Η απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, την 1 Μαΐου 1919, ύστερα από συμμαχική εντολή κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου Ειρήνης των Παρισίων, σήμανε την έναρξη της τελικής φάσης για την ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό των προαιώνιων αλύτρωτων εδαφών. Επρόκειτο, όμως, για μια προσπάθεια που τελικά υπονομεύθηκε από τους συμμάχους, γεγονός που σε συνδυασμό με τις εσωτερικές αντιγνωμίες, επέφερε το ξερίζωμα του ελληνισμού της Μικράς Ασίας, της Ανατολικής Θράκης και του Πόντου και αποτέλεσε τη μεγαλύτερη καταστροφή στην τρισχιλιετή ιστορική διαδρομή της Ελλάδας.
Μέχρι το καλοκαίρι του 1920, τα ελληνικά στρατεύματα επέκτειναν, τα όρια της περιοχής που έλεγχαν στο εσωτερικό της χερσονήσου της Ανατολίας, διενεργώντας παράλληλα και εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Τον Ιούνιο του 1920, καταλήφθηκε η Αρτάκη και ο Πάνορμος, ενώ τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου, η ελληνική ζώνη εκτεινόταν ως τη γραμμή Προύσα – Ουσάκ. Το Μάιο του 1920, ο ελληνικός στρατός με συμμαχική απόφαση είχε καταλάβει και την Ανατολική Θράκη.
Το Φεβρουάριο του 1921, μετά τη Διασυμμαχική Συνδιάσκεψη στο Λονδίνο και παρά την τυπική επιβεβαίωση της υπαναχώρησης των Συμμάχων στο μικρασιατικό ζήτημα, αποφασίστηκε η διατήρηση της επιθετικής τακτικής. Το Μάιο του 1921, μετέβη στη Σμύρνη ο βασιλιάς Κωνσταντίνος με το επιτελείο του και τον Ιούνιο πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στο Κορδελιό, όπου ρυθμίστηκαν οι τελευταίες λεπτομέρειες της επίθεσης. Η ελληνική επίθεση άρχισε το καλοκαίρι του 1921 από τέσσερα σημεία, με αντικειμενικό στόχο την κατάληψη της Άγκυρας. Ο Ελληνικός Στρατός προχώρησε ως την Κιουτάχεια, με την ελπίδα να περικυκλώσει τον τουρκικό στρατό που αποσύρθηκε στα ενδότερα. Η προέλαση του Ελληνικού Στρατού συνεχίστηκε μέχρι το Σαγγάριο, όπου η ομώνυμη πολύνεκρη μάχη ανέκοψε οριστικά την επιθετική του πορεία, επιβάλλοντας τη σύμπτυξη στη γραμμή Εσκί Σεχίρ – Κιουτάχεια – Αφιόν Καραχισάρ.
Οι Τούρκοι άρχισαν να σχεδιάζουν την επίθεση στο μέτωπο του Ελληνικού Στρατού από το Μάιο του 1922. Ύστερα από μια σειρά παραπλανητικών ενεργειών, από τις 6 έως τις 11 Αυγούστου, και ενώ η ελληνική διοίκηση, υποτιμώντας τις πληροφορίες που είχε για την επικείμενη επίθεση, δεν έλαβε τα κατάλληλα μέτρα, την αυγή της 13ης Αυγούστου άρχισε η τουρκική επίθεση με σφοδρό κανονιοβολισμό. Μέσα στις επόμενες μέρες το μέτωπο διασπάστηκε και άρχισε η σύμπτυξη των ελληνικών δυνάμεων προς τα παράλια.
Στις 27 Αυγούστου/9 Σεπτεμβρίου 1922, ο τουρκικός στρατός μπήκε στη Σμύρνη που την παρέδωσε στις φλόγες και τον ελληνικό και αρμενικό πληθυσμό στη σφαγή. Απίστευτες σκηνές εκτυλίχτηκαν στην προκυμαία της πρωτεύουσας της Ιωνίας, όπου τα πλήθη συνέρρεαν κυνηγημένα ελπίζοντας στη σωτηρία τους.
Από την Ανατολική Θράκη ο ελληνικός πληθυσμός αποχώρησε μετά την υπογραφή της ανακωχής των Μουδανιών, τον Οκτώβριο του 1922, ακολουθώντας τα ελληνικά στρατεύματα. Η συνθήκη της Ανταλλαγής, που υπογράφτηκε στις 30 Ιανουαρίου 1923 στη Λοζάνη, επέβαλλε τη μετακίνηση προς την Ελλάδα και των τελευταίων Ελλήνων από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη. Εξαιρέθηκαν μόνον οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου. Το μέλλον, όμως, δεν τους επεφύλασσε καλύτερη τύχη, καθόσον οι συστηματικές διώξεις των Τούρκων, βρίσκοντας κάθε φορά διάφορες προφάσεις, εξάλειψαν κάθε ελληνική ψυχή από τα δύο νησιά και συρρίκνωσαν σε ελάχιστες χιλιάδες την άλλοτε επικυρίαρχη εθνότητα που κατοικούσε στη Βασιλεύουσα.
Discover more from Θεματα Στρατιωτικης Ιστοριας
Subscribe to get the latest posts to your email.
Θεματα Στρατιωτικης Ιστοριας 