Αραβοϊσραηλινός Πόλεμος (6 – 24 Οκτ 1973)

Πόλεμος της Εξιλεώσεως- Γιομ Κιπουρ

Ο πόλεμος των έξι ημερών του 1967 άσκησε βαθιά επίδραση στους λαούς του Ισραήλ και των Αράβων, γιατί μετέβαλε τον πολιτικό και κοινωνικό βίο των λαών αυτών και διαφοροποίησε σε μεγάλη έκταση το Χάρτη της περιοχής της Μέσης Ανατολής από τις αντίστοιχες μεγάλες εδαφικές κατακτήσεις και απώλειες εδαφών των αντιπάλων. Για πρώτη φορά στην ιστορία του το Ισραήλ, κατά τον πόλεμο του 1967, επέκτεινε την επικράτειά του, με κατάληψη, σε τεράστια βάθη εδαφών και εξασφάλισε τη δυνατότητα εφαρμογής των στρατηγικών του επιλογών.

Οι Ισραηλινοί εκτίμησαν ως σημαντικότερο αντίπαλο την Αίγυπτο και κατασκεύασαν κατά μήκος της διώρυγας του Σουέζ την οχυρωμένη τοποθεσία Μπαρ-Λεβ για την αντιμετώπιση τυχόν αντεπιθετικών ενεργειών των αντιπάλων.

Οι Αιγύπτιοι άρχισαν τον «πόλεμο τριβής» από το Μάρτιο του 1969 με σκοπό να επιφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερες απώλειες στον αντίπαλο και να δημιουργήσουν συνθήκες που θα επέτρεπαν τη διάβαση της διώρυγας με ισχυρές δυνάμεις για ανακατάληψη της Χερσονήσου του Σινά.  Αποτέλεσμα του «αγώνα τριβής» που έκαναν οι Αιγύπτιοι ήταν η από μέρους της αεροπορίας των Ισραηλινών καταστροφή των πυραυλικών συστημάτων επιφανείας-αέρος SAM-2 που είχαν εγκαταστήσει κατά μήκος της διώρυγας του Σουέζ οι Αιγύπτιοι και η κατάληψη της νήσου Σαντουάν στον κόλπο του Σουέζ από Ισραηλινές δυνάμεις καταδρομών. Παράλληλα, με την στρατιωτική ένταση, διεξάγονται πυρετώδεις διπλωματικές και άλλες ενέργειες και ακολουθούν τα παρακάτω γεγονότα:

1. Τον Ιούλιο του 1970, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Νάσερ με προτροπή της Ρωσίας και με σκοπό να προωθήσει τους πυραύλους του στη Διώρυγα εξαγγέλλει την αποδοχή της παύσεως του πυρός.
2. Με το θάνατο του Νάσερ (28 Σεπτεμβρίου 1970) η κατάσταση επιδιώξεων και σχεδίων των αντιπάλων δε μεταβλήθηκε. Ομως ο νέος Πρόεδρος, ο Σαντάτ, δεν ανανεώνει τη συμφωνία παύσεως του πυρός που έληξε το Μάρτιο του 1971 υποστηρίζοντας ότι το έτος 1971 θα είναι «αποφασιστικό έτος» για τις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν.
3. Η πολιτική γραμμή του Προέδρου Σαντάτ, μετά από αμφιταλαντεύσεις, καταλήγει στην άμεση ανάμιξη των Αμερικανών στην διαμάχη της Μ. Ανατολής επιδιώκοντας την απαλλαγή της Αιγύπτου από την Ρωσική επιρροή.  Οι Σοβιετο-Αιγυπτιακές σχέσεις υφίστανται σοβαρό πλήγμα όταν ο πρόεδρος Σαντάτ ανακοινώνει την απομάκρυνση από την Αίγυπτο όλων των Σοβιετικών συμβούλων τον Ιούλιο του 1972.
4. Στο μεταξύ, όλο αυτό το χρονικό διάστημα των διαπραγματεύσεων, το Ισραήλ εγκαθιστούσε αποίκους στα υπό κατοχήν εδάφη και έτσι σταθεροποιούσε την κυριαρχία του στα Αραβικά εδάφη με την πάροδο του χρόνου.
5. Από τις αρχές του 1973 άρχισε ο συντονισμός των Αιγυπτίων με τους Σύρους για την ανάληψη κοινής δράσεως εναντίον του Ισραήλ για την επανάκτηση των περιοχών που είχαν απωλέσει στη  Χερσόνησο του Σινά, των Αιγυπτίων και των περιοχών των Σύρων.
6. Στις 22 Μαΐου εκδίδονται γενικές οδηγίες για την υλοποίηση του σχεδίου  «Μπαντρ» που προέβλεπε κοινή επίθεση των Συρο-Αιγυπτιακών δυνάμεων κατά του Ισραήλ η οποία θα γινόταν τη δέκατη μέρα του Ραμαντάν (6 Οκτωβρίου 73).  Η μέρα αυτή συνέπεσε να είναι η επέτειος της γιορτής Γιομ Κιππούρ (μέρα συμφιλιώσεως) και ο βαθμός ετοιμότητας των δυνάμεων του Ισραήλ θα ήταν χαμηλός.

Περιγραφή του Πεδίου της Μάχης

Υψώματα του Γκολάν: Το έδαφος είναι γενικά βραχώδες και δύσβατο.  Υπάρχει μόνο ένας κύριος οδικός άξονας από Δαμασκό προς Κουνέϊτρα-Ιορδάνη ποταμό. Η αμυντική περιοχή έχει πλάτος 27 χλμ., με σχετικό βάθος.  Στηρίζεται βόρεια στο όρος Χερμών και νότια στον πόταμό Γιαρμούκ. Η εκτός οδού κίνηση οχημάτων και ερπυστριοφόρων, είναι δυνατή εκτός από ορισμένα σημεία, όπου υπάρχουν στενωποί και κατολισθήσεις. Στην κυρία αμυντική τοποθεσία υπάρχουν κωλύματα αντιαρματικά και ναρκοπέδια.  Ζωτικό έδαφος είναι το οροπέδιο Κουνέιτρα του οποίου ο κύριος όγκος φράσσει την κίνηση από τα ανατολικά προς τα δυτικά και αντίστροφα.  Το όρος Χερμών στο βόρειο τομέα ελέγχει την πεδιάδα Λέγια και ολόκληρη η αμυντική περιοχή έχει στα νώτα της τον Ιορδάνη ποταμό και τη Λίμνη Γαλιλαία.

Χερσόνησος του Σινά: Η Χερσόνησος του Σινά περιλαμβάνει αχανείς αμμώδεις εκτάσεις και άγονες οροσειρές που χωρίζουν την Αφρική από την Ασία και τη Μεσόγειο από τον Ινδικό Ωκεανό. Η Χερσόνησος του Σινά αποτελεί μια μεγάλη τριγωνική «σφήνα» μεταξύ του κόλπου της Ακαμπα και του κόλπου του Σουέζ, γέφυρα για τις Ηπείρους Ασίας και Αφρικής. Διαιρείται σε τρεις περιοχές από απόψεως γαιοφυσικής μορφής. Τη βόρεια περιοχή, που περιλαμβάνει αμμώδεις ακτές, οροπέδιο με χαμηλούς λόφους και αμμόλοφους με μερικές οάσεις.  Την κεντρική περιοχή, με γυμνό και ασβεστολιθικό έδαφος, γνωστή ως «έρημος Ε-Τιχ» και τη νότια περιοχή με τις ψηλές κορυφές της.  Η βορειοδυτική πλευρά του τριγώνου, έχει όριο, τη διώρυγα του Σουέζ σε μήκος 110 χλμ. με όχθες απότομες και ενισχυμένες με σκυρόδεμα.

Η βόρεια περιοχή από Καντάρας μέχρι Πορτ Σάιντ, είναι ελώδης.  Μετά το 1967 κατασκευάσθηκε από τους Ισραηλινούς οδικό δίκτυο. Κατά μήκος της διώρυγας, μετά το 1969 που άρχισε ο «Πόλεμος Τριβής», οι Ισραηλινοί οργάνωσαν την καλούμενη  «Μπαρ-Λεβ» αμυντική τοποθεσία.  Σε αυτήν κατασκευάσθηκαν οχυρά και κωλύματα. Κατά μήκος της διώρυγας κατασκευάσθηκαν δύο δρόμοι.  Ο ένας ονομάσθηκε Πυροβολικού και ήταν ανατολικά των οχυρώσεων και ο άλλος ονομάσθηκε δρόμος ελέγχου και ήταν μεταξύ οχυρώσεων και  όχθης.

Δυνάμεις και Διάταξη των Αντιπάλων.

Οι αντίπαλες δυνάμεις διέθεταν στις επιχειρήσεις γενικά τα παρακάτω :

1. Ισραήλ:
   • 11 Μεραρχίες με δύναμη 270.000 ανδρών,
   • 500 Αεροσκάφη και
   • 1.700 άρματα μάχης.
2. Αίγυπτος, Συρία, Ιράκ, Ιορδανία:
   • 22 Μεραρχίες με δύναμη 350.000 ανδρών,
   • 960 αεροσκάφη και 4.000 άρματα.

Α/Α		Ισραήλ	Αραβικές Χώρες
			Συρία	Ιράκ	Αίγυπτος	Ιορδανία	Σύνολο
1.	Ένοπλες Δυνάμεις
	Μεραρχίες	11	7	3	12		22
	Δυνάμεις Στρατού	270.000	120.000	30.000	200.000		350.000
	Αεροπορίας	20.000	10.000	5.000	23.000		38.000
2.	Εξοπλισμός
	Άρματα Μάχης	1.700	1.600	400	2.000		4.000
	Βλήματα Ε-Α	60	200	–	650		850
	Αεροσκάφη	500	300	60	600		960
	Πυροβόλα Α/Α		162	80	900		1.142
	Πυροβόλα Μάχης	1.200	1.500	600	2.300		4.400

Αναλογίες:

• Στρατού Ξηράς          1:3      υπέρ Αράβων
• Αρμάτων Μάχης        1:2,3    υπέρ Αράβων
• Αεροσκαφών              1:2      υπέρ Αράβων

Σχέδια και Αποστολές Αιγυπτίων.

Το Σχέδιο των Αιγυπτίων προέβλεπε ανακατάληψη των εδαφών που απωλέσθηκαν στον πόλεμο του 1967 σε τρεις φάσεις.

• 1η Φάση.  Βίαιη διάβαση της διώρυγας και εγκατάσταση προγεφυρωμάτων στις περιοχές νότια της Καντάρας, της Ισμαηλίας και νότια των Πικρών Λιμνών με σύνολο δυνάμεων δύο Στρατιών.
• 2η Φάση.  Προέλαση για την κατάληψη των διαβάσεων της Χερσονήσου Σινά.
• 3η  Φάση.  Εκκαθάριση της υπόλοιπης Χερσονήσου του Σινά μέχρι τα Ισραηλινά σύνορα με τις ίδιες δυνάμεις.

Σχέδια και Αποστολές  Σύρων

Αντικειμενικός σκοπός των Σύρων ήταν η ανακατάληψη των υψωμάτων του Γκολάν και της πεδιάδας του Ιορδάνη ποταμού. Το Σχέδιο προέβλεπε επίθεση στις γενικές κατευθύνσεις.

• Κατεύθυνση «Α»  Πεδιάδα Λέγια-Ορος Χερμών.
• Κατεύθυνση «Β»   Σαμς-Κουνέιτρα-Ναφέκ.
• Κατεύθυνση «Γ»   Μεγάλη Λέγια-Ραφίντ-Γαλιλαία.

Μετά τη διάρρηξη της αμυντικής τοποθεσίας των Ισραηλινών στα υψώματα του Γκολάν, υπέρβαση δύο ΤΘ Μεραρχιών και εκδήλωση επιθέσεως προς Βορρά, κατά της τοποθεσίας Κουνέιτρα και κατάληψή της με διπλή υπερκέραση.  Προς το νότιο τομέα, κατάληψη της διαβάσεως Κουδνέ-Γέφυρα Θυγατέρων Ιακώβ του Ιορδάνη ποταμού.

Σχέδια και Αποστολές Ισραηλινών.

Το Ισραηλινό Σχέδιο Αμυνας στηριζόταν σε τρία σημεία.  Στο σύστημα έγκαιρης προειδοποιήσεως για τις εχθρικές κινήσεις, στον ανασχετικό ρόλο της αεροπορίας και στην ταχεία επιστράτευση και μετακίνηση όσων επιστρατεύθηκαν προς το μέτωπο.

Το Σχέδιο προέβλεπε άμυνα στα υψώματα του Γκολάν και απόκρουση των Αιγυπτιακών επιθέσεων στη Χερσόνησο του Σινά.  Στη συνέχεια επίθεση κατά των Συριακών δυνάμεων και προέλαση προς τη Δαμασκό.

Στη Χερσόνησο του Σινά, μετά την απόκρουση των Αιγυπτιακών δυνάμεων, αντεπίθεση για τη δημιουργία προγεφυρώματος στη δυτική όχθη της διώρυγας του Σουέζ και αποκοπή και  εξουδετέρωση των Αιγυπτιακών δυνάμεων.

Διεξαγωγή της  Μάχης

Tο Ισραήλ, όπως και στον πόλεμο των έξι ημερών το 1967, διεξήγαγε επιχειρήσεις ταυτόχρονα και στα δύο μέτωπα κατά της Συρίας και της Αιγύπτου:

Μέτωπο Γκολάν

Η επίθεση των Συριακών δυνάμεων άρχισε στις 1400 της 6ης Οκτωβρίου 1973 με τρεις Μ/Κ Μεραρχίες κατά των τοποθεσιών Χερμονίτ (Βόρειος Τομέας), Κουνέιτρα (Κεντρικός τομέας), και Ραφίντ (Νότιος Τομέας) με κύρια προσπάθεια την τοποθεσία Κουνέιτρα για την κατάληψη των βασικών οδικών κόμβων της περιοχής.  Ταυτόχρονα, με άλλες δυνάμεις κινήθηκαν για την κατάληψη του όρους Χερμών με την Ταξιαρχία Μαροκινών και νότια προς Ραμάτ Μαξιμίμ.  Με το Τελευταίο Φως (ΤΦ) της μέρας η επίθεση των Σύρων ολοκληρώνεται και πετυχαίνει ρήγμα στον κεντρικό τομέα, κατάληψη του όρους Χερμών και του Ραμάτ Μαξιμίμ.  Τη νύκτα 6/7 Οκτωβρίου η εικόνα των Ισραηλινών Στρατευμάτων στο μέτωπο είναι απελπιστική.  Το πρωί της 7ης Οκτωβρίου κινείται προς την περιοχή του μετώπου η Ισραηλινή Μεραρχία Πελέδ χωρίς ακόμη να συμπληρώσει την επιστράτευσή της κι έτσι ενισχύονται οι δυνάμεις των Ισραηλινών.  Από τότε (7-9 Οκτωβρίου) όλες οι επιθέσεις των Συριακών δυνάμεων αποκρούονται με επιτυχία από τους Ισραηλινούς.  Προκαλούν σε αυτούς τεράστιες απώλειες σε προσωπικό και υλικό και με το ΤΦ της 9ης Οκτωβρίου άρχισαν να τους απωθούν από την περιοχή, αναλαμβάνοντας σταδιακά οι Ισραηλινοί την πρωτοβουλία των επιχειρήσεων.  Συγκεκριμένα στο Νότιο Τομέα παρά τη σθεναρή αντίσταση των Σύρων οι δυνάμεις του Στρατηγού Πελέδ προωθούνται και φθάνουν ανατολικά της οδού Ταπλάιν-Γιουχαντέρ.  Στον Κεντρικό Τομέα οι 17η και 19η Ταξιαρχίες διεξάγουν σκληρό αγώνα με τις Συριακές δυνάμεις και κατορθώνουν να προχωρήσουν μέχρι τη διάβαση Κουδνέ.

Η 79η Ισραηλινή Ταξιαρχία με την εφεδρεία της νότια της Κουνέιτρα προσβάλει από τα νώτα τις Συριακές δυνάμεις της περιοχής και δημιουργεί σοβαρή απειλή.  Θέτει επίσης υπό τον έλεγχό της την οδό Ταπλάιν της περιοχής Ναφέκ.

Τις απογευματινές ώρες της 10ης Οκτωβρίου τμήματα της Μεραρχίας του Πελέδ έχουν προωθηθεί κατά μήκος της  «Πορφυράς Γραμμής». Τον ίδιο χρόνο στην περιοχή Χουσνιγιάχ, μετά από αρματομαχίες εξουδετερώνονται δύο Συριακές Ταξιαρχίες και η νίκη άρχισε να διαγράφεται υπέρ των Ισραηλινών.

Στις 2200 της 10ης Οκτωβρίου γίνεται σύσκεψη στο Γενικό Επιτελείο των Ισραηλινών, όπου αποφασίζεται η προέλαση των Ισραηλινών δυνάμεων με κύρια προσπάθεια κατά του Βόρειου Τομέα της αμυντικής περιοχής των Σύρων.  Ο τομέας αυτός ήταν ασθενέστερος σε δυνάμεις και αμυντικά έργα από το υπόλοιπο μέτωπο.  Η επίθεση των Ισραηλινών εκτοξεύθηκε στις 1100 της 11ης Οκτωβρίου, όπου δυνάμεις της 7ης Ταξιαρχίας υποστηριζόμενες με αεροπορία και πυρά Πυροβολικού, προχωρούν διαμέσου των διαδρόμων των Συριακών Ν/Π και φθάνουν προ του Μαζράτ Μπέιτ Γιαν, όπου αναχαιτίζονται.  Την επομένη, 12η Οκτωβρίου, ύστερα από σκληρές μάχες, καταλαμβάνεται η περιοχή Μαζράτ Μπέιτ-Γιάν στις 1700 και στη συνέχεια της επιθέσεως τα τμήματα της 7ης Ταξιαρχίας καθηλώνονται προ του υψ.Τελ Σαμς.  Τη νύκτα 13/14 Οκτωβρίου καταλαμβάνεται και αυτό από Μονάδα Αλεξιπτωτιστών της 32ης Ταξιαρχίας.

Δύο ώρες μετά την επίθεση της 7ης Ταξιαρχίας, η Μεραρχία Λάνερ, μετά την κατάληψη του Νασέιγ προωθείται κατά μήκος της κύριας οδού προς Δαμασκό.  Παράλληλα, η Ισραηλινή αεροπορία προσβάλει και καταστρέφει μέρος των συστημάτων εκτοξεύσεως Πυραύλων εδάφους-αέρος των Σύρων και πλήττει στρατηγικούς στόχους.  Οι διάδρομοι προσγειώσεως των Συριακών αεροδρομίων είχαν καταστραφεί με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η από αέρα Σοβιετική ενίσχυση.  Οι Ισραηλινές δυνάμεις προελαύνουν τώρα στο Συριακό έδαφος κατευθυνόμενες προς τη Δαμασκό.  Ο όγκος των Συριακών Δυνάμεων, ενισχυμένος με άλλες Μονάδες όπως την Αραβική Λεγεώνα των ξένων, Μονάδες Μαροκινών, Ιράκ, Σαουδικής Αραβίας και Ιορδανίας, συγκεντρώνονται κατά μήκος των οδικών αξόνων για να επιβραδύνουν την προέλαση των Ισραηλινών. Και ενώ αυτά συμβαίνουν στη Συρία, οι δυνάμεις της Αιγύπτου διστάζουν να εκμεταλλευθούν τις επιτυχίες τους στο μέτωπο του Σινά και δεν προχωρούν.

Η Σοβιετική Ενωση, βλέποντας ότι το Συριακό μέτωπο κινδυνεύει να καταρεύσει προβαίνει σε απειλές κατά των Ισραηλινών και δηλώνει συμπαράσταση στους Σύρους για να επιτύχει την ανακοπή της Ισραηλινής προελάσεως.  Ανεξάρτητα όμως από αυτά, το Ισραήλ είχε πάρει την απόφαση να μην καταλάβει τη Δαμασκό λόγω των σοβαρών επιπτώσεων που θα επακολουθούσαν από μία τέτοια ενέργεια κυρίως από τον Αραβικό κόσμο και λόγω της επικίνδυνης προωθήσεως και διασποράς των περιορισμένων σε αριθμό δυνάμεών του μέσα σε ευρείες και ακάλυπτες περιοχές του εσωτερικού της Συρίας. Ετσι, οι Ισραηλινές δυνάμεις σταμάτησαν μέχρις ενός σημείου προ της Δαμασκού, όπου θα μπορούσαν να την ελέγχουν με το Πυροβολικό τους.

Στις 12 Οκτωβρίου η Μεραρχία Λάνερ κατέλαβε το Νασέιγ και στη συνέχεια έφθασε προ του Κνάκερ.  Η 20η ΤΘ Ταξιαρχία έφθασε στο Τελ Ελ-Μαλ, οπότε άρχισαν να καταφθάνουν για την ενίσχυση των Συριακών δυνάμεων, δύο Μεραρχίες Ιρακινές: μία Τεθωρακισμένη και μία Μηχανοκίνητη, οι οποίες προωθήθηκαν στο Νασέιγ και Κνάκερ.

Ο Στρατηγός Λάνερ αντιλήφθηκε ότι θα εξαπολύσουν οι Μεραρχίες αυτές επίθεση τη νυκτα 12/13 Οκτωβρίου και σχημάτισε με τις δυνάμεις του έναν κλωβό από Μασάρα μέχρι Γιάβα και Νασέιγ με άνοιγμα περίπου 4 1/2 μίλια, για να εγκλωβισθούν μέσα και να τις καταστρέψει με πυρά.  Πράγματι, στις 0300 της 13ης Οκτωβρίου οι Ιρακινές δυνάμεις κινούνται εντός του κλωβού προς το βόρειο μέρος του και προσβαλλόμενες με συγκεντρωμένα πυρά αιφνιδιάστηκαν και είχαν τρομακτικές απώλειες, με αποτέλεσμα να υποχωρήσουν.  Στη συνέχεια, οι Ισραηλινές δυνάμεις σταθεροποιούν τις θέσεις τους στο Τελ Αντάρ και Τελ-Ελ-Μαλ, περιοχές ύψιστης τακτικής σημασίας.

Μέχρι τις 16 Οκτωβρίου δε σημειώνονται αξιόλογες ενέργειες, παρά μόνο ορισμένες νυκτερινές προσβολές μικρής σημασίας. Το πρωί της 16ης Οκτωβρίου μία Ιορδανική Ταξιαρχία επιτίθεται για την κατάληψη του Τελ Μασάρα κάι Τελ-Ελ-Μαλ.  Η επίθεση αποκρούεται με ευχέρεια και η Ιορδανικη Ταξιαρχία συμπτύσσεται.  Στον ίδιο χρόνο, Ιρακινή Ταξιαρχία κινείται προς Τελ-Ελ-Μαλ, αλλά εξαναγκάζεται και αυτή σε σύμπτυξη λόγω απειλής από κυκλωτική ενέργεια Ισραηλινής Ταξιαρχίας της Μεραρχίας Λάνερ.

Στις 17 Οκτωβρίου η Μεραρχία Λάνερ αντικαθίσταται από τη Μεραρχία Πελέδ στην περιοχή Κουνέιτρα με προωθημένη διάταξη προς Ουμ Μπούντε. Με το ΠΦ-90 της 19ης Οκτωβρίου η 20ή Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία καταλαμβάνει τους λόφους Τελ Αντάρ και Τελ-Ελ-Αλακιά, οι οποίοι δεσπόζουν στην Πεδιάδα Μεγάλη Λέγια.  Στη συνέχεια αποκρούει τρεις Ιρακινές αντεπιθέσεις και διατηρεί τη  «σφήνα».

Στις 20/21 Οκτωβρίου δυνάμεις Αλεξιπτωτιστών και Πεζικού του Ισραήλ επιτίθενται για την ανακατάληψη της τοποθεσίας του όρους Χερμών και μέχρι τις 22 Οκτωβρίου κάμπτονται όλες οι αντιστάσεις και επανέρχεται η τοποθεσία στους Ισραηλινούς.

Το βράδυ της 23ης Οκτωβρίου οι Σύροι δέχονται ανακωχή καταπαύσεως του πυρός, η οποία προτάθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Μέτωπο Χερσονήσου του Σινά

Οι επιχειρήσεις στο μέτωπο του Σινά άρχισαν στις 1400 της 6ης Οκτωβρίου, ταυτόχρονα με την έναρξη της Συριακής επιθέσεως, υποστήριξη πυρών Αεροπορίας, Πυροβολικού και Ολμων.

Η επίθεση των Αιγυπτίων ξεκίνησε κατά της τοποθεσίας Μπαρ-Λεβ, από τρία κύρια σημεία διαβάσεως της διώρυγας του Σουέζ, δηλαδή νότια της Καντάρας, βόρεια της Ισμαηλίας και νότια των Πικρών Λιμνών, με μία Μ/Κ Μεραρχία σε κάθε κατεύθυνση.  Το πρώτο κύμα δυνάμεως 8.000 ανδρών πέρασε τη Διώρυγα και, αφού παρέκαμψε τα Ισραηλινά οχυρά, προωθήθηκε ανατολικά σε βάθος 1 – 2 μιλίων μέχρι το ΤΦ.  Τη νύκτα 6/7 Οκτωβρίου Μονάδες γεφυροποιών εργάζονται πυρετωδώς για την κατασκευή δέκα γεφυρών για τη διάβαση ΤΘ Μονάδων στην ανατολική όχθη.

Στις 7 και 8 Οκτωβρίου διαβαίνουν τη διώρυγα πολυάριθμες Μονάδες Πεζικού και Αρμάτων με την υποστήριξη της Αεροπορίας και του Πυροβολικού που σφυροκοπούν τα ισραηλινά οχυρά.  Μέχρι το ΤΦ της 8ης Οκτωβρίου. Τρεις Μεραρχίες ΠΖ και τρεις τεθωρανισμένες Ταξιαρχίες έχουν περάσει στην ανατολική όχθη της Διώρυγας και έτσι ολοκληρώνεται η πρώτη φάση του Αιγυπτιακού Σχεδίου. Από την Ισραηλινή πλευρά έχουν εμπλακεί στη Χερσόνησο του Σινά από 7 Οκτωβρίου τρεις Μεραρχίες.  Στο Βόρειο Τομέα η Μεραρχία Μπρεν, στον Κεντρικό Τομέα η Μεραρχία Σαρόν και στο Νότιο Τομέα η Μεραρχία Αλμπέρ.  Οι Ισραηλινές Μονάδες μάχονται χωρίς  τεθωρακισμένα και χωρίς αεροπορική υποστήριξη.  Βασικές αρχές του πολέμου αγνοήθηκαν από τους Ισραηλινούς και κυρίως από τις ΤΘ Μονάδες οι οποίες ενεργούσαν χωρίς να συντονισθούν με το Πεζικό και χωρίς εγγύς υποστήριξη με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να εκτελέσουν την αποστολή τους, αλλά και να βρεθούν σε πολύ επικίνδυνη κατάσταση.

Επίσης, στις 8 Οκτωβρίου οι Ισραηλινοί έχασαν την ευκαιρία να αντεπιτεθούν στο Βόρειο Τομέα στην περιοχή Φίρνταν για την εξάλειψη των Αιγυπτιακών προγεφυρωμάτων.  Η Μεραρχία Μπρεν που μπορούσε να συγκεντρωθεί για το σκοπό αυτό απασχολήθηκε με μικροενέργειες χωρίς σπουδαιότητα με μικρά τμήματα κατά των Αιγυπτίων.

Μέχρι το πρώτο φως της 11ης Οκτωβρίου ο αγώνας των Αιγυπτίων κατά των Οχυρών σημειώνει επιτυχίες και τα ισραηλινά αμυνόμενα τμήματα βρίσκονται σε πολύ δυσχερή θέση.  Τα οχυρά καταλαμβάνονται από τους Αιγυπτίους το ένα μετά το άλλο και μόνο ένα, το Μπαρ-Λεβ, κράτησε και δεν καταλήφθηκε.  Από το ΠΦ της 11ης μέχρι της 15ης Οκτωβρίου διέρχονται το προγεφύρωμα δύο ακόμα Αιγυπτιακές ΤΘ Μεραρχίες, η 4η και 21η.

Στους τρεις τομείς, όπου έχουν δημιουργηθεί τα προγεφυρώματα των Αιγυπτίων γίνονται συνεχώς επιθετικές ενέργειες κατά των Ισραηλινών χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα, ενώ μετά τις 10 Οκτωβρίου, όπου αρχίζουν να καταφθάνουν οι εφεδρείες και να συγκεντρώνεται υλικό και άρματα των Ισραηλινών, παρατηρείται μια χαρακτηριστική αλλαγή υπέρ των Ισραηλινών.  Σε αυτό συνετέλεσε αρκετά η διστακτικότητα αναλήψεως γενικής επιθέσεως εκ μέρους των Αιγυπτίων, παρά την υπεροχή τους.  Ηδη έγινε σαφές στους Ισραηλινούς ότι πρέπει να ξεφύγουν από το στατικό πόλεμο και να επανέλθουν στην παλιά τακτική των αποφασιστικών αποτελεσμάτων με τον ελιγμό και την ταχύτητα ενέργειας.  ΄Υστερα από αντιτιθέμενες απόψεις του Ισραηλινού Επιτελείου και του Στρατηγού Μπαρ-Λεβ, για το που θα γίνει η διάβαση των Ισραηλινών για επίθεση εντός του Αιγυπτιακού εδάφους, αποφασίζεται τελικά αυτή να γίνει στο Ντερβεσουάρ, νότια της Ισμαηλίας για τους εξής λόγους:

1. Το ένα πλευρό της διαβάσεως θα προστατεύεται από την μεγάλη  «Πικρή Λίμνη».
2. Η δυτική όχθη είναι πρόσφορη για ελιγμούς.
3. Η περιοχή αυτή αποτελεί το όριο μεταξύ των δύο Αιγυπτιακών Στρατιών.

Με το ΠΦ της της 14ης Οκτωβρίου οι Αιγυπτιακές ΤΘ Μονάδες εκτοξεύουν νέα ισχυρή επίθεση, σε συνδυασμό με Μονάδες Καταδρομών, οι οποίες μεταφέρθηκαν με ελικόπτερα.  Αντικειμενικοί σκοποί των Αιγυπτίων ήταν το Ρογμάνιν του Βόρειου Τομέα, η οδός Ισμαηλίας του Κεντρικού Τομέα και οι διαβάσεις Μίτλα και Τσίντι του Νότιου Τομέα.  Οι Αιγύπτιοι επιχειρούν νότια μια βαθειά πλευρική κίνηση με δυνάμεις που στη συνέχεια θα στραφούν βόρεια προς τη διάβαση Μίτλα.

Οι Ισραηλινοί περίμεναν την επίθεση αυτή και είχαν προπαρασκευασθεί κατάλληλα.  Ετσι, κατά μήκος ολόκληρου του μετώπου άρχισε μία από τις μεγαλύτερες αρματομαχίες του πολέμου.

Στην περιοχή του Νότιου μετώπου καταστράφηκε μία ολόκληρη Ταξιαρχία αρμάτων των Αιγυπτίων.  Η Ισραηλινή αεροπορία συμμετέχει ενεργά στις επιχειρήσεις ολόκληρου του μετώπου και προκαλεί στους Αιγυπτίους σημαντικές απώλειες κυρίως σε άρματα.

Στο Βόρειο Τομέα, επιτυχής Ισραηλινή αντεπίθεση επέτυχε την αποκατάσταση της τοποθεσίας τους μέχρι το οχυρό Βουδαπέστ.  Γενικά, οι Αιγυπτιακές δυνάμεις αιφνιδιάσθηκαν από τις Ισραηλινές Μονάδες αρμάτων και από την εκτόξευση των Πυραύλων SS 11.  Μετά τις επιτυχίες αυτές, οι Ισραηλινοί αποφάσισαν την επόμενη νύκτα, 15η Οκτωβρίου, να ενεργήσουν ταχεία διάβαση της διώρυγας του Σουέζ.

Πράγματι, τη διάβαση επιχείρησαν οι Ισραηλινοί με τη Μεραρχία του Σαρόν αφού προηγήθηκε η επίθεση μιας Ταξιαρχίας Αλεξιπτωτιστών κατά την οποία διεξήχθη σκληρή μάχη, γνωστή ως η  «μάχη του κινέζικου αγροκτήματος» κατά την οποία προσπαθούν να δημιουργήσουν προγεφύρωμα.  Παράλληλα, εξουδετερώνονται αρκετές θέσεις εκτοξεύσεως Πυραύλων εδάφους-αέρος στη δυτική όχθη και μετά από αυτό η Ισραηλινή αεροπορία επεμβαίνει αποτελεσματικά στην περιοχή του προγεφυρώματος.

Μετά τη σταθεροποίηση του προγεφυρώματος, μέρος των Ισραηλινών δυνάμεων κινείται προς την οδό Ισμαηλίας-Καΐρου, η οποία αναχαιτίζεται.  Η μεγαλύτερη όμως δύναμη κινείται προς Νότο προς την πόλη του Σουέζ, όπου και η κυρία προσπάθεια.

Μέχρι τις απογευματινές ώρες της 22ης Οκτωβρίου το προγεφύρωμα συνεχώς ενισχύεται, απειλούνται οι συγκοινωνίες της δυτικής όχθης και η πόλη του Σουέζ και έχει αποκοπεί η 3η Αιγυπτιακή Στρατιά απειλουμένη από τα μετόπισθεν.

Μετά από αυτά, οι Αιγύπτιοι και οι Ρώσοι ζήτησαν επίσημα από το Συμβούλιο ασφαλείας την κατάπαυση του πυρός η οποία τέθηκε σε εφαρμογή στις 22 Οκτωβρίου.  Την επόμενη μέρα οι Αιγύπτιοι παραβίασαν την κατάπαυση του πυρός και οι Ισραηλινές δυνάμεις προέβησαν σε ενέργεια περισφίξεως της περιοχής.  Στις 23 Οκτωβρίου επιβάλλεται από το Συμβούλιο Ασφαλείας νέα κατάπαυση του πυρός και έτσι, έληξε οριστικά ο πόλεμος αυτός.

Αποτελέσματα

Οι απώλειες των Αραβικών Κρατών στον πόλεμο αυτόν ήταν τεράστιες και κυρίως των Αιγυπτίων.

Ο επιδιωκόμενος σκοπός της Αιγύπτου και της Συρίας που ήταν η ανακατάληψη των περιοχών που απώλεσαν το 1967 δεν επιτεύχθηκε.  Αντίθετα, το Ισραήλ και στα δύο μέτωπα βρέθηκε σε πλεονεκτική θέση μετά την πρώτη κατάπαυση του πυρός και σε πολύ καλύτερη θέση μετά τη δεύτερη κατάπαυση του πυρός.  Στη δυτική όχθη οι Ισραηλινοί βρέθηκαν να έχουν στην κατοχή τους 1.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα από τα οποία αποσύρθηκαν αργότερα.

Α/Α	Χώρες	Προσωπικό			Μέσα
		Φονευθ.	Τραυματίες	Αιχ/τοιΑγνοούμενοι	Άρματα	Αερ/φη	Πύρ/λοι	Πυρ/λα
1.	Ισραήλ	2.812	7.500	531	640	120(β)
2.	Αραβικά Κράτη
	Αίγυπτος	15.000	45.000	8.500	850	162	140
	Συρία	7.000	21.000	–	860	165	100
	Ιράκ	125	260	18	80	21	–
	Λίβανος	200	–	–	–	–	–
	Μαρόκο	200	–	–	–	–	–
	Ιορδανία	150	–	–	–	–	–
	Σύνολο					514

Διαπιστώσεις – Συμπεράσματα

• Οι Αραβες στον πόλεμο αυτόν είχαν την πρωτοβουλία της ενάρξεως των επιχειρήσεων και αιφνιδίασαν τον αντίπαλο αφού αυτός δεν είχε προβεί στην επιστράτευση των Μονάδων του.
• Η επιχείρηση των Αιγυπτίων στην αρχική φάση της διαβάσεως της Διώρυγας κατέδειξε μία σημαντική δεξιοτεχνία επιτελικής σχεδιάσεως για προσχεδιασμένες επιχειρήσεις μεγάλων σχηματισμών.  Ενώ στην αρχή, μέχρι τη δημιουργία του προγεφυρώματος, τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά κι ενώ η υπεροχή τους σε προσωπικό και τεθωρακισμένα ήταν μεγάλη, φάνηκαν ανίκανοι να εκμεταλλευθούν το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και να ασκήσουν τακτική ελιγμών σε αναπεπταμένο έδαφος.  Αυτό αποδίδεται σε έλλειψη επαγγελματικής πείρας των στελεχών τους.  Οι Αιγυπτιακές δυνάμεις όφειλαν να αναπτυχθούν.
• Σε όλο το μήκος της ανατολικής όχθης της διώρυγας, περιορίσθηκαν εντός προγεφυρώματος το οποίο είχε ορισθεί από τις δυνατότητες κάλυψης της αεράμυνάς τους.  ΄Ετσι, ο Ισραηλινός Στρατός είχε ελευθερία κινήσεων σε εξωτερικές γραμμές της ανατολικής όχθης και η Αιγυπτιακή αεροπορία δεν ήταν επαρκώς ισχυρή για να προσβάλει και να ανακόψει τις κινήσεις των Ισραηλινών προς το μέτωπο.
• Η αδυναμία των Αιγυπτιακών δυνάμεων, να αντιδράσουν στην Ισραηλινή διάβαση της Διώρυγας που επιχείρησαν στις 15 Οκτωβρίου, κατέδειξε την έλλειψη ικανότητάς τους στην εκτίμηση τακτικής καταστάσεως, στην έγκαιρη σχεδίαση αντιμετωπίσεως πιθανών απειλών και στην συλλογή πληροφοριών μάχης.
• Παρόμοια συμπεράσματα προκύπτουν και στο μέτωπο του υψ. Γκολάν, όπου οι επιχειρήσεις των Σύρων τις πρώτες μέρες ήταν επιτυχείς και έφεραν σε πολύ δυσχερή θέση τις Ισραηλινές δυνάμεις.  Με το σθεναρό όμως αμυντικό αγώνα τους και τις έγκαιρες και σωστές επεμβάσεις τους, κατόρθωσαν να επιτύχουν προοδευτικά την ανάσχεση της επιθέσεως των Συριακών δυνάμεων και την απώθησή τους από την περιοχή.  Σπουδαίο ρόλο διαδραμάτισε στις επιχειρήσεις αυτές η Ισραηλινή Αεροπορία.
• Το Ισραηλινό Πεζικό δε χρησιμοποιήθηκε όπως έπρεπε και με την πλήρη απόδοσή του σε συνεργασία με τα άρματα στο Μέτωπο του Σινά.  Το ότι πέτυχαν να διατηρήσουν την τοποθεσία τους ενεργώντας με τις μονάδες αρμάτων, αποδίδεται κυρίως στην μετριότητα της απόδοσης των αραβικών δυνάμεων.
• Μεγάλη υπήρξε η Σοβιετική ανησυχία για μια νέα Αραβική καταστροφή, ιδιαίτερα, όταν οι Ισραηλινοί κύκλωσαν την 3η Αιγυπτιακή Στρατιά και όταν δημιουργήθηκε κατάσταση απειλής προς το Κάιρο.  Αποτέλεσμα ήταν, η Σοβιετική ΄Ενωση να κινηθεί έντονα παρασκηνιακά και να απειλήσει με την επέμβαση στον πόλεμο αυτό.
• Η σφοδρότητα με την οποία εξελίχθηκε ο πόλεμος αυτός και οι απώλειες όλων των αντιμαχόμενων παρατάξεων κατέστησε τους λαούς αυτούς πλήρως εξαρτημένους από χώρες του εξωτερικού για τον εφοδιασμό τους με πολεμικό υλικό για την ανασυγκρότηση των δυνάμεών τους.
• Τελικά, η κριτική που διατυπώθηκε στις φάσεις του πολέμου του 1973 δεν μπορεί να επισκιάσει το γεγονός ότι οι Ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις πέτυχαν την πιο εκπληκτική νίκη στην ιστορία τους.  Εάν δε, είχε έγκαιρα πραγματοποιηθεί η επιστράτευσή τους, η Αραβική επίθεση θα είχε συντριβεί από την αρχή, και όλες οι παραλήψεις της Ισραηλινής ηγεσίας και των δυνάμεών της θα είχαν αγνοηθεί.

---

Discover more from Θεματα Στρατιωτικης Ιστοριας

Subscribe to get the latest posts to your email.