Κατά τη διάρκεια του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου (1913), το 4ο Σύνταγμα Πεζικού ανήκε στην Ι Μεραρχία, η οποία άρχισε να κινείται επιθετικά από το χ. Λοφίσκος το πρωί της 19ης Ιουνίου και μέχρι τις απογευματινές ώρες της ίδιας ημέρας κατέλαβε, μετά από σκληρό αγώνα τα χωριά Όσσα και Βερτίσκος. Οι Βούλγαροι υποχωρώντας εγκατέλειψαν 6 πυροβόλα. Επίσης συνελήφθησαν πολλοί αιχμάλωτοι.
Για την επόμενη μέρα, η Ι Μεραρχία διατάχθηκε από το Γενικό Στρατηγείο να συνεχίσει την επίθεσή της κατά της τοποθεσίας Λαχανά, ενισχυόμενη και από την VI Μεραρχία, η οποία θα ενεργούσε προς την Ξυλόπολη. Η περιοχή του Λαχανά, λόγω της μορφολογίας και της αμυντικής οργάνωσης, παρουσίαζε μεγάλες δυσκολίες για την κίνηση των τμημάτων πεζικού προς τα βόρεια και ανατολικά. Αντίθετα, προσφερόταν για αποτελεσματικό αμυντικό αγώνα, γιατί παρείχε στον αμυνόμενο άριστη παρατήρηση και εκτεταμένα πεδία βολής.
Η επιθετική ενέργεια της Μεραρχίας άρχισε στις 0600 της 20ής Ιουνίου με δύο φάλαγγες, δεξιά το 2ο Σύνταγμα Πεζικού και αριστερά το 4ο Σύνταγμα Πεζικού. Το 2ο Σύνταγμα Πεζικού προέλασε μέσω Βερτίσκου προς Λαχανά, ενώ το 4ο Σύνταγμα Πεζικού μέσω Νικόπολης προς την Ξυλόπολη. Στις 0700, όταν η εμπροσθοφυλακή του 4ου Συντάγματος Πεζικού πλησίαζε το χ. Νικόπολη, δέχθηκε αιφνιδιαστικά πυρά πεζικού από απόσταση 700 μ., από τμήμα που το αποτελούσαν μερικοί κάτοικοι και κομιτατζήδες. Αμέσως αναπτύχθηκε η εμπροσθοφυλακή (ΙΙΙ/4 Τάγμα) και συνέχισε την κίνησή της προς τις εχθρικές θέσεις, τις οποίες εγκατέλειψαν οι άτακτοι και αποσύρθηκαν βορειότερα. Το ΙΙΙ/4 Τάγμα στις 0900 κατέλαβε τη Νικόπολη χωρίς να συναντήσει αντίσταση.
Το 4ο Σύνταγμα Πεζικού μετά την κατάληψη της Νικόπολης, συνέχισε την προέλασή του προς την Ξυλόπολη και στις 1100 δέχθηκε πυρά από το βουλγαρικό πυροβολικό. Έφθασε όμως το μεσημέρι στο ύψος της Ξυλόπολης, όπου συγκεντρώθηκε στη χαράδρα και καλύφθηκε πίσω από τα υπερκείμενα υψώματα. Η Ι Μεραρχία, που βαλλόταν δραστικά από τα εχθρικά πυρά και είχε ανακόψει προσωρινά την προέλασή της, διέταξε τη συνέχιση της επίθεσης με τα 2ο και 4ο Συντάγματα Πεζικού, ενώ το 5ο Σύνταγμα Πεζικού θα ακολουθούσε ως εφεδρεία. Το 4ο Σύνταγμα Πεζικού, αφού στήριξε το αριστερό του στην αμαξιτή οδό, ανέπτυξε τα ΙΙ/4 και ΙΙΙ/4 τάγματα σε πρώτη γραμμή. Το βουλγαρικό πυροβολικό συνέχισε να βάλλει κατά των τμημάτων της Μεραρχίας προξενώντας σημαντικές απώλειες. Τα τμήματα αυτά αναγκάζονταν να χρησιμοποιούν προσεκτικά το έδαφος και γι’ αυτό η κίνησή τους ήταν βραδεία. Στις 1500 βρέθηκαν μέσα στο βεληνεκές των όπλων των βουλγαρικών τμημάτων πεζικού, ωστόσο συνέχισαν την κίνησή τους και μέχρι τις 1800 έφθασαν σε απόσταση 800 – 1.000 μ. από τα βουλγαρικά χαρακώματα, όπου και υποχρεώθηκαν να ανακόψουν την κίνησή τους.
Από το πρωί της 21ης Ιουνίου άρχισε και πάλι ο αγώνας από τις Ι και VI Μεραρχίες, παρότι αυτές βάλλονταν δραστικά από τις εναντίον τους αμυνόμενες βουλγαρικές δυνάμεις και η κίνησή τους ήταν σχεδόν αδύνατη. Τα ελληνικά τμήματα, με την υποστήριξη του πυροβολικού, εξόρμησαν με εφ’ όπλου λόγχη και παρά τις μεγάλες απώλειές τους, προχωρούσαν ακάθεκτα. Τα 2ο, 4ο και 17ο Συντάγματα Πεζικού (της VI Μεραρχίας) επιτέθηκαν κατά του υψώματος Προφήτης Ηλίας. Στο μεταξύ η είδηση της απελευθέρωσης του Κιλκίς ενθουσίασε τις ελληνικές δυνάμεις στο Λαχανά και σε όλους τους άνδρες δημιουργήθηκε μια ευγενής άμιλλα να φανούν και αυτοί αντάξιοι των νικητών του Κιλκίς. Τα τμήματα, αψηφώντας τα φονικά πυρά των Βουλγάρων, προχωρούσαν και κέρδιζαν συνεχώς έδαφος. Τα 4ο και 17ο Συντάγματα Πεζικού, κατέλαβαν στις 1545 το ύψ. Προφήτης Ηλίας. Μεταξύ των νεκρών αξιωματικών ήταν και ο Διοικητής του 4ου Συντάγματος Πεζικού Συνταγματάρχης Ιωάννης Παπακυριαζής και ο Διοικητής του ΙΙ/4 Τάγματος, Ταγματάρχης Ιωάννης Χατζόπουλος. Στις 1600 οι ελληνικές δυνάμεις είχαν καταλάβει όλους τους αντικειμενικούς σκοπούς και είχαν αναλάβει την καταδίωξη των Βουλγάρων, που υποχωρούσαν άτακτα.
Το 1ο Σύνταγμα Ευζώνων, με το 9ο Τάγμα Ευζώνων του Ταγματάρχη Ιωάννη Βελλισαρίου κατέλαβε την ίδια ώρα το χ. Λαχανάς και μαζί με τον 1ο Λόχο του 4ου Συντάγματος Πεζικού, που βρισκόταν μπροστά από το υπόλοιπο Σύνταγμα, συνέχισε την κατά πόδας καταδίωξη των Βουλγάρων.
Οι Βούλγαροι, προσπαθούσαν με πυρά μάταια να ανακόψουν την προέλαση του Τάγματος αυτού. Ακολουθούμενο και από το Σύνταγμά του, συνέχιζε την καταδίωξη των Βουλγάρων, οι οποίοι για να σωθούν εγκατέλειπαν τον οπλισμό τους και όλα τα είδη εξάρτυσής τους.
Η Ι Μεραρχία συγκεντρώθηκε και διανυκτέρευσε στην περιοχή του Λαχανά. Οι απώλειες του τριήμερου αυτού αγώνα ανήλθαν σε 1.354 άνδρες εκτός μάχης, της Ι Μεραρχίας και σε 1.347 άνδρες της VI Μεραρχίας.
Συνελήφθησαν συνολικά περίπου 500 αιχμάλωτοι, κυριεύθηκαν 16 πυροβόλα και βρέθηκαν 1.300 όπλα πεζικού που οι Βούλγαροι εγκατέλειψαν κατά την άτακτη σύμπτυξή τους, καθώς και άφθονα υλικά κάθε είδους.
Συνολικά οι εχθρικές δυνάμεις στο πεδίο του Λαχανά ανέρχονταν σε 20-21 τάγματα πεζικού, τρεις πεδινές, μια βαριά και μια ορειβατική πυροβολαρχίες.
Discover more from Θεματα Στρατιωτικης Ιστοριας
Subscribe to get the latest posts to your email.
Θεματα Στρατιωτικης Ιστοριας 