Μανιφέστο Κεντρικής Επιτροπής ΚΚΕ,7 Δεκ 1940

ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ

Προς όλους τους εργάτες, τις εργάτριες κ’ υπαλλήλους!
Προς τους φαντάρους, τους ναύτες και τους αεροπόρους!
Προς τις μαννάδες, τους πατέρες, τις γυναίκες και τα παιδιά των πολεμιστών!
Προς τους εργάτες και τους εργαζόμενους των γειτονικών χωρών!
Σύντροφοι, αδέρφια,
Τεσσεράμισυ τώρα χρόνια η ματωβαμένη τυχοδιωκτική σπείρα Μεταξά Γλύξμπουργκ κρατιέται στην εξουσία με τα πιο απαίσια εγκλήματα, κάνοντας το μαντρόσκυλο στους ντόπιους πλουτοκράτες και το πιστό τσανάκι στους ξένους ιμπεριαλιστές.
Με διαταγή του ντόπιου εφοπλιστικού κεφαλαίου και των ξένων του αφεντικών, χιλιάδες ναυτεργάτες, παιδιά του λαού μας, στάλθηκαν απ’ τη βασιλομεταξική σπείρα να δοκιμάσουν του πολέμου τη φρίκη. Μα η ίδια τύχη μέλλονταν σ’ ολόκληρο το λαό, στην πατρίδα μας σύγκορμη. Για να κρατήσει της εξουσίας το λουφέ η δικτατορική σπείρα, για να σώσουν οι εγγλέζοι πλουτοκράτες την παγκόσμια κυριαρχία τους, για να θησαυρίσουν μια χούφτα από ντόπιους μπαζαδόρους και μεγαλοκαρχαρίες-ληστές και για να «δοξαστούν» μερικοί τυχοδιώκτες γαλονάδες, τραβήχτηκε στον πιο εγκληματικό τυχοδιωκτικό ιμπεριαλιστικό πόλεμο ο λαός μας.
Τον πόλεμο τον διέταξαν οι εμπόλεμοι εγγλέζοι πλουτοκράτες. Η πολιτική τους «είχε και έχει σκοπό να παρασύρει στον πόλεμο όσο μπορεί μεγαλύτερο αριθμό κρατών κ’ εθνών έγραφε κ’ η «Ισβέστια» οτις 23 Αυγούστου 1940. Έτσι μετάβαλαν και τη χώρα μας σε προχωρημένο τους φυλάκιο αφού έβαλαν τους λαούς της Πολωνίας, Νορβηγίας, Βελγίου, Ολλανδίας, Γαλλίας, να σκοτωθούν και να υποδουλωθούν για τα συμφέροντα τους. Μα ο σκοπός τους σήμερα πηγαίνει πολύ πιο μακρυά: ελπίζουν πως μεταφέροντας στην Ελλάδα τον πόλεμο θα μπλέξουν στο μακάβριο χορό και τ’ άλλα Βαλκάνια, ακόμα και τη Σοβιετική Ένωση.
Βαρύς βραχνάς έρχεται στους εγγλέζους ιμπεριαλιστές όσο βλέπουν τη Σοβιετική Ένωση έξω από το αλληλοφάγωμα του καπιταλιστικού κόσμου, να ευημερεί και να δυναμώνει με την ειρηνική της πολιτική, συγκεντρώνοντας τις ελπίδες σωτηρίας της κατασπαραζόμενης και καταπιεζόμενης ανθρωπότητας. Το βαθύ τους αντισοβιετικό μίσος τους έσπρωξε στη μπαμπέοικη αντισοβιετική τους πολιτική. Σήμερα τα πληρώνουν ακριβά. Κι’ ως τόσο, βλέποντας να πλησιάζει το τέλος τους, ακόμα πιο λυσσάνε, ραδιουργούν, θυσιάζουν λαούς και χώρες για να μπλέξουν τη Σοβιετική Ένωση σε πόλεμο με τη Γερμανία, για να συγκεντρώσουν έπειτα το διεθνή καπιταλισμό στην αντισοβιετική επέμβαση. Όμως χωρίς τον ξενοδόχο κάνουν το λογαριασμό. Ποτέ η Σοβιετική Ένωση δε θα μπλεχτεί σε τυχοδιωκτικό πόλεμο, ούτε και θα ενισχύσει τους υποκινητές του. Ποτέ η Σοβιετική Ένωση δε θα βγάλει των άλλων τα κάστανα απ’ τη φωτιά. Μάταιες ο ελπίδες τους, χαμένοι οι κόποι!

Προκύρηξη Κεντρικής Επιτροπής ΚΚΕ για τον Ιταλο-Ελληνικό πόλεμο, 7 Δεκ. 1940

….Ό πόλεμος αύτός πού προκλήθηκε άπ’τή βασιλομεταξική σπείρα, πού διατάχτηκε Απ’τούς έγγλέζους Ιμπεριαλιστές, δέ μπορεί νάχει τήν παραμικρή σχέση μέ τήν υπεράσπιση τής πατρίδας μας. Ούτε είναι βέβαια «πόλεμος κατά τού φασισμού», όπως δήλωσε κυνικά ό άρχιφασίστας Μεταξάς-ό δήμιος τού λαού μας. Μά ούτε καί πόλεμος γιά τήν Απελευθέρωση τών έλληνικών μειονοτήτων τής Αλβανίας άπ’τό ζυγό τού Ιταλικού φασισμού καί τής Αλβανικής άστοτσιφλικά- δικης κλίκας. Γι’αύτό ό πόλεμος αύτός δέν μπορεί νάχει καμιά σχέση μέ τήν έλευθερία.

…..Τή λατρεία σας πρός τή λευτεριά καί τήν πατρίδα, τήν ήρωική σας ιστορία καί τή λεβέντικη παλληκαριά, τό άγριο μίσος σας κατά του φασισμού, ή έγκληματική σπείρα Μεταξά-Βασιλιά-Μανιαδάκη, ή Ίντέλιτζενς σέρβις, τά έκμεταλλεύτηκαν αίσχρά νά σάς ρίξουν σέ τούτο τόν καταραμένο πόλεμο – πού δέν έχει τήν παραμικρή σχέση μέ τά εύγενικά αίσθήματά σας.

…Μέ ραδιουργίες, άπάτες, πλαστογραφώντας τό τιμημένο όνομα του Κ.Κ.Ε. καί τίς υπογραφές τών φυλακισμένων ήρωικών ήγετών του σ.σ. Ζαχαριάδη, Νεφελούδη, Παρτσαλίδη, Σιάντου, πλαστογραφώντας τό όργανό του τό «Ριζοσπάστη», σάς τραβάνε νά χύνετε, δίχως νά τό καταλαβαίνετε, άδικα τό αίμα σας, ένώ ταυτόχρονα σκοτώνονται οί γονιοί καί τά παιδιά σας ατά μετόπισθεν κ’ή πατρίδα σας ρημάζει άπ’τήν μιάν άκρη ώς τήν άλλη. (Σ.Σ :Αναφέρεται στην επιστολή υποστήριξης του ΚΚΕ προς τον Μεταξά)

Ζητούμε όμως σήμερα, τή δωδεκάτη ώρα, πιό έντονα άπό κάθε άλλη φορά, νά ένωθεΐ στρατός καί λαός σέ τούτο τό πανανθρώπινο καθήκον: Νά σώσουμε τό λαό καί τήν πατρίδα μας άπό τή σφαγή καί τόν άφανισμό!

Καλούμε τούς πολεμιστές μας ν’άρνηθοΰν νά πολεμήσουν πέρ’άπ’τά σύνορα τής πατρίδας μας. Τί ζητάμε στήν ’Αλβανία; Πού μάς πάνε; Ό λαός μας δέ θέλει δεύτερο Σαγγάριο!

Παίρνοντας αύτή τήν Απόφαση, οί πολεμιστές μας νά ύποβάλουν στούς Αντιπάλους Απέναντι τους προτάσεις εΙρήνης δίχως προσαρτήσεις καί Αποζημιώσεις. Νά παρουσιαστούν όμαδικά κ’ένοπλα στούς άνωτέρους τους ζητώντας συμμετοχή στίς προσπάθειές τους. Νά στείλουν τελεσίγραφο στήν πουλημένη Ιμπεριαλιστική κυβέρνηση ζητώντας τήν είρήνη καί θυμίζοντάς της πώς τούς κάλεσε στά όπλα μονάχα γιά νά διώξουν Απ’τά έλληνικά έδάφη τόν Ιταλό καταχτητή. ‘Η λύση των μειονοτικών ζητημάτων ν’άφεθεΐ στούς ίδιους τούς ένδιαφερόμενους έλληνικούς κι Αλβανικούς πληθυσμούς. Κι αν ή κυβέρνηση Αρνηθεΐ, σύσσωμος ό στρατός περιφρουρώντας ταυτόχρονα τά σύνορα τής πατρίδας μας – νά ένωθεΐ μέ τό λαό γιά τήν Ανατροπή της.

ΠΗΓΗ: ΚΚΕ-ΕΠΙΣΗΜΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 1940-1945, ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, ΑΘΗΝΑ 1981, σελ. 11 . Αρ.εγγρ. 641

Αποσπάσματα και περιλήψεις από τον ιταλικό τύπο του 1940

CORRIERE DELLA SERA, Πρωινή έκδοση, Σάββατο 2-11-1940

Συνεχίζεται η προέλασις στην Ήπειρο

Δελτίον Ν.147. Εκ του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων. Οι επιχειρήσεις στην Ήπειρο εκτυλίσσονται κανονικά. Οι δυνάμεις μας έφθασαν στον κόμβο του Καλπακίου. Συνεχίζεται η εργασία επιδιόρθωσης των δημιουργηθέντων ζημιών από τον εχθρό κατά την υποχώρηση … Στο σημερινό δελτίο, ανακοινώθηκε η κατάληψης από ιταλικής πλευράς, του συγκοινωνιακού κόμβου του Καλπακίου … Όλα δίνουν την βεβαιότητα ότι η διείσδυσις μας θα εξακολουθήσει, όχι μόνον ευτυχής, αλλά και ένδοξη. Παρά τον άσχημο καιρό που μαίνεται στην περιοχή των Βαλκανίων, όπως και αλλού, αν και δεν ειπώθηκε πρέπει να συνεχισθεί (η προέλασις) αιωνίως. Μερικές μέρες με ήλιο και η ιταλική προέλασις θα προσλάβει ρυθμό παρελάσεως.

Τέλος πάντων γρήγορα θα αφαιρεθεί από την Αγγλία και ο τελευταίος της συνεργός στην Ευρώπη. Συνεργός ιδιαιτέρως επικίνδυνος για μας, γιατί η γεωγραφική του θέση, του επιτρέπει να εφοδιάσει με ναυτικές και αεροπορικές βάσεις τους ‘Αγγλους, φτιαγμένες σκοπίμως για να απειλήσουν τις επικοινωνίες μας και να διευκολύνουν πιθανές επιθέσεις εναντίον του ίδιου του εθνικού μας εδάφους. Ότι η ελληνοαγγλική συνεργασία ήταν ήδη μια πραγματικότητα εν ενεργεία, το αποδεικνύει το γεγονός ότι από αρκετό καιρό η κυβέρνηση των Αθηνών είχε διατάξει επιστράτευση, αρχικώς μερική και έπειτα γενική και ότι πριν από τρία χρόνια ο δύσπιστος Μεταξάς, διέταξε να κατασκευαστούν μια σειρά από αμυντικά έργα πρώτης γραμμής που διατρέχουν τα όρη κατά μήκος των βορείων συνόρων. Η ονομασθείσα «Γραμμή Μεταξά» περνά σχεδόν μπροστά από τις πόλεις Γιάννενα, Φλώρινα και Καστοριά.

Ιταλική προκύρηξη προς 5 ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΚΡΗΤΩΝ

Κατά την λεγομενην εαρινην επιθεσι οι Ιταλοι ευρεθησαν απεναντι της 5ης Μεραρχιας Κρητων στην Τρεμπεσινα Είναι γνωστο ότι οι Κρητες αγαπιουσαν τον συντοπιτη τους Βενιζελο.Προσεπαθησαν λοιπον να εκμεταλευτουν τα αισθηματα φιλιας που ειχε καποτε ο Βενιζελος με τον Μουσολινι δια αυτης της προκυρήξεως

Στρατιωται της Κρητης
Η Αγγλια δια το αποκλειστικον της συμφερον  σας εσπρωξε εις τα βουνά και τον θάνατον, πάνω εις αυτά τα αγρια αρβανίτικα βουνά.
Εις την θέσιν σας εν τη θαυμασίαΐ νήσω σας άπολαυουν δεσποτικώς οι Αγγλοι στρατιώται. Μέσα εις το σπίτι σας κάθονται οι Αγγλοι. Αι γυναίκες σας ενοχλούνται από τους Αγγλους. Δια ποίον λόγον πολεμάτε ; Διότι το θέλει ή ‘Αγγλία, η όποια εχει αγοράσει την Κυβέρνησίν σας.
Μή ξεχάσετε ότι ό μεγάλος σας συμπολίτης, ο Βενιζέλος, έπεθύμησε και έζήτησε την φιλίαν της Ιταλίας.
Ρίξετε τα όπλα και ελάτε. Ήμεις θά φερθούμε προς σας αδελφικά και θά σας έπαναφέρωμε εις την νησον σας και εις τάς οικογενείας σας.
Ώς πρώτον σημειον της συμπαθείας μας θά δώσουμε 500 δραχμάς εις τον καθέναν που θά παραδοθή εις ημάς μέ αυτήν την προκήρυξιν».

Ελληνική προκύρηξη προς του Ιταλούς στρατιώτες

SOLDATI ITALIANI

Per quale ragione voi siete stati staccati della vostra felice vita dì famiglia e siete stati condotti qui per distruggere la vostra vita sulle montagne della Grecia?

Quali conti voi avete da regolare con il pοpolo polo greco che non è nemico di nessuno, e si dedica tutto a i suoi lavori pacifici?

I vostri capi vi conducono in una guerra INGIUSTA. IDDIO NON DA MAI LA SUA BENEDIZIONE ALL’INGIUSTIZIA!

Ci dispiace di attaccarvi.

Ma noi siamo costretti dal nostro onore di proteggere la nostra PATRIA che i vostri capi rapacci vi hanno vergognosamente spinto a conquistare versando il vostro sangue.

La nostra guerra è SANTA.

Voi combattete senza avere nessun motivo di dirito o di morale.

I SOLDATI GRECI

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΙΤΑΛΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ

Για ποιον λογο σας απεκοψαν απο την ευτυχισμενη ζωη σας και τις οικογενειες σας και σας οδηγησαν εδω για να καταστρεψετε τις ζωες σας στα βουνα της Ελλαδας;

Ποιους λογαριασμους εχετε να κλεισετε με τον ελληνικο λαο που δεν ειναι εχθρος κανενος και αφιερωνεται μονο στις ειρηνικες του εργασιες;

Οι αρχηγοι σας , σας καθοδηγουν σε εναν αδικο πολεμο. Ο ΘΕΟΣ ΔΕΝ ΔΙΝΕΙ ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΕΥΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΔΙΚΙΑ.

Μας λυπει που σας επιτιθεμεθα.

Ομως ειμαστε αναγκασμενοι απο την τιμη μας να προστατευσουμε την ΠΑΤΡΙΔΑ μας, που οι αρπακτικοι αρχηγοι σας, σας εσπρωξαν ξαδιαντροπα να κατακτησετε, χυνοντας το αιμα σας.

Ο πολεμος μας ειναι ΙΕΡΟΣ.

Εσεις αγωνιζεσθε χωρις να εχετε κανεναν λογο δικαιωματος

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ

Επιστολή N. Ζαχαριάδη προς πρωθυπουργό Ι. Μεταξά, 26 Νοε 1940

Μεταξάν Πρωθυπουργόν

Ανοιχτό Γράμμα
Ολόκληρος ό λαός της Ελλάδας ξεσηκώθηκε σαν ένας άνθρωπος και χάλασε τα σχέδια τον φασισμού. Με το αίμα του ό λαός εξασφάλισε τη λευτεριά και την ανεξαρτησία του. Εξω άπ’ αυτά ή Ελλάδα δεν έχει καμμιά θέση στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο ανάμεσα στην Αγγλία και Ιταλία-Γερμανία. Αφού ό λαός μας υπερασπίσει αποτελεσματικά την ανεξαρτησία και την εθνική λευτεριά του, σήμερα ένα μοναχά πράμα θέλει: Ειρήνη και ουδετερότητα με τούτους τους όρους:
1) Να ξανάρθουν τα πράγματα όπως ήταν στις 28 του Όχτώβρη 1940 δίχως καμιά εδαφική-οικονομική-πολιτική ζημία σε βάρος της Ελλάδας.
2) Οι πολεμικές δυνάμεις της Αγγλίας να φύγουν όλες άπ’ τα χώματα και τα νερά της Ελλάδας.

Με βάση τους δύο αυτούς όρους να ζητήσουμε αμέσως από την κυβέρνηση της Ε.Σ.Σ.Δ. να μεσολαβήσει για να γίνει έλληνοϊταλική ειρήνη. Αυτό σήμερα είναι το μοναδικό έθνικολαϊκό συμφέρον. Και ή πράξη έχει αποδείξει ότι μόνον ή Ε.Σ.Σ.Δ. σήμερα έσωσε την ειρήνη και ουδετερότητα της Γιουγκοσλαβίας – Βουλγαρίας – Τουρκίας.
Ν. Ζαχαριαδης

Υ.Γ. Είμαστε υποχρεωμένοι να ζητήσουμε ειρήνη έντιμη και δίχως κυρώσεις και για να ξεκαθαρίσουμε άλλη μια φορά τόσο τον εθνικό-αμυντικό-απελευθερωτικό χαρακτήρα του πολέμου πού κάνουμε, όσο και ότι είμαστε ξένοι προς τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο πού κάνουν οι πλουτοκρατικες μεγάλες δυνάμεις. Αν σήμερα δεν δουλέψουμε για μια έντιμη ειρήνη, ό πόλεμος θα χάσει για μας τον εθνικό αμυντικό χαρακτήρα του, θα γίνει κατακτητικός και τότε θα έχει αντίθετο το λαό.»

26 του Νοέμβρη 1940
Ν. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ
Γραμματεας της ΚΕ του ΚΚΕ

ΠΗΓΗ

1. ΚΚΕ Επίσημα Κείμενα, Τόμος πέμπτος σελίδες 22-23
2. Ριζοσπάστης, 9 Μαρτίου 1947

Τηλέγραφημα Ελληνίδας μάνας στον πρωθυπουργό της Ελλάδος

Ο υιός μου Ευάγγελος Ιωάννου Ιωαννίδης απωλέσθη εις τας επιχειρήσεις της Κλεισούρας.
Παρήγγειλα εις τους τέσσαρας ήδη υπηρετούντας Χρήστον, Κώσταν, Γεώργιον και Νίκον Ιωάννου Ιωαννίδην να εκδικηθικώσιν τον θάνατον του αδελφού των. Κρατώ εις εφεδρείαν άλλους τέσσαρας Πάνον, Αθανάσιον, Γρηγόριον και Μενέλαον Ιωάννου Ιωαννίδην, κλάσεως 1917 και νεοτέρων.
Παρακαλώ κληθώσιν ονομαστικώς και ούτοι εις πάσαν περίπτωσιν ανάγκης της Πατρίδας ή τυχόν απωλείας ετέρου τέκνου μου προς εκδίκησιν εχθρού.
Γνωρίσατε Βασιλέα μας ότι ύστατον επιφώνημά μου θέλει είναι: Ζήτω η Πατρίς.

Γενική Διαταγή(απόσπασμα) 8 Μεραρχίας, 18 Νοε 1940

Υποστράτηγος Χαρίλαος Κατσιμήτρος, ο επιτελάρχης του Ανχης Χαρίλαος Δρίβας και ο Διοικητής Πυροβολικού της Μεραρχίας Συνταγματάρης Παναγιώτης Μαυρογιάννης

«….. Στρατıώταı, Ενθυμηθείτε όσα μου λέγατε κατά τας επıθεωρήσεıς μου, πότε θα επıτεθείτε να καταδıώξητε τον εχθρόν. Εμπρός λοıπόν! Με τη βοήθεıα καı του θεού, όστıς προστατεύεı τον ıερόν καı δίκαıον αγώνα μας, καταδıώξατε απηνώς τον εχθρόν, τον άνανδρον καı δεıλόν εχθρόν. Τον εγνωρίσατε καλά ήδη. Είναı θρασύδεıλος καı ύπουλος. Συντρίψατέ τον με τα αμείληκτα κτυπήματά σας. Η Πατρίς παρακολουθεί υπερήφανος τον τίμıον αγώνα σας. Η Δόξα σας αναμένεı….«

Η ώρα της ιστορίας, Στράτης Μυριβήλης

Νέα Εστία, τεύχος 334, 15 Νοεμβρίου 1940

Σε μιαν ώρα που κανείς δεν ξέρει, σε μια στιγμή που μόνο ο Θεός ορίζει, μέσα στο ναό της Ιστορίας σημαίνει ξαφνικά η βαθειά καμπάνα της Μοίρας πάνω στα ριζικά των λαών. Τότε τα άτομα που αποτελούν την εθνικήν ολότητα, πετούν θεληματικά ένα μεγάλο μέρος από τα πιο ακριβά προνόμιά τους, αυτά ίσα-ίσα που κατοχυρώνουν τη μονάδα μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Όλοι τότες, υποταγμένοι σε μιαν ακατανίκητη κεντρομόλο δύναμη, αναζητούν τον πυρήνα της ομογένειας, πυκνώνουνται γύρω εκεί, για να δώσουν, όσο γίνεται πιο υπεύθυνα, το μεγάλο «παρών» της φυλής,. Μπροστά στο κάλεσμα της Μοίρας. . Μια φυλή, ένα έθνος, ένας λαός, είναι προικισμένα με βιολογικά νειάτα τόσο περισσότερο, όσο πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά θα μπορέσουν να κάνουν τη σωτήρια προσαρμογή, από το άτομο στην ομαδική ολότητα.

Η Καταστροφή του ιταλικού στόλου στον Τάραντα (11 Νοε. 1940)

Το σημαντικότερο επίτευγμα της αγγλικής ναυτικής αεροπορίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Καθηγητής Βασίλειος Φίλιας, ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ τ.91-92 (2011)

Η στρατιωτικο-πολιτική κατάστα­ση (Σεπτέμβριος 1939 – Νοέμβριος 1940)

Την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέ­μου μετά την εισβολή της Χιτλερικής Γερμανίας στην Πολωνία (1 Σεπτεμ­βρίου 1939) ακολούθησε μια σειρά αλλεπάλληλων ηττών των δυτικών συμμάχων, που όχι μόνο οδήγησαν όλες σχεδόν τις χώρες της δυτικής, κεντρικής και βόρειας Ευρώπης στη γερμανική κατοχή, αλλά και εμπέδω­σαν την αντίληψη για το αήττητο της χιτλερικής πολεμικής μηχανής. Συγ­κεκριμένα τον Απρίλιο του 1940 η Γερμανία εισέβαλε στη Δανία και συνέτριψε στρατιωτικά τη Νορβηγία παρά την επιχείρηση ενίσχυσης και διάσωσης, που οργανώθηκε εσπευ­σμένα από τους Άγγλους, οι οποίοι υπέστησαν δεινή ήττα στο Νάρβικ και αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν με σοβαρότατες απώλειες σε πολεμικά σκάφη επιφανείας.

Επιστολή Ελλήνων διανοουμένων, εφ. ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ, 10 Νοε 1940

Εφημερίδα «Νέα Ελλάς», 10 Νοεμβρίου 1940

«Είναι δύο εβδομάδες τώρα, που ένα τελεσίγραφο μοναδικό στα διπλωματικά χρονικά των Αθηνών για το περιεχόμενον, την ώρα και τον τρόπο που το παρουσίασεν η Ιταλία κάλεσε την Ελλάδα να της παραδώση τα εδάφη της, να αρνηθή την ελευθερία της και να κατασπιλώση την τιμή της.
Οι Έλληνες δώσαμε στην ιταμή αυτή αξίωσι της φασιστικής βίας, την απάντησι που επέβαλαν τριών χιλιάδων ετών [σημ. Φ.Μ.: και πλέον] παραδόσεις, χαραγμένες βαθειά στην ψυχή μας, αλλά και γραμμένες στην τελευταία γωνιά της ιερής γης με το αίμα των μεγαλυτέρων ηρώων της ανθρωπίνης ιστορίας. Και αυτή τη στιγμή κοντά στο ρεύμα του Θυάμιδος και στις χιονισμένες πλαγιές της Πίνδου και των Μακεδονικών βουνών πολεμούμε, τις περισσότερες φορές με τη λόγχη, αποφασισμένοι να νικήσουμε ή να αποθάνουμε μέχρις ενός.
Σ’ αυτό τον άνισο σκληρότατο αλλά πεισματώδη αγώνα, που κάνει τον λυσσασμένο επιδρομέα να ξεσπάζη κατά των γυναικών, των γερόντων και των παιδιών, να καίη, να σκοτώνη, να ακρωτηριάζη, να διαμελίζη τους πληθυσμούς στις ανοχύρωτες και άμαχες πόλεις μας και στα ειρηνικά χωριά μας, έχουμε το αίσθημα ότι δεν υπερασπιζόμαστε δική μας μόνον υπόθεσι: Ότι αγωνιζόμεθα για την σωτηρία όλων εκείνων των Υψηλών αξιών που αποτελούν τον πνευματικό και ηθικό πολιτισμό, την πολύτιμη παρακαταθήκη που κληροδότησαν στην ανθρωπότητα οι δοξασμένοι πρόγονοι και που σήμερα βλέπουμε να απειλούνται από το κύμα της βαρβαρότητος και της βίας.

Compton Mackenzie: The Wind of Freedom

The breeze from the mountains around the temple may eternally gather the endless parade of all the heroes, British, Americans, Polish, Russians, free French, Dutchmen, Belgians, Norwegians, having a Greek warrior at the head of the parade, the truest son of freedom, whose shout «Aera (Attack)» will always echo over seas and mountains.

Compton Mackenzie: «The Wind of Freedom»

 

Επιπτώσεις της Ιταλικής επίθεσης στην Ελλάδα στο σχεδιασμό της Γερμανίας

Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1940 ο Χίτλερ και οι επιτελείς του ήταν απασχολημένοι με την εκστρατεία κατά της Γαλλίας και της Αγγλίας και γι΄αυτό το λόγο δεν ενθάρρυνε τα επιθετικά σχέδια του Μουσολίνι κατά της Ελλάδος. Τα αρχικά σχέδια του Χίτλερ γιά την εν καιρό επίθεσή του προς νότο, προέβλεπαν αρχικά ,πιέσεις διά της διπλωματικής οδού και αν η μέθοδος αυτή αποτύγχανε ,πλήρη υποταγή, χωρίς την χρήση όμως μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων γιά τις χώρες της βαλκανικής. Μεταγενέστρα προέβλεπαν τη δημιουργία βάσεων στις Αραβικές χώρες.

Ο Συνταγματάρχης Παπαδόγγονας πειθαρχεί την 5ην Μεραρχία Κρητών

ΠΗΓΗ: Ιωάννης Βερνάρδος, Τρεμπεσίνα , σελίδα 170

Αφήγηση ενός στρατιώτη.

Αδυνατούντες ν’ αμυνθούν ή ν’ αποκρυβώσιν εις τους δασώδεις λόφους και αναμένοντας από στιγμής εις στιγμήν φρικαλέον εκ των βομβών ή των πολυβολισμών θάνατον, εξεδήλωσαν την ανυπομονησία των δια την παραμονή μας εις την περιοχή Βέλλας, και αδιακόπως αντηχούν μετά των δαιμονιωδών κρότων των βομβών οι κραυγές:

Greeting to USA by Ioánnis Metaxas. 4 November 1940

Speaking on behalf of the whole Greek people. I wish to extend a cordial greeting to the noble American nation, with whom Greece is linked by a long tested friendship, and whose progress and contribution to the civilization of our times every Greek follows with affection and admiration.

I also wish to take this opportunity of extending a most hearty greeting to the numerous Greeks living in the United States, who, although patriotic and loyal citizens of their new country, which has so generously received them, have not ceased to cherish affectionate sentiments towards their Mother country.

Athens, 4th November 1940 Ioannis Metaxas.

President Franklin Delano Roosvelt’s message to King George II, 1 November 1940

I thank Your Majesty for your friendly message, which comes at a time when all free peoples are deeply impressed by the courage and stedfastness of the Greek nation.

The American Red Cross has already sent substantial amounts of funds and supplies for the relief of suffering in your country and I am sure that my countrymen will give generously to the new organizations which are being established for the same purpose.

As Your Majesty knows, it is the settled policy of the United States Government to extent aid to those governments and peoples who defend themselves against aggression.

I assure Your Majesty that steps are being taken to extent such aid to Greece, which is defending itself so valiantly.

Franklin D. Roosevelt

Επιστολή Ζαχαριάδη προς τον υφυπουργό Δημόσιας Ασφάλειας,31 Οκτ 1940

Προς τον Υφυπουργό Δημοσίας Ασφαλείας

Ανοιχτό Γράμμα

Ό φασισμός του Μουσολίνι χτύπησε την Ελλάδα πισώπλατα, δολοφονικά και ξετσίπωτα με σκοπό να την υποδουλώσει και εξανδραποδίσει. Σήμερα όλοι οι Έλληνες παλεύουμε για τη λευτεριά, την τιμή, την εθνική μας ανεξαρτησία. Η πάλη θα είναι πολύ δύσκολη και πολύ σκληρή. Μα ένα έθνος πού θέλει να ζήσει πρέπει να παλεύει, αψηφώντας τους κινδύνους και τις θυσίες. Ο λαός της Ελλάδας διεξάγει σήμερα έναν πόλεμο έθνικοαπελενθερωτικό, ενάντια στο φασισμό τού Μουσσολίνι. Δίπλα στο κύριο μέτωπο και Ο ΚΑΘΕ ΒΡΑΧΟΣ, Η ΚΑΘΕ ΡΕΜΑΤΙΑ, ΤΟ ΚΑΘΕ ΧΩΡΙΟ, ΚΑΛΥΒΑ ΜΕ ΚΑΛΥΒΑ, Η ΚΑΘΕ ΠΟΛΗ, ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΣΠΙΤΙ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ.
Κάθε πράκτορας του φασισμού πρέπει να εξοντωθεί αλύπητα. Στον πόλεμο αυτό πού τον διευθύνει ή κυβέρνηση Μεταξά, όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, δίχως επιφύλαξη. Έπαθλο για
τον εργαζόμενο λαό και επιστέγασμα για το σημερινό του αγώνα, πρέπει να είναι και θά είναι μια καινούργια Ελλάδα της δουλειάς, της λευτεριάς, λυτρωμένη από κάθε ξενική, ιμπεριαλιστική εξάρτηση, μ’ έναν πραγματικά παλλαϊκό πολιτισμό. Όλοι στον αγώνα, ό καθένας στη θέση του και ή νίκη θά είναι νίκη της Ελλάδας και του λαού της.

Οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου στέκουν ατό πλευρό μας.
Αθήνα 31 του Οχτώβρη 1940

ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ
Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ.»

ΠΗΓΗ

• Δημοσιεύτηκε στις Ελληνικές εφημερίδες 2 Νοε 1940

King George II’s message to President Franklin Delano Roosvelt. 31 October 1940

In this hour in which my country is engaged in a hard and unequal struggle, forced upon it by an enemy whose actions are motivated by cruelty and violence, I am deeply moved by the warm sympathy and the keen interest manifested by the great nation whose destinies you guide.

The noble American people have often in the past rendered assistance to my country in all critical moments of its history, and the recent organization of the Greek War Relief Association is further proof that Philhellenism continues to inspire Americans today in their lofty aims.

The Greek primeminister John Metaxas to the owners and chief editors of the Athens newspapers on the political situation

MINUTES OF THE 30 OCTOBER 1940 MOST REVEALING CONFIDENTIAL DISCLOSURE OF THE GREEK PRIME MINISTER JOHN METAXAS, TO THE OWNERS AND CHIEF EDITORS OF THE ATHENS NEWSPAPERS, ON THE POLITICAL SITUATION, WITH RELEVANT DECISIONS AND PREDICTIONS.

The Italian unprovoked attack came on the 28 October 1940, following an ultimatum, that was turned down by Prime Minister John Metaxas, who two days later, on 30 October 1940, gathered the owners and chief editors of the Athens newspapers and gave them in full confidence his assessment of the situation, together with his inner thoughts, aims, expectations, predictions and decisions.

The minutes kept of this off-the-cuff extraordinary and utterly revealing heartfelt disclosure, are given below in free translation. Remarkable is his clear and accurate foresight and at the same time his stanch conviction for the final Victory of the Allies and the ultimate devastation of Germany.

Ομιλία πρωθυπουργού Μεταξά Ιωάννη στους εκπροσώπους τύπου, 30-10-1940

Την 30η Οκτωβρίου 1940,τρεις μόλις μέρες μετά το ξέσπασμα του πολέμου ο Ιωάννης Μεταξάς κάλεσε τους ιδιοκτήτες και τους αρχισυντάκτες των αθηναϊκών εφημερίδων στο Γενικό Στρατηγείο (στο ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρεταννίας) και ξεπερνώντας σχεδόν τα αποδεκτά όρια για ηγέτη κράτους προχώρησε σε μία εκ βαθέων εξομολόγηση σχετικά με το παρασκήνιο και τις συνθήκες που οδήγησαν την Ελλάδα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Γενική Διαταγή(απόσπασμα) 8 Μεραρχίας, 30 Οκτ 1940

Υποστράτηγος Χαρίλαος Κατσιμήτρος, ο επιτελάρχης του Ανχης Χαρίλαος Δρίβας και ο Διοικητής Πυροβολικού της Μεραρχίας Συνταγματάρης Παναγιώτης Μαυρογιάννης

«…… Μαχόμεθα εναντίον εχθρού υπούλου καı ανάνδρου όστıς άνευ ουδεμıάς αφορμής μας επετέθη αıφνıδıαστıκώς ίνα μας υποδουλώσεı. Μαχόμεθα δıα τας εστίας μας καı τας οıκογενείας μας καı δıα την ελευθερίαν μας. Αξıωματıκοί καı Οπλίταı, κρατήσατε σταθερώς καı αποφασıστıκώς τας θέσεıς καı έχετε πάντοτε το βλέμμα προς τα εμπρός, δıότı εντός ολίγου θα αναλάβωμεν αντεπίθεσıν ίνα εκδıώξωμεν τον εχθρόν εκ του πατρίου εδάφους το οποίον εμόλυνεν δıα της παρουσίας του… Εγγύς είναı η ημέρα καθ’ ήν ο άνανδρος καı δεıλός εχθρός θα ρıφθεί εıς την θάλασσαν. Κρατήστε ıσχυρώς τας θέσεıς καı τούτο θα πραγματοποıηθεί συντόμως. Η παρούσα να κοıνοποıηθεί εıς άπαντας τους υφ’ υμάς Αξıωματıκούς καı οπλίτας…«

29 Οκτ – 9 Νοε 1940 Μία Αφήγηση

29-30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

Χιονίζει στην Πίνδο. Στην Κιάφα στα 2400 μέτρα οι οπλίτες έχουν πάθει ψύξη , τα χέρια τους παγωμένα δύσκολα κρατούν τα τυφέκια Μάνλίχερ. Ενας Λοχίας αναφέρει απο το τηλέφωνο ότι οι περισσότεροι κείτονται χάμω στο χιόνι, θα πάνε ύστερα τραυματιοφορείς να τους κατεβάσουν με τα φορεία.

Το ύψωμα Μούκα καίγεται απο τις βολές Ιταλικών βλημάτων, δεν χιονίζει όμως εδώ, βρέχει, έχουν ανοίξει οι καταρράκτες του ουρανού. Οι οπλίτες αυπνοι απο το χθεσινό βράδυ, εξαντλημένοι, μουσκεμένοι ως το γόνατο κατορθώνουν να αναχαιτίσουν την επίθεση των Ιταλών με την φωνή του διοικητή τους να τους δίνει θάρρος.

Μαρτυρία: Λάμπρος Θεοδωρόπουλος, 1ο Σύνταγμα /1η ίλη ιππικού Θεσσαλονίκης

Πρώτη μάχη.  Οκτώβριος 1940

1ο Σύνταγμα /1η ύλη ιππικού Θεσσαλονίκης. Δύναμη 150 ανδρών.

Ξεκινήσαμε από τη Σαμαρίνα, μία ύλη ιππικού. Νύχτα! Σκοτάδι βαθύ! Είχαμε πάρει λανθασμένη πληροφορία ότι οι Ιταλοί βρίσκονται πολύ μακριά της Πίνδου. Το απόγευμα της άλλης μέρας φτάσαμε σ΄ ένα ύψωμα. Πριν από το ύψωμα βρήκαμε ένα κεφαλόβρυσο με πολύ νερό και όπως ήμασταν διψασμένοι, καθίσαμε να πιούμε και να φάμε χωρίς να έχουμε βγάλει εμπροσθοφυλακή.
Αφού φάγαμε βγάζει ο ίλαρχος 2 άνδρες ως εμπροσθοφυλακή. Δεν τους έδωσε όμως πολύ χρόνο να απομακρυνθούν και αμέσως ξεκινήσαμε και εμείς προς το ύψωμα, νομίζοντας ότι οι Ιταλοί βρίσκονται πολύ μακριά. Πίσω τους λοιπόν και σε απόσταση περίπου 50 μέτρων πρώτος πήγαινε ο ίλαρχος, δεύτερος εγώ και πίσω οι υπόλοιποι. Τα οπλοπολυβόλα ήταν φορτωμένα πάνω στ΄ άλογα.

Το ΟΧΙ με την πένα του Γ.Α. Βλάχου

Καθημερινή, 29 Οκτωβρίου 1940
ΤΟ ΣΤΙΛΕΤΟΝ
[…] Αλλά διατί πριν εδώ κινηθή προς τον πρωθυπουργικόν οίκον ο φαιδρότατος αντιπρόσωπός των και κινηθή εκεί εις την Ήπειρον ο στρατός των, δεν έρριπτον εν πρόχειρον βλέμμα εις την Ελληνικήν Ιστορίαν;… Πότε η Ελλάς παρεδόθη αμαχητί; Πότε ενικήθη πριν ποτίση το χώμα της με την τελευταίαν ρανίδα του αίματός της; Εις ποίαν στιγμήν έκαμε λογαριασμούς των δυνάμεών της προς τας δυνάμεις του αντιπάλου της, διά να μάθη έπειτα αν έχη την δυνατότητα να υπερασπίση την τιμήν της; Κράτος μικρόν με ιστορίαν μεγίστην, μήτηρ θηλάσασα την υφήλιον, φάρος λαμπροτάτου φωτός, η Ελλάς, καταυγάσασα τους αιώνας, έδωσεν εις όλην την ανθρωπότητα όχι μόνον την ζωήν, το φως, τον πολιτισμόν, τα γράμματα και τας τέχνας, αλλά και το παράδειγμα της αυτοθυσίας και του ηρωισμού, την Σαλαμίνα, τας Θερμοπύλας, το Ζάλογγον, το Σούλι, το Μεσολόγγι…

Διάγγελμα Βασιλιά Γεωργίου Β΄ προς τον ελληνικό λαό,28 Οκτ 1940

Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως σας ανήγγειλε προ ολίγου υπό ποίους όρους ηναγκάσθημεν να κατέλθωμεν εις πόλεμον κατά της Ιταλίας, επιβουλευθείσης την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος.
Κατά την μεγάλην αυτήν στιγμήν είμαι βέβαιος ότι κάθε Έλλην και κάθε Ελληνίς θα εκτελέσωσι το καθήκον των και θα φανώμεν αντάξιοι της ενδόξου ημών Ιστορίας.
Με πίστην εις τον Θεόν και εις τα πεπρωμένα της φυλής, το Έθνος σύσσωμον και πειθαρχούν ως εις άνθρωπος, θα αγωνισθή υπέρ βωμών και εστιών μέχρι της τελικής Νίκης.

Έν τοις Άνακτόροις των Αθηνών, τη 28 Οκτωβρίου 1940.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β.

Ο Γ. Σεφέρης για την 28η Οκτ 1940

Γιώργος Σεφέρης Μέρες Γ΄ 16 Απρίλη 1934 – 14 Δεκέμβρη 1940 [ΑΘΗΝΑ-1977-ΙΚΑΡΟΣ]

Στο Υπουργείο Τύπου δυο-τρεις υπάλληλοι. Ο Γκράτσι είχε δει τον Μεταξά στις τρεις. Του έδωσε μια νότα και του είπε πως στις 6 τα ιταλικά στρατεύματα θα προχωρήσουν. Ο πρόεδρος του αποκρίθηκε πως αυτό ισοδυναμεί με κήρυξη πολέμου, και όταν έφυγε κάλεσε τον πρέσβη της Αγγλίας. Αμέσως μετά τον Νικολούδη στο Υπουργείο Εξωτερικών. Ο πρόεδρος ήταν μέσα με τον πρέσβη της Τουρκίας.

Στο γραφείο του Μαυρουδή, ο Μελάς έγραφε σπασμωδικά ένα τηλεγράφημα. Ο Μαυρουδής μέσα στο παλτό του σαν ένα μικρό σακούλι. Διάβασα τη νότα του Γκράτσι. Ο Γάφος κι ο Παπαδάκης τηλεφωνούσαν. Καθώς ετοίμαζα το τηλεγράφημα του Αθηναϊκού πρακτορείου, μπήκε ο Τούρκος πρέσβης για να ιδεί τη νότα και σε λίγο ο πρόεδρος με όψη πολύ ζωντανή.

Τελεσιγραφική διακοίνωσις Πρεσβευτοϋ Ιταλίας εις τόν Πρωθυπουργόν και Ύπουργόν των Εξωτερικών τήν 3ην πρωινήν της 28 Όκτωβρίου 1940.

Υπουργεο Εξωτερικών,Λευκή Βίβλος,αρ.εγγρ.178,σ.145

Ή Ιταλική Κυβέρνησις ήναγκάσθη επανειλημμένως νά διαπίστωση ότι, κατά τήν έξέλιξιν της παρούσης συρράξεως, ή Ελληνική Κυβέρνησις έλαβε και έτήρησε στάσιν ή όποια αντίκειται όχι μόνον προς τάς όμαλάς σχέσεις ειρήνης και καλής γειτονίας μεταξύ δύο χωρών, αλλά καϊ προς τά καθωρισμένα καθήκοντα τά απορρέοντα διά τήν Έλληνικήν Κυβέρνησιν έκ της ιδιότητος αύτης ώς ουδετέρου κράτους.

Ή Ιταλική Κυβέρνησις κατέχει αποδείξεις ότι ή συνεργασία αϋτη είχε προβλε-φθη καί κανονισθη ύπό τής Ελληνικής Κυβερνήσεως ακόμη και διά συνεννοήσεων στρατιωτικής, ναυτικής και αεροπορικής φύσεως. Ή Ιταλική Κυβέρνησις δέν αναφέρεται μόνον εις τήν βρετανικήν έγγύησιν τήν οποίαν ή Ελλάς εΐχε δεχθή ώς τμήμα ενεργείας κατευθυνόμενης εναντίον τής ασφαλείας τής Ιταλίας, αλλά καϊ είς τάς ρητάς καί καθωρισμένας υποχρεώσεις, τάς αναληφθείσας ύπό τής «Ελληνικής Κυβερνήσεως, όπως θέση είς τήν διάθεσιν τών Δυνάμεων τών ευρισκομένων είς πόλεμον προς τήν Ίταλίαν σπουδαίας στρατηγικός θέσεις εντός τοΰ έλληνικοϋ εδάφους, συμπεριλαμβανομένων αεροπορικών βάσεων έν Θεσσαλία και Μακεδονία προοριζομένων δι» έπίθεσιν εναντίον τοϋ αλβανικού εδάφους.

Αρθρο Σπύρος Μελάς, ΕΣΤΙΑ 28 Οκτ 1940

Επτακόσιες χιλιάδες άνθρωποι – και ήσαν δεν ήσαν – όλοι-όλοι αποτελούσαν την Ελλάδα, όταν πήραν την εκπληκτική απόφασι ν’ αποτινάξουν το ζυγό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Πόσους οπλοφόρους μπορούσαν να βγάλουν; Μια φούχτα. Και με τι οπλισμό; Διαβάστε τα απομνημονεύματα του Φωτάκου, του γραμματέως του Κολοκοτρώνη, να ιδήτε: Κοντάρια, σούβλες· και, επιπλέον, «κάτι σκουρομαχαίρες, οπού δεν κολλούσαν ούτε εις το ξύλον, πολύ ολιγώτερον εις το ανθρώπινον σώμα». Και με τι πυρομαχικά; Με μερικά βαρέλια μπαρούτι, που είχε φέρει ο Παπαφλέσσας από τις συνεισφορές των Ελλήνων της Σμύρνης, και με την ελάχιστη παραγωγή των μπαρουτόμυλων της Δημητσάνας. Και με τι διπλωματικές προϋποθέσεις; Όλη την Ευρώπη εναντίον τους. Και όμως, σήκωσαν τη σημαία, μ’ ένα θάρρος υπεράνθρωπο. Από πού το αντλούσαν; Από δύο δυνάμεις ακαταμάχητες: Από την αίώνια ιδέα της Ελλάδος· και από την αιώνια ιδέα της δικαιοσύνης. Όταν ο γερος του Μωρηά προσφώνησε τα παλληκάρια, για πρώτη φορά, με τη μαγική λέξι:

Αλβανική προκύρηξη 28 Οκτ 1940

Ελληνες!

Μή παρασείρεσθε απο ένα φανατισμό δημιουργηθεντα από τους ξένους.
Εΐμεθα τέκνα της ιδίας φυλής.
Πνευματικοί καί ϋλικαΐ διαφοραι δέν πρέπει πλέον νά μάς προξενούν διχόνοιας
Εις αυτήν τήν μεγάλην τρικυμίαν αϊ στιγμαί ειναι δειναί. Ή σωτηρία εξαρτάται άπό τήν φρόνησιν.
Ας ξεχάσωμεν τό παρελθόν, ας θάψωμεν τά ατομικά μίση.
Νά φροντΐσωμε δια τήν άσφάλειαν, διά τήν τιμήν καί διά τήν εύτυχίαν τών οικογενειών μας.
Απλώσατε τήν χείρα καί εμείς θα είμεθα έτοιμοι νά την συσφίγξωμεν έγκαρδΐως.
Από εμάς εξαρτάται τό μέλλον μας.

Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ

Διαταγή στρατηγού Κατσιμήτρου, 30 Οκτ 1940

ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 1320 ΜΟΝΑΣ
ΕΠΙΤΕΛ. ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙΙ
ΓΡΑΦ. ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ
Αριθ. Πρωτ. 30904

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΤΑΓΗ

Λήξαντος του προκαλυπτικού αγώνος, από σήμερον η Μεραρχία κατέχει την ωργανωμενην τοποθεσίαν δι’ όλων των δυνάμεών της. Επί της τοποθεσίας ταύτης θα δοθή ο αποφασιστικός αγών προς τον εχθρόν. Ο αγών θα διεξαχθή μετά πείσματος και επιμονής ακαταβλήτου. Άμυνα καρτερά επί των θέσεών μας μέχρις εσχάτων.
Ουδεμία ιδέα εις ουδένα να υπάρχη περί υποχωρήσεως. Μέχρι τούδε τα προκαλυπτικά τμήματα συνεπτύσσοντο συμφώνως τω σχεδίω Υποχωρητικού Ελιγμού. Ήδη πάντες, από του Στρατηγού Διοικητού της Μεραρχίας μέχρι και του τελευταίου στρατιώτου, θα αγωνισθώμεν επί των θέσεών μας. Και εν ανάγκη θα πέσωμεν όλοι υπερασπιζόμενοι αυτάς …

Διάγγελμα Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρύσανθου

«Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά
Η Αυτού Μεγαλειότης ο Βασιλεύς και ο Πρόεδρος της Εθνικής ημών Κυβερνήσεως καλούν ημάς πάντας ίνα αποδυθώμεν εις Άγιον υπέρ Πίστεως και Πατρίδος αμυντικόν αγώνα.
Η Εκκλησία ευλογεί τα όπλα τα ιερά και πέποιθεν ότι τα τέκνα της Πατρίδος ευπειθή εις το κέλευσμα Αυτής και του Θεού, θα σπεύσουν εν μία ψυχή και καρδία να αγωνισθούν υπέρ βωμών και εστιών και της Ελευθερίας και τιμής, και θα συνεχίσουν ούτω την απ’ αιώνων πολλών αδιάκοπον σειράν των τιμίων και ενδόξων αγώνων και θα προτιμήσουν τον ωραίον θάνατον από την άσχημον ζωήν της δουλείας. Και μη φοβούμεθα από των αποκτεινόντων το σώμα, την δε ψυχήν μη δυναμένων αποκτείναι, ας φοβούμεθα δε μάλλον τον δυνάμενον και ψυχήν και σώμα απολέσαι.
Επιρρίψωμεν επί Κύριον την μέριμναν ημών και Αυτός θα είναι βοηθός και αντιλήπτωρ εν τη αμύνη κατά της αδίκου επιθέσεως των εχθρών. Ούτοι εν άρμασι και ούτοι εν ίπποις, ημείς δε εν ονόματι Κυρίου του Θεού και εν τη γενναιότητι και ανδρείς ημών μεγαλυνθησόμεθα.
Χάρις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και πατρός είη μετά πάντων ημών.

Διάγγελμα Ιωάννη Μεταξά, 28 Οκτ 1940

«Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν δια την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της. Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία, μη αναγνωρίζουσα, εις ημάς το δικαίωμα να ζώμεν ως ελεύθεροι Ελληνες, μου εζήτησε σήμερον την 3ην πρωινήν την παράδοσιν τμημάτων του εθνικού εδάφους, κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν και μου ανεκοίνωσε, ότι προς κατάληψιν αυτών, η κίνησης των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα είς τον Ιταλόν Πρέσβυν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ’εαυτό και τον τρόπον με τον οποίο γίνεται τούτο ως κύρηξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.

Ελληνες

Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Ολο το Εθνος ας εγερθή σύσσωμον. Αγώνιισθήτε δια την πατρίδα, τας γυναίκας και τα παιδιά σας και τας ιεράς μας παραδόσεις.

Νυν υπέρ πάντων ο αγών».

Ιταλικά ανακοινωθέντα για κατάληψη Κορυτσάς

19-11-1940. Εις το μετωπον της Ηπειρου διεξηχθησαν χθες λυσσωδεις μαχαι,αι οποιοι δεν μετετοπισαν τας εκατερωθεν γραμμας ,με εξαιρεσιν εις την περιοχήν ΕΖΕΚΙ, χωρίον καταληφθέν ύπό τοϋ έχθροϋ. Ημέτεροι αεροπορικοί σχηματισμοί έβομβάρδισαν σφοδρώς τάς εχθρικός θέσεις, προκαλέσαντες εκρήξεις καί έμυδραλλιοβόλησαν συγκεντρώσεις στρατού. Τρία εχθρικά αεροπλάνα κατερρίφθη σαν. Εν ήμέτερον δέν έπανήλθεν είς τήν βάσιν του. Είς τήν Δωδεκάνησον ό εχθρός άπεπειράθη νά καταλάβη τό Γαϊδουρονήσι. Η άμεσος άντίδρασις τών ημετέρων κατά ξηράν, ναυτικών καί αεροπορικών δυνάμεων απέκρουσε τόν έχθρόν, ό όποιος ταχέως άπεσύρθη.

20-11-1940. Ισχυροί καί επανειλημμένοι επιθέσεις νοτιοανατολικώς τής Κορυ¬τσάς καί είς τόν αυχένα τής αμαξιτής οδοΰ Καλπάκι άπεκρούσθησαν μέ μεγάλας απώλειας διά τόν έχθρόν. Ή αεροπορία μας, έν στενή συμπράξει μετά τών κατά ξηράν δυνάμεων μας έβομβάρδισε καί έπολυβόλησε τάς εχθρικός δυνάμεις, πλήξασα οδούς συγκοινωνίας, παραπήγματα καί συγκεντρώσεις στρατού. ‘Εκτός τών τριών εχθρικών αεροπλάνων, τών έπισημανθέντων είς τό ϋπ’άριθ. 165 ανακοινωθέν, έτερα πέντε εχθρικά αεροπλάνα κατερρίφθησαν φλεγόμενα. Εν ήμέτερον άεροπλάνον δέν έπανήλθεν είς τήν βάσιν του.

21-11-1940. Έπί τοΰ ελληνικού μετώπου, πρό παντός είς τόν τομέα τής Κορυτσάς, επανειλημμένοι επιθέσεις τοϋ έχθροϋ άπέτυχον προσκρούσασαι είς τήν σθεναράν άντίδρασιν των δυνάμεων μας. Η αεροπορία μας έβομβάρδισε τήν έχθρικήν βάσιν τής Πρεβέζης, στρατιωτικούς στόχους είς τάς ζώνας Τρικάλων καί Κορυτσάς. Τέσσερα αεροπλάνα μας δέν έπανήλθον είς τάς βάσεις των.

22-11-1940. Αι ήμέτεραι δυνάμεις προκαλύψεως, αποτελούμενοι άπό δύο μεραρχιας, αί οποϊαι κατά τήν έναρξιν τών επιχειρήσεων είχον λάβει άμυντικήν θέσιν είς τά ελληνοαλβανικά σύνορα τής Κορυτσάς, άπεσύρθησαν κατόπιν ένδεκαημέρου αγώνος έπί γραμμής δυτικώς τής πόλεως, ή οποία έξεκενώθη. Κατά τήν διάρκειαν τής περιόδου ταύτης διεξήχθησαν σφοδροί αγώνες. Αι άπώλειαί μας είναι αίσθηταί. ‘Εξ ισου καί ισως σοβαρώτεραι αί άπώλειαί τοϋ έχθροϋ. Έπί τής νέας γραμμής συγκεντρώνονται αί προσπάθειαί μας. Παρά τάς απαγορευτικές καιρικας συνθήκας, ή ημετέρα αεροπορία συνέπραξε μέ τάς στρατιωτικός μας δυνάμεις βομβαρδίζουσα εχθρικούς τινας στόχους… Είς τό Αιγαίον εχθρικά αεροπλάνα έρριψαν ατάκτως βόμβας κατά τής Λέρου, τό μεγαλύτερον μέρος τών οποίων επεσαν είς τήν θάλασσαν. Ουδέν θύμα ούτε καί ζημίαι

23-11-1940. Είς τό έλληνικόν μέτωπον αί δυνάμεις μας διεξάγουν κανονικώς τάς προβλεφθείσας κινήσεις διά νά φθάσουν είς τάς νέας θέσεις. Η αεροπορία μας έβομβάρδισε πολυάριθμους στόχους έπί τών εχθρικών θέσεων. Ιδία είς τόν τομέα τής Κορυτσάς, πλήξασα οδικούς κόμβους, συγκεντρώσεις στρατού καί έχθρικάς δυνάμεις. «Ολα τά αεροπλάνα μας επέστρεψαν είς τήν βάσιν των.

Εληνικά ανακοινωθέντα για κατάληψη Κορυτσάς

• 20-11-1940. Εις τήν Ηπειρον τά στρατεύματα μας, κατόπιν επιτυχών αγώνων τών τελευταίων ήμερων, ανέτρεψαν τόν έχθρόν έπί εϋρέος μετώπου καί κινούνται προς βορράν. Άρματα μάχης, 200 αυτοκίνητα, παντοειδές ϋλικόν καί αίχμάλωτοι περιήλθον είς χείρας μας. Εις τήν περιοχήν Κορυτσάς τά στρατεύματα μας έσημείωσαν νέας σημαντικάς επιτυχίας. Υπερέβησαν τήν ϋψηλήν κορυφογραμμήν τοϋ όρεινοϋ όγκου τής Μόροβας καί έπροχώρησαν έπί τών δυτικών αντερεισμάτων αυτής. Η αεροπορία μας έβομβάρδισεν επιτυχώς τό άεροδρόμιον «Αργυροκάστρου, έπί δέ του πεδίου τής μάχης έβομβάρδισε καί έπολυβόλησεν εχθρικός φάλαγγας έν υποχωρήσει. Η εχθρική αεροπορία έβομβάρδισε δύο πόλεις έν Ήπείρω καί Θεσσαλία. Υπάρχουν ελάχιστοι νεκροί καί τραυματίαι.
• 21-11-1940. Εφ’ όλου τοΰ μετώπου, ό άγων συνεχίσθη καθ’ όλην τήν ήμέραν καί τά στρατεύματα μας έσημείωσαν νέας επιτυχίας. Περιήλθον είς χείρας μας 15 πυροβόλα, ών 7 βαρέα, 4 αντιαεροπορικά πυροβόλα, δεκάδες πολυβόλων, πολλοί όλμοι καί παντοειδή υλικά. Επίσης άποθήκαι τροφίμων καί καυσίμων υλών. Ή αεροπορία μας έξετέλεσεν επιτυχείς αναγνωρίσεις καί βομβαρδισμούς έπί τοϋ πεδίου τής μάχης.
• Κατά τήν σημερινήν ήμέραν τά στρατεύματα μας έπέτυχον τήν όλοκλήρωσιν τοϋ ορεινοΰ όγκου τής Μόροβας, τήν κατάληψιν του όρους Ιβάν καί τοϋ αύχένος Κάφ – έ – Καρίτ. Κατελήφθη ή Κορυτσά. Νοτιώτερον, είς τόν τομέα τής Πίνδου, τά στρατεύματα μας κατέλαβον τό Λεσκοβίκι καί έπροχώρησαν πέραν τής Ερσέκας καί Μόροβας. Είς τήν Ηπειρον τά στρατεύματα μας ανακατέλαβον τήν πόλιν τών Φιλιατών καί απώθησαν τον έχθρόν πέραν τών συνόρων. Η αεροπορία μας έβομβάρδισεν έχθρικάς φάλαγγας έν υποχωρήσει μετά μεγάλης επιτυχίας, παρά τήν δραστηρίαν άντίδρασιν τής εχθρικής αεροπορίας. Κατά τήν μάχην τής Κορυτσάς, ήτις διήρκεσεν επί εννέα ημέρας, τά στρατεύματα μας, παρά τήν ισχυροτάτην άντίδρασιν τής εχθρικής αεροπορίας, κατήγαγον λαμπράν νίκην, άνατρέψαντα μεγάλος δυνάμεις τοϋ έχθροϋ εγκατεστημένος έπί φυσικώς οχυρών θέσεων ένισχυομένων έν πολλοίς ύπό ανθεκτικών οργανώσεων έκ σιδηροπαγούς σκυροδέματος μετά συρματοπλεγμάτων. Τήν Κορυτσάν ύπερήσπιζον αί εξής δυνάμεις: Ή 2α μεραρχία Αλπινιστών Τριτεντίνα, ή 19η μεραρχία Βενέτσια, ή 29η μεραρχία Πιεμόντε, ή 49η μεραρχία Πάρμας, ή 53η μεραρχία Αρέντζο, τά ανεξάρτητα τάγματα Τομόρι καί Ταραμπός, τά 109ον καί 66ον τάγματα Μελανοχιτώνων, τό 4ον σύνταγμα τών Βερσαλιέρων, τό 101 τάγμα πολυβόλων θέσεως, διαθέτουσαι έπί πλέον ως συμπληρωματικά καί πολλάς πυροβολαρχίας βαρέος πυροβολικού καί σημαντικόν αριθμόν αρμάτων μάχης. Οί κατά τήν μάχην ταύτην περιελθόντες εις χείρας μας αιχμάλωτοι καί τά κυριευθέντα υλικά δέν κατεμετρήθησαν εισέτι. «Οσον άφορα τους μέχρι τοϋδε, άπό τής ενάρξεως τών επιχειρήσεων, έφ’ όλου τού αλβανικού μετώπου, περιελθόντας είς χείρας μας αιχμαλώτους καί κυριευθέντα πολεμικά υλικά, οΐ μέν αιχμάλωτοι ανέρχομαι είς μεγάλον αριθμόν αξιωματικών καί χιλιάδας οπλιτών, τά δε υλικά είς 80 ελαφρά καί βαρέα πυροβόλα, 55 αντιαρματικά πυροβόλα, υπέρ τά 300 ελαφρά καί βαρέα πολυβόλα, 20 άρματα μάχης, υπέρ τά 250 αυτοκίνητα, υπέρ τάς 1.500 μοτοσυκλέττας καί ποδήλατα καί σημαντικάς ποσότητας πυρομαχικών, καυσίμων, ίματιαμοϋ καί ετέρου υλικού πάσης φύσεως.
• 23-11-1940. Ή προχώρησις τών στατευμάτων μας συνεχίζεται έφ’ ολοκλήρου τσϋ μετώπου. Τό ποσόν τών έγκαταλειπομένων είς χείρας μας λαφύρων συνεχώς αυξάνει. Αεροπορική δράσις δέν ελαβε χώραν έπί τοϋ μετώπου λόγω κακοκαιρίας. Είς τό εσωτερικών ή εχθρική αεροπορία έβομβάρδισε πόλεις τινάς άνευ ζημιών καί άνευ θυμάτων. «Εχθρικά πολεμικά πλοία έπέδραμον αργά τό απόγευμα κατά τής νήσου Σάμου καθ’ ής εβαλον διά τοϋ πυροβολικού των άνευ αποτελεσματικότητος.

First War Communiqué of the General Staff of the Armed Forces. 28 October 1940

Since 5.30 A.M. this morning Italian military forces have been attacking our advanced units on the Greek – Albanian frontier. Our forces are defending the national soil.

Πρώτο Πολεμικό ανακοινωθέν, ΓΕΣ/28 Οκτ 1940

    «Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουσιν από της 05:30 ώρας της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της Ελληνοαλβανικής Μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του Πατρίου εδάφους.»

Ημερησία Διαταγή Αλ. Παπάγου, 28 Οκτ 1940

Αναλαμβάνων την αρχηγίαν του Στρατού καλώ τους αξιωματικούς και οπλίτας του Ελληνικού Στρατού εις την εκτέλεσιν του υψίστου προς την Πατρίδα καθήκοντος με την μεγαλυτέραν αυταπάρνησιν και σταθερότητα. Ουδείς πρέπει να υστερήση.

Η υπόθεσις του αγώνος τον οποίον μας επέβαλεν ο αχαλίνωτος Ιμπεριαλισμός μιας Μεγάλης Δυνάμεως, η οποία ουδέν είχε ποτέ να φοβηθή από ημάς, είναι η δικαιοτέρα υπόθεσις την οποίαν είναι δυνατόν να υπερασπισθή ένας Στρατός. Πρόκειται περί αγώνος υπάρξεως. Θα πολεμήσωμεν με πείσμα, με αδάμαστον εγκαρτέρησιν, με αμείωτον μέχρι τελευταίας πνοής ενεργητικότητα.

Έχω ακράδαντον την πεποίθησιν ότι ο Ελληνικός Στρατός θα γράψει νέας λαμπράς σελίδας εις την ένδοξον ιστορίαν του Έθνους. Μην αμφιβάλλετε ότι τελικώς θα επικρατήσωμεν, με την βοήθειαν και την ευλογίαν του Θεού και τας ευχάς του Έθνους.

Έλληνες αξιωματικοί και οπλίται φανήτε ήρωες.

Διάταξη Ελληνικών Μονάδων Προκαλύψεως την 28 Οκτ 1940

 

	Τομέας	Διοικητής	Περιοχή ευθύνης/Αποστολή
	Μονάδες Προκαλύψεως	Συνταγματάρχης Πεζικού Ρήγας Βασίλειος, διοικητής 15ου Συντάγματος	Αποστολή των Μονάδων Προκαλύψεως ήταν να παρασύρουν τον εχθρό με συνεχή υποχωρητικό ελιγμό έως την κύρια γραμμή αμύνης. Στη συνέχεια οι Μονάδες Προκαλύψεως θα περνούσαν στην εφεδρεία.
Α	Δυτικό Κλιμάκιο Προκαλύψεως	Αντισυνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής	Καστάνιανη ως Δρυμάδες
Α1	Τάγμα Προκαλύψεως Δελβινακίου
Α1.1	1ος Λόχος		Δρυμάδες
Α1.2	2ος Λόχος		Ποντικάτες
Α1.3	3ος Λόχος		Καστάνιανη
Α2	2ο Τάγμα/42ου Συντάγματος Ευζώνων		ΝΑ λίμνης Τζεραβίνας
Α2.1	42ο Ουλαμός Συνοδείας των 65′		Χάνι Δελβινάκι, με αντιαρματική αποστολή
Α2.2	40ό Ουλαμός Συνοδείας  των 65′		Κουτσόκρανα
Α2.3	Πυροβολαρχία Σκόντα των 75′		Χάνι Δελβινάκι
Β	Βόρειο Κλιμάκιο Προκαλύψεως	Αντισυνταγματάρχης Παπαδημητρίου Πασχάλης	Δρυμάδες ως Στράτσανη
Β1	1ο Τάγμα/15ου Συντάγματος Πεζικού		Αηδονοχώρι Μελισσόπετρα
Β2	15ος Ουλαμός Συνοδείας των 65′		Χάνι Μπουραζάνι με αντιαρματική αποστολή
Β3	Πυροβολαρχία Σκόντα των 75′		Αηδονοχώρι
Β4	Τάγμα Προκαλύψεως Κονίτσης (μείον λόχος) με διμοιρία πολυβόλων		το Τάγμα την 28η Οκτωβρίου απετέλεσε τον Υποτομέα Αώου
Β4.1	1ος Λόχος		Καβάσιλα
Β4.2	2ος Λόχος		Νικάνωρα
Β4.3	Διμοιρία πολυβόλων		Κλέφτης Σμόλικα σε επαφή με Δαβάκη

 

Διαταγή Αρχιστρατήγου Παπάγου προς διοικητές Μεγάλων Μονάδων, 28 Οκτ 1940

Aπό έκτης πρωινής σήμερον περιερχόμεθα εις εμπόλεμον κατάστασιν προς Ιταλίαν. Άμυνα Εθνικού εδάφους διεξαχθή βάσει διαταγών ας έχετε. Εφαρμόσατε σχέδιον επιστρατεύσεως. Παπάγος.

ΠΗΓΗ: (ΓΕΣ/ Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού: «Επίτομη Ιστορία Πολέμου 1940-41», σελ. 42.)

Η λακωνική συντομία της πρώτης αυτής διαταγής από είκοσι μία λέξεις μαρτυρεί την άριστη, επιτελική προπαρασκευή των πολεμικών σχεδίων της χώρας.

Η διάταξη των Ελληνικών Δυνάμεων την 28 Οκτ 1940

 

	Τομέας	Διοικητής	Περιοχή ευθύνης
Α	Θεσπρωτίας	Υποστράτηγος Λιούμπας Νικόλαος	Ιόνιο έως το χωριό Ραβένη, δίπλα στον Καλαμά ποταμό.
Α1	Υποτομέας Παραποτάμου	Συνταγματάρχης Πεζικού Ραυτόπουλος Παναγιώτης
Α2	Υποτομέας Νεοχωρίου	Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Ευαγγελίου Κων/νος
Β	Καλαμά	Συνταγματάρχης Πεζικού Γιατζής Δημήτριος, Διοικητής 3ης Ταξιαρχίας	Χωριό Ραβένη ως τα υψώματα Πλαγιά-Βροντισμένη Διοικητής Πυροβολικού ΤΟΜΕΩΝ Β και Γ ο Συνταγματάρχης Ασημακόπουλος Αλέξανδρος
Β1	Υποτομέας Βρουσίνας	Επίλαρχος Λαλαούνης Βασίλειος	Χωριό  Αμπέλια ως Παναγιά
Β2	Υποτομέας Γρανιτσοπούλας	Συνταγματάρχης Πεζικού Τσακαλώτος Θρασύβουλος	Χωριό Παναγιά ως Αετόπετρα
Β3	Υποτομέας Γρίμπιανης	Συνταγματάρχης Πεζικού Παπαδημητρόπουλος Ιπποκράτης	Χάβος ως αρχή Βροντισμένης
Γ	Νεγράδων	Συνταγματάρχης Ντρές Γεώργιος, Διοικητής Πεζικού της 8ης Μεραρχίας,	Βροντισμένη ως τον Αώο (Βοϊδομάτη)
Γ1	Υποτομέας Βροντισμένης	Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Τριβιζάς Σπυρίδωνας	Βροντισμένη ως Παλαιόκαστρο
Γ2	Υποτομέας Καλπακίου	Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Μωραΐτης Ιωάννης	Παλαιόκαστρο ως Βουρτόπια
Γ3	Υποτομέας Σουδενών	Αντισυνταγματάρχης  Κυριαζής Γεώργιος, υποδιοικητής 15ου Συντάγματος	Βουρτόπια ώς Αώο
Δ	Πρεβέζης-Φιλιππιάδος	Συνταγματάρχης Παπαδόπουλος Κων/νος , διοικητής 24ου Συντάγματος Πεζικού	Πρέβεζα ως Συκιά Για άμυνα των ακτών σε περίπτωση αποβάσεως, ανεξάρτητος με την κύρια γραμμή αμύνης Ελαίας-Καλαμά

 

Circular of the Prime Minister and Minister of Foreign Affairs to all the Royal Legations. 28 October 1940

At 3.00 hours A.M. this morning the Italian Minister handed me in person a Note in which the Italian Government accuse the Hellenic Government of having tolerated the use by the British Fleet, in the course of its naval operations, of Greek territorial waters, coasts and harbors, of having facilitated the provision of supplies to the British air forces, and also of having allowed the establishment of a military intelligence service directed against Italy in the Greek Archipelago. The Italian Government, says the Note, find themselves obliged to remind the Hellenic Government of the provocative attitude adopted towards the Albanian nation, as shown by the policy of terrorism directed against the population of Tsamuria and by the persistent efforts to create disturbances beyond the frontier. He adds that Italy can no longer tolerate the continuance of this state of things; that the neutrality of Greece has become more and more of a pure fiction. The Italian Government have therefore decided to demand from the Hellenic government, as a guarantee of the neutrality of Greece and the security of Italy, the right to occupy with their military forces, for the duration of the present conflict with their military forces, for the duration of the present conflict with Great Britain, certain strategic points in Greek territory.

The Prime Minister and Minister for Foreign Affairs to the Minister in Rome. 28 October 1940

The delivery of a Note by the Italian Minister this morning demanding a free passage into Greek territory and the occupation of certain strategic points under the threat of force, followed immediately by the Italian army’s aggression against Greek territory, and today’s repeated air-attacks against towns and military bases have created a state of war which has been deliberately provoked by Italy. Greece has not sought this war and has done every-thing in her power to avoid it.

I am compelled by these events to request you, after communicating the above to the Minister for Foreign Affairs, to ask for your passports.

We are asking the Swiss Government to assume the protection of Greek interests.

Please make the necessary arrangements for your departure as well as for that of the Consuls under your jurisdiction without awaiting the reply of the Swiss Government. If necessary, the Chef Archivist should be left in charge of the Archives.

METAXAS.

Proclamation of the King of Hellenes to the Greek People, 28 October 1940

The Prime Minister a short while ago announced to you the circumstances which have compelled us to resort to war in reply to Italy’s threat to supress Greece’s independence.

At this solemn moment I feel sure that every Greek man and woman will do their duty to the last and will show themselves worthy of our glorious past.

With faith in God and in the Destiny of the Race, the Nation, united and disciplined as one man, will fight in defence of hearth adn home until final victory.

Given at the Palace of Athens, October 28, 1940.

GEORGE II.

Procalmation of the Prime Minister to the Greek People. 28 October 1940

The moment has come for us to fight for the independence, the integrity and the honour of Greece. Although we have observed the strictest neutrality, with absolute impartiality towards all, Italy, denying to us the right to live the life of free Hellenes, demanded from me at 3.00 A.M. this morning the surrender of portions of the national territory, to be chosen by herself, and informed me that her troops would move forward at 6.00 A.M. in order to take possession. I replied to the Italian Minister that I considered both the demand itself and the manner of its delivery as a declaration of war on the part of Italy against Greece. It is now for us to show whether we are indeed worthy of our ancestors and of the freedom won for us by our forefathers. Let the entire Nation rise as one man. Fight for your Country, your wives, your children, and our sacred traditions.

The struggle for all has begun.

IOANNIS METAXAS

Αι διαθέσεις της Ελλάδος, εφημ. Ακρόπολις 28 Οκτ 1940

ΑΙ ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Το Πρακτορείον Στέφανι μετέδωσε μίαν νέαν μυθιστορηματικήν επινόησιν εκ Τιράνων, η οποία επροξένησεν εις το ελληνικόν κοινόν την βαθυτέραν έκπληξιν. Κατά τας ανακοινώσεις αυτάς «ελληνική συμμορία» επεχείρησε να εισβάλη εντός του αλβανικού εδάφους, αποκρουσθείσα κατόπιν συγκρούσεως καθ ην αφήκεν επί του πεδίου νεκρούς, τραυματίας και αιχμαλώτους. Ιδού ένα επεισόδιον, το οποίον δεν συνέβη και δεν ημπορεί να συνέβη. Τι ακριβώς έλαβε χώραν εκείθεν των ελληνικών ορίων δεν είμεθα εις θέσιν να γνωρίζωμεν. ελληνες αξιωματικοί ήκουσαν από την κατεύθυνσιν του αλβανικού εδάφους ήχους πυρών και έσπευσαν να ειδοποιήσουν αμέσως τους έναντι Ιταλούς συναδέλφους των. Τι ήσαν αυτοί οι ήχοι δεν ανήκει εις τας ελληνικάς αρχάς και εις τους Ελληνας να γνωρίζουν.

Ο,τι καλώς γνωρίζομεν όλοι οι Ελληνες, κυβερνώντες και κυβερνώμενοι, είνε ότι δεν ήσαν ήχοι προερχόμενοι εκ συγκρούσεως Ελλήνων ενόπλων, ορμηθέντων εκ του εδάφους μας, με τους Αλβανούς οροφύλακας. Διότι ένοπλοι έξω των τακτικών στρατιωτικών τμημάτων, ανταρτικοί σχηματισμοί, συμμορίαι οιαιδήποτε, ίχνος συμμοριών οιονδήποτε, δεν υφίστανται εις την Ελλάδα, εις καμμίαν επαρχίαν, εις καμμίαν περιοχήν. Επομένως ούτε συμμορία, ούτε φάντασμα συμμορίας, ούτε τίποτε εισέβαλε ή επεχείρησε να εισβάλη εκ του ελληνικού εις το αλβανικόν έδαφος. Τούτο είνε ένα κεντρικόν σημείον θετικόν και αναμφισβήτητον, επί του οποίου αι σαφείς και κατηγορηματικαί ανακοινώσεις του Αθηναϊκού Πρακτορείου, με ειλικρίνειαν και παρρησίαν, έχυσαν όλον το απαιτούμενον φως.

Διαταγή στρατηγού Τζανίνι (ΜΠ ΦΕΡΡΑΡΑ), 26 Οκτ 1940

ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΗΣ 23ης ΟΡΕΙΝΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΠΕΖΙΚΟΥ «ΦΕΡΡΑΡΑ»
Επιτελικό Γραφεΐον
Τ.Τ. 52 Α, 26 Οκτωβρίου 1940/ΧΥΙΙΙ

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΦΕΡΡΑΡΑ
Άπό δέκα εννέα μηνών είς τήν όχυράν καΐ τραχεΐαν ταύτην γήν της Αλβανίας χαλυβδουμεν οπλα καΐ καρδίας, προσηλωμένοι προς ενα σκοπόν, όστις ηδη είναι εγγύς.
Συνεσφιγμένοι είς μίαν μόνην δέσμην ενεργειών και θελήσεων, πεζοί, μελανοχίτωνες, πυροβοληταί, μηχανικοί, όλοι, Ιταλοί και Αλβανοί, προσηλούμεν το βλέμμα προς τήν Ηπειρον.
θά κάμωμεν ν’άναθάλη ή δάφνη της «Φερράρα».
Έν τη πεποιθήσει ταύτη σας κραυγάζω τήν ιαχήν τού αγώνος, ό όποιος θά καταστεί Νίκη: «Επέστη ή ήμερα μας.. – και είναι ανάγκη να νικήσωμεν»,

Ό Στρατηγός Διοικητής τής Μεραρχίας
Τζαννίνι

Eπικοινωνία υποστράτηγου Κατσιμήτρου ΓΕΣ, 27 Οκτ 1940

«Αναφέρατε παρακαλώ εις τον κ. Αρχηγόν του ΓΕΣ ότι η προσωπική μου γνώμη είναι ότι αύριο την πρωίαν, ίσως δε και κατά την διάρκειαν της νυκτός 27 με 28 Οκτωβρίου, θα έχωμεν ιταλικήν επίθεσιν. Η Μεραρχία θα επιτελέση το καθήκον της προς την πατρίδα, συμφώνως προς διαταγάς και οδηγίας του ΓΕΣ. Δύναμαι να βεβαιώσω υπευθύνως τον κ. Αρχηγόν του ΓΕΣ, και τονίζω τούτο ιδιαιτέρως, ότι δεν θα περάσουν Ιταλοί από το Καλπάκι.»
(Υποστράτηγος Χ. Κατσιμήτρος, Διοικητής 8ης Μεραρχίας Ηπείρου, σε τηλεφωνική επικοινωνία με το ΓΕΣ (αντισυνταγματάρχη Κορώζη), 27 Οκτωβρίου 1940.)

Επιστολή Ζαχαριάδη προς Μεταξά, 1 Οκτ 1940

ΜΕΤΑΞΑΝ , Πρωθυπουργόν.
Αθήνα

Το Κ.Κ.Ε πάντα έβαζε και βάζει τα συμφέροντα του Λαού πάνω απόλα .
Σήμερα η φασιστική Ιταλία και ο άξονας Βερολίνου-Ρώμης , έχουν ουσιαστικά αποφασίσει να καταργήσουν την ανεξαρτησία της Ελλάδας και περιμένουν την κατάλληλη στιγμή γι’ αυτούς για να δράσουν . Την ακεραιότητα και την ανεξαρτησία μας μόνο δυο πράγματα μπορούν να την σώσουν . 1) Η πανελλαδική παλλαϊκή πανστρατιά με το λαό πραγματικό αφέντη στον τόπο του και στη δουλειά του . Αυτό απαιτεί αμείλιχτο χτύπημα των πλουτοκρατικών παρασίτων και των πραχτόρων του άξονα και της Αγγλίας στην Ελλάδα . 2) Ολοκληρωτικό πολιτικό και οικονομικό προσανατολισμό προς τη Σοβιετική Ρωσία , τη μόνη μεγάλη δύναμη που υπερασπίζεται τους μικρούς λαούς και που μπορεί να μάς εξασφαλίσει αποτελεσματικά. Η Ελλάδα πρέπει να δουλέψει με όλες τις δυνάμεις της για να πάρουν και οι άλλες βαλκανικές χώρες τον ίδιο προσανατολισμό . Το Κ.Κ.Ε δεν αρνιέται σε κανένα το δικαίωμα να ενδιαφέρεται για τον τόπο του , με τον όρο όμως τα έργα να ακολουθούν τα λόγια . Με βάση την πιο πάνω γραμμή , το Κ.Κ.Ε ξεχνόντας το παρελθόν , πέρνει τη θέση του στη γραμμή του πυρός για την εθνική ανεξαρτησία και ακεραιότητα κάτω απ’ τις διαταγές σας .

ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ
Γραμματέας της Κ.Ε του Κ.Κ.Ε.

Σημείωση: Δημοσιεύθηκε στον Ριζοσπάστη της Προσωρινής Διοίκησης την 1η Οκτωβρίου 1940. Ο Ριζοσπάστης αυτός , όπως και η Προσωρινή Διοίκηση ελέγχονταν από την Ασφάλεια. Αν κάποιος δει τα φύλλα του εντύπου αυτού θα διαπιστώσει κάποιες μικρές παραλλαγές από τον γνήσιο Ριζοσπάστη που εξέδιδε η Παλιά Κεντρική Επιτροπή (π.χ «Προλετάριοι όλου του κόσμου …» αντί του «Προλετάριοι όλων των χωρών Ενωθείτε» , κλπ). Ο Νίκος Ζαχαριάδης με γνώση της πλαστότητας του εντύπου , το χρησιμοποιούσε ενίοτε ώστε να έρθει σε επαφή με τα μέλη του κόμματος.
Το γράμμα αυτό, το πιο παλιό , ένα μήνα πριν την έναρξη του πολέμου στην Αλβανία, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο του Γιάννη Πετσόπουλου «ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΔΙΑΓΡΑΦΗΣ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΜΜΑ» το 1946 . Δεν διαψεύστηκε ποτέ από κανέναν , ούτε από το ΚΚΕ , ούτε και από τον ίδιο το Ζαχαριάδη αργότερα. Δεν υπάρχει φωτοτυπία του πρωτότυπου σημειώματος . Αναπτύσσει τις ίδιες περίπου απόψεις με το γράμμα που δόθηκε στην δημοσιότητα από τον νόμιμο τύπο. (Ελέυθερον Βήμα – Σάββατο 2 Νοεμβρίου 1940).

Η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (ΣΣΕ) κατά τον πόλεμο 1940-1941

Το ιταμό τελεσίγραφο των Ιταλών προς τη χώρα μας και ή έναρξη της επιθέσεως των ‘Ιταλικών δυνάμεων πού βρίσκονταν στην ‘Αλβανία εναντίον των ιδικών μας το πρωί της 28ης ‘Οκτωβρίου 1940, ξεσήκωσε το Έθνος σε πολεμικό συναγερμό.  Τα πρώτο  λιτό πολεμικό ανακοινωθέν του  Ελληνικού  Γενικού Στρατηγείου, «Ίταλικαΐ στρατιωτικοί δυνάμεις προσβάλλουν από της 5.30’ π.μ. σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της ‘Ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ήμέτεραι δυνάμεις αμύνονται  τού πατρίου εδάφους», πού αποτέλεσε και την πρώτη είδηση  για την έναρξη τού πολέμου, έγινε δεκτό από τους Ευέλπιδες με  ζητωκραυγές, πολεμικές ιαχές και ακράτητο ενθουσιασμό. Την ίδια ήμερα, σύμφωνα με   το σχέδιο της επιστρατεύσεως, οι Ευέλπιδες της 3ης τάξεως ονομάσθηκαν Ανθυπολοχαγοί και αναχώρησαν για τις μονάδες  τους, ενώ οι  Ευέλπιδες της 2ας τάξεως ονομάσθηκαν Ανθυπασπιστές και αναχώρησαν για τα έμπεδα. Στους Ευέλπιδες της 1ης τάξεως δόθηκε αόριστη άδεια, ανακλήθηκαν όμως στις 20 Νοεμβρίου για να συνεχίσουν την εκπαίδευση τους στη Σχολή.

Ή ‘Ελληνική ορμή θριάμβευσε στα Ηπειρωτικά βουνά. Οι νίκες του στρατού μας  διαδέχονταν ή μία την άλλη και μοναδικός πόθος των Ευελπίδων, πού εξακολουθούσαν τις σπουδές τους στη Σχολή, ήταν να σταλούν στο μέτωπο και να πολεμήσουν στο πλευρό των παλαιότερων συναδέλφων τους.

Η μάχη της Πίνδου (28 Οκτ – 7 Νοε 1940)

Κι ενώ στην Ήπειρο τα πάντα κρεμόντουσαν από το Καλπάκι, χαώδης κατάσταση είχε δημιουργηθεί στην Πίνδο. Κι ο εφιάλτης για μια κάθοδο της μεραρχίας ΤΖΟΥΛΙΑ ως το Μέτσοβο κρατούσε άγρυπνους τους ελάχιστους ανθρώπους που γνώριζαν ή απλώς μάντευαν τι γινόταν στις χαράδρες του Γράμμου και του Σμόλικα. Η εποποιία της Πίνδου, όπως την έχουμε βαφτίσει, είχε αρχίσει λίγο μετά τις πέντε το πρωί στις 28 Οκτωβρίου. Στον Σταθμό Διοικήσεως του Δαβάκη, στο Επταχώρι, ο διοικητής του ΤΣΔΜ στρατηγός Πιτσίκας ειδοποιούσε από την Κοζάνη τον Δαβάκη ότι στις 6 το πρωί θ’ άρχιζε η ιταλική επίθεση! Εκεί που βρισκόταν ο Δαβάκης δεν ήταν σε θέση να ξέρει, ότι μερικά συνοριακά φυλάκια είχαν ήδη προσβληθεί από ανυπόμονους αλπινιστές στις 4 το πρωί… Λίγο μετά τις πέντε οι κορφές του Γράμμου και του Σμόλικα φωτίστηκαν σαν από αστραπές. Το βαρύ πυροβολικό που συνόδευε τη μεραρχία ΤΖΟΥΛΙΑ είχε αρχίσει το προπαρασκευαστικό «μπαράζ»… Αλλά εδώ οι μάχες  δεν  επρόκειτο  να  κριθούν  με  πυροβολικό  και  άρματα.  Εδώ  ο  αγώνας  θα γινόταν σώμα με σώμα. Και το «Απόσπασμα Πίνδου», που όλο-όλο διέθετε με βία τρία τάγματα, δεν είχε προκάλυψη επιβραδυντική άλλη παρά τις μικρές φρουρές των μεθοριακών φυλακίων!