Όταν ο Αλή πασάς ήρθε σε σύγκρουση με το σουλτάνο, οι φιλικοί αποφάσισαν να
αρχίσουν την επανάσταση για να επωφεληθούν από τον τουρκικό εμφύλιο πόλεμο που είχε αναστατώσει την Ήπειρο και απασχολούσε μεγάλες τουρκικές δυνάμεις.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ζήτησε άδεια από τον Τσάρο, δήθεν για λουτρά, και
κατέβηκε στο Ισμαήλιο της Βεσσαραβίας, όπου σε μια τελευταία σύσκεψη με τους
αρχηγούς της εταιρίας (20 Οκτωβρίου 1820) αποφασίστηκε να κηρυχθεί η
επανάσταση στις ηγεμονίες και όχι στην Πελοπόννησο, όπως ήταν η αρχική
απόφαση.
Αισιόδοξος από τη φύση του ο Υψηλάντης υπολόγιζε στη ρωσική βοήθεια. Ξεκινούσε
από την υπόθεση ότι αυτή θα δινόταν ακόμα γρηγορότερα στις Ηγεμονίες και πολύ
πιο σίγουρα, αν πετύχαινε να προκαλέσει τους Τούρκους να παραβούν τις
συνθήκες, που προέβλεπαν ότι οι δυνάμεις τους δεν έπρεπε να διαβούν τον
Δούναβη χωρίς τη άδεια του Τσάρου.
Μετά την απόφαση αυτή οι φιλικοί έστειλαν απεσταλμένους στις διάφορες ελληνικές επαρχίες για να ενημερώσουν τον λαό ότι η επανάσταση θα αρχίσει και ο Παπαφλέσσας, ένας από τους δυναμικότερους φιλικούς, ξεκίνησε για την Πελοπόννησο για να την ξεσηκώσει σ’ επανάσταση χωρίς τον Υψηλάντη.
Ο πόλεμος στις Ηγεμονίες
Το Φεβρουάριο του 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε τον Προύθο και ήρθε στο
Ιάσιο της Μολδαβίας, όπου τον υποδέχτηκε ο ηγεμόνας Μιχαήλ Σούτσος. Στις 24
Φεβρουαρίου εξέδωσε την πρώτη επαναστατική προκήρυξη, όπου για να πάρουν
θάρρος οι Έλληνες υπήρχε η φράση:
«Κινηθείτε, ω φίλοι, και θέλετε ιδεί μίαν κραταιάν δύναμιν να υπερασπισθεί τα
δίκαιά μας.»
Με την πράξη του αυτή όμως ο Υψηλάντης καταδίκασε την εξέγερση σε αποτυχία.
Στη συνδιάσκεψη του Λάυμπαχ, ο τσάρος Αλέξανδρος επηρεασμένος από τον
Μέττερνιχ καταδίκασε δημόσια την ελληνική εξέγερση και καθαίρεσε τον Υψηλάντη
από τον βαθμό που έφερε στον ρωσικό στρατό. Ο πατριάρχης, ύστερα από πιέσεις
της Πύλης, τον αφόρισε. Αργότερα ο τσάρος έδωσε την έγκρισή του για την είσοδο
τουρκικών στρατευμάτων στις ηγεμονίες.
Παρόλες τις δυσάρεστες εξελίξεις ο Υψηλάντης δεν έχασε το θάρρος του. Στη
Φωξάνη ορκίστηκε ο Ιερός Λόχος, ένα μικρό τμήμα τακτικού στρατού από Έλληνες
φοιτητές του Εξωτερικού, που έτρεξαν να πολεμήσουν με τον Υψηλάντη. Από τη
Φωξάνη οι επαναστάτες βάδισαν προς το Βουκουρέστι, την πρωτεύουσα της Βλαχίας. Εκεί συνάντησαν την αδιαφορία και τη δυσπιστία του πληθυσμού.
Ο φόβος της τιμωρίας, και η είδηση πως ισχυρός τουρκικός στρατός πέρασε τα
σύνορα, έκανε τους ντόπιους να στραφούν εχθρικά προς την επανάσταση. Στον
στρατό του Υψηλάντη άρχισαν να εκδηλώνονται κρούσματα απειθαρχίας και
προδοσίας. Μεγάλες τουρκικές στρατιές εισέρρεαν στις Ηγεμονίες από τα τρία
συνοριακά φρούρια, Μπραϊλα, Σιλίστρια, Βιδίνιο.
Παρά τη γενναία αντίσταση του Αθαν. Καρπενησιώτη και των ανδρών του στο
Γαλάζιο, μια τουρκική στρατιά πέρασε και υπέταξε τη Μολδαβία. Άλλος στρατός
βάδισε προς το Βουκουρέστι. Ο Υψηλάντης υποχώρησε με το στρατό του βορειότερα προς τις Τρανσυλβανικές Άλπεις, σε ορεινό και δύσβατο έδαφος. Άλλα ελληνικά τμήματα με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Δούκα συμπτύχθηκαν με κατεύθυνση τα αυστριακά σύνορα.
Αυτές οι οπισθοχωρήσεις, σε συνδυασμό με τη λιποταξία άλλων οπλαρχηγών,
οδήγησαν τον Υψηλάντη στην απόφαση να αναμετρηθεί με ολόκληρη τη δύναμη των Τούρκων στο Δραγατσάνι. Η μάχη δόθηκε κοντά στον ποταμό Όλτε στις 7 Ιουνίου 1821. Από τραγικό σφάλμα του αρχηγού του ελληνικού ιππικού, Βασίλη Καραβιά, οι περισσότεροι αξιωματικοί επιτέθηκαν από μόνοι τους χωρίς συνεννόηση με αποτέλεσμα ο Ιερός Λόχος να εξοντωθεί. Οι λίγοι φοιτητές που σώθηκαν,
χρωστούσαν τη ζωή τους σε μια γενναία αντεπίθεση του Μακεδόνα οπλαρχηγού
Ολύμπιου.
Συντετριμμένος ο Υψηλάντης πέρασε τα αυστριακά σύνορα. Στις 15 Ιουνίου, παρά
την υπόσχεση που του είχε δοθεί για ασφαλή διέλευση, οι αυστριακές αρχές τον
έπιασαν και τον έριξαν σε ένα μπουντρούμι στο φρούριο του Μούγκατς, όπου
κρατήθηκε παράνομα επτά ολόκληρα χρόνια.
Βγήκε με τη μεσολάβηση του Τσάρου Νικολάου με την υγεία του εντελώς
κατεστραμμένη. Πέθανε στη Βιέννη σε ηλικία μόλις 37 χρονών τον Ιανουάριο του
1828 στα χέρια του φίλου του Λασσάνη, με τελευταία του παρηγοριά την είδηση
ότι ο Καποδίστριας πήγαινε στην Ελλάδα για να αναλάβει του αξίωμα του πρώτου
της Κυβερνήτη.
Τα τελευταία γεγονότα – Η σημασία του Κινήματος
Μετά την αναχώρηση του Υψηλάντη, άρχισε η τραγωδία για τους Έλληνες στις
Ηγεμονίες. Οι κάτοικοι κρατούσαν εχθρική στάση.
Ο Σάββας Καμινάρης, αξιωματικός του στρατού του Υψηλάντη βοήθησε τους Τούρκους προδίδοντας τους πρώην συντρόφους του. Ο Γεώργιος Ολύμπιος βλέποντας ότι δεν είχε και πολλές επιλογές, ένωσε τα υπολείμματα του στρατού του με τις δυνάμεις του παλιού του συναγωνιστή Φαρμάκη. Μαζί οι δυο τους διεξήγαγαν για αρκετό καιρό κλεφτοπόλεμο εναντίον των Τούρκων αναγκάζοντας τους τελευταίους να διατηρούν στην περιοχή ισχυρές δυνάμεις. Τελικά τους ανακάλυψαν στο μοναστήρι Σέκουλ σ’ ένα απόκρημνο ύψωμα. Εκεί ο Ολύμπιος και οι άνδρες του αφού εξάντλησαν τα πυρομαχικά τους ανατινάχτηκαν στον αέρα.
Ο Φαρμάκης αντιστάθηκε περισσότερο. Ένας πράκτορας των Αυστριακών
διαπραγματεύτηκε την κατάπαυση του πυρός και την παράδοσή του, οι Τούρκοι όμως δεν κράτησαν το λόγο τους. Ο Φαρμάκης και οι άλλοι αρχηγοί εξευτελίστηκαν και βασανίστηκαν και ύστερα στάλθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου θανατώθηκαν.
Έτσι χάθηκαν δύο από τα μεγαλύτερα και ηρωικότερα τέκνα του ελληνικού έθνους.
Παρά την αποτυχία της επανάστασης στις Ηγεμονίες, ο ελληνικός αγώνας ωφελήθηκε
από πολλές απόψεις. Ενισχύθηκε η πίστη των Ελλήνων στη ρωσική βοήθεια και
καθώς τα νέα έφταναν τότε αργά και παραποιημένα, οι περισσότεροι πίστευαν πως
ο Υψηλάντης προχωρεί νικητής προς την Κωνσταντινούπολη, ενώ ήταν ήδη
φυλακισμένος στο Μουγκάτς.
Οι Τούρκοι από την πλευρά τους δεν έπαψαν ποτέ να φοβούνται τη Ρωσία και
κράτησαν για αρκετό καιρό στρατό και στόλο στο Βορρά.
Το πιο σημαντικό απ’ όλα ήταν ότι η επανάσταση απλώθηκε πλατειά σ’ όλο τον
ελληνικό χώρο, πήρε εθνικό χαρακτήρα και δεν κινδύνευε αυτή τη φορά να
περιοριστεί μόνο σε μια γωνιά της Πελοποννήσου.
Discover more from Θεματα Στρατιωτικης Ιστοριας
Subscribe to get the latest posts to your email.
Θεματα Στρατιωτικης Ιστοριας 