΛ. ΑΒΕΡΩΦ
4/2/43 Κ.ΠΕΡΡΙΚΟΣ
ώρα 5:20
Εγκαταλείπω τον κόσμο χωρίς μίση και κακίες. Αγωνίσθηκα για την πατρίδα μου. Για την δικιά τους πατρίδα αγωνίζονται κι εκείνοι οι οποίοι με καταδίκασαν. Θα ήθελα το αίμα μου να μην μας χωρίσει αλλά να μας ενώσει στο μέλλον με τους σημερινούς αντιπάλους.

Κ. ΠΕΡΡΙΚΟΣ»
Ο Κώστας Περρίκος εκτελέσθηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής την 4.2.1943, ώρα 7:30 π.μ.
Σύμφωνα με την αναφορά του ιερομόναχου Νικόδημου Γραικού εξωμολογήθη ειλικρινώς και μετέλαβε των αχράντων μυστηρίων με κατάνυξη. «Ο υποσμηναγός Κων/νος Περρίκος, ετών 37 προ της εκτελέσεώς του είπε τα εξής προς τους παριστάμενους Γερμανούς:

»Δεν αισθάνομαι τίποτα εναντίον σας. Εσείς κάνατε το καθήκον σας. Ομοίως έκανα κι εγώ το δικό μου. Είμαι Ελληνας αξιωματικός της Αεροπορίας- Υποσμηναγός. Σας ευχαριστώ πολύ». Οι παριστάμενοι Γερμανοί αξιωματικοί εχαιρέτισαν άπαντες στρατιωτικώς. Ολίγον προ της εκτελέσεώς του ανεφώνησε «Ζήτω η Ελλάς!». Όταν ο Γενικός Επιθεωρητής του Γερμανικού Στρατοδικείου ήλθε μαζί με άλλους αξιωματικούς να τον παραλάβουν από το κελί του στις 5:20 το πρωί για να τον οδηγήσουν στο θάνατο και την αθανασία, η νυχτερινή σιωπή των φυλακών Αβέρωφ εσχίσθη από την κραυγή του ήρωα προς τους συγκρατουμένους του: «Παιδιά με παίρνουν για εκτέλεση. Κουράγιο! Γρήγορα έρχεται η Νίκη και η Λευτεριά! Ζήτω η Ελλάς!». Όταν λίγες ώρες αργότερα ο συνήγορος του Περρίκου επεσκέφθη τον Επιθεωρητή Λάγκε, ηλικιωμένο εξ επαγγέλματος υπάλληλο των Γερμανικών Στρατοδικείων, για να τον ρωτήσει σχετικώς με την τύχη του θανατοποινίτη, ο Γερμανός αυτός δεν μπορούσε να κρύψει την συγκίνησή του για το θέαμα, στο οποίο είχε παραστεί. «Er Starb den heldemtot» («απέθανεν ως ήρωας» ), είπε. Η εκτέλεσις του Περρίκου ανεκοινώθη ως κάτωθι από τις εφημερίδες των Αθηνών.
«Δι? αποφάσεως του παρά τω Στρατιωτικώ Διοικητή Νοτίου Ελλάδος Στρατοδικείου υπό ημερομηνίαν 31.12.1942, ο Κων/νος Περρίκος, αξιωματικός της Αεροπορίας, γεννηθείς εν Χίω την 23.4.1905 κατεδικάσθη μεταξύ άλλων λόγω απαγορευμένης οπλοφορίας και κατοχής εκρηκτικών υλών, ως και λόγω συντάξεως και διαδόσεως προπαγανδιστικών εντύπων, εις θάνατον και 15ετή ειρκτήν. Ο καταδικασθείς ήτο είς εκ των ενόχων της δυναμιτιστικής αποπείρας της οδού Πατησίων, ως οργανωτής δε κόμματος εχθρικού προς τον Άξονα, προέτρεψεν εις απεργίας και εκδηλώσεις εναντίον των Γερμανών. Η απόφασις εξετελέσθη την 4.2.43 διά τυφεκισμού». Η ληξιαρχική πράξις θανάτου υπ΄αρ. 444/2/43 αναφέρει ότι ο Κ. Περρίκος, αξιωματικός της Αεροπορίας, εξετελέσθη την 4.2.1943 συνεπεία της από 31.12.1942 αποφάσεως του Γερμανικού Στρατοδικείου. Την 11.9.1943 το Υπουργείο Αεροπορίας διά Β.Δ. επανέφερε τον Κ. Περρίκο εις τους μονίμους και τον προήγαγε εις τον βαθμόν του Αντισμηνάρχου επ ανδραγαθεία.
– Στη «Δόξα» την εφημερίδα της ΠΕΑΝ γράφουν γι αυτόν οι συμμαχητές του. «Το πνεύμα του Κώστα Περρίκου, ζωντανό πάντα μέσα στις ψυχές μας, η υπέροχη αγωνιστική του μορφή με τα ήρεμα, στοχαστικά του μάτια, σύμβολο στον αγώνα των Ελληνικών νιάτων ενάντια στον κατακτητή, η τόλμη του συνώνυμη με την αγωνιστική τόλμη στέκουν πάντα μπροστά μας να μας προφυλάξουν από λιγοψυχιές ανάξιες για νέους αγωνιστές. Ο δυνατός και απαράμιλλος αγωνιστής είχε αφιερώσει όλη τη θέρμη της ωραίας ζωής του στο Εθνικό και Δημοκρατικό Ιδανικό».
– Η εφημερίδα «Η Μάχη» της εποχής εκείνης, γράφει μετά την εκτέλεση του Κ. Περρίκου: «Μικρόσωμος, λεπτός με μέτωπο ευρύ και μάτια διαπεραστικά και ρεμβώδη, γελαστός πάντα και μειλίχιος στους τρόπους, έμοιαζε περισσότερο ποιητής και λιγότερο ή καθόλου επαναστάτης, αλλά έκλεινε μέσα στην ψυχή του την Ελλάδα. Κάτω από τον ζυγό και την τρομοκρατία άρχισαν να κινούνται μερικοί ανυπότακτοι ΄Ελληνες. Πρώτος μεταξύ των πρώτων ο μικρόσωμος Υποσμηναγός ανέπτυξε τότε μιαν αφάνταστη δραστηριότητα. Ευκίνητος, εύγλωττος, ακαταπόνητος, έτρεχε, έμπαινε παντού, έπειθε, στρατολογούσε, φορολογούσε, οργάνωνε τη Στρατιά των Ελλήνων που θα κρατούσαν τα όπλα και τα φλάμπουρα και την τιμή της Ελλάδας ψηλά. Προσηλωμένος στο όραμα δεν άκουσε τις συμβουλές των φρονίμων. «Έχεις γυναίκα και παιδιά Περρίκο». «Η ζωή  μας ανήκει στην Ελλάδα», ήταν η απάντηση».
– Την 7.2.1987 γίνονται τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Κ. Περρίκου στην Καλλιμασοά της Χίου. Σε μια σεμνή τελετή ο παλιός φίλος και συγχωριανός του Κωνσταντίνος Κρεατσάς, επίτιμος Εκπαιδευτικός Σύμβουλος, γνώριμός μου από τα χρόνια προ του 1940 όταν ο ηρωϊκός Χιώτης Αξιωματικός μετείχε στον αντιδικτατορικό αγώνα κατά του Μεταξά λέει: «Ο Κ. Περρίκος υπήρξε μέγας Εθνικός Ηρωας και πανάξιος της Πατρίδας. Η ηρωϊκή του πράξη αναπτέρωσε τότε το φρόνημα των αδούλωτων και διέλυσε τα προδοτικά και ατιμωτικά σχέδια των κατακτητών. Η πατρίδα τον ευγνωμονεί, η Χίος τον τιμά και η ιδιαίτερη πατρίδα του σεμνύνεται για το τέκνο της. Η ενέργειά του ήταν πράξις γενναιότητας και αυτοθυσίας, αυτόβουλης και ελεύθερης αποφάσεως, προϊόν εσωτερικής και μόνον επιταγής. Υποκλίνομαι ευλαβικά μπροστά στο πελώριο ηθικό ανάστημα του Κώστα Περρίκου».
Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος δίνει ένα πορτραίτο του Κ. Περρίκου: «Πώς μπορώ να σας δώσω το ζωντανό πορτραίτο ενός ανθρώπου που η ζωή ξεχείλιζε από μέσα του σαν ακράτητος χείμαρρος. Δεν έχω γνωρίσει άνθρωπο με τόση ζωντάνια. Δεν μπορούσα όμως τότε να μαντέψω τι δύναμη κρυβόταν μέσα του. Έβλεπα και χαιρόμουν την ζωντάνια του αλλά δεν ήξερα, ούτε μπορούσα να προβλέψω ότι ο ολοζώντανος αυτός άνθρωπος θα γίνονταν ισχυρότερος από τον θάνατο, ότι θα γινόταν, όπως έγινε, αθάνατος».
Την 2.9.1987 γίνονται τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Κ. Περρίκου στην οδό Γλάδστωνος και Πατησίων όπου και το κτίριο που εστεγάζετο η ΕΣΠΟ. Την επαύριο των αποκαλυπτηρίων ο δημοσιογράφος Φρέντυ Γερμανός επανέρχεται σχολιάζοντας τις υποθήκες του Κώστα Περρίκου: «Αναρωτιέμαι πόσοι από τους εραστές της σημερινής Ενωμένης Ευρώπης θα είχαν το κουράγιο να κάνουν αυτή την γενναία προφητεία την ώρα που τους σημάδευαν τα Γερμανικά πολυβόλα; Δέκα, πέντε, τρεις, ένας , κανένας; Κάτι μου λέει ότι η προτομή του Κ. Περρίκου δεν έπρεπε να στηθεί στα Χαυτεία. Έπρεπε να στηθεί στην καρδιά της Ευρώπης. Ίσως μπρος στο Κοινοβούλιό της. Εκεί είναι η θέση του. Του την χρωστάτε. Ένας απλός Έλληνας Αεροπόρος σάς άνοιξε το 1943 το δρόμο, στον οποίο σήμερα πορεύεστε».
Καθώς σήκωσαν την σημαία από την προτομή φάνηκε η ωραία μορφή του Υποσμηναγού Κ. Περρίκου. Μια μορφή θεληματική με ένα ανεπαίσθητο χαμόγελο. Σαράντα πέντε χρόνια πριν στη γωνία Γλάδστωνος και Πατησίων είχε τινάξει με λίγους αποφασισμένους συντρόφους του την ΕΣΠΟ, μια ναζιστική οργάνωση που ετοίμαζε σώμα Γενιτσάρων να πολεμήσουν στις τάξεις του Γερμανικού Στρατού. Χαφιέδες και Γερμανοί βρήκαν το θάνατο στην ανατίναξη που ήταν η πρώτη σημαντική πράξη σαμποτάζ στην καρδιά της Γερμανοκρατούμενης Αθήνας και από τότε δεν έγινε λόγος για επιστράτευση Ελλήνων.
– Στη σεμνή τελετή των αποκαλυπτηρίων ο Δήμαρχος Αθηναίων Μιλτιάδης Έβερτ είπε: «Όλοι οι Έλληνες μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι ότι η αντίσταση που έγινε στην Αθήνα ήταν η μεγαλύτερη αντίσταση. Ας αποτελέσει για μας τους νεώτερους ένα παράδειγμα προς μίμηση».
– Ο Michael Στάϊκος, Επίσκοπος Χριστουπόλεως, (Βιέννη), 4.10.1987 Δοξολογία επί τη 230ή επετείω της γεννήσεως του Ρήγα Φερραίου είπε: «Η αδαμαντοκόλλητος αλυσίδα των ηρώων και μαρτύρων του Έθνους μας, της οποίας η αρχή χάνεται στα βάθη της ιστορίας μας και οι κρίκοι της φέρουν τα ονόματα: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Ρήγας Φερραίος, Αλέξανδρος Υψηλάντης, Γρηγόριος Ε΄, Κύπρου Κυπριανός, Παύλος Μελάς, Γρεβενών Αιμιλιανός, Σμύρνης Χρυσόστομος, Κωνσταντίνος Περρίκος, Λέλα Καραγιάννη, Μιχάλης Καραολής, Ανδρέας Δημητρίου, η αλυσίδα λέγω αυτή έρχεται να μας ενώσει με τους προγόνους μας».
– «Η ιστορική μνήμη του Κράτους είναι συχνά μεροληπτική. Τιμά συνήθως κι αυτό είναι δίκαιο, αλλά δεν είναι αρκετό, μόνον εκείνους που υπακούοντας σε δική του εντολή, θυσιάζονται. Αλλά υπάρχουν και μάρτυρες που θυσιάστηκαν για την Πατρίδα χωρίς να λάβουν καμμία εντολή από το Κράτος. Ένας από αυτούς και ο Κώστας Περρίκος»
– «Πάντα γελαστός, ένα πακέτο νεύρα ήταν ο αεροπόρος Κ. Περρίκος. Χέρια, πόδια, πρόσωπο, κορμό όλα τα σάλευε. Είκοσι χρόνια τον γνώριζα αλλά το πλάσμα που συνάντησα στα τέλη του Σεπτέμβρη 1942, ήταν η προσωποποίηση της τρέλλας. Αρχηγός της ΠΕΑΝ ήλθε να ζητήσει βοήθεια για την έκδοση της λαθραίας εφημερίδας του. Αν και πατέρας 3 παιδιών και πάμπτωχος, είχε πέσει με τα μούτρα στην αντίσταση. Το παράλογο θάρρος του κανέναν δεν άφηνε ασυγκίνητο, τους ζωντανούς ερυθροπύρωνε, στους δειλούς στερέωνε την καρτεριά τους»
– Στην «Παγκόσμια Ιστορία» (εκδόσεις «Ελευθερουδάκη») γράφεται για τον Περρίκο: «Η ήττα εις το μέτωπο και η κατάληψις της χώρας υπό των στρατευμάτων του Άξονος δεν εσήμαιναν το τέλος της αντιστάσεως στην Ελλάδα. Δια της καταβιβάσεως της Σημαίας από την Ακρόπολη υπό του Μαν. Γλέζου και του Απ. Σάντα και δια της ανατινάξεως της προδοτικής οργανώσεως ΕΣΠΟ υπό του αεροπόρου Κων/νου Περρίκου και των συνεργατών της ΠΕΑΝ το αντιστασιακό φρόνημα των Ελλήνων βρήκε την εκδήλωσή του».

Έκθεσις εκτελέσεως εις θάνατον αποφάσεων,10 Μαρτίου 1948, ΦΕΚ 25

10 Μαρτίου 1948, ΦΕΚ 25

Έκθεσις εκτελέσεως καταδικαστικών εις θάνατον αποφάσεων

Εν Ναυπλίω σήμερον την 19^ην Φεβρουαρίου 1948 έτους ημέραν Πέμπτην και ώραν 7^ην προ μεσημβρίας ημείς ο παρά Πλημ/καις Αντεισαγγελεύς Σταύρος Φαρμάκης, ορισθέντες του Εισαγγελέως των ενταύθα Πλημ/κών όπως παραστώ κατά την εκτέλεσιν.1)Της υπ΄ αριθ. 23 και από 9  8/βρίου 1946 αποφάσεως του Δικαστηρίου των εν Ναυπλίω Συνέδρων, δι΄ής κατεδικάσθη εις ποινήν του θανάτου ο Νικήτας Ιωάννου Σαμαρζής, ετών 37, γεννηθείς και κατοικών εν Καλυβίοις Κορινθίας, γεωργός και χριστιανός ορθόδοξος.2) Της υπ΄ αρίθ. 23 και από 9  8/βρίου 1946 αποφάσεως του Δικαστηρίου των εν Ναυπλίω Συνέδρων, δι  ης κατεδικάσθη εις την ποινήν του θανάτου ο Βλάσσιος Παναγ. Οικονομόπουλος, ετών 31, γεννηθείς και κατοικών εν Καλυβίοις Κορινθίας, γεωργός και χριστιανός ορθόδοξος.3) Της υπ΄ αρίθ. 11 και από 7 Σ/βρίου 1947 αποφάσεως του Δικαστηρίου των εν Ναυπλίω Συνέδρων, δι΄ ης κατεδικάσθη εις την ποινήν του θανάτου ο Νικόλαος Ιωάννου Σμυρλής, γεννηθείς και κατοικών εν Προνοία Ναυπλίου, ετών 32, τυροκόμος και χριστιανός ορθόδοξος.4) Της υπ΄ αρίθ. 12 και από 4 Απριλίου 1947 αποφάσεως του Δικαστηρίου των εν Ναυπλίω Συνέδρων,

Στρατιώτης Γεράσιμος Ραφτόπουλος

Ο 12χρονος στρατιώτης Γεράσιμος Ραφτόπουλος πολέμησε κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων. Με ύψος που δεν ξεπερνούσε τα 140 -150 εκατοστά, κάτι που τον δυσκόλευε ακόμα και να ανέβει στο άλογό του, απέδειξε ότι η γενναιότητα και το θάρρος δεν έχουν να κάνουν με την ηλικία. Γεννήθηκε στο Φισκάρδο της Κεφαλλονιάς το 1900. Μόλις ξέσπασε ο Α΄Βαλκανικός έφυγε απ το νησί του με προορισμό τον Πειραιά και απώτερο σκοπό να υπηρετήσει την πατρίδα….

Εντολή εκτέλεσης στρατηγού Τσακαλώτου, ΔΣΕ/21 Ιουλ. 1948

Θέμα: Ένέργειαι συμμοριτών                 ΑΠΟΡΡΗΤΟΣ   ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ 
κ. Διοικητήν Α Σ. Στρατού                       ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ 
κ.κ. Διοικητάς Β, Γ Σ. Στρατού                 Γ.Ε.Σ. 
κ. Διοικητήν Α.Σ.Δ. Πελοποννήσου        Β.Σ.Τ. 902  
Φ. 8007 )Α2 Δ)ντής 23 7 48

Συμμοριακός σταθμός, μετεβίβασε ραδιοτηλεγραφικώς την 02.00 ώραν της 22 τρέχοντος, την προσηρτημένην άνακοίνωσιν του άρχισυμμορίτου Μάρκου.

ΓΙΑΝΤΖΗΣ Δ.

Αντιστράτηγος Αρχηγός Γ.Ε.Σ.

Map of all the recorded battles since 2500 BC

This research, pinpointing 12,703 battles, was produced by 2 Dutch scientists, Pim van Bree and Geert Kessels. According to the researchers who prepared this «Geography of Violence» in 2015 from DBpedia and Wikidata, the first recorded military conflict in history was the Battle of Zhuolu in eastern China, c. 2500 BC. Then, they claimed, no other dateable and locatable battle is known for more than 1,000 years until the Battle of Megiddo, in the mid-15th Century BC, between Canaanite and Egyptian forces. There are huge clusters of battles recorded in northern France, the Low Countries, the Holy Land and northern Italy.

https://battles.nodegoat.net/viewer.p/23/385/scenario/3/geo/

Το τάγμα των κυνηγών της Ανατολής (Chasseur d’ Orient)

Το τάγμα σχηματίστηκε τον Ιανουάριο του 1802 από τα υπολείμματα της Ελληνικής και της Κοπτικης Λεγεώνας κατά την διάρκεια της Γαλλικής αποστολής στην Αίγυπτο υπό τον Ναπολέοντα και ήταν κάτω από τις διαταγές του μετέπειτα Συνταγματάρχη της Ελληνικής Λεγεώνας Νικόλαο Παπαζογλου η Τσεσμελη (Colonel Nicola τον φώναζε ο Ναπολέων και οι Γάλλοι).
Ξεκίνησε με 309 άντρες σύνθεση περιλαμβανοντας ουλαμο πυροβολικού με 14 άντρες.  Πρώτη έδρα Μασσαλία, μετά Τουλωνη με κάποιες λιποταξιες.
1 Ιούνιο1806 στάλθηκε στη Ραγκουζα και ξεκίνησε να στρατολογεί Αλβανούς Χριστιανούς, Αρβανίτες, Σουλιωτες και Χειμαριωτες που διακρίθηκαν ιδιαίτερα σε πολιορκία πόλης στο Βασίλειο των Δύο Ιταλιων.
Στολή στο εθνικό μπλε (των Γάλλων) και κίτρινα κουμπιά με την δημοκρατία και αριθμό τάγματος.
Ιούνιος 1,1807 αποτελείται από 8 λοχους των εκατό αντρών έκαστος (σύνολο 800) και βάση Κεφαλλονιά, με ένα λόχο Κέρκυρα και ένα λόχο Πάργα. Το 1810 το τάγμα αριθμουσε μόνο 203 άντρες και διαλύθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 1814.
Οι φωτογραφίες 3 αναπαριστούν ένα λοχία των κυνηγών και 4 τυφεκιοφορο στην Κέρκυρα το 1809 σύμφωνα με H. Boisselier. Υπήρχε ελευθερία στις στολές και στο La grecque μουστάκι.

Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, επίσης γνωστός ως ο Μεγάλος Πόλεμος (αγγλ. Great War, γαλλ. Grande Guerre), όπως λεγόταν πριν το ξέσπασμα του Δεύτερου Πολέμου, ήταν μια γενικευμένη σύγκρουση των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων που διήρκεσε από τον Αύγουστο του 1914 ως τις 11 Νοεμβρίου 1918. Στην ουσία αν και ήταν μία μεγάλη ενδοευρωπαϊκή διένεξη με τα κύρια μέτωπα στη Γηραιά Ήπειρο, η επέκτασή της ωστόσο και στη περιφέρεια, με ενεργό συμμετοχή αποικιακών στρατευμάτων με την εμπλοκή ακόμα και αμερικανικών προσέδωσαν τελικά την έννοια του παγκόσμιου.

Οι Ενωμένες Δυνάμεις, καλούμενες και Δυνάμεις της Αντάντ (κυρίως οι Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, ως τις αρχές του 1918 η Ρωσία και, από το 1917, οι ΗΠΑ) νίκησαν τις Κεντρικές Δυνάμεις καλούμενες και Τριπλή Συμμαχία, (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία) και οδήγησαν αφενός στην κατάρρευση τεσσάρων αυτοκρατοριών και σε ριζικές αλλαγές στον χάρτη της Ευρώπης, εκ του κατακερματισμού αυτών, αφετέρου στη μεγάλη Ρωσική Επανάσταση και σε τελική φάση την δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών.

Τα θύματα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ανήλθαν σε 9 εκατομμύρια στρατευμένους και σε άλλους τόσους αμάχους ξεπερνώντας συνολικά τα 18,5 εκατομμύρια ψυχών.

Αίτια και Αφορμές
Εθνικισμός και Ιμπεριαλισμός

Ένας ολόκληρος αιώνας είχε περάσει από τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο, το 1815, στην Ευρώπη. Μετά τον γαλλογερμανικό πόλεμο του 1871 καμιά από τις Μεγάλες Δυνάμεις δεν είχε στείλει τους στρατιώτες της σε κάποια επιχείρηση ενάντια σε μια άλλη.

Πόλεμοι φυσικά συνέχιζαν να υπάρχουν αλλά, όπως γράφει ο Έρικ Χομπσμπάουμ, «οι Μεγάλες Δυνάμεις διάλεγαν τα θύματα ανάμεσα στους αδύναμους και έξω από τον ευρωπαϊκό κόσμο». Και δεν ήταν λίγες οι φορές που τα στρατεύματά τους είχαν βρεθεί αντιμέτωπα σε κάποια μακρινή αποικία. Η προοπτική, όμως, ενός μεγάλου ευρωπαϊκού πολέμου έμοιαζε πολύ απίθανη μέχρι τον Αύγουστο του 1914!

Για την άρχουσα τάξη οι τελευταίες δεκαετίες ήταν δεκαετίες θριάμβου: η οικονομία είχε βγει δυναμωμένη από τη Μεγάλη Ύφεση του 1870-1880, η επιστήμη και η τεχνολογία έκαναν άλματα και η κυριαρχία τους απλωνόταν σε ολόκληρο τον κόσμο. Η εμπιστοσύνη τους στο μέλλον ήταν απεριόριστη: η Belle Epoque, η Ωραία Εποχή, σίγουρα θα συνεχιζόταν για πάντα.

Ο πόλεμος δεν είχε καμιά θέση μέσα σε αυτόν τον ονειρικό παράδεισο. Το 1910 ο Nόρμαν Έιντζελ, ένας φιλελεύθερος δημοσιογράφος, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο «Η Μεγάλη Χίμαιρα» όπου προανήγγειλε το οριστικό τέλος των πολέμων. Οι ενδοευρωπαϊκές διεθνείς συναλλαγές, υποστήριζε, έχουν κάνει πλέον καθαρή παραφροσύνη για τις άρχουσες τάξεις τον πόλεμο. Οι Άγγλοι βιομήχανοι δεν είχαν κανένα συμφέρον να βομβαρδίσουν τις θυγατρικές τους στη Γαλλία. Οι Γάλλοι τραπεζίτες δεν είχαν κανένα λόγο να ανατινάξουν τα μεγάλα έργα που χρηματοδότησαν στη Γερμανία -και να χάσουν έτσι τους τόκους και τα κεφάλαιά τους.

Αλλά δεν ήταν μόνο οι φιλελεύθεροι που αντιμετώπιζαν με τόση αισιοδοξία και τόση βεβαιότητα το μέλλον. Το πνεύμα της Belle Epoque είχε επηρεάσει ακόμα και την ίδια την αριστερά. Η αίσθηση ότι ο κόσμος «πήγαινε μπροστά» – και θα συνέχιζε να πηγαίνει μπροστά για πάντα – είχε τρυπώσει βαθιά στα μυαλά ακόμα και των ηγετών των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, των κομμάτων που υποτίθεται ότι είχαν σαν στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και την εγκαθίδρυση μια σοσιαλιστικής κοινωνίας. Ο Kαρλ Kάουτσκι, ο «Πάπας του Mαρξισμού» είχε αναπτύξει μια θεωρία που θύμιζε πολύ τις απόψεις του Nόρμαν Έιντζελ. Ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός, έλεγε, οδηγείται σιγά-σιγά σε ένα στάδιο «υπεριμπεριαλισμού»: τα συμφέροντα των καπιταλιστών εξυπηρετούνται πλέον σήμερα πολύ καλύτερα από την συνένωση και τη διεθνή συνεργασία παρά από τον ανταγωνισμό και τον πόλεμο.

Ακόμα και την τελευταία στιγμή, τον Ιούλιο του 1914, όταν η Αυστρία είχε πλέον κηρύξει τον πόλεμο στην Σερβία, γράφει ο Xόμπσμπάουμ, οι ηγέτες των σοσιαλιστικών κομμάτων «ήταν πεισμένοι ότι ένας γενικευμένος πόλεμος ήταν αδύνατος και ότι σίγουρα θα βρισκόταν κάποια ειρηνική λύση στην κρίση». «Εγώ προσωπικά», δήλωνε στις 29 Ιουλίου ο Bίκτορ Άντλερ, ο σημαντικότερος αυστριακός «μαρξιστής», «δεν πιστεύω ότι θα γίνει ένας γενικευμένος πόλεμος». Λίγες μέρες αργότερα οι Μεγάλες Δυνάμεις θα έριχναν 19 εκατομμύρια στρατιώτες στη μάχη.
Πολιτικοί ανταγωνισμοί και επιδιώξεις

Τα αίτια πρέπει να αναζητηθούν στις οικονομικές συνθήκες της εποχής και στις επεκτατικές βλέψεις των διαφόρων κρατών, που είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ανταγωνισμού μεταξύ τους.

Ειδικότερα η οικονομική ανάπτυξη της Γερμανίας, που προήλθε από τη ραγδαία εξέλιξη της βιομηχανίας της, οδήγησε στην όξυνση του ανταγωνισμού της με την Αγγλία σχετικά με την εξασφάλιση του μονοπωλίου των διεθνών αγορών.

Ταυτόχρονα, η γαλλική πολιτική της «ρεβάνς», δηλ. η επιθυμία της Γαλλίας να αποκαταστήσει το γόητρό της και να ανακτήσει την Αλσατία και τη Λωρραίνη, (που είχε χάσει στο Γαλλογερμανικό πόλεμο του 1870 – 1871) είχε δημιουργήσει ένταση στις σχέσεις της με τη Γερμανία, χαρακτηριστική επ´αυτού ήταν και η υπόθεση Ντρέιφους.

Την ίδια εποχή, η Αυστροουγγαρία βρισκόταν σε ανταγωνισμό με τη Ρωσία σχετικά με την κυριαρχία στα Βαλκάνια. Τα νέα εθνικά βαλκανικά κράτη, που είχαν δημιουργηθεί μετά την παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κρατούσαν ευνοϊκή στάση απέναντι στις διεκδικήσεις των εθνικών μειονοτήτων της Αυστροουγγαρίας και απειλούσαν την ενότητά της. Έτσι, η Αυστροουγγαρία επιθυμούσε να διατηρηθεί το status quo των Βαλκανίων.

Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, επιθυμούσε να βρει διέξοδο στη Μεσόγειο, υποστήριζε την κίνηση του πανσλαβισμού και θεωρούσε τον εαυτό της φυσικό προστάτη των ορθόδοξων λαών των Βαλκανίων, πράγματα που έβρισκαν αντίθετες τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία.
Πριν τον Πόλεμο
Οι κύριοι συνασπισμοί κρατών όπως δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη τις παραμονές του πολέμου (1914).

Από τις αρχές του αιώνα όλες οι Μεγάλες Δυνάμεις ρίχτηκαν σε έναν ξέφρενο αγώνα δρόμου ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού των ενόπλων τους δυνάμεων. Στη Βρετανία οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν σχεδόν κατά 30% μέσα στη δεκαετία 1890-1900. Το 1913 ήταν 140% υψηλότερες από ότι το 1887. Η Γερμανία, στα μέσα της δεκαετίας του 1890, δαπανούσε 90 περίπου εκατομμύρια μάρκα κάθε χρόνο για το πολεμικό της ναυτικό. Το 1913 είχε ξεπεράσει τα 400 εκατομμύρια μάρκα. Και οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις δεν πήγαιναν πίσω. Πίσω από τις καθησυχαστικές θεωρίες για τις “Μεγάλες Χίμαιρες”, οι άρχουσες τάξεις προετοιμάζονταν πυρετωδώς για τον Μεγάλο Πόλεμο.

Οι προετοιμασίες δεν ήταν μόνο στρατιωτικές. Από τα τέλη του 19ου αιώνα κιόλας οι Μεγάλες Δυνάμεις ξεχύθηκαν σε έναν διπλωματικό αγώνα δρόμου για να εξασφαλίσουν φίλους και συμμάχους, δημιουργώντας έτσι δύο μεγάλους συνασπισμούς.
Το 1882 η Αυστρία, η Γερμανία και η Ιταλία υπέγραψαν ένα σύμφωνο «αμοιβαίας συνεργασίας» τη λεγόμενη «Τριπλή Συμμαχία».
Το 1907 η Γαλλία, η Ρωσία και η Μεγάλη Βρετανία συνέστησαν την «Τριπλή Συνεννόηση» την λεγόμενη Αντάντ». Οι συμμαχίες και τα στρατόπεδα που αιματοκύλησαν την Ευρώπη το 1914-1918 είχαν διαμορφωθεί χρόνια πριν.

Στο Λονδίνο, το Παρίσι, τη Μόσχα και το Βερολίνο οι άρχουσες τάξεις προσπάθησαν να ρίξουν το φταίξιμο απλά στην άλλη πλευρά. Και οι ηγέτες της αριστεράς, που όλα τα προηγούμενα χρόνια αναμασούσαν τις αναλύσεις των φιλελεύθερων αστών για την «παγκοσμιοποίηση» και τις «μεγάλες χίμαιρες», (= μελλοντικοί πόλεμοι), έτρεξαν, για μια ακόμα φορά, να συμφωνήσουν μαζί τους: στη Γερμανία οι βουλευτές του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος -με μοναδική εξαίρεση τον Καρλ Λίμπκνεχτ υπερψήφισαν τον προϋπολογισμό για τον πόλεμο. Στη Ρωσία ο «μαρξιστής» Πλεχάνοφ και ο «αναρχικός» Κροπότκιν τάχθηκαν ανεπιφύλακτα στην πλευρά του Τσάρου. Στη Βρετανία το Εργατικό Κόμμα στήριξε ανεπιφύλακτα την «εθνική υπόθεση».

Μόνο μια μειοψηφία επαναστατών τάχθηκε ανοιχτά και δυναμικά ενάντια στον πόλεμο: Η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Καρλ Λίμπκνεχτ, ο Τρότσκι, ο Λένιν και οι σύντροφοί τους. Παρά τις μικρές διαφορές στις απόψεις τους όλοι τους συμφωνούσαν ότι ο πόλεμος δεν οφειλόταν σε κάποια «εξωτερικά» ή «τυχαία» γεγονότα: ο πόλεμος ήταν παιδί του καπιταλισμού. Το σύστημα δεν πήγαινε συνεχώς «μπροστά», όπως έλεγαν οι ηγέτες της επίσημης αριστεράς: αντίθετα πήγαινε ολοταχώς προς τα πίσω. Ο Μεγάλος Πόλεμος ήταν μόνο η αρχή. Όσο περισσότερο σάπιζε το σύστημα τόσο μεγαλύτερες θα ήταν οι καταστροφές που θα επιφύλασσε για την ανθρωπότητα.

Οι άρχουσες τάξεις προσπαθούσαν να ρίξουν τις ευθύνες στους «εχθρούς». Οι δικές τους ευθύνες, όμως, δεν ήταν ούτε ένα χιλιοστό μικρότερες. Στις 22 Απριλίου του 1915, στο Λάνγκεμαρκ, οι στρατηγοί του Κάιζερ, Γουλιέλμου Β’ χρησιμοποίησαν δοκιμαστικά ασφυξιογόνα αέρια -προκαλώντας σάλο από σχόλια για την «καταπάτηση των νόμων του πολέμου» από τους Βρετανούς και τους Γάλλους αξιωματούχους. Αυτό δεν τους εμπόδισε να χρησιμοποιήσουν και αυτοί δηλητηριώδη αέρια στο Λόος τον Σεπτέμβρη του 1915 και να συνεχίσουν να τα χρησιμοποιούν σε όλη τη διάρκεια του πολέμου.

Τις προηγούμενες δεκαετίες η Βρετανία, η Γαλλία, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Γερμανία είχαν χωρίσει τον πλανήτη σε αποικίες και σφαίρες επιρροής. Αλλά η προσπάθειά τους να εξαπλώσουν την κυριαρχία τους όλο και πιο μακριά, τις έφερνε, αργά ή γρήγορα, αναπόφευκτα σε σύγκρουση μεταξύ τους.
Η Κρίση του Ιουλίου

Σ’ αυτήν την τόσο τεταμένη διεθνή κατάσταση αρκούσε μια αφορμή για να προκαλέσει τον πόλεμο. Στις 28 Ιουνίου 1914 δολοφονήθηκε στο Σαράγεβο της Βοσνίας (επαρχία της Αυστροουγγαρίας) ο αρχιδούκας διάδοχος της Αυστρίας Φερδινάνδος και η σύζυγός του, Σοφία φον Τσότεκ, από το νεαρό σπουδαστή Γαβριήλ Πρίντσιπ, φανατικό οπαδό της πανσλαβικής εθνικιστικής κίνησης, η οποία διευθυνόταν από υψηλά ιστάμενα πρόσωπα της Σερβίας. Το γεγονός αυτό έδωσε την αφορμή στην Αυστροουγγαρία να ταπεινώσει τη Σερβία και να αυξήσει τη δική της επιρροή στα Βαλκάνια. Έστειλε λοιπόν στη Σερβία τελεσίγραφο, με το οποίο την καθιστούσε υπεύθυνη για τη δολοφονία και της έθετε όρους απαράδεκτους. Στις 25 Ιουλίου η Σερβία απάντησε ότι αποδεχόταν όλους σχεδόν τους όρους, αλλά η απάντησή της αγνοήθηκε.
Ντόμινο κηρύξεων πολέμων

Έχοντας η Αυστροουγγαρία την υποστήριξη της Γερμανίας διέταξε γενική επιστράτευση, κήρυξε τον πόλεμο (28 Ιουλίου) κατά της Σερβίας και βομβάρδισε το Βελιγράδι. Σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, ο πόλεμος γενικεύτηκε. Στην επιστράτευση της Ρωσίας (30 Ιουλίου) απάντησε η Γερμανία με κήρυξη πολέμου εναντίον της (1 Αυγούστου) καθώς και εναντίον της Γαλλίας (3 Αυγούστου). Θέλοντας να εισβάλει στη Γαλλία, παραβίασε την ουδετερότητα του Βελγίου. Το γεγονός αυτό ενέπλεξε στον πόλεμο την Αγγλία, σύμμαχο του Βελγίου, που κήρυξε τον πόλεμο κατά της Γερμανίας (4 Αυγούστου). Στη συνέχεια, η Αυστροουγγαρία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Ρωσίας (5 Αυγούστου), η Σερβία κατά της Γερμανίας (6 Αυγούστου), το Μαυροβούνιο κατά της Αυστροουγγαρίας (7 Αυγούστου) και κατά της Γερμανίας (12 Αυγούστου), η Γαλλία και η Αγγλία κατά της Αυστροουγγαρίας (10 Αυγούστου), η Ιαπωνία κατά της Γερμανίας (28 Αυγούστου), η Αυστροουγγαρία κατά της Ιαπωνίας (25 Αυγούστου) και κατά του Βελγίου (28 Αυγούστου).

Η σύγκρουση ξεκίνησε στις 28 Ιουλίου 1914 με την κήρυξη πολέμου από την Αυστροουγγαρία στη Σερβία. Στις 30 Ιουλίου κάλεσε η Ρωσία τις δυνάμεις της σε γενική επιστράτευση για να υποστηρίξει τη Σερβία. Σε απάντηση η Γερμανία, που ήταν σύμμαχος της Αυστροουγγαρίας και είχε ανανεώσει την υποστήριξή της ακόμα και σε περίπτωση πολέμου, κάλεσε με τελεσίγραφό της τη Ρωσία να σταματήσει την επιστράτευση εντός 12 ωρών και της κήρυξε τον πόλεμο την 1 Αυγούστου. Το βράδυ της ίδιας ημέρας τμήματα του ρωσικού ιππικού παραβίασαν τα σύνορα της ανατολικής Πρωσίας.
Χώρες που συμμετείχαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (κόκκινο: Κεντρικές Δυνάμεις, μπλε: Αντάντ και σύμμαχοί της)
Μέτωπα
Δυτικό Μέτωπο

Το Δυτικό Μέτωπο αποτέλεσε το κύριο και αποφασιστικότερο μέτωπο του πολέμου. Εδώ τέθηκαν αντιμέτωπες οι δυνάμεις της Γερμανίας με αυτές της Γαλλίας, της Βρετανίας, του Βελγίου, και αργότερα των ΗΠΑ. Ενώ και οι δυο πλευρές ήλπιζαν αρχικά σε μια ταχεία αποφασιστική προέλαση, τελικά το Δυτικό Μέτωπο χαρακτηρίστηκε από τις μακρές γραμμές χαρακωμάτων και τις εκατοντάδες χιλιάδες νεκρών, στον μεγαλύτερο πόλεμο φθοράς στην Ιστορία.

Με την κήρυξη του πολέμου, το γερμανικό επιτελείο έθεσε σε εφαρμογή το Σχέδιο Σλίφφεν, που προέβλεπε την ραγδαία προέλαση, παραβιάζοντας την ουδετερότητα του Βελγίου, παρακάμπτοντας τις γαλλικές οχυρώσεις, προς την Βόρεια Γαλλία, με απώτερο σκοπό την περικύκλωση του Παρισιού από την δεξιά πτέρυγα του γερμανικού στρατού. Το γαλλικό σχέδιο («Plan XVII») προέβλεπε προώθηση στην Αλσατία-Λωρραίνη, αλλά λόγω της ταχείας γερμανικής προέλασης, δεν πρόλαβε να εφαρμοστεί πλήρως. Ως αποτέλεσμα της επίθεσης στο Βέλγιο, και της πιθανότητας της γερμανικής εγκατάστασης στις ακτές της Μάγχης, η Μεγάλη Βρετανία βρήκε αφορμή να κηρύξει τον πόλεμο στη Γερμανία στις 4 Αυγούστου, και έστειλε το μικρό αλλά καλοεκπαιδευμένο Βρετανικό Εκστρατευτικό Σώμα (British Expeditionary Force, BEF) στην Γαλλία.

Παρά τις αρχικές επιτυχίες και την ραγδαία προέλαση διαμέσου του Βελγίου, το γερμανικό επιτελείο αναγκάστηκε να αποσύρει αρκετές μεραρχίες και να τις στείλει στο Ανατολικό Μέτωπο, όπου οι Ρώσοι προήλαυναν. Σε συνδυασμό με προβλήματα ανεφοδιασμού, αλλά και την εντεινόμενη γαλλική αντίσταση υπό τον Στρατηγό Ζοζέφ Ζoφφρ, η γερμανική επίθεση ανακόπηκε τον Σεπτέμβριο στα πρόθυρα του Παρισιού, στην Πρώτη Μάχη του Μάρνη. Ως αποτέλεσμα αυτής της ήττας, η Γερμανία έχασε την ευκαιρία να βγάλει γρήγορα εκτός μάχης την Γαλλία και υποχρεώθηκε να αποδεχτεί τον διμέτωπο αγώνα, που αποτελούσε ανάθεμα για την γερμανική ηγεσία.

Καθώς το κύριο μέτωπο είχε περιπέσει σε αδιέξοδο, οι αντίπαλες ηγεσίες προσπάθησαν να υπερφαλαγγίσουν η μία την άλλη, προωθώντας διαδοχικά τις δυνάμεις τους βορειοδυτικά, σε έναν αγώνα δρόμου προς την θάλασσα, και εγκαθιστώντας ένα συνεχές αμυντικό μέτωπο, από την ουδέτερη Ελβετία μέχρι τη Μάγχη, με τους Γερμανούς να κατέχουν το μεγαλύτερο μέρος του Βελγίου, και ένα μεγάλο κομμάτι της βορειοδυτικής Γαλλίας. Και οι δύο αντίπαλοι άρχισαν να οχυρώνουν τις γραμμές τους με συνεχείς σειρές χαρακωμάτων, προστατευόμενα από συρματόπλεγμα και ναρκοπέδια και υποστηριζόμενα από πολυβόλα και πυροβολικό. Παρά την σφοδρή επίθεση που εξαπέλυσε ο νέος Γερμανός αρχιστράτηγος, Έριχ φον Φάλκενχαϋν, τον Οκτώβριο, αυτή αποκρούστηκε, με μεγάλες απώλειες εκατέρωθεν, από το ΒΕΣ στην Πρώτη Μάχη του Υπρ. Την ίδια τύχη είχαν και οι τοπικές γαλλικές αντεπιθέσεις στα Βόσγια και την Καμπανία, αποδεικνύοντας την υπεροχή της άμυνας έναντι της επίθεσης. Ο πόλεμος κινήσεων, που είχαν σχεδιάσει οι στρατηγοί, είχε αρχίσει να μετατρέπεται στον στατικό πόλεμο των χαρακωμάτων.

Κατά το 1915, οι Γερμανοί τήρησαν κυρίως αμυντική στάση, επικεντρώνοντας τις δυνάμεις τους ενάντια στη Ρωσία. Η κύρια εξαίρεση ήταν η Δεύτερη Μάχη του Υπρ, η οποία χαρακτηρίστηκε από την πρώτη χρήση δηλητηριωδών αερίων (χλώριο) από τους Γερμανούς. Η δράση των αερίων προκάλεσε πανικό στις γαλλικές γραμμές, αλλά η γερμανική ηγεσία δεν ήταν προετοιμασμένη να το εκμεταλλευτεί, και καναδικές δυνάμεις γρήγορα έκλεισαν το κενό. Οι Σύμμαχοι επίσης περιορίστηκαν σε τοπική δράση, ως την μεγάλη επίθεση στην Καμπανία τον Σεπτέμβριο, όπου ο Γάλλος αρχιστράτηγος Ζόφφρ, ήλπιζε ότι με την χρήση ισοπεδωτικών βομβαρδισμών (μπαράζ) θα μπορούσε να ανοίξει ένα ρήγμα στις γερμανικές γραμμές. Η επίθεση όμως γρήγορα αποτελματώθηκε όταν συνάντησε την δεύτερη και τρίτη γερμανική γραμμή άμυνας, και τερματίστηκε τον Νοέμβριο μετά από βαριές αγγλογαλλικές απώλειες.
Βρετανοί πολυβολητές με μάσκες αερίων κατά τη Μάχη του Σομμ

Το 1916, η ολική κινητοποίηση της βιομηχανίας και του πληθυσμού στις εμπόλεμες χώρες είχε ως αποτέλεσμα την συγκέντρωση αρκετών ανδρών και υλικού για τη διεξαγωγή μιας, όπως ήλπιζαν τα επιτελεία των αντιπάλων, αποφασιστικής επίθεσης. Ο φον Φάλκενχαϋν, υπολογίζοντας στην υπεροχή της Γερμανίας σε άνδρες και όπλα έναντι της Γαλλίας και επιθυμώντας να προλάβει την εμφάνιση του νέου βρετανικού στρατού, που είχε προκύψει από την γενική επιστράτευση, αποφάσισε να επιτεθεί στον οχυρωμένο τομέα-κλειδί του Βερντέν, με σκοπό να συντρίψει τον γαλλικό στρατό σε έναν πόλεμο φθοράς, που, όπως πίστευε, η Γερμανία θα κέρδιζε. Η κολοσσιαία Μάχη του Βερντέν ξεκίνησε στις 21 Φεβρουαρίου και συνεχίστηκε μέχρι τον Ιούνιο, αλλά καμία από τις δύο πλευρές, παρά τις τρομερές τους απώλειες, δεν κατόρθωσε να επιτύχει τους σκοπούς της. Έφερε όμως τον γαλλικό στρατό στα πρόθυρα της κατάρρευσης και της ανταρσίας, με αποτέλεσμα η κύρια συμμαχική προσπάθεια να αναληφθεί από τον νέο βρετανικό «Στρατό του Κίτσενερ» στην Μάχη του Σομμ.

Η επίθεση, που ξεκίνησε στις 1 Ιουλίου, υπό τις διαταγές του Στρατηγού Σερ Ντάγκλας Χαίηγκ, στοίχισε στους Βρετανούς απώλειες 60.000 ανδρών την πρώτη ημέρα. Παρά την αυτοθυσία των Βρετανών κληρωτών, την πρωτοφανή συγκέντρωση πυροβολικού, την καινοτόμο χρήση των τανκς, και την σχετική γερμανική αδυναμία, η επίθεση, που συνεχίστηκε μέχρι τον Νοέμβριο, απέφερε μόνο μια στενή λωρίδα εδάφους, με αντίτιμο συνολικές απώλειες πάνω από ένα εκατομμύριο. Από γερμανικής πλευράς, οι εκατόμβες του Βερντέν και του Σομμ οδήγησαν στην παραίτηση του Φάλκενχαϋν και την ανάληψη της συνολικής διεύθυνσης του πολέμου από το περίφημο δίδυμο Χίντενμπουργκ-Λούντεντορφ. Το γερμανικό επιτελείο, μετά τις απώλειες του 1916, προσανατολίστηκε σε μια αμυντική τακτική για το νέο έτος, και άρχισε την κατασκευή μιας ισχυρής οχυρωματικής γραμμής, της «Γραμμής Χίντενμπουργκ».

Από τη γαλλική πλευρά, ο Ζοφφρ αντικαταστάθηκε τον Δεκέμβριο του 1916 από τον Στρατηγό Ρομπέρ Νιβέλ, ο οποίος επέμεινε και επέβαλε την διεξαγωγή μιας ακόμα μεγάλης επίθεσης, στην περιοχή Chemin-des-Dames, τον Απρίλιο του 1917. Η επίθεση, που έμεινε στην Ιστορία ως η «Επίθεση του Νιβέλ», αποδείχθηκε καταστροφική. Οι Γερμανοί είχαν πληροφορηθεί τα γαλλικά σχέδια, και οι οχυρώσεις τους αποδείχθηκαν πολύ ισχυρές. Οι απώλειες έφτασαν τους 187.000 άνδρες και στάσεις σημειώθηκαν σε πολλές γαλλικές μονάδες. Ο Νιβέλ απολύθηκε εσπευσμένα και αντικαταστάθηκε από τον ήρωα του Βερντέν, Στρατηγό Φιλίπ Πεταίν, ο οποίος κατάφερε να επαναφέρει τάξη στο στράτευμα με την υπόσχεση ότι θα περιοριζόταν στην άμυνα («Θα περιμένουμε τα τανκς και τους Αμερικανούς»). Έτσι, η πρωτοβουλία αφέθηκε στις δυνάμεις της Βρετανίας και των αποικιών της. Οι βρετανικές δυνάμεις ανέλαβαν μια ακόμα κολοσσιαία επίθεση κατά την Τρίτη Μάχη του Υπρ από τον Ιούλιο ως τον Νοέμβριο, όπου κατάφεραν να κατακτήσουν μερικά τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους, αλλά απέτυχαν να διασπάσουν το γερμανικό μέτωπο. Περισσότερη επιτυχία σημείωσε η επίθεση στο Καμπραί, όπου η πρωτοφανής μαζική χρήση 400 τανκς επέτρεψε στους Βρετανούς να σημειώσουν γρήγορη πρόοδο. Λόγω, όμως, των απωλειών από τις τετράμηνες μάχες στο Υπρ, δεν διέθεταν εφεδρείες για να εκμεταλλευτούν την αρχική τους επιτυχία, με αποτέλεσμα οι γερμανικές δυνάμεις, ενισχυμένες με εφεδρείες, να αντεπιτεθούν και να ανακαταλάβουν το απωλεσθέν έδαφος.
Ανατολικό Μέτωπο
Ρώσοι περιμένοντας την γερμανική επίθεση

Η Ρωσία έστειλε στην Ανατολική Πρωσία δύο στρατιές υπό την αρχηγία των Ρένενκαμφ και Σαμσόνοφ, οι οποίες κατέλαβαν σημαντικά εδάφη και ανάγκασαν τις γερμανικές δυνάμεις του Πρίτβιτς να υποχωρήσουν. Ο Χίντεμπουργκ, όμως, (που διαδέχτηκε τον Πρίτβιτς) νίκησε τον Σαμσόνοφ στο Τάννεμπεργκ (26 Αυγούστου) και στα μέσα Σεπτεμβρίου ο Ρώσος στρατηγός Ρένενκαμφ νικήθηκε στη μάχη των Μαζουριανών λιμνών και εκδιώχθηκε από την ανατολική Πρωσία. Η ρωσική επίθεση, αντίθετα, πέτυχε στη Γαλικία (Αύγουστος – Σεπτέμβριος) και οι Αυστριακοί αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν στα Καρπάθια. Και στο ανατολικό μέτωπο ο πόλεμος πήρε μορφή χαρακωμάτων μήκους 900 χλμ., που εκτείνονταν από τον ποταμό Νιέμεν ως τα ρουμανικά σύνορα.

Το 1915, τα γερμανικά στρατεύματα του Λούντεντορφ νίκησαν τους Ρώσους στις Μαζουριανές λίμνες (Φεβρουάριος). Οι Ρώσοι κατέλαβαν το Πρεμίσλ της Γαλικίας (22 Μαρτίου). Οι Γερμανοί, όμως, με τη βοήθεια των Αυστροούγγρων στον νότο, νίκησαν τους Ρώσους στο Γκορλίτσε, τους υποχρέωσαν να εκκενώσουν την ανατολική Πρωσία και την Πολωνία και να εγκαταστήσουν νέα αμυντική γραμμή από την Ρίγα μέχρι το Τσέρνοβιτς στα ρουμανικά σύνορα.

Στον τρίτο χρόνο του πολέμου οι Ρώσοι, αφού ανασυγκρότησαν τις δυνάμεις τους, εξαπέλυσαν επίθεση στην Γαλικία (Ιούνιος – Σεπτέμβριος) σε συνδυασμό με την επίθεση στο Σομμ. Η μάχη αυτή της Γαλικίας είχε ως αποτέλεσμα την καθήλωση των γερμανικών δυνάμεων, την διάσπαση των αυστριακών γραμμών και την κατάληψη της Βουκοβίνας.

Το 1917 η πλάστιγγα έγειρε κατά των Ρώσων. Η άσχημη για το ρωσικό στρατό τροπή του πολέμου και η εξαθλίωση του λαού στάθηκαν αφορμές για την έκρηξη της Ρωσικής επανάστασης. Ο Τσάρος Νικόλαος Β΄ παραιτήθηκε (16 Μαρτίου) και ανέβηκε η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Κερένσκι, η οποία και ήθελε συνέχιση του πολέμου. Η ρωσική επίθεση στη Γαλικία κατέληξε σε πανωλεθρία. Οι Γερμανοί έκαναν αντεπίθεση, κατέλαβαν τη Ρίγα (Σεπτέμβριος) και απώθησαν στη συνέχεια τους Ρώσους σε όλο το μήκος του μετώπου. Στη Ρωσία ακολούθησε πλήρης αναρχία μέχρι την επανάσταση του Οκτώβρη και την επικράτηση των μπολσεβίκων. Η κυβέρνηση του Λένιν, με υπουργό Εξωτερικών τον Τρότσκι, άρχισε να διερευνά τις δυνατότητες υπογραφής ειρήνης με τη Γερμανία. Στις 15 Δεκεμβρίου υπογράφηκε ανακωχή με τη Γερμανία στο Μπρεστ-Λιτόφσκ και, μετά από λίγους μήνες, ειρήνη (3 Μαρτίου 1918). Με τη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ η Σοβιετική Ένωση παραιτούνταν από τον έλεγχο της Εσθονίας, της Λιθουανίας, της Πολωνίας και τμήματος της Λευκορωσίας, αναγνώριζε την ανεξαρτησία της Φινλανδίας και παραχωρούσε το Καρς, το Βατούμ και το Αρνταχάν στην Τουρκία. Εξάλλου, η Ρουμανία, από τον φόβο της απομόνωσης, αναγκάστηκε να προσχωρήσει και αυτή στη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ. Έτσι, στο τέλος του 1917 έπαψε πλέον να υπάρχει ανατολικό μέτωπο και όλα τα γερμανικά στρατεύματα μεταφέρθηκαν στο δυτικό, ανακουφίζοντας έτσι το έμψυχο υλικό του δυτικού μετώπου.
Βαλκανικό Μέτωπο

Το 1914 οι Αυστριακοί επιτέθηκαν εναντίον της Σερβίας και σημείωσαν αρχικά επιτυχίες, νικώντας στους ποταμούς Σάβο και Δρίνο και στην Κολουμπάρα (Νοέμβριος) και αναγκάζοντας τους Σέρβους να εκκενώσουν το Βελιγράδι (30 Νοεμβρίου). Οι Σέρβοι, όμως, υπό την αρχηγία του Πούτνικ, πέρασαν στην αντεπίθεση, νίκησαν τους Αυστριακούς στη μάχη του Ρούδνικ και ανακατέλαβαν την πρωτεύουσά τους (15 Δεκεμβρίου).

Ο Τούρκος στρατηγός Εμβέρ πασάς, θεωρώντας πως το συμφέρον της Τουρκίας βρισκόταν με το μέρος της Γερμανίας, υπέγραψε μυστική συνθήκη με αυτήν στις 2 Αυγούστου. Στις 10 Αυγούστου, δύο γερμανικά καταδρομικά, το «Γκέμπεν» και το «Μπρεσλάου», μπήκαν στη Μεσόγειο και έγιναν δεκτά στα τουρκικά χωρικά ύδατα. Ακολούθησε, κατόπιν, εικονική πώλησή τους στην Τουρκία, η οποία στη συνέχεια βομβάρδισε την Οδησσό κι άλλα ρωσικά λιμάνια (30 Οκτωβρίου). Η Ρωσία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Τουρκίας (1 Νοεμβρίου) και ακολούθησαν οι σύμμαχοί της (5 Νοεμβρίου), ενώ αγγλικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στον Περσικό κόλπο. Η είσοδος της Τουρκίας στον πόλεμο είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία τριών νέων μετώπων (Καλλίπολης, Καυκάσου, Μεσοποταμίας).

Στις 26 Μαΐου 1916 καταλήφθηκε το οχυρό Ρούπελ, από τις γερμανοβουλγαρικές δυνάμεις, παρά την μη συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο.

Η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο στις 28 Ιουνίου 1917 και η κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου συγκέντρωσε 300.000 στρατιώτες που εντάχθηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους στο αγγλογαλλικό στράτευμα που πολεμούσε στην Μακεδονία. Η αποφασιστική μάχη δόθηκε στο Σκρα στις 30 Μαΐου 1918, γνωστή και ως «μάχη του Σκρα», με ολοκληρωτική νίκη των ελληνικών δυνάμεων.

Η Βουλγαρία συνθηκολογεί τον Σεπτέμβριο του 1918 ενώ η Τουρκία τον Οκτώβριο του 1918. Ο αγγλογαλλικός στρατός καταλαμβάνει την Κωνσταντινούπολη και μαζί του εγκαθίσταται σ’ αυτήν ένα άγημα ελληνικού στρατού με αρχηγό τον Λεωνίδα Παρασκευόπουλο. Συγχρόνως, ο ελληνικός στόλος, με ναυαρχίδα το θωρηκτό Αβέρωφ, αγκυροβολούσε στον Βόσπορο.
Ιταλικό Μέτωπο

Στις 26 Απριλίου 1915 η Ιταλία υπέγραψε συμφωνία με την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία και μπήκε στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Στις 23 Μαΐου κήρυξε τον πόλεμο κατά της Αυστροουγγαρίας. Οι Ιταλοί, με την καθοδήγηση του στρατηγού Καντόρνα, πραγματοποίησαν τέσσερις επιθέσεις κατά μήκος της πεδιάδας του Ιζόντσο και καθήλωσαν εκεί μεγάλες δυνάμεις Αυστριακών, χωρίς να έχουν ιδιαίτερες επιτυχίες.

Το 1916, η Ιταλία επιχείρησε την πέμπτη επίθεση στο Ιζόντσο (Μάρτιος) με απαίτηση της Γαλλίας, που αποσκοπούσε στην παρεμπόδιση της μεταφοράς αυστριακού στρατού στο Βερντέν. Στα μέσα Μαΐου οι Αυστριακοί εξαπέλυσαν αντεπίθεση στο Τρεντίνο. Οι Ιταλοί, όμως, με την έκτη επίθεση στο Ιζόντσο (Αύγουστος) συνέτριψαν τους Αυστριακούς και κατέλαβαν την Γκόρτζια. Ενθαρρυμένη η Ιταλία κήρυξε στις 28 Αυγούστου τον πόλεμο κατά της Γερμανίας.

Το 1917, ο Ιταλός στρατηγός Καντόρνα εξαπέλυσε στο Ιζόντσο άλλες δυο επιθέσεις (Μάιος – Αύγουστος) χωρίς ιδιαίτερα εδαφικά κέρδη. Με τη βοήθεια των Γερμανών οι Αυστριακοί εξαπέλυσαν αντεπίθεση στην πεδιάδα της Βενετίας (Οκτώβριος – Νοέμβριος), νίκησαν τους Ιταλούς στο Καπορέτο (24 Οκτωβρίου) και τους υποχρέωσαν να συμπτυχτούν στο Πιάβε. Μετά την πανωλεθρία του Καπορέτο, ο Καντόρνα αντικαταστάθηκε από το στρατηγό Ντιάζ και αποφασίστηκε από τους Συμμάχους η αποστολή ενισχύσεων στην Ιταλία. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, έγινε πια επιτακτική η ανάγκη να συντονιστούν οι συμμαχικές προσπάθειες και στη σύσκεψη του Ραπάλο (6 Νοεμβρίου) αποφασίστηκε η συγκρότηση διασυμμαχικού πολεμικού συμβουλίου στις Βερσαλίες, που αποτελούνταν από μόνιμους στρατιωτικούς αντιπροσώπους των συμμαχικών δυνάμεων.

Το 1918, τα ιταλικά στρατεύματα απέκρουσαν τον Ιούνιο τις επιθέσεις των Αυστριακών στο Τρεντίνο και στο Πιάβε. Στις 24 Οκτωβρίου οι Ιταλοί εξαπέλυσαν επίθεση νίκησαν τους Αυστριακούς στο Βιτόριο Βένετο (29 Οκτωβρίου) και τους καταδίωξαν. Στις 3 Νοεμβρίου η Αυστρία αναγκάστηκε να υπογράψει την ανακωχή της Πάντοβα, αποδεχόμενη όλους τους όρους της Ιταλίας. Στο μεταξύ, τον Οκτώβριο, ξέσπασε επανάσταση στην Αυστροουγγαρία και στις 13 Νοεμβρίου ο αυτοκράτορας Κάρολος Α΄ παραιτήθηκε. Η Αυστροουγγρική αυτοκρατορία διαλύθηκε και δημιουργήθηκαν δύο χωριστά κράτη, η Αυστρία και η Ουγγαρία. Οι διάφορες εθνικές μειονότητες διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους. Οι Τσέχοι ενώθηκαν με τους Σλοβάκους και ανακήρυξαν την Τσεχοσλοβακική Δημοκρατία (15 Νοεμβρίου), ενώ οι Κροάτες κι οι Σλοβένοι ενώθηκαν με τη Σερβία (που θα ονομαστεί Γιουγκοσλαβία).
Μεσανατολικό Μέτωπο

Στις αρχές Νοεμβρίου 1914 η Οθωμανική Αυτοκρατορία εισήλθε στον πόλεμο, στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων. Το γεγονός αυτό ενίσχυσε ιδιαίτερα την θέση τους, λόγω των στρατηγικών περιοχών που κατείχε και ιδιαίτερα των Στενών. Αφαιρούσε και την δυνατότητα για εφοδιασμό της Ρωσίας σε πολεμικό υλικό από τους Άγγλους και Γάλλους. Τον Νοέμβριο του 1914 καταλήφθηκε η νότια περιοχή του Ιράκ (Βασόρα) που ανήκε μέχρι τότε στους Οθωμανούς.

Για την εξασφάλιση θαλάσσιου δρόμου επικοινωνίας η Γαλλία και η Αγγλία αποφάσισαν να καταλάβουν τα Στενά με απόβατική ενέργεια, αρχικά στα Δαρδανέλλια. Η επιχείρηση αυτή διήρκεσε δέκα μήνες, όμως οι Τούρκοι οργανωμένοι από Γερμανούς αξιωματικούς κατάφεραν να κάμψουν τις αλλεπάλληλες συμμαχικές επιθέσεις. Οι Αγλλογαλλικές δυνάμεις υπέστησαν τρομακτικές απώλειες και, στο τέλος του 1915, σταμάτησε η επιχείρηση αυτή.

Το 1916 οι Ρώσοι κατέλαβαν την περιοχή της Αρμενίας και την Τραπεζούντα (18 Απριλίου). Στο μέτωπο της Μεσοποταμίας οι Τούρκοι αρχικά κύκλωσαν Βρετανικά στρατεύματα στην θέση Κουτ-ελ-Αμάρα και τα ανάγκασαν να παραδοθούν. Από τον Ιούνιο, όμως, οι Άγγλοι, επικεφαλής των οποίων τέθηκε ο Συνταγματάρχης Λώρενς, κατόρθωσαν να εξεγείρουν τους Άραβες της περιοχής και σταδιακά να θέσουν όλη την περιοχή μέχρι και βόρεια της Δαμασκού υπό συμμαχικό έλεγχο: η Βαγδάτη καταλήφθηκε στις 11 Μαρτίου 1917 και τα Ιεροσόλυμα στις 17 Νοεμβρίου 1917.
Ο πόλεμος στις αποικίες

Στα 1914, αγγλικές και γαλλικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στο γερμανικό Καμερούν (Αύγουστος) και μέχρι το τέλος του χρόνου κατέλαβαν όλη την παράκτια περιοχή. Η Ιαπωνία επιτέθηκε κατά της γερμανικής αποικίας Τσιγκ – Τάο στις κινέζικες ακτές και την κατέλαβε (Νοέμβριος). Οι σύμμαχοι της Αντάντ κατέλαβαν τη Νέα Γουινέα και τη Σαμόα. Ο στρατηγός φον Λέτοβ Βόρμπεκ απέκρουσε, τέλος, τον αγγλικό στρατό στη Γερμανική Ανατολική Αφρική.
Ο πόλεμος στη θάλασσα

Η πρώτη ναυμαχία δόθηκε στην Ελιγολάνδη (28 Αυγούστου), όπου ο αγγλικός στόλος μπήκε στα γερμανικά χωρικά ύδατα και βύθισε πολλά γερμανικά καταδρομικά. Τους επόμενους μήνες τα γερμανικά υποβρύχια είχαν αρκετές επιτυχίες στα βρετανικά ύδατα. Ο γερμανικός στόλος, εξάλλου, σημείωσε αξιόλογη δράση στον Ινδικό και στον Ειρηνικό ωκεανό βυθίζοντας εμπορικά και πολεμικά πλοία των συμμάχων της Αντάντ. Οι Βρετανοί, όμως, μετά την ήττα τους στο Κορονέλ (1 Νοεμβρίου), συνέτριψαν τις δυνάμεις επιφανείας των Γερμανών, οι οποίοι στο εξής αναγκάστηκαν να δρουν μόνο με υποβρύχια. Ο ναυτικός αποκλεισμός ανάγκασε τους Γερμανούς σε αυστηρούς περιορισμούς στη διανομή τροφίμων.

Κατά το 1915, ο γερμανικός στόλος, που είχε αποκλειστεί στο λιμάνι του Κιέλου, επιχείρησε να βγει και συγκρούστηκε με τον αγγλικό στο Ντόγκερμπανκ (24 Ιανουαρίου). Η ναυμαχία έληξε με φανερή υπεροχή των Άγγλων. Στις 6 Μαρτίου, γερμανικά υποβρύχια βύθισαν το αγγλικό υπερωκεάνιο «Λουζιτάνια», που μετέφερε αμερικανούς επιβάτες. Το γεγονός αυτό προκάλεσε αγανάκτηση στην κοινή γνώμη των ΗΠΑ, αλλά ο πρόεδρος Ουίλσον περιορίστηκε σε μιαν αυστηρή ανακοίνωση, χωρίς να μετακινηθεί από την ουδετερότητα.

Στα 1916, στις 31 Μαΐου ο γερμανικός στόλος, κάτω από την αρχηγία του ναυάρχου Σερ, βγήκε από τις βάσεις του και έδωσε τη ναυμαχία της Γιουτλάνδης. Η ναυμαχία αυτή αποτέλεσε τη μεγαλύτερη ναυτική σύγκρουση του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου μεταξύ γερμανικού και αγγλικού στόλου. Οι Γερμανοί νικήθηκαν και αναγκάστηκαν να εντείνουν τον υποβρύχιο πόλεμο.

Το 1918, η Γερμανία ενέτεινε τον υποβρύχιο πόλεμο, ενώ η Αντάντ, με την ενίσχυση πλέον και των ΗΠΑ, επιδόθηκε στην οργάνωση όλων των ανθυποβρυχιακών μέσων. Ο στόλος της άρχισε να υπερέχει. Οι Άγγλοι βύθισαν τρία καταδρομικά και απέκλεισαν το Ζεεμπρύγκε (22 Απριλίου), ενώ στις 9 Μαΐου απέκλεισαν την Οστάνδη, αποκόπτοντας, έτσι, τα γερμανικά υποβρύχια από τις βάσεις τους.
Τέλος του πολέμου και συνθήκες

Στις 30 Οκτωβρίου 1918 υπογράφεται η πρώτη ανακωχή του πολέμου, η Συνθήκη ανακωχής του Μούδρου, μεταξύ του Άγγλου ναυάρχου Κάλθορπ, πληρεξούσιου των Συμμάχων της Αντάντ αφενός και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αφετέρου. Αυτή η συνθήκη απετέλεσε και την απαρχή της λήξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Την 11η Νοεμβρίου 1918 υπογράφηκε και η δεύτερη και ουσιαστικότερη επί της κεντρικής Ευρώπης ανακωχή, η ανακωχή της Κομπιέν, σε σιδηροδρομικό βαγόνι, που είχε εγκαταστήσει ο Γάλλος Στρατάρχης Φερντινάν Φος (Ferdinand Foch) το στρατηγείο του, κοντά στην Κομπιέν . Η «άνευ όρων» συνθηκολόγηση της Γερμανίας, που ήταν αποτέλεσμα αυτής της ανακωχής, αποτέλεσε τη βάση των συνθηκών ειρήνης, που συντάχθηκαν από την Διεθνή Διάσκεψη Ειρήνης, η οποία συνήλθε στο Παρίσι τον Ιανουάριο του 1919 και στην οποία συμμετείχαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον (Woodrow Wilson), ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Ζωρζ Κλεμανσώ, ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Λόιντ Τζωρτζ, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ορλάντο και αντιπροσωπείες 32 συνολικά κρατών. Οι συνθήκες ειρήνης που υπογράφηκαν τότε κατά ημερολογιακή σειρά είναι οι παρακάτω: 1. Συνθήκη των Βερσαλλιών, την 28η Ιουνίου 1919. Υπογράφηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Γερμανίας. Σύμφωνα με αυτή, η Γερμανία υποχρεώθηκε να πληρώσει αποζημιώσεις 226 δισεκατομ. χρυσών μάρκων για τις καταστροφές που προκάλεσε στη διάρκεια του πολέμου, να μειώσει το στρατό της σε 100.000 άνδρες και το στόλο της σε δυναμικό 108.000 τόνων. Υποχρεώθηκε επίσης σε μεγάλες εδαφικές παραχωρήσεις: έχασε περίπου 75.000 τ.χλμ. του εδάφους της με πληθυσμό 7.000.000 κατ. (το μεγαλύτερο μέρος παραχωρήθηκε στην Πολωνία και στη Γαλλία) και όλες τις αποικίες της, από τις οποίες τη μερίδα του λέοντος (73% του εδάφους και 47% του πληθυσμού) πήρε η Αγγλία. Οι υπόλοιποι όροι της συνθήκης αφορούσαν τη διεθνοποίηση των ποταμών της Γερμανίας, την αποστρατικοποίηση της περιοχής της Ρηνανίας για 15 χρόνια, τη δήμευση των κάθε είδους γερμανικών αξιών στο εξωτερικό, την παράδοση του 90% του γερμανικού εμπορικού στόλου στους Συμμάχους σε αντάλλαγμα για τις ζημιές που προκλήθηκαν στα συμμαχικά εμπορικά πλοία στη διάρκεια του πολέμου, την ακύρωση της συμφωνίας του Μπρεστ-Λιτόφσκ (με την ΕΣΣΔ το 1918). Επιπλέον, η Γερμανία περιορίστηκε αυστηρά τόσο σε θέματα διεθνούς εμπορίου όσο και σε στρατιωτικές δυνάμεις και οργάνωση. Η Συνθήκη αυτή αποτέλεσε μια από τις αιτίες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. 2. Συνθήκη του Σεν Ζερμέν, (ή Συνθήκη Αγίου Γερμανού), στις 10 Σεπτεμβρίου 1919. Υπογράφηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Αυστρίας. Η Αυστρία υποχρεώθηκε να παραχωρήσει εδάφη με συνολική έκταση 220.000 τ.χλμ. και πληθυσμό 22.000.000 κατ., από τα οποία το μεγαλύτερο μέρος στην Πολωνία, στην Τσεχοσλοβακία και στην Ιταλία. 3. Συνθήκη του Νεϊγύ, την 27η Νοεμβρίου 1919. Υπογράφηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Βουλγαρίας. Μ’ αυτήν αποσπάστηκαν από τη Βουλγαρία εδάφη συνολικής έκτασης 9.000 km2. με πληθυσμό 500.000 κατ., που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα (Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη) και στη Γιουγκοσλαβία. 4. Συνθήκη του Τριανόν, την 4η Ιουνίου 1920. Υπογράφηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Ουγγαρίας. Με αυτήν η Ουγγαρία έχασε τα 3/4 του εδάφους της και το 65% του πληθυσμού της. Το μεγαλύτερο μέρος παραχωρήθηκε στη Ρουμανία, στη Γιουγκοσλαβία και στην Τσεχοσλοβακία. 5. Συνθήκη των Σεβρών, τη 10η Αυγούστου 1920. Υπογράφηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Τουρκίας. Σύμφωνα μ’ αυτήν, η Τουρκία περιορίστηκε στο μικρασιατικό της τμήμα, η Συρία δινόταν στη Γαλλία, η Μεσοποταμία, η Αραβία, η Παλαιστίνη στην Αγγλία, τα Δωδεκάνησα και το Καστελόριζο στην Ιταλία, αναγνωρίστηκε η προσάρτηση της Κύπρου στην Αγγλία και δόθηκαν στην Ελλάδα η Ανατολική Θράκη (μέχρι τα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης) και τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος, καθώς και η δυνατότητα εξάσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων στην περιοχή της Σμύρνης κ.λπ. Δύο χρόνια αργότερα, και ενώ είχε μεσολαβήσει η Μικρασιατική καταστροφή, η συνθήκη της Λωζάνης (23 Ιουλίου 1923) επέβαλε τελείως διαφορετικό ελληνοτουρκικό καθεστώς τόσο εδαφικά όσο και πληθυσμιακά.
Η πορεία της Ελλάδας στον Πόλεμο–Ο Εθνικός Διχασμός

Ο Ελ. Βενιζέλος επεδίωκε την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Οι Αγγλογάλλοι όμως απέβλεπαν στη συμμαχία ή ουδετερότητα της Βουλγαρίας και Τουρκίας (κάτι που δεν κατάφεραν) και απέρριπταν προς το παρόν τις προτάσεις του Βενιζέλου.

Στη φιλοαντατική πολιτική του Βενιζέλου θα εναντιωθεί το Παλάτι, όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός ζήτησε να συμμετάσχει η Ελλάδα στο πλευρό των Συμμάχων στην επιχείρηση των Δαρδανελίων (Φεβρουάριος 1915).

Οι φιλοβασιλικές κυβερνήσεις, που διορίζονται στη συνέχεια, δημιουργούν κλίμα πόλωσης, διαιρώντας την Ελλάδα σε δύο παρατάξεις -φιλοβασιλικών και φιλοβενιζελικών-, κάτι που θα συντελέσει στη γένεση και άνδρωση του εθνικού διχασμού με όλα τα μεταγενέστερα επακόλουθα του.

Στις 16 Αυγούστου 1916 γίνεται το Κίνημα της Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη, που το υποστηρίζει ο συμμαχικός στρατός, που έχει στο μεταξύ αποβιβαστεί στη Θεσσαλονίκη. Ο Βενιζέλος τίθεται επικεφαλής του κινήματος.

Στις 24 Νοεμβρίου 1916 η ολοκληρωμένη Προσωρινή Κυβέρνηση κήρυξε τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις.

Η Ελλάδα, το 1916, είχε κοπεί στα δύο: Από τη μια μεριά το κράτος της Θεσσαλονίκης απεφάσιζε να διενεργηθεί στρατολογία σε μεγάλη κλίμακα και οργάνωνε την μεραρχία του Αρχιπελάγους και κατόπιν τις μεραρχίες Κρήτης και Σερρών. Από την άλλη μεριά η κυβέρνηση των Αθηνών αντιπαρατασσόταν στους οπαδούς του Βενιζέλου. Στην προσπάθεια των Συμμάχων να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τη νότια Ελλάδα, τα Γαλλικά θωρηκτά έμπαιναν στον Πειραιά και αποβίβαζαν 3000 άνδρες, ενώ βομβάρδιζαν περιοχές της Αθήνας γύρω από το Στάδιο και κοντά στα Ανάκτορα.

Μετά από τελεσίγραφο των συμμάχων ο βασιλιάς αποσύρεται από το θρόνο, χωρίς να παραιτηθεί τυπικά, στις 15 Ιουνίου 1917, και φεύγει στην Ελβετία αφήνοντας στη θέση του το δευτερότοκο γιο του Αλέξανδρο. Ο Βενιζέλος έρχεται στην Αθήνα και σχηματίζει κυβέρνηση στις 13 Ιουνίου. Στις 15 Ιουνίου κηρύσσει τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις επισημοποιώντας την ανάλογη πράξη της προσωρινής κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης.
Η επίσημη συμμετοχή της Ελλάδας στον Πόλεμο

Η ενεργός συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο, στο πλευρό των συμμάχων έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα τη θριαμβευτική νίκη κατά των Γερμανοβουλγάρων στα υψώματα του Σκρά Ντι Λέγκεν στις 30 Μαΐου 1918 και τη συμμετοχή των Ελληνικών δυνάμεων στη τελική επίθεση και διάσπαση του μετώπου, το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.

Λίγες μέρες αργότερα, η Βουλγαρία θα συνθηκολογήσει και τον Οκτώβριο του ιδίου έτους η Τουρκία θα συνάψει ανακωχή στον Μούδρο.

Ο Φρανσαί ντ’ Εσπερέ, αρχιστράτηγος του Βαλκανικού Μετώπου, με αφορμή το νικηφόρο αγώνα των Ελλήνων θα σημειώσει: «Ιδιαιτέρως διά τον Ελληνικόν στρατόν τονίζω τον ζήλον, την ανδρείαν και την παροιμιώδην ορμήν, τα οποία επέδειξε κατά τον υπ’ αυτού διαδραματισθέντα ένδοξον ρόλον επί των οχθών του Στρυμώνος και του Αξιού».

Η συνθηκολόγηση, τέλος, της Γερμανίας στις 11 Νοεμβρίου 1918, θέτει τέλος στο Μεγάλο Πόλεμο που διήρκεσε τέσσερα έτη και αιματοκύλησε την Ευρώπη.
Τα αποτελέσματα του Πολέμου για την Ελλάδα

Η εξωτερική πολιτική του Ελ. Βενιζέλου, βρισκόταν στο απόγειο της δύναμής της.

Η Διάσκεψη της Ειρήνης συνήλθε στο Παρίσι από τον Ιανουάριο ως τον Ιούνιο του 1919. Σκοπός της Διάσκεψης ήταν ο διακανονισμός των διαφορών και εκκρεμοτήτων που προέκυπταν μεταξύ νικητών και ηττημένων.

Ο ρόλος της Ελλάδας στο Συνέδριο δεν ήταν εύκολος. Ο Έλληνας υπουργός συνέταξε υπόμνημα για τις ελληνικές διεκδικήσεις λαμβάνοντας υπόψη εθνολογικούς και γεωπολιτικούς όρους. Στο υπόμνημα του αξιώνει περιοχές, με ελληνικό πληθυσμό, όπως η Θράκη, η Σμύρνη με την ενδοχώρα της και η Βόρειος Ήπειρος. Οι ελληνικές αξιώσεις έθιγαν τα συμφέροντα κάποιων Μεγάλων Δυνάμεων (Ιταλία Γαλλία) και το έργο του κυβερνήτη γινόταν ακόμη δυσκολότερο από το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε εισέλθει στον πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων μετά από θλιβερές περιπέτειες «την δωδεκάτην ώραν του αγώνος». Παρά ταύτα το ζήτημα της δυτικής Θράκης βρήκε διευθέτηση με την συνθήκη του Νεϊγύ (27 Νοεμβρίου 1919). Η Βουλγαρία εγκαταλείπει την περιοχή ανατολικά του Νέστου μέχρι τον Έβρο, που παραχωρήθηκε στην Ελλάδα. Για την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών που αφορούσε ζωτικής σημασίας περιοχές για την Ελλάδα και έκανε πράξη την Μεγάλη Ιδέα, θα χρειαστεί να μεσολαβήσουν γεγονότα, όπως η Ουκρανική Εκστρατεία (Φεβρουάριος 1919) και η αποβίβαση ελληνικών στρατευμάτων στη Μικρά Ασία (Μάιος 1919).

Ο Βενιζέλος για λόγους εθνικής σκοπιμότητος υπάκουσε στην πρόταση των Συμμάχων να συμμετάσχει και η Ελλάδα με εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία, προκειμένου να εμποδιστούν οι Μπολσεβίκοι μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 να εδραιώσουν την κυριαρχία τους στην περιοχή.

Η Συνθήκη των Σεβρών (1920) παραχωρούσε στην Ελλάδα τη Δυτική και Ανατολική Θράκη, τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο, επικύρωνε την κυριαρχία της στα άλλα νησιά του Αιγαίου που κατείχε από το 1913 και εμπιστευόταν τη διοίκηση της περιοχής της Σμύρνης στο ελληνικό κράτος, με ρόλο τοποτηρητή για τη δημόσια τάξη στην Ιωνία. Οι κάτοικοι της περιοχής θα εκαλούντο σύμφωνα με την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών, μετά από πέντε έτη να δηλώσουν αν προτιμούν την Ένωση με την Ελλάδα ή την παραμονή τους στην Τουρκία. Η Βόρεια Ήπειρος ενσωματωνόταν στο ιδρυόμενο αλβανικό κράτος, ουσιαστικά προτεκτοράτο της Ιταλίας, η οποία όμως παραχωρούσε στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα εκτός της Ρόδου. (Η συμφωνία ακυρώθηκε από την Ιταλία το 1922.)

Το 1913 είχε προωθήσει με τη Συνθήκη του Λονδίνου και του Βουκουρεστίου τα σύνορα της Ελλάδας ώστε να συμπεριλάβουν τη Μακεδονία και την Ήπειρο. Είχε εξασφαλίσει την Κρήτη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Τώρα, το 1920, με τη Συνθήκη των Σεβρών έδινε στην Ελλάδα τη Θράκη και δημιουργούσε βασικές προϋποθέσεις για την παραχώρηση τμήματος της Μικράς Ασίας στην Ελληνική επικράτεια μετά την παρέλευση πενταετίας.

Η Ελλάδα πανηγύριζε για τη δημιουργία του κράτους «των πέντε θαλασσών και των δύο ηπείρων».

Παρ’ όλα αυτά, ο φανατισμός εξακολουθούσε να δημιουργεί βαθύ χάσμα μεταξύ των αντιπάλων πολιτικών παρατάξεων και να ωθεί σε ανεπίτρεπτες πράξεις. Δύο βασιλόφρονες απότακτοι στρατιωτικοί θα πυροβολήσουν τον Έλληνα ηγέτη στο σταθμό της Λυών στο Παρίσι κατά την ώρα της επιστροφής του στην Ελλάδα. Ο Βενιζέλος τραυματίζεται στο δεξιό χέρι. Το γεγονός θα προκαλέσει ταραχή στην Ελλάδα και αλγεινή εντύπωση στους Συμμάχους και θα αναζωπυρώσει τον εθνικό διχασμό. Οι διώξεις αντιβενιζελικών αποκορυφώνονται με την αψυχολόγητη και άδικη δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη.

Η επιστροφή του Βενιζέλου στην Αθήνα δημιουργεί κλίμα ενθουσιασμού. Αφού επικυρωθεί από το Ελληνικό Κοινοβούλιο η Συνθήκη των Σεβρών, προκηρύσσονται εκλογές για τον Οκτώβριο και διαλύεται η παρατεταμένης θητείας Βουλή.

Ο απολογισμός του πολέμου
Απώλειες

Απώλειες στρατιωτών της Τριπλής Συννενόησης: 5,17 εκατομμύρια

Απώλειες στρατιωτών της Τριπλής Συμμαχίας: 3,4 εκατομμύρια

Απώλειες αμάχων: 13,5 εκατομμύρια

Οικονομικός Τομέας

Η Ευρώπη εξέρχεται κατεστραμμένη από τον πόλεμο. Η καπιταλιστική Ευρώπη του 19ου αιώνα, δανειστής ολόκληρου του κόσμου, είναι χρεωμένη στις ΗΠΑ και τα δημόσια οικονομικά των κρατών της είναι κλονισμένα. Οι υλικές καταστροφές επηρεάζουν ουσιαστικά την παραγωγή, η οποία μειώνεται σχεδόν στο μισό, σε σχέση με την προπολεμική περίοδο. Ευνοούνται, έτσι, οι νέες εξωευρωπαϊκές δυνάμεις, η Ιαπωνία και, κυρίως, οι ΗΠΑ.
Ηθικός και λογοτεχνικός τομέας

Η φρίκη του πολέμου προκαλεί μια συγκλονιστική κρίση συνείδησης στους Ευρωπαίους. Άρνηση των παραδοσιακών αξιών, φυγή στο παράλογο, αμφισβήτηση της κατεστημένης κοινωνικής τάξης και αναζήτηση εξόδου στη γενική ανατροπή, απ’ όπου θα πηγάσει το κύμα υπερρεαλισμού στην τέχνη και τη λογοτεχνία.
90ή επέτειος της λήξης

Με τη συμπλήρωση, το 2008, 90 χρόνων από τη λήξη του πολέμου το 1918, ηγέτες της ενωμένης σήμερα Ευρώπης, καθώς και απεσταλμένοι απ’ όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων ο Νικολά Σαρκοζί, ο πρίγκιπας Κάρολος της Αγγλίας, ο Πρόεδρος του γερμανικού Κοινοβουλίου Πέτερ Μίλερ και ο γενικός Κυβερνήτης της Αυστραλίας Κουέντιν Μπράις συγκεντρώθηκαν στις 11 Νοεμβρίου στη πόλη Βερντέν της βόρειας Γαλλίας και σε ειδική τελετή απέτισαν φόρο τιμής στα εκατομμύρια θύματα του πολέμου, τηρώντας σιγή δύο λεπτών, ακριβώς στις 11.00΄ ώρα Γκρήνουϊτς, τη στιγμή που τίθετο σε ισχύ η ανακωχή και τερμάτισε ο Μεγάλος Πόλεμος.

Στην Αγγλία, παράλληλα, διοργανώθηκε ειδική εκδήλωση για τους τρεις τελευταίους βετεράνους του πολέμου που βρίσκονται «εν ζωή» τους οποίους δέχθηκε στη συνέχεια ο πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν στη Ντάουνιγκ Στρητ.
Οι τρεις τελευταίοι Βετεράνοι του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου

Ο τελευταίος βετεράνος της περιόδου 1914-1918 (που ήταν γυναίκα, η Φλόρενς Γκριν), έφυγε από τη ζωή στις 4 Φεβρουαρίου 2012, σε ηλικία 111 ετών. Ο Αυστραλός Κλοντ Σουλς, γεννημένος στις 3 Μαρτίου του 1901, πέθανε στις 5 Μαΐου 2011 και ο Αμερικανός Φρανκ Μπακλς, γεννημένος την 1η Φεβρουαρίου του 1901, πέθανε στις 27 Φεβρουαρίου 2011.

Ο Εμιλιάνο Μερκάδο ντελ Τόρο από το Πουέρτο Ρίκο (21 Αυγούστου 1891 – 24 Ιανουαρίου 2007), είναι ο μεγαλύτερος επιβεβαιωμένα βετεράνος από οποιονδήποτε πόλεμο, που έζησε ποτέ. Ο τελευταίος βετεράνος από τις Κεντρικές Δυνάμεις, ο Φραντς Κίνστλερ από την Αυστροουγγαρία, απεβίωσε σε ηλικία 107 ετών, στις 27 Μαΐου του 2008. Ο Καναδός βετεράνος Τζον Μπάμπκοκ απεβίωσε σε ηλικία 109 ετών στις 18 Φεβρουαρίου 2010[1].

Χειρισμός λιποτακτών, 30 Σεπ. 1922

Υπουργείον Εσωτερικών
Άριθμ. 19319 Άθήναι τή 30-9-1922
Προς
Τον κ. Αρχηγόν Χωρ /κής
Λόγω της ύφισταμένης λειψανδρίας έν τή Χωρ /κή παρακαλουμεν κ. Αρχηγέ, όπως διατάξητε, ίνα οι προσερχόμενοι αύτοβούλως λιποτάκται χωρ/κες μή προφυ­λακίζονται άλλ άφίενται έλεύθεροι να έκτελώσιν ύπηρεσίαν χωρίς φυσικά να δια­κόπτεται ή έναντίον των ένεργουμένη προανάκρισις.
Υπουργός Σ. Κροκιδάς
(λ) Εύστοχωτάτη παρατήρησις, έφόσον ό ήγήτωρ είναι άξιος, άπηλλαγμένος προκαταλή­ψεων και δρά μετά αληθώς εμπνευσμένης και ειλικρινούς αντικειμενικότητας, τιμιότητος άλλα και βαθείας γνώσεως.
Άφ ής μοί άνετέθη ή διεύθυνσις του Υπουργείου τούτου ήλθον είς επαφήν μέ το Σώμα της χωρ /κής, έσχον ν άντιληφθώ ότι, μολονότι το σώμα τούτο εμπερι­κλείει και άριστα στοιχεία είς τας τάξεις των αξιωματικών του, έν τούτοις δεν είναι άπηλλαγμένον έστω και καθ οσον αφορά τα στοιχεία ταυτα, μερικών κακίστων και αντιστρατιωτικών έξεων έξελιχθεισών είς νοσηράν πλέον φύσιν …
Μία των τοιούτων έξεων είναι ως διέγνωσα και ή μετά βραδύτητος ή άντιλογικώς έκτέλεσις των διαταγών έν γένει, βραδύτητος ή αντιλογιών αίτινες είναι απόρροια του πνεύματος του σχολιάζειν διαφοροτρόπως τας διαταγάς των άνωτέρων αρχών και του άποδέχεσθαι ταύτας μετά σκεπτικισμού και ούχί μετά τού στρα­τιωτικού έκείνου πνεύματος, τού έκ των προτέρων έπιβάλλοντος είς τον στρατιώ­την την ενδιάθετον κατάστασιν, της τυφλής ύπακοής και άνευ αντιλογιών έκτελέσεως των διαταγών.
Πιθανόν να ύπάρχωσιν ενίοτε περιπτώσεις έπιβάλλουσαι την μή έκτέλεσιν διαταγών, είτε διότι τούτο είναι αδύνατον, είτε διότι ή έκτέλεσις τούτων ήθελεν έπιφέρει ανωμαλίας ώστε να προκύψη υπηρεσιακή ανωμαλία.
Κατά τας περιπτώσεις ταύτας έπιβάλλεται ή ή άμεσος αναφορά, διά τού ταχυτέρου μέσου, προς την έκδουσαν την διαταγήν αρχήν ή ή έκτέλεσις της διαταγής και άμεσος έπίσης αναφορά -περί της μελλούσης να προκύψη ανωμαλίας.

Ιερολοχίτες, Νεκροί και Αγνοούμενοι κατά τις επιχειρήσεις Βόρειας Αφρικής και Αιγαίου-Δωδεκανήσων

α/α	Βαθμός/Οπλο	Ονοματεπώνυμο	Χρονολογία	Τόπος	Παρατηρήσεις
	ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ
1	Ίλγος	Μπουρδάκος Γρηγόριος	8-4-1943	Ουάντι Ακαρίτ Τυνησίας	(α) Αλεξιπτωτιστης
2	Υπλγός(ΠΖ)	Δημουλάς Παναγιώτης	16-4­-1944	Νήσος Λήμνος	(β) Όντας τραυματίας αιγμαλωτίσθηκε
3	Υπλγός(ΠΖ)	Χατζηευαγγέλλου Ευάγγ.	12-2­-45	Νήσος Νίσυρος
4	Ανθλγός(ΠΒ)	Αγλαμίτσης Ιωάννης	22-2­-1944	Κσαρ Ταρσίν Τυνησίας
5	Ανθλγός(ΠΖ)	Τσόπελας Ευστάθιος	14-7­-1944	Νήσος Σύμη
6	Ανθλγός(ΠΒ)	ΜενεκίδηςΓεώργιος	14-7­-1944	Νήσος Σύμη
7	Δόκ.Εφ.Αξ.(ΠΖ)	Λαφογιάννης Ανδρέας	18-3­-1944	Κσαρ Ριλάν Τυνησίας
8	Επγίας(ΠΖ)	Σκρέκος Βασίλειος	28-10­-1944	Νήσος Τήλος (Επισκοπή)
9	Λογίας(ΠΖ)	Μπενίκος Νικόλαος	14-10­-1944	Νήσος Νάξος
10	Δνέας(ΠΖ)	Ψιλλής Κωνσταντίνος	25-8­-1944	Νήσος Κάρπαθος
11	Δνέας(ΠΖ)	Πολυκανδριώτης Νικόλ.	28-10-­1944	Νήσος Τήλος
12	Δνέας(ΠΖ)	Παπαγιαννάκος Βασίλ.	4-12­-1944	Νήσος Μήλος
ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΘΕΝΤΕΣ
1	Λγός(ΔΙΕΡΜ)	Μεσσηνέζης Φίλιππος	2-11­-1944	Νήσος Μήλος
2	Υπλγός(ΠΒ)	Ζαγαράκης Εμμανουήλ	15-11­-   44	Νήσος Λέρος
3	Υπλγός(ΠΖ)	Κάντας Νικόλαος	1-11­   44	Νήσος Σάμος(α)
4	Υπλγός(ΠΖ)	Λουμάκης Κωνσταντ.	1-11­-   44	Νήσος Σάμος(α)
5	Υπλγός(ΠΖ)	Ζαφειρόπουλος Δημήτρ.	28-10­- 1944	Νήσος Τήλος
6	Υπλγός(ΠΖ)	Πετρόγιαννης Νικόλαος	28-10­-1944	Νήσος Τήλος
7	Υπλγός(ΠΖ)	Μπουρδάκος Κωνσταντ.	12-2­-1944	Νήσος Νίσυρος
8	Υπλγός(ΠΖ)	Δημητριάδης Αθαν.	1-5-1945	Νότια Νήσου Ρόδου
9	Υπλγός(ΠΖ)	Βαβαρούτσος Ευστάθιος	14-7­-1944	Νήσος Καστελόριζο
10	Υπλγος	Πανουργιάς Πανουργ.	22-12­-   44	Νήσος Μήλος
11	Υπλχος	Καλονάρος Κωνσταντ.	14-7­-   44	Νήσος Σύμη
12	Ανθλγός(ΠΖ)	Δημουλάς Παναγιώτης	16-3­-1944	Κσαρ Ριλάν
13	Ανθλγός(ΠΖ)	Καλαμίδας Ευστάθιος	22-2­-1943	Κσαρ Ριλάν (β)
14	Ανθλγός(ΠΖ)	Καλαμάρας Απόστολος	22-2­-1943	Κσαρ Ριλάν
15	Ανθλγος(ΠΖ)	Βορριάς Γεώργιος	22-2­-1943	Κσαρ Ριλάν
16	Ανθλγός(ΠΖ)	Φραγκάκης Μιχαήλ	1-5-1945	Νήσος Ρόδος	(α) Αλεξιπτω­τιστης(β) Όντας τραυματίας αιχμαλωτίσθηκε
17	Ανθλχος	Σούτσος Δημήτριος	24-2­-43	Κσαρ Ριλάν
18	Ανθλχος	Γραικός Γεώργιος	7-4-1943	Ουάντι Ακαρίτ
19	Ανθλγός(ΠΖ)	Στρατηγός Νικόλαος	1-11­-1943	Νήσος Σάμος(α)
20	Ανθλγός(ΠΖ)	Αναγνωστίδης Σωτήριος	1-11­-1943	Νήσος Σάμος(α)
21	Ανθλγός(ΠΖ)	Θερμιώτης Χρύσανθος	7-1-1944­	Περιπολία στο Αιγαίο
22	Ανθλγός(ΠΖ)	Σοφούλης  Κυριάκος	16-5­-1944	Νήσος Πάρος
23	Ανθλγός(ΠΖ)	Μαυροειδής Κωνσταντ.	13-5­-1944	Νήσος Σάμος
24	Ανθλγός(ΠΖ)	Διαμαντόπουλος   Σπυρ.	14-7­-1944	Νήσος Σύμη
25	Ανθλγός(ΠΖ)	Διαμαντόπουλος   Σπυρ.	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
26	Ανθλγός(ΠΖ)	Ζήρας   Δημήτριος	14-7­-   44	Νήσος Σύμη
27	Ανθλγός(Π   Ζ)	Οικονομίδης   Γεώργιος	24-8­-   44	Νήσος Κάρπαθος(β)
28	Ανθλγός(ΠΖ)	Παπαρέσκος   Γεώργιος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
29	Ανθλγός(Π   Ζ)	Κατσιμήτρος Ταξιάρχης	11-5­-   44	Νήσος Αλίμνια Ρόδου
30	Ανθστης(ΙΠΠ)	Γραβέλλας   Παναγιώτης	14-7­-   44	Νήσος Καστελόριζο
31	ΠΖ	Ψάλτης Νικόλαος	22-2­-   43	Κσαρ Ριλάν
32	ΠΖ	Νισήμ Ιωσήφ	19-3­-   43	Κσαρ Ριλάν
33	Επχίας(ΠΖ)	Μουμτζόγλου   Απόστ.	14-7­-   44	Νήσος Σύμη
34	Επχίας(ΠΖ)	Φαράκλας   Κοσμάς	16-10­-   44	Νήσος Λήμνος
35	Επχίας(ΠΖ)	Ζουρέλης   Γεώργιος	17-10­-   44	Πέλαγος Βόρ. Σποράδων
36	Επχίας(ΠΖ)	Μεστούνης   Πέτρος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
37	Λχίας(ΠΖ)	Μίχου Δημήτριος	17-11­-   44	Νήσος Λέρος(α)
38	Λχίας(ΠΖ)	Λιόντας Νικόλαος	29-3­-   44	Νήσος Ψαρά
39	Λχίας(ΠΖ)	Σαμούχος Ευστράτιος	14-7­-   44	Νήσος Σύμη
40	Λχίας(ΠΖ)	Προνοίτης   Σπυρίδων	25-8­-   44	Νήσος Κάρπαθος(β)
41	Λχίας(ΠΖ)	Αρχοντης Ιωάννης	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
42	Λχίας(ΠΖ)	Γιεντίδης   Νικόλαος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
43	Λχίας(ΠΖ)	Μπαρούτης   Λεωνίδας	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
44	Λχίας(ΠΖ)	Φραγκ ιαδάκης Κωνστ.	1-5-45	Χειμαράσι νήσου Ρόδου
45	Λχίας(ΠΖ)	Αξιώτης   Γεώργιος	1-5-45	Νήσος Αλίμνια Ρόδου
46	Λχίας(ΠΖ)	Δημητρούλης   Γεώργιος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
47	Υπαρχιφ.(ΑΣΤ)	Παγώνης   Νικόλαος	10-3­-   43	Κσαρ Ριλάν (α)
48	Δνέας(ΠΖ)	Καρασούλης   Γεώργιος	3-4-1944	Νήσος   Λέσβος
49	Δνέας(ΠΖ)	Πολυκανδριώτης   Νικόλ.	14-7­-   44	Νήσος Σύμη	(α)   Αλεξιπτω­ τιστης (β) Απελευθε­ ρώθηκε (γ) Όντας τραυματίας αιχμαλωτί- σθηκε (δ) Απέδρασε (ε) Πέθανε
50	Δνέας(ΠΖ)	Σινιόσογλου Γεώργιος	17-11­-   44	Νήσος Σάμος(α)
51	Δνέας(ΠΖ)	Ρωσίδης Αλέξανδρος	17-11­-   44	Νήσος Πέλαγος Βορ. Σποράδων
52	Δνέας(ΠΖ)	Χατζηαθανασίου Δημ.	23-3­-   45	Νήσος Χάλκη(β)
53	Στρτης(ΠΖ)	Τσαγκάτος Χαράλ.	1-11­-   44	Νήσος Σάμος
54	Στρτης(ΠΖ)	Κοντονικολάου Δημήτρ.	14-7­-   44	Νήσος Σύμη
55	Στρτης(ΠΖ)	Στεφάνου Χρήστος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
56	Στρτης(ΠΖ)	Καραμούζος Εμμανουήλ	1-3-45	Νήσος Τήλος
57	Στρης(ΠΖ)	Σαγωνάκης  Κωνσταντίνος	1-5-45	Χειμαράσι νήσου Ρόδου
58	Στρτης (ΠΖ)	Μανωλάς Στέργιος	25-8­-   44 8-9-1944	Νήσος Κάρπαθος (γ) (ε)
ΑΙΧΜΑΛΩΤΙΣΘΕΝΤΕΣ Ή ΕΞΑΦΑΝΙΣΘΕΝΤΕΣ
1	Λγός(ΠΒ)	Κωστελέτος   Δημήτριος	24-8­-   44
2	Υπλγός(Π   Β)	Ζερβογιάννης   Νικόλαος	22-3­-   45	Νήσος   Κάρπαθος(δ)
3	Υποσμηνα   γός	Ρομποτης   Παναγιώτης	15-4­-   43	Νήσος   Χάλκη(γ)
4	Ανθλγός(Π   Ζ)	Καλαμίδας Ευστάθ ιος	22-2­-   43	Ενφ ινταβίλ Τυνησίας(β)
5	Ανθλγός(Π   Ζ)	Αναγνωστίδης   Σωτήριος	10-3­-   43	Κσαρ Ριλάν   (γ)
6	Ανθλγός(Π   Ζ)	Θερμιώτης   Χρύσανθος	15-4­-   43	Κσαρ Ριλάν   (β)
7	Ανθλγός(Π   Ζ)	Βάγιας Ιωάννης	28-10­-   44	Ενφ ινταβίλ   (β)
8	Ανθλγός(Π   Ζ)	Οικονομίδης   Γεώργιος	24-10­-   44	Νήσος   Τήλος(δ)
9	Ανθστης(Π   Ζ)	Λυμπέρης   Κωνσταντίνος	28-10­-   44	Νήσος   Κάρπαθος (β) & (γ)
10	Ανθστης(Π   Ζ)	Τσαουσόπουλος   Παναγ.	10-3­-   43	Νήσος Τήλος
11	Επχίας(ΠΖ   )	Σοφίου Νικόλαος	28-10­-   44	Κσαρ Ριλάν
12	Επχίας(ΠΖ   )	Καρασούλης   Γεώργιος	23-3­-   44	Νήσος Τήλος
13	Λχίας(ΠΖ)	Μίχου Δημήτριος	17-11­-   44	Νήσος Χάλκη
14	Λχίας(ΠΖ)	Προνοίτης   Σπυρίδων	25-8­-   44	Νήσος   Λέρος(γ)
15	Λχίας(ΠΖ)	Μάγγος   Ζαφείρης	28-10­-   44	Νήσος   Κάρπαθος (γ) & (δ)
16	Λχίας(ΠΖ)	Σφόρνο Λέων	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
17	Λχίας(ΠΖ)	Άκκο Μωυσής	28-10­   44	Νήσος Τήλος
18	Λχίας(ΠΖ)	Τσελεπίδης   Φοίβος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
19	Λχίας(ΠΖ)	Μπίμπας Ιωάννης	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
20	Λχίας(ΠΖ)	Κόκκ ινος Θεόδωρος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
21	Λχίας(ΠΖ)	Ζυμάλης   Γεώργιος	28-10­   44	Νήσος Τήλος
				Νήσος Τήλος
22	Δίοπος	Βασιλάκης   Κωνσταντ.	15-4­-   43	Ενφ ινταβίλ	(α)   Όντας τραυματίας αιχμαλωτίσ- θηκε (β) Πέθανε (γ) Απέδρασε (δ) Απελευθε­ ρώθηκε
23	Δνέας(ΠΖ)	Σπανούδης   Γεώργιος	25-8­-   44	Νήσος   Κάρπαθος (γ)
24	Δνέας(ΠΖ)	Λορεντζιάδης   Νικόλαος	28-10­-   44	Νήσος Τήλος
25	Δνέας(ΠΖ)	Τσίμης Ιωάννης	23-10­-   44	Νήσος Χάλκη
26	Δνέας(ΠΖ)	Χατζηαθανασίου   Δημ.	15-4­-   43	Ενφ ινταβίλ
27	Δνέας(ΠΖ)	Καλλέργης   Κωνσταντίνος	15-4­   43	Ενφ ινταβίλ
28	Υπαρχιφ.(   ΑΣΤ)	Παγώνης   Νικόλαος	10-3­-   43	Κσαρ Ριλάν (δ)
29	Δνέας(ΠΖ)	Οικονομόπουλος   Κωνστ.	23-3­-   43	Νήσος Χάλκη
30	Σμηνίτης	Αδάμ Ευάγγελος	15-4­-   43	Ενφ ινταβίλ
31	Ναύτης	Τσιγγούνης   Γεώργιος	15-4­-   43	Ενφ ινταβίλ
32	Στρτης(ΠΖ)	Μανωλάς Στέργιος	25-8­-448-9-1944	Νήσος   Κάρπαθος (α) &(β)

ΠΗΓΗ:Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ 1941-1945 (ΕΛ ΑΛΑΜΕΙΝ-ΡΙΜΙΝΙ-ΑΙΓΑΙΟ), ΔΙΣ/ΓΕΣ

Αφήγηση της μάχης υψώματος 731 (9-24 Μαρ. 1941)

Ο Κάλμπαρης Δημήτριος του Σπυρίδωνα, ετών 105 εδώ και λίγο καιρό φιλοξενείται στο Γηροκομείο του Βόλου. Ο κύριος Δημήτρης έχει πάρει μέρος στην εποποιία του 1940-41 και είναι ο μοναδικός επιζώντας της μάχης του υψώματος 731.

«Γεννήθηκα στις 16 Φεβρουαρίου 1917 στη Μακρινίτσα. Ήμασταν δέκα παιδιά. Οι γονείς μας είχαν άλλα είχαν κάνει, αλλά πέθαναν. Τώρα έχουμε μείνει τρεις. Οι αδερφές μου, η μία είναι 92 και η άλλη 94 ετών κι εγώ που έφτασα τα 102 χρόνια μου. Δύο γριούλες και ένας παππούς. Αυτοί ζούμε τώρα. Στο χωριό μεγάλωσα. Ο πατέρας μου δούλευε βυρσοδέψης. Φτώχεια μεγάλη. Έτσι, όταν μεγαλώσαμε λίγο, ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν βρακάς, μας κατέβασε στον Βόλο. Ο αδερφός ο ένας, ήταν έναν χρόνο μεγαλύτερος από εμένα.

1912, Oct. 8 | The Liberation of Lemnos

The Greek Battleship AVEROF and the Great benefactor Georgios Averof

Liberation of Lemnos by the Greek Royal Navy battleship AVEROF and a detachment of the 20th Infantry Regiment under Major Julian Kontaratos which was transported by the steamer «Pinios». The detachment after disembarking collided with local Turkish forces and defeated them.
The next morning the Greek flag was raised at the fortress, under the greeting cannons of the Greek warships
The occupation of the island secured to the National Fleet the very important port of strategic importance of Moudros, where an advanced naval base was created. It was a personal decision of Admiral Koundouriotis of great strategic importance since the Fleet was now stationed just 50 nm from the Straits.

The intention of the Admiral and Greece to gain control of the sea in the Aegean with the parallel interruption of the enemy’s communications was now obvious. Greece itself had as a basic obligation within the Balkan Alliance the cutting off of the naval supply and transport of the Ottoman forces through the Aegean.

Since then, the base has been used throughout the First Balkan War.

Battle of Saragarhi, Samana Ranges, India, 12 Sep 1897

‘They died fighting like demons’

The legendary Battle of Saragarhi took place at a small British outpost in the Samana Mountains on September 12, 1897, when 10,000 to 12,000 Pashtun men launched an attack that lasted several days.

Saragarhi was a small rocky outpost located between Fort Gulistan (Cavagnari) and Fort Lockhart in the northwestern border province, now Khyber Pakhtunkhwa in Pakistan.

It was manned by just 21 Sikh soldiers who resisted fierce attacks by Afghan tribes for many hours. Led by Havildar Ishar Singh, the brave soldiers fought to the last, killing and wounding hundreds of the attackers.

Η Μάχη του Σαραγκάρι, Σαμάνα, Ινδία, 12 Σεπ 1897

‘Πέθαναν πολεμώντας σαν δαίμονες’

Η μυθική μάχη του Saragarhi πραγματοποιήθηκε σε ένα μικρό βρετανικό φυλάκιο στην οροσειρά Samana στις 12 Σεπτεμβρίου 1897, όταν 10.000 – 12.000 άνδρες των φυλών Pashtun ξεκίνησαν μια επίθεση η οποία διήρκεσε πολλές ημέρες.

Το Saragarhi ήταν ένα μικρό βραχώδες φυλάκιο που βρίσκεται μεταξύ του Fort Gulistan (Cavagnari) και του Fort Lockhart στην επαρχία βορειοδυτικών συνόρων, που τώρα είναι η Khyber Pakhtunkhwa στο Πακιστάν.

Επανδρωνόταν από μόλις 21 στρατιώτες Σιχ που αντιστάθηκαν σε άγριες επίθεσεις από τις Αφγανικές φυλές για πολλές ώρες. Με επικεφαλής τον Havildar Ishar Singh, οι γενναίοι στρατιώτες πολέμησαν μέχρι την τελευταία τους ανάσα, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας εκατοντάδες από τους επιτιθέμενους.

1825, 7 Απριλίου, Μάχη στό Κρεμμύδι Πυλίας

Μία στρατιωτική επιχείρηση σχεδιασμένη από τούς πολιτικούς εκείνης τής εποχής θά κατέληγε μέ μαθηματική ακρίβεια στήν καταστροφή, όπως είχε γίνει στή μάχη τού Πέτα μέ τήν εκστρατεία τού Κιουταχή καί στήν Ακροκόρινθο μέ τήν εκστρατεία τού Δράμαλη. Ο Ιμπραήμ πασάς, χωρίς νά χάσει καθόλου τόν καιρό του, καθάρισε όλη τήν επαρχία τής Μεσσηνίας από τίς ασύντακτες ελληνικές δυνάμεις, απέκλεισε τά φρούρια τού Νεοκάστρου καί τού Παλαιοκάστρου στήν Πύλο καί κινήθηκε μέ τό κύριο σώμα τού στρατού του πρός τίς θέσεις πού είχαν οχυρώσει οι Έλληνες. Τό φρούριο στό Νεόκαστρο είχαν αναλάβει νά τό υπερασπιστούν, οι Μακρυγιάννης, Εμμανουήλ Καλλέργης καί Ιωάννης Μαυρομιχάλης. Ο γιός τού Πετρόμπεη όμως τραυματίστηκε από εχθρικό βόλι στό δεξί χέρι. Η έλλειψη γιατρών είχε ως αποτέλεσμα ο νεαρός Μανιάτης νά χάσει πολύ αίμα καί όταν τελικά μεταφέρθηκε στήν Αρκαδιά (Κυπαρισσία) ήταν πλεον πολύ αργά.

Η Μάχη στο Szigetvár, Ουγγαρία: Ο Nikola Zrinski σταματά το Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή

«Ας βγούμε να πολεμήσουμε τους Τούρκους, όποιος πεθάνει πάει στον Θεό»

Το καλοκαίρι του 1566 είδε την τελευταία απόπειρα του Τούρκου σουλτάνου I. Süleyman του λεγόμενου «Μεγαλοπρεπή«, να εξουδετερώσει τον Haus Habsburg, καταλαμβάνοντας και τη Βιέννη. Την 1η Μαΐου 1566 ξεκίνησε επικεφαλής μιας τεράστιας στρατιάς που σύμφωνα με ορισμένες πηγές αριθμούσε 300.000 άνδρες (άλλες πηγές αναφέρουν 100-200.000 άνδρες).

Στις 27 Ιουλίου 1566 η τεράστια τουρκική στρατιά έφτασε στο Βελιγράδι. Εκεί ενημερώθηκε από τον σύμμαχό του Zapolya πως μια αυστριακή δύναμη είχε επιτεθεί και είχε καταστρέψει το τουρκικό στρατόπεδο στο Siklós. Κατόπιν αυτού ο Süleyman άλλαξε σχέδια και αποφάσισε να κινηθεί προς το Szigetvár, όπου είχε καταφύγει ο υπεύθυνος για την τουρκική ήττα στο Siklós.Αυτός δεν ήταν άλλος από τον Κροάτη στρατηγό Nikola Zrinski, έναν έμπειρο και γενναίο πολεμιστή, βετεράνο των πολέμων κατά των Τούρκων από την πολιορκία της Βιέννης το 1529, όταν ήταν μόλις 19 ετών. Πλέον στα 58 του ήταν έτοιμος για όλα, χωρίς φόβο. Ο Zrinski με μόλις 2.300 άνδρες θα υπερασπιζόταν το Szigetvár έναντι των ορδών του Süleyman, η εμπροσθοφυλακές των οποίων αφίχθησαν ενώπιον της μικρής οχυρής πόλης στις 2 Αυγούστου. Οι αμυνόμενοι πάντως έδειξαν εξαρχής το πώς θα εξελιχθεί η σύγκρουση.Με συνεχείς εξόδους σκότωσαν εκατοντάδες Τούρκους, πριν φτάσει ο κύριος όγκος και τους αποκλείσει.

Η ΠΟΛΩΝΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ

Γενικά ακόμη και σήμερα πιστεύεται ότι η Πολωνία νικήθηκε πανεύκολα τον Σεπτέμβριο του 1939. Η παραπλανητική αυτή εντύπωση αρχικά ενισχύθηκε από την γερμανική προπαγάνδα, ένα ψευδές αφήγημα που κράτησε μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου καθώς εκείνη την περίοδο η Πολωνική Εκστρατεία ελάχιστα απασχόλησε την αγγλοσαξωνική βιβλιογραφία. Η πραγματικότητα είναι ότι οι Πολωνοί αντιστάθηκαν με αποφασιστικό πείσμα και απαράμιλλη γενναιότητα εναντίον δύο σαφώς υπέρτερων, υλικά και αριθμητικά, αντιπάλων, ακόμη και όταν ήταν ήδη φανερό πως η χώρα είχε καταρρεύσει.Στο εξαιρετικό βιβλίο του, “First to Fight: The Polish War 1939”, ο διακεκριμένος ιστορικός Roger Moorhouse καταρρίπτει τους μύθους που επινόησαν η γερμανική και η σοβιετική προπαγάνδα για την εκστρατεία στην Πολωνία. Ας αναφέρουμε μερικούς από αυτούς, όπως και άλλα αξιοσημείωτα γεγονότα που έλαβαν μέρος στην πρώτη σύγκρουση του Β’ΠΠ.

Μάχη στα Σκούρτα Βοιωτίας, 23 Αυγ 1826.

Στα Σκούρτα Βοιωτίας οι Έλληνες υπό τον Χελιώτη νίκησαν τούς τούρκους του Κιουταχή κατόπιν σκληρής μάχης.
Οι εχθροί έπαθαν μετ’ ολίγας ημέρας άλλην βαρείαν βλάβην· έμαθεν ο εν Ελευσίνι στρατοπεδεύων Καραϊσκάκης ότι 500 εφύλατταν κατά τα Σκούρτα επί των μεθορίων της Βοιωτίας και Μεγαρίδος αποτεταμιευμένας τροφάς, και απέστειλε την 23, 1200 υπό τον Γεώργην Χελιώτην.
Ο οπλαρχηγός ούτος εξετέλεσεν ευτυχώς τα της αποστολής του· επιπεσών αιφνιδίως εφόνευσεν ικανούς, διεσκόρπισε τους λοιπούς, ελαφυραγώγησε, και την επαύριον έφερεν εις Ελευσίνα ολόκληρα ποίμνια και αγέλην ημιόνων.

A Poem to the Veterans of Kalamata, Buster Beckett, son of Private Doug (Joe) Beckett, RAOC

The olive groves are now deserted

Weary soldiers hide there no more

Waiting for night-time and the darkness

Praying that boats will reach the shore

 

Kalamata was their final destination

From here they could run no more

They were battle hardened and bloodied

Bearing the battle scars of war

Η Μάχη στα Δερβενάκια, 26 Ιούλ 1822

Η Μάχη των Δερβενακίων, γνωστή και ως Σφαγή του Δράμαλη, ήταν μία από τις σημαντικότερες μάχες που πραγματοποιήθηκαν κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες και μεγάλη καταστροφή των οθωμανικών δυνάμεων υπό τον αρχιστράτηγο Μαχμούτ πασά Δράμαλη. Η μάχη αυτή δόθηκε στις 26 Ιουλίου 1822, σε δύο από τα τέσσερα μικρά ορεινά περάσματα (δερβενάκια), μεταξύ Κορίνθου και κοιλάδας Άργους, εξ ου και η ονομασία της. Άλλο αποτέλεσμα της μάχης αυτής ήταν η ενίσχυση της φήμης του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, η οποία φόβισε τους τότε πολιτικούς αντιπάλους του.

Μάχη του Μεχμέταγα, 18 Ιουλίου 1826

Νίκη Ελλήνων υπό τον Θ.Κολοκοτρωνη.

Ο Ιμπραημ το Νοέμβριο του 1825 άφησε την Τρίπολη και μετέβη στο Μεσολόγγι για να βοηθήσει τον Κιουταχή που πολιορκούσε τη μαρτυρική πόλη.Μετά την Έξοδο (10 Απριλίου 1826) επέστρεψε δριμύτερος στην Πελοπόννησο, αλλά βρέθηκε αντιμέτωπος με τον κλεφτοπόλεμο του Κολοκοτρώνη, που του προκαλούσε σημαντικές φθορές.Τον Ιούλιο του 1826 επιχείρησε να καταλάβει τη Μάνη, αλλά απέτυχε παταγωδώς. Οι Μανιάτες, μέ τίς νίκες τους στην Βέργα και στον Διρό, αφ’ ενός διατήρησαν τήν ελευθερία τής γής τους, συνεχίζοντας μία παράδοση τετρακοσίων ετών, αφ’ ετέρου μέ τό παράδειγμά τους κράτησαν ψηλά τό ηθικό τών υπόλοιπων Ελλήνων.Μετά τήν αποτυχία του στή Μάνη, ο Ιμπραήμ συνέχισε τό καταστρεπτικό του έργο στά δερβένια τού Λεονταρίου καί στόν κάμπο τής Καρύταινας.

Mάχη στην Άμπλιανη Φωκίδας, 14 Ιουλίου 1824: Η νικηφόρα –

Οι επαναστάτες ΣΥΝΤΡΙΒΟΥΝ την ισχυρότατη στρατιά εισβολής του Δερβίς πασά

Τελειώνοντας το 1823 η οθωμανική αυτοκρατορία, μετά και την απόλυτη αποτυχία των θερινών εκστρατειών της στη Στερεά (Μουσταής της Σκόδρας και Ομέρ Βρυώνης στη δυτική Στερεά και οι Γιουσούφ Περκόφτσαλης και Σαλιχ Αδριανούπολης στην ανατολική), έδειχνε τελείως αδύναμη να καταστείλει ένοπλα την ελληνική επανάσταση που φαινόταν να έχει σταθεροποιηθεί και επιβληθεί στρατιωτικά, ενώ σε διπλωματικό επίπεδο έθετε έντονα πια την ανάγκη για ευρωπαϊκή παρέμβαση.

1826 | Η Μάχη του Διρού (24-25 Ιουν 1826)

Η μάχη του Διρού (ή Δυρού/ Δηρού), ή μάχη της Τζίμοβας, διεξήχθη στις 24- 25 Ιουνίου του 1826 στην παραλία του Διρού Μάνης ανάμεσα στους Αιγυπτίους και στους Ελληνες. Ήταν μέρος της διπλής μάχης Βέργας- Διρού (21-25 Ιουνίου 1826), κατάληξη της εκστρατείας του Ιμπραήμ Πασά εναντίον της Μάνης. Έληξε με νίκη των Ελλήνων

Η αυταπάρνηση, η τόλμη, το θάρρος, η ανδρεία και πατριωτική Αρετή των θρυλικών ηρωίδων δρεπανηφόρων Μανιατισσών ελάμπρυναν τον Ιερό Αγώνα του Εικοσιένα και διέσωσαν τη φυλή και την Πατρίδα από βέβαιον εξολοθρεμοαφανισμό. Η ανεκτίμητη αυτή εθνική προσφορά των γυναικών της Μάνης θα φανή, νομίζομε, ως αυταπόδεικτη από τα Ιστορικά ντοκουμέντα, τα οποία ευθύς αμέσως θα παραθέσωμεν…

Ο επάρατος διχασμός στα 1824-25 έχει ανοίξει πολύ βαθειές πληγές στο καταματωμένο σώμα της νεκραναστημένης Ελλάδος. Ο Γιουσούφ Πασάς κρατά ακόμα γερά την Πάτρα, ή Εύβοια είναι τουρκοκρατημένη, η Ρούμελη αποδυναμωμένη, ο Κιουταχής πολιορκεί στενά το Μεσολόγγι και μερικά από τα Ρουμελιώτικα σώματα πού κατεβαίνουν προς υποστήριξη των Κυβερνητικών στην Πελοπόννησο, διάγουν σαν να ευρίσκονται σε εχθρική γη, με τον Κολοκοτρώνη, του, αδελφούς Δεληγιανναίους και όλους τους άλλους κυριότερους Πελοποννήσιους πρωτοκαπετάνιους στη φυλακή (στη χάψη), όπως πολύ παραβολικά και με μεγάλη πικρία ομολογεί ο Μακρυγιάννης.

Γερμανικές απώλειες κατά την κατάληψη της ηπειρωτικής Ελλάδας 06/04/1941 ως 30/04/1941

Νεκροί: 70 αξιωματικοί, 1090 υπαξιωματικοί και στρατιώτες

Τραυματίες: 184 αξιωματικοί, 3.571 υπαξιωματικοί και στρατιώτες

Αγνοούμενοι: 9 αξιωματικοί, 356 υπαξιωματικοί και στρατιώτες,

Συνολικά οι νεκροί 1160 και οι τραυματίες 3755

ΠΗΓΗ: Πολεμικό ημερολόγιο της στρατιάς 12 του στρατάρχη Λιστ

Η Αλωσις της Πόλης, Σφρατζής, Χρονικόν

 

Βράδυ Δευτέρας 28 Μαΐου 1453. Ή νύχτα πού δεν θα ξημέρωνε ποτέ^[1]. Ό σουλτάνος υπόσχεται στον στρατό του τριήμερη λεηλασία, και πλούτη αμύθητα και παρθένες και παιδιά, στην γη και στον ούρανό. Τα στίφη των απίστων αλαλάζουν λυσσασμένα. Οι λίγοι, ηρωικοί, εξαντλημένοι υπερασπιστές της Βασιλεύουσας, κρατώντας ακόμη με υπεράνθρωπη, απελπισμένη θέλησι τα αρχαία τείχη, απέναντι στην βία των λυσσασμένων, αναρίθμητων ορδών, των μεγάλων πυροβόλων και των πολιορκητικών μηχανών, ξέρουν ότι έρχεται η κρίσιμη ημέρα· η στιγμή πού ό καθένας μόνος του, και η χιλιόχρονη αυτοκρατορία θα βρεθούν απέναντι στην Μοίρα. Με δάκρυα απελπισμένης πίστης και αποφασιστικότητας αποχαιρετούν παιδιά και συζύγους, μεταλαμβάνουν για τελευταία φορά στην Αγια-Σοφιά, εμψυχώνουν ό ένας τον άλλον στις πολεμίστρες· οι ιερές εικόνες περιφέρονται στα τείχη, προσευχές αναπέμπονται στους ουρανούς και δάκρυα πόνου και αγωνίας ποτίζουν την γη.

O μαρτυρικός θάνατος του Γιώργου Ανεμόγιαννη, 28 Μαϊ 1821

Ο Γιώργος Ανεμογιάννης ή Παξινός (Παξοί 1798 – Ναύπακτος 1821) είναι ήρωας και Εθνομάρτυρας της Ελληνικής επανάστασης του 1821. Ένας από τους πρώτους πυρπολητές του ελληνικού στόλου.

Ο Ανεμογιάννης καταγόταν από τους Παξούς και ήταν ναύτης στο πλοίο της Μπουμπουλίνας “Οι Σύμμαχοι“, που συμμετείχε στην πολιορκία της Ναυπάκτου.

Η Ναύπακτος ήταν η πιο ισχυρή ναυτική βάση τον Τούρκων στον Κορινθιακό κόλπο. Προστατευμένη η πόλη και το φρούριο της από τα ισχυρά φρούρια του Ρίου και του Αντίρριου θεωρείτο από τούς Οθωμανούς απρόσβλητη. Οι οπλαρχηγοί Διαμαντής Χορμόβας, Κωνσταντίνος Σιαδήμας και Γεώργιος Πιλάλας με 3.000 άνδρες επιχείρησαν να επιτεθούν στην πόλη. Χωρίς όμως κανόνια και πλοία η πολιορκία δεν θα είχε αποτέλεσμα και γι’ αυτό ζήτησαν ενίσχυση από τα νησιά.

Ό λόγος τού Αύτοκράτορος Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου προς τούς συμπολεμιστές του, 28 Μαί 1453

Ύμεϊς μέν, εύγενέστατοι άρχοντες καί εκλαμπρότατοι δήμαρχοι καί στρατηγοί καί γενναιότατοι συστρατιώται καί πας ο πιστός καί τίμιος λαός, καλώς οίδατε ότι εφθασεν η ώρα καί ο εχθρός της πίστεως ημών βούλεται ΐνα μετά πάσης τέχνης καί μηχανής ίσχυροτέρως στενοχωρήση ήμάς, καί πόλεμον σφοδρόν μετά συμπλοκής μεγάλης καί συρρήξεως εκ τής χέρσου καί θαλάσσης δώση ήμϊν μετά πάσης δυνάμεως, ΐνα, εί δυνατόν, ώς οφις τόν ίόν εκχύση καί ώς λέων άνήμερος καταπίη ήμάς. [Βιάζεται] διά τούτο λέγω καί παρακαλώ ύμάς ΐνα στήτε άνδρείως καί μετά γενναίας ψυχής, ώς πάντοτε έως τού νύν εποιήσατε, κατά τών εχθρών τής πίστεως ήμών. Παραδίδωμι δε ύμϊν τήν εκλαμπροτάτην καί περίφημον ταύτην πόλιν καί πατρίδα ήμών καί βασιλεύουσαν τών πόλεων.

Στρατηγός Αγαμέμνων Γκράτζιος

Γεννήθηκε στις 28 Φεβρουάριου 1922, στον Ελαφότοπο Ζαγορίου Ιωαννίνων. Ήταν γιός του γυμνασιάρχη Κωνσταντίνου Γκράτζιου και της Πανωραίας Σακελλαρίδου.

Μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές. Αποφοίτησε από το Β’ Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης το 1939 και τον Οκτώβριο του ιδίου χρόνου εισάγεται στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.

Τον Μάιο του 1941, κατά την διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου, 18χρονος Εύελπις ακόμη, συμμετέχει ως Διμοιρίτης Λόχου του 3ου Συντάγματος Πεζικού στη Μάχη της Κρήτης και τραυματίζεται σοβαρά (διαμπερές θωρακικό τραύμα) στα υψώματα του Μασταμπά, έξω από το Ηράκλειο.

Τον Αύγουστο του 1942 ονομάζεται Ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού και στα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής (1941-1944) λαμβάνει μέρος στην Αντίσταση, συμμετέχοντας στην εθνική οργάνωση Π.Α.Ο. (Πανελλήνιος Απελευθερωτική Οργάνωση).

The insubordination of the Maliagha Fortress, April 9, 1941

The Maliagha Fortres was part of the Karadag battle Compound under Colonel/Syntagmatarches Georgios Salvanos. During the battles of the Metaxas line, the Karadag compound fought the Germans with remarkable gallantry. Not one of its fortresses (Persek, Babazhora, Maliagha, Perithori, Partaluska) fell into the enemy’s hands. On the contrary, the defenders of the fortresses, forced the German 72 INFANTERIE DIVISION (Infantry Division) to stem its advance in the Serres valley, after having suffered heavy casualties (250 Germans were held as prisoners at the Karadag HQ at Kato-Vrontou, 102 more troops were captured & held inside the Perithori fortress. Hundreds of Germans were lying dead before the obstacles or the barbwire of the Karadag Compound Fortresses)

H Επανάσταση του 1821 στη Φαλαισία

Κατα τις μέρες του Μάρτη 1821 όλοι οι μυημένοι στα της φιλικής Εταιρείας στη ΦΑΛΑΙΣΙΑ είχαν ενημερωθεί έγκαιρα ότι κατά τον μήνα αυτό κάτι το σπουδαίο θα συμβεί. Κατα τις πρώτες μέρες του Μαρτίου 1821 συναντήθηκαν κρυφά στο ΔΥΡΡΑΧΙ οι φιλικοί: Αναγνωσταρας, Γρηγόριος Δικαιος, ο αδελφός του Νικήτας Δικαιος οι Δυρραχιτες Παναγιώτης Κεφάλας, ο πάπα-Τούρτας, ίσως και άλλοι από τα γειτονικά χωριά, όπου ρύθμιζαν τις λεπτομέρειες για την προετοιμασία και την έναρξη της επαναστάσεως στην περιοχή.

Την Κυριακή 20η Μαρτίου 1821 στο ΔΥΡΡΑΧΙ γινόταν λειτουργία στον ιερό ναό της Παναγιάς στη συνοικία του Λιθαρου .Χοροστάτησε ο πάπα-Τούρτας βοηθούμενος από τον ηγούμενο της Ρεκιτσας Παρθενιο..Η εκκλησία ήταν κατάμεστη, ολοι είχαν συρρευσει και επί πλέον παρισταντο και ο πρωτοκλεφτης οπλαρχηγός της περιοχής Παναγιώτης Κεφάλας πάρα την πολύχρονη έχθρα που τον χώριζε με τον πάπα-Τούρτα . Ο πάπα- Τούρτας εκείνη την ημέρα πραγματοποίησε την σπουδαιότερη λειτουργία της ζωής του . Ο ναός δονείται από τις ψαλμωδίες του το πρόσωπο του έλαμπε και η ατμόσφαιρα θερμάνε τις καρδιές των ραγιάδων. Όταν τελείωσε την λειτουργία βγήκε στην Ώραια Πύλη και απηύθυνε στους εκλησιαζομενους ένα φλογερό πατριωτικό κάλεσμα για τη λευτεριά και τη σωτηρία της πατρίδας. Έμπρος είπε ακολουθήστε όλοι τον καπετάνιο σας την ελπίδα μας και να μην κάνει κανένας του κεφαλιού του .Τους ευλόγησε τα όπλα και τους ορκισε.

1821 | Ο όρκος των ιερολοχιτών

Ως Χριστιανός Ορθόδοξος και υιός της ημετέρας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, ορκίζομαι εις το όνομα του παντοδυνάμου μας Θεού, εις το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και της Αγίας Τριάδος, να διαμείνω πιστός εις την θρησκείαν μου και εις την πατρίδα μου.

Ορκίζομαι να ενωθώ με όλους τους αδελφούς μου Χριστιανούς δια την ελευθερίαν της πατρίδος μας.

Ορκίζομαι να χύσω και αυτήν την υστέραν ρανίδα του αίματός μου υπέρ της θρησκείας και της πατρίδος μου.

Να αποθάνω μετά των αδελφών μου υπέρ της ελευθερίας της πατρίδος και της θρησκείας μου.

Να φονεύσω και αυτόν τον ίδιον αδελφόν, εάν τον εύρω προδότην της πατρίδος.

Να υποτάσσωμαι εις τον υπέρ της πατρίδος μου Αρχηγόν.

Να μη βλέψω εις τα όπισθέν μου, εάν πρώτον δεν αποδιώξω τον εχθρόν της πατρίδος και θρησκείας μου.

Να λάβω τα όπλα εις κάθε περίστασιν, άμα ήθελον ακούσειν, ότι ο Αρχηγός μου εκστρατεύει κατά των τυράννων, και να συγκαταφέρω άπαντας τους εμού φίλους και γνωρίμους εις το να με ακολουθήσωσι.

Να βλέπω πάντοτε τους εχθρούς μας Τούρκους με μίσος και περιφρόνησιν.

Να μη παραιτήσω τα όπλα, προτού να ίδω ελευθέραν την πατρίδα μου και εξωλοθρευμένους τους εχθρούς της.

Να χύσω το αίμά μου, ίνα νικήσω τους εχθρούς της θρησκείας μου, ή να αποθάνω ως μάρτυς δια τον Ιησούν Χριστόν.

Ορκίζομαι τέλος πάντων εις το της Θείας Μεταλήψεως φοβερόν Μυστήριον, ότι ευχαριστούμαι να υστερηθώ της Αγίας Κοινωνίας εις την τελευταίαν μου εκείνην ώραν, εάν δεν εκπληρώσω απάσας τας υποσχέσεις, τας οποίας ώμωσα ενώπιον της εικόνος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Πηγή: Ιω. Φιλήμων, Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνα 1859, τ.2, σ. 294-295.

Γιαννιάς, «ο γιος που παπανδρέα»

«Εμείς καλά καθόμαστε εδώ στον ξένο τόπο, 
κι αν μας πειράξουν τίποτα της Πάτρας οι αγάδες. 
Τότε να μας γνωρίσουνε, τότε να μας ιδούνε, 
να δούν το Γιάννη του παπά, το γυιό του Παπανδρέα. 
Πως πιάνει σκλάβους ζωντανούς, σκλάβους κοτζαμπασήδες 
πιάνει και τον Αχμέτ αγά, της Πάτρας βοϊβόντα.»

Ο Γιαννιάς, »ο γιος που παπανδρέα», ο θρυλικός καπετάνιος της Ηλείας και της Αχαΐας που σκορπούσε τον τρόμο στους Αγαρηνούς. Τόσο τρόμο που από την μανία τους, όταν τον έπιασαν ζωντανό, τον κρέμασαν από μια μελικουκιά στ’ αλώνι του Άη Θανάση και τον άφησαν να κρέμεται για τρεις μέρες μέχρι να σπάσει το δέρμα του και τα κόκκαλά του (1804).

O Τσόρτσιλ ισχυρίζεται ότι ο ΕΛΑΣ απέφυγε να πολεμήσει τους Γερμανούς, 19 Ιαν 1945

Ημερομηνία 19 Ιανουαρίου 1945

ΛΟΝΔΙΝΟ, Πέμπτη – Ανοίγοντας τη συζήτηση για την κατάσταση του πολέμου, ο Πρωθυπουργός (κ. Τσώρτσιλ) δήλωσε το πρωί στη Βουλή των Κοινοτήτων ότι οι δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ. και οι κομμουνιστικές δυνάμεις είχαν λάβει πολύ μικρό μέρος στις μάχες στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

Είπε ότι οι δυνάμεις της Ε.Λ.Α.Σ. δέχτηκαν τα όπλα που τους έστειλε η βρετανική κυβέρνηση και στη συνέχεια πήραν τα πράγματα χαλαρά περιμένοντας μια ευκαιρία για να εγκαθιδρύσουν μια τροτσκιστική δικτατορία. Επειδή είχε αντιταχθεί τόσο λίγο στους Γερμανούς, είχε υποτιμήσει την E.L.A.S. ως μαχητική δύναμη.

Ο κ. Τσώρτσιλ είπε ότι ποτέ δεν είχε κακοποιηθεί τόσο πολύ μια βρετανική κυβέρνηση από τον βρετανικό Τύπο και από υψηλά ιστάμενους, όσο για την ελληνική διαμάχη, αλλά ποτέ δεν ήταν τόσο σίγουρος ότι η κυβέρνηση είχε κάνει το σωστό βήμα.

«Έπεσε στη σκληρή μοίρα της Βρετανίας να παίξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη Μεσόγειο, ιδιαίτερα στην ανατολική Μεσόγειο», είπε ο κ. Τσόρτσιλ.

«Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε η ευθύνη για όλα τα πράγματα που πάνε στραβά να μην πέσει πάνω μας», είπε.

(Εις υγείαν.)

«Έχουμε μια αρχή σχετικά με τις απελευθερωμένες χώρες ή τους μετανοημένους δορυφόρους. Θα τη διατυπώσω με τους ευρύτερους και πιο. οικείους όρους. Κυβέρνηση του λαού, για το λαό, από το λαό, εγκαθιδρυμένη ω βάση της ελεύθερης καθολικής ψηφοφορίας και εκλογής με μυστικότητα της ψηφοφορίας και χωρίς εκφοβισμό»

(Εις υγείαν.)

«Αυτή ήταν πάντα η βρετανική πολιτική σε όλες τις χώρες- Είναι όχι μόνο ο στόχος μας.- αλλά το συμφέρον μας, η μόνη μας φροντίδα», είπε- «Για το στόχο αυτό προσπαθούμε να διανύσουμε όλες τις δυσκολίες και τα εμπόδια και τους κινδύνους του μακρύ δρόμου. Το να εμπιστευόμαστε τους ανθρώπους και να βλέπουμε ότι έχουν μια δίκαιη ευκαιρία να αποφασίσουν για τις τύχες τους χωρίς να τρομοκρατούνται από aw πλευρά, ή να ρυθμίζονται, είναι η πολιτική μας για τη Γιουγκοσλαβία και για την Ελλάδα. Γι’ αυτό θα αγωνιστούμε και μόνο γι’ αυτό».

Ο κ. Τσόρτσιλ πρόσθεσε: «Στην Ελλάδα καθοδηγηθήκαμε από μια πολιτική της νίκης. Ενάντια στους Γερμανούς και τη δημιουργία, και τη βοήθεια προς την πιο συνεκτική και ουσιαστική κυβερνητική μηχανή που θα μπορούσε να βρεθεί για να αποκαταστήσει τις κανονικές συνθήκες, και στη συνέχεια να αναχωρήσουμε το συντομότερο δυνατό.

«Δεν υπάρχει καμία περίπτωση στην εμπειρία μου, σίγουρα όχι στην εμπειρία μου κατά τη διάρκεια του πολέμου, όπου η βρετανική κυβέρνηση να έχει συκοφαντηθεί τόσο πολύ ως προς τα κίνητρά της και να έχει συκοφαντηθεί τόσο πολύ στην ίδια της τη χώρα, από σημαντικά όργανα του Τύπου ή μεταξύ του Τύπου της ή μεταξύ του ίδιου του λαού της.

«Ποτέ δεν έχω συνδεθεί με οποιαδήποτε μεγάλη επιχείρηση ή πολιτική στην οποία ήμουν πιο σίγουρος στο μυαλό ή στη συνείδηση για την ορθότητα των κινήτρων μας, τη σαφήνεια των αρχών μας, το σθένος της απόφασης και την επιτυχία των ενεργειών μας, από ό,τι αυτό που κάναμε στην Ελλάδα».

«Οι κομμουνιστές στην Ελλάδα, στους οποίους προμηθεύσαμε όπλα για να πολεμήσουν τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, δεν προσπαθούσαν φυσικά να πολεμήσουν τους Γερμανούς σε κανένα βαθμό», είπε.

«Απλώς έπαιρναν τα όπλα μας και έμεναν χαμηλά περιμένοντας τη στιγμή που θα μπορούσαν να καταλάβουν την Εξουσία και να κάνουν την Ελλάδα κομμουνιστικό κράτος με ολοκληρωτικούς κανόνες και την. εξόντωση όλων των Αντιπάλων.

«Η Ε.Α.Μ. και οι κομμουνιστές ηγέτες έριξαν άμμο στα γρανάζια της Κυβέρνησης και της Ε.Λ.Α.Σ. οι ένοπλες συμμορίες, τουλάχιστον τα τελευταία δύο χρόνια, έπαιξαν πολύ μικρό ρόλο εναντίον των Γερμανών.

«Για μας ήταν ένας αγώνας για να αποτρέψουμε μια φρικτή σφαγή στο κέντρο της Αθήνας στην οποία όλοι οι μορφές διακυβέρνησης θα είχαν σαρώσει και θα είχαν τσουγκρίσει θριαμβευτικά, θα είχε εγκαθιδρυθεί ο τροτσκισμός.

«Ωστόσο, με νύχια και με δόντια και χάρη στην αποφασιστικότητα μιας χούφτας Βρετανών στρατιωτών που βρίσκονταν επί τόπου, οι επιτιθέμενοι εκδιώχθηκαν και η Αθήνα και, πιστεύω ακράδαντα, η ελληνική ελευθερία σώθηκαν».

Ο κ. Τσώρτσιλ είπε ότι τα στρατεύματα δέχτηκαν αυτά τα καθήκοντα με το πιο πιστό και σκληρό πνεύμα και συχνά είχαν εκφράσει την άποψη ότι οι άνθρωποι εναντίον των οποίων πολεμούσαν ήταν πιο βρώμικοι και από τους Γερμανούς!

«Επαναλαμβάνω Δεν θέλουμε τίποτα από την Ελλάδα παρά μόνο φιλία. Για να την κερδίσουμε, πρέπει να κάνουμε το καθήκον μας. Δεν μπορούμε να αποστασιοποιηθούμε από την Ελλάδα μετά από όσα συνέβησαν. Πρέπει να μείνουμε μέχρι να υπάρξει η εγγύηση της «ελεύθερης ψήφου» κάτω από τις πιο αυστηρές και αμερόληπτες εποπτεία. Ό,τι κι αν αποφασίσουν – μοναρχία ή δημοκρατία, δεξιά ή αριστερά – αυτό θα είναι το νόμος σε ό,τι μας αφορά».

Είπε ότι ως αποτέλεσμα της κατάπαυσης του πυρός και της πλήρους εκκαθάρισης της Αθήνας διάφορες ομάδες είχαν συμβληθεί με την Ε.Λ.Α.Σ., αφήνοντας μόνο τους κομμουνιστές.

Στη συνέχεια ο κ. Τσώρτσιλ διάβασε πρόσφατη αποστολή του Βρετανού Υπουργού (κ. Λίτερ), στην οποία αναφέρεται ότι μετά την αποχώρηση των Γερμανών από τη χώρα ένα μικρό αλλά καλά οπλισμένο Κομμουνιστικό Κόμμα ασκούσε καθεστώς τρόμου σε όλη τη χώρα.

Η αποστολή συνέχισε: «Όταν η αλήθεια μπορεί να ειπωθεί, θα υπάρχουν τρομερές ιστορίες για να ειπωθούν. Όταν άρχισαν οι μάχες στην Αθήνα οι βιαιότητες αυξήθηκαν. Άνδρες, γυναίκες και παιδιά δολοφονήθηκαν σε μεγάλους αριθμούς και χιλιάδες όμηροι σύρθηκαν κατά μήκος του δρόμου, πολλοί-πολλοί αφέθηκαν να πεθάνουν».

Υπήρξε αναταραχή, όταν ο κ. Τσόρτσιλ διάβασε τις λεπτομέρειες των φερόμενων φρικαλεοτήτων της E.L.A.S. κατά των ομήρων.

Ο κ. Gallagher φώναξε: «Πες μου την παλιά, παλιά ιστορία. Έχουμε ξανακούσει όλα αυτά τα ψέματα».

Ο κ. Τσόρτσιλ ανταπάντησε : «Σας διάβαζα γεγονότα – δεν σας αρέσουν. Σας λέω την αλήθεια και εσείς φοβάστε την. Αλήθεια».

Ο κ. Τσώρτσιλ συνέχισε λέγοντας ότι ένας Βρετανός αξιωματικός που ερευνούσε τις θηριωδίες της Ε.Λ.Α.Σ. κατά των ομήρων πήγε σε ένα μέρος σε ένα προάστιο της Αθήνας όπου είχαν αρχίσει οι εκταφές. Του είπαν ότι η E.L.A.S. έφερνε εκεί καθημερινά ομάδες από 15 έως 20 ομήρους, τους δολοφονούσε και πετούσε τα πτώματά τους σε χαρακώματα.

Πραγματοποιήθηκαν περίπου 100 εκτελέσεις, κυρίως με μαχαίρια και τσεκούρια.

Ο κ. Τσώρτσιλ πρόσθεσε: «Προειδοποιώ αυτούς που ονομάζω E..Λ.A.Σ.ιτες, τόσο εδώ όσο και στο εξωτερικό, ότι οι αιχμάλωτοί μας επιστρέφουν στην πατρίδα και η αλήθεια βγαίνει στη φόρα. Δεν πιστεύω ότι οι υπάρχουσες αρχές θα συνεργαστούν ως συνάδελφοι με τους κομμουνιστές που επιτέθηκαν στην Αθήνα και έφεραν αυτή τη δυστυχία στην πόλη», είπε.

# CHURCHILL CLAIMS E.L.A.S. AVOIDED FIGHTING GERMANS

Date 19th January 1945

LONDON, Thursday – Opening a debate on the war situation, the Prime Minister (Mr. Churchill) told the House of Commons that morning that E.L.A.S. and Communist forces had taken very little part in the fighting in Greece during the German occupation.

He said E.L.A-S. forces accepted arms sent to them by the British Government and then took things easy waiting for an opportunity to set up a Trotskyist dictatorship. Because it had opposed the Germans so little he had under estimated the E.L.A.S. as a fighting force.

Mr. Churchill said that never had-a British Government been so maligned by the British press, and by people in high places, as over the Greek dispute; but never had he been so sure that the Government had taken the right step.

«It has fallen to the hard lot of Britain to play the leading part in the Mediterranean, particularly in the eastern Mediterranean,» said Mr. Churchill.

«We must be careful that the blame of all things which go wrong is not thrown upon us,» he said.

(Cheers.)

«We have one principle about liberated countries or repentant satellites. I will state it in the broadest and most. familiar terms. Government of the people, for the people, by the people, established oh the basis of free universal suffrage and election with secrecy of ballot and no intimidation”

(Cheers.)

‘That has always been the British policy in all countries- It is not only our aim.- but our interest, our only care,» he said- «For that goal we try to make our way across all the difficulties and obstacles and perils of the long road. To trust the people and to see they have a fair chance to decide their destinies without being terrorized from aw quarter, or regimented, is our policy for Yugoslavia and for Greece. For that we shall strive and for that alone.»

Mr. Churchill added: «In Greece we were guided by a policy of victory. Against the Germans and the establishment of, and aid to, the most coherent and substantial Government machine that could be found to restore normal conditions, and then depart at the earliest practicable moment.

«There is no case in my experience, certainly not in my war-time experience, where the British Government has been so maligned in its motives, and so traduced in its own country, by important organs of the press or among its The press or among own people.

«I have never been connected with any large enterprise or policy in which i was more sure in mind or conscience of the rightness of our motives, the clarity of our principles, the vigor of the decision and the success of our actions, than what we have done in Greece.»

«Communists in Greece to whom we furnished arms to fight the Germans and Italians were or course not trying to fight against the Germans to any extent,” he said.

«They were simply taking our arms and lying low awaiting the moment when they could seize Power and make Greece a Communist state with totalitarian rules and the. liquidation of all Opponents.

«E.A.M. and Communist leaders threw sand in the wheels of the Government and E.L.A.S.

armed bands, at any rate for the past two years, have played very little part against the Germans.

«For us it was a struggle to prevent a hideous massacre in the center of Athens in which all

forms of government would have been swept away and raked triumphant, Trotskyism would have been established.

«However, by the skin of our teeth, and thanks to the resolution of a handful of British soldiers on the spot, the assailants were hurled back and Athens, and, I firmly believe, Greek freedom were saved.»

Mr. Churchill said the troops accepted these duties with the most loyal and hardy spirit and had frequently expressed the opinion the people they were fighting against were even dirtier than the Germans!

«I repeat We want nothing from Greece but friendship. To earn that, we must do our duty. We cannot disentangle ourselves from Greece after what has happened. We must stay until there is the guarantee of ‘a free vote’ under the most stringent and impartial

supervision. Whatever they decide – monarchy or republic, right or left – that will be the law as far as we are concerned.»

He said that as the result of cease fire and complete clearance of Athens various groups had contracted themselves from the E.L.A.S., leaving only the Communists.

Mr. Churchill then read a recent dispatch from the British Minister (Mr. Leeter), stating that after the Germans had left the country a small but well-armed Communist Party had been practicing a reign of terror throughout the country.

The dispatch continued : «When the truth can be told there will be terrible stories to tell. When fighting in Athens began brutalities increased. Men, women and children were murdered in large numbers and thousands of hostages were dragged along the road, many-being left to die.”

There was uproar, when Mr. Churchill read out the details of alleged E.L.A.S. atrocities against hostages.

Mr. Gallagher called out: «Tell me the old, old story. We have heard all these lies before.»

Mr. Churchill retorted : «I was reading you facts—you don’t like them. I am telling you the truth and you fear the. Truth.»

Mr. Churchill went on to say a British officer investigating E.L.A.S. atrocities against hostages went to a place in an Athens suburb where exhumations had begun. He was told that E.L.A.S. brought parties of between 15 and 20 hostages there daily and murdered them, and threw their bodies in trenches.

About 100 executions were carried out, mostly by knives and axes.

Mr. Churchill added: «I give warning to those I call E..L.A S.ites, both here and abroad, that our prisoners are coming home and the truth is coming out. I do not believe the existing authorities will work as colleagues with Communists who assailed Athens and brought this misery upon the city,» he said.

The Battle of Elaia–Kalamas (2-8 Nov. 1940) explained

Conflict:	Battle of Elaia–Kalamas
Part of:	the Greco-Italian War
Date:	2–8 November 1940
Place:	Epirus
Result:	Greek victory
Commander ITA:	Ezio Rossi (XXV Army Corps) Gen. Giannini (Ferrara Div.) Gen. Maglie (Centauro Div.)
Commander GRC:	Charalambos Katsimitros (8th Inf. Div.) Nikolaos Lioumbas (Thesprotia Sector) Dimitrios Giatzis (Kalamas Sector) Georgios Dres (Negrades Sector)
Strength ITA:	42,000 men 23rd Inf. Div. Ferrara 6 battalions 2 battalions of blackshirts 44 guns 131st Arm. Div. Centauro 3 motorized battalions 170 light tanks 32 guns Elements 51st Inf. Div. Siena Air Force: 400 aircraft
Strength GRC:	15 battalions 56 guns (14 batteries)
Casualties ITA:	unknown total partial data: 28 October – 5 November: 160 killed 41 missing 561 wounded
Casualties GRC:	unknown total partial data: 1–5 November: 59 killed 208 wounded

1912, 7 Δεκεμβρίου | The liberation of Korytsa (Korce)

After the liberation of Thessaloniki (October 26, 1912) the Macedonian Army turned towards Western Macedonia. The Ministry of Defense recommended to the Chief of Army Staff, Throne Successor Constantine, to combine his offensive actions against the Turks in the area of ​​the Monastery with the corresponding Serbian ones, in order to quickly clear the situation and capture the Turkish forces that were retreating to the south.

According to the εstimations of the Government, which made them known to the Army, there was a danger that the Turkish forces, in case of their escape, would turn to Epirus and strengthen the Turkish guard of Ioannina.

After the occupation of the Monastery by the Serbs, since the Greek Army did not catch up due to bad weather conditions and long distances, the Ministry of Military considered it appropriate to deploy two divisions for the liberation of Korytsa first and then the other cities of Western Macedonia.

Δεκεμβριανά 1944: Οι θηριωδίες των Ελασιτών εις βάρος της Χωροφυλακής

ΤΑ ΕΠΙΣΗΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Έθεωρήσαμεν σκόπιμον όπως, έν κατακλεΐδι της έξιστορήσεως των ήρωικών αγώνων της Χωροφυλακής κατά τον Δεκέμβριον 1944 προς διάσωσιν της πρωτευούσης και της όλης έθνικής κυριαρχίας από τούς όνυχας του έλασιτισμού, παραθέσωμεν τα εις χεΐράς μας έπίσημα στοιχεία περί των απωλειών της Χωροφυλακής κατά την Δεκεμβριανήν περίοδον και των φρικωδών βασάνων εις τάς όποιας ύπεβλήθησαν προ της εκ τελέσεώς των όσοι εκ  των αξιωματικών και όπλιτών είχον την τραγικήν τύχην να πέσουν εις χεΐράς των κατά την διεξαγωγήν του άγώνος. Πράγματι, αί διαπραχθεΐσαι κατά την περίοδον της Δεκεμβριανής στάσεως θηριωδίαι ύπερβαίνουν πάσαν άνθρωπίνην φαντασίαν, προεκάλεσαν δε κατά την εποχήν εκ εινην την φρίκην εις σΰμπαντα τον πολιτισμένον κόσμον, το Σώμα της Χωροφυλακής έπλήρωσε με άφθονον αίμα τούς άγώνάς του προς άποσόβησιν της καταδυναστεύσεως του Ελληνικού λαού υπό των κομμουνιστών κατά την δραματικήν εκ εινην περίοδον του Δεκεμβρίου 1944. οι πίπτοντες εις χεΐράς των ελασιτών, με το όπλον άνά χεΐρας, οι όποιοι κατά τούς διεθνείς κανόνας έπρεπε να τύχουν συμπεριφοράς αιχμαλώτων, άλλά και οι όποιοι παρεδίδοντο διά συνθήκης με την ρητήν ύπόσχεσιν ότι άφοπλιζόμενοι θα άφήνοντο έλεόθεροι, ύπέστησαν παντοειδείς έξευτελισμούς και έθανατώθησαν με άνατριχιαστικά μαρτύρια, παρόμοια των όποιων δεν άναφέρονται ουδέ μεταξύ των πλέον βαρβάρων και άπολιτίστων λαών της Αφρικής και της ’Ασίας. ’Αληθώς, αί διαπραχθεΐσαι θηριωδίαι αποτελούν στίγμα διά τον ανθρώπινον πολιτισμόν. Γεννά την κατάπληξιν το γεγονός ότι εύρέθησαν άνθρωποι,  Ελληνες το γένος, την γλώσσαν και τάς παραδόσεις, γεννηθέντες και άνατραφέντες υπό τον γλαυκόν ούρανόν της γής αυτής, ή όποια έξέθρεψε και εκ αλλιέργησε τα εύγενέστερα άνθρώπινα ιδεώδη, να ύποστοΰν διά της ξένης προπαγάνδας και εκ  πολιτικού φανατισμού τοιαύτην ψυχικήν πόρωσιν, ώστε να άπολέσουν πάν άνθρώπινον αίσθημα και να διαπράξουν παρόμοια φρικώδη κακουργήματα.

Δεκεμβριανά 1944: Η Εποποία του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΜΥΝΑΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΗΣ

Το τμήμα τούτο, του ανά χείρας έργου μας, αποτελεί ενότητα μετά του προηγουμένου ως συνεχίζον την έξιστόρησιν της ηρωικής και πολυαίμακτου δράσεως της Χωροφυλακής κατά τον Δεκέμβριον του 1944 προς σωτηρίαν της πρωτευούσης. Έθεωρήσαμεν δε αναγκαίο όπως διαθέσωμεν ειδικόν τμήμα διά την έξιστόρησιν του αγώνος του Συντάγματος Μακρυγιάννη, διότι πρόκειται περί αληθούς εποποιίας ή όποια θα λαμπρύνη την Νεοελληνικήν ‘Ιστορίαν, είδικώτερον δε την ‘Ιστορίαν του Σώματος της Χωροφυλακής, εις την όποιαν άνέγραψε σελίδας εκ των πλέον ένδοξων και ηρωικών. Συγχρόνως, ή μάχη του Συντάγματος Μακρυγιάννη, Ελαβεν όλως ίδιάζουσαν σημασίαν εις την ιστορίαν εκ του γεγονότος ότι, χάρις εις την ηρωικήν αυτήν άντίστασιν, έσώθη το Ελεύθερον τμήμα της πρωτευούσης του Ελληνικού Κράτους και επομένως αυτό τούτο το Ελληνικόν Κράτος από την κυριαρχίαν του κομμουνισμού.

Δεκεμβριανά 1944: Η Ηρωική υπεράσπιση των Αθηνών υπό της Χωροφυλακής

Ή Σχολή Χωροφυλακής κατά τάν Δεκέμβριον του 1944 άντέστη ηρωικώς εις τάς επιθέσεις των ελασιτών.

1. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΑΜΥΝΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ

Ή άμυνα της έναπομενούσης έλευθέρας περιοχής των Αθηνών έστηρίζετο κυρίως εις δύο όχυρά συγκροτήματα, εύρισκόμενα εις τα άκρα ταύτης και υπερασπιζόμενα υπό δυνάμεων της Χωροφυλακής: Την Σχολήν Χωροφυλακής και το κτιριακόν συγκρότημα του Συντάγματος Μακρυγιάννη. Έάν ταϋτα επιπτον εις χεΐρας των έλα σι των, οίαδήποτε άλλη δύναμις δεν θα ήτο ικανή να συγκρατήση τούτους να είσορμήσουν και από των δύο πλευρών (Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας και Λεωφόρος Συγγροΰ), προς το κέντρον της πόλεως. Ή όλοκλήρωσις της κατακτήσεως της πρωτευούσης από τούς έλασίτας θα ήτο ζήτημα όλίγων ήμερών, αν μη ωρών. Είναι αληθώς περίεργον, πώς το στρατηγεΐον των κομμουνιστών δεν άντελήφθη την στρατηγικήν αυτήν πραγματικότητα και άντί να στρέψη άπάσας τάς δυνάμεις του, από της πρώτης στιγμής, προς κατάκτησιν των δύο οχυρών κτιριακών συγκροτημάτων Σχολής και Μακρυγιάννη, κατέτριψε πολλάς έξ αυτών προς κατάληψιν διαφόρων άνά την πόλιν, κατά το πλεΐστον υπερασπιζόμενων υπό μικρών δυνάμεων της Χωροφυλακής, κτιρίων.

Η ομιλία του 5ου προέδρου των ΗΠΑ Τζέιμς Μονρόε υπέρ της Ελλάδος, 3 Δεκ. 1822 και στις 2 Δεκ. 1823

-Ο 5ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέιμς Μονρόε και τα λόγια του υπέρ της Ελλάδας στο Αμερικανικό Κογκρέσο. ‘Ήταν 3 Δεκεμβρίου του 1822, όταν ο 5ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέιμς Μονρόε, προέβη με επίσημο τρόπο, σε ύψιστο θεσμικό επίπεδο, στην 5η ετήσια Προεδρική Ομιλία του (State of the Union Αddress) ενώπιον τής ολομελείας τού Κονγκρέσσου σε αναφορά υπέρ της Ελληνική Επανάστασης. Επί λέξει ως εξής:

Europe is still unsettled, and although the war long menaced between Russia and Turkey has not broken out, there is no certainty that the differences between those powers will be amicably adjusted. It is impossible to look to the oppressions of the country respecting which those differences arose without being deeply affected. The mention of Greece fills the mind with the most exalted sentiments and arouses in our bosoms the best feelings of which our nature is susceptible. Superior skill and refinement in the arts, heroic gallantry in action, disinterested patriotism, enthusiastic zeal and devotion in favor of public and personal liberty are associated with our recollections of ancient Greece. That such a country should have been overwhelmed and so long hidden, as it were, from the world under a gloomy despotism has been a cause of unceasing and deep regret to generous minds for ages past. It was natural, therefore, that the reappearance of those people in their original character, contending in favor of their liberties, should produce that great excitement and sympathy in their favor which have been so signally displayed throughout the United States. A strong hope is entertained that these people will recover their independence and resume their equal station among the nations of the earth.

Source: http://www.let.rug.nl/usa/presidents/james-monroe/state-of-the-nation-1822.php

“Η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι ασταθής και μολονότι ο επί μακρόν απειλητικός πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας δεν έχει ξεσπάσει, δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ότι οι διαφορές μεταξύ αυτών τών δυνάμεων θα προσαρμοσθούν φιλικά. Είναι αδύνατο να κοιτάξουμε τίς καταπιέσεις τής χώρας (Ελλάδος) σε σχέση με τίς οποίες προέκυψαν αυτές οι διαφορές χωρίς να συγκινηθούμε βαθιά. Κάθε αναφορά στην Ελλάδα πληροί τήν σκέψη μας με τά πιο υψηλόφρονα συναισθήματα και προκαλεί τά καλύτερα συναισθήματα (φιλελληνικής) θαλπωρής, στα οποία είμαστε ευαίσθητοι εκ φύσεως. Η ανώτερη επιδεξιότητα και καλλιέργεια στις τέχνες, τό ηρωικό θάρρος στην πράξη, ο ανιδιοτελής πατριωτισμός, ο ενθουσιώδης ζήλος και η αφοσίωση υπέρ τής δημόσιας και τής προσωπικής ελευθερίας συνδέονται με τίς αναμνήσεις μας για τήν αρχαία Ελλάδα. Τό ότι μια τέτοια χώρα θα έπρεπε να έχει καταβληθεί και επί τόσο μεγάλη χρονική περίοδο να έχει αποκρυβεί από τόν κόσμο, όπως όντως έγινε, κάτω από έναν σκοτεινό δεσποτισμό, προκαλεί μια αδιάκοπη και βαθιά θλίψη σε κάθε υψηλόφρονα διάνοια υπό τό πρίσμα τής ιστορίας παλαιών εποχών. Ήταν φυσικό, επομένως, ότι η επανεμφάνιση αυτών τών ανθρώπων με τόν αρχικό χαρακτήρα τους, αγωνιζομένων για τήν ελευθερία τους, θα έπρεπε να προκαλεί αυτή τήν μεγάλη ανάταση και συμπάθεια υπέρ τους, οι οποίες πράγματι έχουν τόσο εμφανώς επιδειχθεί σε όλες τίς Ηνωμένες Πολιτείες.Υφίσταται μια έντονη ελπίδα ότι αυτός ο (Ελληνικός) λαός θα ανακτήσει τήν ανεξαρτησία του και θα αναλάβει τήν ισότιμη θέση του μεταξύ τών εθνών τής γης.“

Στις 2  Δεκεμβρίου 1823 , ο Πρόεδρος Μονρόε επανέλαβε τα συναισθήματά του για την Ελλάδα με παρόμοια λόγια ξανά στην 6η ετήσια Προεδρική Ομιλία του (State of the Union Αddress) Επί λέξει αναφέρει:

A strong hope has been long entertained, founded on the heroic struggle of the Greeks, that they would succeed in their contest and resume their equal station among the nations of the earth. It is believed that the whole civilized world take a deep interest in their welfare. Although no power has declared in their favor, yet none according to our information, has taken part against them. Their cause and their name have protected them from dangers which might ere this have overwhelmed any other people. The ordinary calculations of interest and of acquisition with a view to aggrandizement, which mingles so much in the transactions of nations, seem to have had no effect in regard to them. From the facts which have come to our knowledge there is good cause to believe that their enemy has lost forever all dominion over them; that Greece will become again an independent nation. That she may obtain that rank is the object of our most ardent wishes.

Source: http://www.let.rug.nl/usa/presidents/james-monroe/state-of-the-nation-1823.php

«Επί πολύ χρόνο, υφίσταται μια έντονη ελπίδα, βασισμένη στον ηρωικό αγώνα των Ελλήνων, ότι θα επιτύχουν στον αγώνα τους και θα αναλάβουν την ισότιμη θέση τους μεταξύ των εθνών τής γης. Πιστεύουμε ότι όλος ο πολιτισμένος κόσμος επιδεικνύει βαθύ ενδιαφέρον για την ευημερία τους. Παρότι καμία δύναμη δεν έχει προβεί σε δήλωση υπέρ τους, εν τούτοις, σύμφωνα με τίς πληροφορίες μας, ουδεμία έχει λάβει μέτρα εναντίον τους. Το πρόταγμα και το όνομα των Ελλήνων, τούς έχουν προστατεύσει από κινδύνους που θα μπορούσαν να είχαν καταβάλει σύντομα κάθε άλλο λαό. Οι συνήθεις υπολογισμοί συμφερόντων και προσκτήσεων με σκοπό την μεγαλοσύνη (των Μεγάλων Δυνάμεων), οι οποίοι τόσο πολύ αναμιγνύονται στις συναλλαγές των εθνών, φαίνεται ότι δεν είχαν καμία επίδραση επί εκείνων (των Ελλήνων). Από τα γεγονότα που έχουν περιέλθει εις γνώση μας, πιστεύουμε ευλόγως ότι ο εχθρός τους έχει απωλέσει, για πάντα, κάθε επ’ αυτών κυριαρχία, ότι η Ελλάδα θα γίνει ξανά ένα ανεξάρτητο έθνος. Η δε ενδεχομένη αναβάθμισή της σε τέτοιο υψηλό επίπεδο, αποτελεί αντικείμενο των πλέον ενθέρμων ευχών μας».

James Monroe