Μάχη της Ισσού (Νοέ 333 π.Χ)

Μετά τη μάχη του Γρανικού, ο Αλέξανδρος κατέλαβε τα δυτικά πα­ράλια της Μ. Ασίας και κατόπιν προέλασε προς τα βορειοανατολικά. Την ά­νοιξη του 333 π.Χ. έφτασε στο Γόρδιο, παρά το Σαγγάριο ποταμό, όπου έ­λυσε με το ξίφος του τον περίφημο δεσμό. Στη συνέχεια, κινήθηκε προς τα νότια δια των πυλών της Κιλικίας, ακολουθώντας τα παράλια, ως το γενικό σχέδιό του.

Ο αντίπαλός του Δαρείος, με ισχυρό στρατό, κινήθηκε από τη Βαβυ­λώνα προς την Κιλικία και εγκαταστάθηκε νότια της πόλεως Ισσούς, παρά τις όχθες του Πινάρου ποταμού (κόλπος Αλεξανδρέττας), απειλώντας τα νώτα και τις συγκοινωνίες της Στρατιάς του Αλεξάνδρου. Όταν ο Αλέξαν­δρος το πληροφορήθηκε, αναστράφηκε προς τα βόρεια και κατευθύνθηκε κατά του εχθρού, με σκοπό την ταχεία αντιμετώπιση της απειλής.

Δυνάμεις και Σχέδια Περσών

Η δύναμη του Δαρείου ανερχόταν σε 600.000 άνδρες, από τους οποίους οι 60.000 ιππείς. Από τους πεζούς, οι 100.000 ήταν Κάρδακες, που τους θεωρούσαν ως επίλεκτους μαχητές.

Το τελικό σχέδιό του πρόβλεπε ισχυρή άμυνα με πεζικό στο κέντρο (Έλληνες μισθοφόροι), στη βόρεια όχθη του Πινάρου ποταμού, για την α­παγόρευση της κινήσεως της στρατιάς, του Αλεξάνδρου και στη συνέχεια, με τις δύο πτέρυγες της παρατάξεως του να επιτεθεί κατά των πλευρών των Μακεδόνων. Τη δεξιά πτέρυγα αποτελούσε το ιππικό, αναπτυγμένο μέχρι την αμμώδη ακτή, ενώ την αριστερή οι Κάρδακες. Άλλο ισχυρό τμήμα από Κάρδακες, στη νότια όχθη του ποταμού προς το Άμανος όρος, θα έπληττε από τα νώτα τον αντίπαλο. Επίσης, άλλα τμήματα είχαν εγκατασταθεί στη νότια όχθη του ποταμού, με εντολή προφυλακών Μάχης.

Δυνάμεις και Σχέδια Ελλήνων

Η δύναμη του Αλεξάνδρου ανερχόταν σε 30 – 35.000 πεζούς και 5 – 6.000 ιππείς. Ο Αλέξανδρος οδηγούσε το Στρατό του προς το πεδίο της μάχης αρχικά σε φάλαγγα πορείας και στη συνέχεια σε διάταξη μάχης των δύο πτερύγων. Το ηθικό των ανδρών του, ύστερα από τόσες νίκες, ή­ταν οπωσδήποτε ανώτερο του ηθικού των αντιπάλων του.

Το τελικό του σχέδιο ήταν το εξής:

1. Επίθεση με τη δεξιά πτέρυγα, την οποία αποτελούσε η Ομάδα Κρούσεως (Ιππικό – Πεζικό). Αυτή θα ενεργούσε ως ενιαίο και αδιάσπαστο σύνο­λο, σε στενό μέτωπο υπό τον Αλέξανδρο, κατά του αριστερού των Περσών, όπου ήταν οι Κάρδακες χωρίς Ιππικό.
2. Αμυντική κυρίως ενέργεια με την αριστερή πτέρυγα (συμμαχικό Ιππι­κό και Πεζικό μέχρι τη Θάλασσα), υπό τον Παρμενίωνα. Αυτή θα συγκρο­τούσε το απέναντι της εχθρικό Ιππικό και θα απαγόρευε κάθε ενέργεια στρεφόμενη κατά του αριστερού της δεξιάς πτέρυγας.
3. Κάλυψη του δεξιού της δεξιάς πτέρυγας με επιθετική κίνηση αποσπάσματος Ιππικού προς το Άμανος όρος. Επίσης, κάλυψη των νώτων της παρατάξεως με άλλα πεζοπόρα τμήματα.

Διεξαγωγή της Μάχης

Η μάχη άρχισε περί το μεσημέρι της 12ης Νοεμβρίου του 333 π.Χ. Ο Αλέξανδρος, μετά από ταχεία επιθεώρηση της παρατάξεώς του, όρμησε με τη δεξιά του πτέρυγα προς τον ποταμό Πίναρο, και κατόπιν κατά του α­ριστερού των Περσών, σημειώνοντας λαμπρή νίκη. Κατά τον ίδιο χρόνο, σε κενό που δημιουργήθηκε στην πτέρυγά του, δέχτηκε αντεπίθεση των μισθοφόρων Ελλήνων του Δαρείου, η οποία αντι­μετωπίστηκε με επιτυχία.

Στη συνέχεια, όταν τα τμήματα της δεξιάς πτέρυγας είδαν ότι οι απέ­ναντι τους Πέρσες τράπηκαν σε φυγή, στράφηκαν κατά των μισθοφόρων του περσικού κέντρου, τους απέκοψαν τα νώτα και τους φόνευσαν. Επί­σης, μεταξύ της αριστερής πτέρυγας των Ελλήνων και του απέναντι τους εχθρικού Ιππικού – το οποίο σημείωσε και περιορισμένη αντεπίθεση – συνάφτηκε πεισματώδης ιππομαχία.

Τελικά, όταν οι Πέρσες είδαν τη φυγή του Δαρείου και τη σφαγή των μισθοφόρων του κέντρου, τράπηκαν σε γενική και οριστική φυγή και, ου­σιαστικά, διασκορπίστηκαν προς όλες τις κατευθύνσεις. Το στρατόπεδο του Δαρείου κυριεύτηκε και αιχμαλωτίστηκε η οικογένειά του.

Οι απώλειες των Ελλήνων ήταν 300 νεκροί πεζοί και 150 ιππείς. Των Περσών 100.000 πεζοί και 10.000 ιππείς. Ο Αλέξανδρος έθαψε τους νε­κρούς του με μεγάλες τιμές. Επίσης, όλους εκείνους, που διακρίθηκαν στη μάχη, τίμησε ηθικά και υλικά.

Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα

Η λαμπρή νίκη του Αλεξάνδρου εξύψωσε περισσότερο το γόητρό του και οι Έλληνες τον υποδέχονταν παντού ως λυτρωτή, ενώ οι άλλοι λαοί, μη έχοντας διάθεση να αγωνιστούν-υπέρ της περσικής δυναστείας, υ­πέκυπταν.

Από στρατιωτική πλευρά, η μάχη της Ισσού υπήρξε «Μάχη εκ Συναντήσεως». Τόσο ο Δαρείος, όσο και ο Αλέξανδρος υπέστησαν στρατηγικό αιφνιδιασμό, επειδή δεν είχαν πληροφορίες μάχης, ο καθένας βέβαια για τον αντίπαλό του. Όμως, στην αντιμετώπισή του, ο Αλέξανδρος αντέδρασε με την ταχεία και εύστοχη προσαρμογή της επιθετικής του διατάξεως, λαμβάνοντας υπόψη του τα χαρακτηριστικά της περιοχής επιχειρήσεων και την πιθανή γενική διάταξη του αντιπάλου του.

Το πεδίο της μάχης που επέλεξε ο Δαρείος ήταν στενό και δεν επέτρε­πε την ανάπτυξη του πολυάριθμου στρατού, του, ειδικότερα του Ιππικού του, για την υπερκέραση του αντιπάλου. Η φυγή εξάλλου του Δαρείου, με­τά τη διάσπαση της αριστερής του πτέρυγας, συντέλεσε στη γενική φυγή και διάλυση της μεγάλης παρατάξεώς του.

Ο ελιγμός του Αλεξάνδρου αποδείχτηκε, κατά την εκτέλεσή του, επι­τυχής. Η κεντρική ιδέα του και η σοφία του ήταν:

1. Άμυνα στην αριστερή του πτέρυγα για την «οικονομία δυνάμεων» και συγκράτηση του εχθρού, αλλά και ασφαλής κάλυψη του αριστερού της δε­ξιάς του πτέρυγας. Και παράλληλα:
2. Επίθεση με τη δεξιά του πτέρυγα, ύστερα μετά από «Συγκέντρωση επί­λεκτων δυνάμεων» και σε στενό μέτωπο.
3. Κάλυψη του ελιγμού του και κυρίως της Κύριας Προσπάθειας του, που ήταν η επίθεση, από όλες τις ενδεχόμενες απειλές κατά των πλευρών και των νώτων του.

Τέλος, η νίκη στην Ισσό εξασφάλισε οριστικά στον Αλέξανδρο το με­γάλης στρατιωτικής αξίας χώρο της Κιλικίας (κόλπος Αλεξανδρέττας), ο ο­ποίος επιτρέπει την ελεύθερη κίνηση προς τον Ευφράτη ποταμό, τη Βαβυ­λώνα, τα Σούσα και την Περσέπολη, καθώς και προς την Αίγυπτο. Επίσης, η νίκη αυτή αχρήστευσε για πολύ χρόνο τη στρατιά του Δαρείου και εξύψω­σε, όπως προαναφέρθηκε, την αίγλη του νεαρού Μακεδόνα, επειδή έθεσε εκτός μάχης τον ίδιο το «Μεγάλο Βασιλέα», με ολόκληρη την πανίσχυρη στρατιά του. Και με την αίγλη αυτήν, ο Αλέξανδρος θα βαδίσει από τον ά­θλο της Ισσού στην επόμενη νίκη του, στα Γαυγάμηλα, η οποία θα τον εν­τάξει οριστικά πλέον στον κόσμο του Θρύλου.

---

Discover more from Θεματα Στρατιωτικης Ιστοριας

Subscribe to get the latest posts to your email.