Έκθεση πεπραγμένων Α’ΣΣ, Α’ΣΣ/Α1/9 Ιαν1949

ΘΕΜΑ: Έκθεσιν πεπραγμένων ΑΠΟΡΡΗΤΟΣ
ΠΡΟΣ: Διοικητήν Στρατού ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ
ΚΟΙΝ.: Α΄ΣΣ/Α1 ΑΠ: Φ.16/1
Σ.Τ.Γ. 909/9-1-49

1. Κατά κόρον αι εφημερίδες αναγράφουσι διά τα γεγονότα της ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ.
2. Αξιωματικοί αντικατασταθέντες δημιουργούσι θόρυβον προς κάλυψιν της ακαταλληλότητός των.
3. Καίτοι εις το ΓΕΣ είναι γνωστά τα αίτια εις τα οποία οφείλεται η ΚΑΡΔΙΤΣΑ και άτινα ο υποφαινόμενος αποδίδει ως απόρροιαν των ατυχημάτων ΒΙΤΣΙ, εν τούτοις διά να υπάρχουν και εν εκθέσει αι ενέργειαι του Σώματος εις ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ, όταν ανέλαβε την ευθύνην ταύτης, υποβάλλω συνημμένως συνοπτικήν έκθεσιν προς γνώσιν οιουδήποτε ενδιαφερομένου.

Τ.Υ.
Θ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ
ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ

Α΄ΣΣ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ
Επί των ενεργειών του Σ.Σ. διά την περιοχήν ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ.

1. Το Α΄ΣΣ ανέλαβε την ευθύνην της ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ από 29 Σ/βρίου 1948. Η εκεί κατάστασις ήτο λίαν ανησυχητική. Οι συμμορίται είχον αποθρασυνθή μη διστάσαντες να προσβάλουν και αυτήν την ΛΑΡΙΣΣΑΝ. Ο όγκος των συμμοριτών ευρίσκετο κυρίως εις τον ΟΛΥΜΠΟΝ και τα ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ. Αρκεταί δυνάμεις συμμοριτών ευρίσκοντο εις Δυτικήν ορεινήν ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ και εις την περιοχήν του άνω Μέγδοβα. Αι διατιθέμεναι εις ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ δυνάμεις ήσαν πράγματι ανεπαρκείς διά την εμπέδωσιν της ασφαλείας, καλώς όμως χρησιμοποιούμεναι ήτο δυνατόν να βελτιώσωσιν την κατάστασιν ισορροπίας. Αφ΄ετέρου σημαντικαί δυνάμεις συμμοριτών είχον συγκεντρωθεί εις τον άνω Αχελώον, Τζουμέρκα και Σούλι, επιβάλλουσι την άμεσον έναρξιν εκκαθαρίσεων των άνω περιοχών, ου ένεκα ήτο αδύνατος η μεταφορά δυνάμεων εκ της ΗΠΕΙΡΟΥ εις την ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ. Η Διοίκησις Εθνοφρουράς ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ στερούμενη πρωτοβουλίας και ενεργητικότητος είχε περιέλθη εις κατάστασι παθητικώς στατικήν και εδέχετο τα κτυπήματα άνευ σοβαράς αντιδράσεως.
2. Ευθύς ως το Σ.Σ. ανέλαβε την ευθύνην, ανέλαβε αμέσως την πρωτοβουλίαν διά ενεργητικής επιθετικής στάσεως. Συγχρόνως έλαβε άπαντα τα επιβαλλόμενα και δυνατά μέτρα ασφαλείας των πόλεων και κυρίως της ΛΑΡΙΣΣΗΣ, ΤΡΙΚΑΛΛΩΝ και ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ. Διά την ασφάλειαν τούτων μετέφερε επί πλέον εξ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ εις ΛΑΡΙΣΣΑΝ 6 άρματα μάχης. Δι΄αναπροσαρμογής της διατάξεως απηλευθέρωσε την 77 Ταξ/χίαν και τας δυνάμεις Ιππικού από στατικάς αποστολάς και εξοικονόμησε μίαν δύναμιν κρούσεως δι΄ανάληψιν επιθέσεως. Αι περιοχαί αι μάλλον επικίνδυνοι ήσαν τα ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ και ο ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΣ λόγω της εκεί συγκεντρώσεως του όγκου των συμμοριακών δυνάμεων και της επιτακτικής ανάγκης όπως η οδός ΛΑΡΙΣΣΗΣ – ΚΟΖΑΝΗΣ είναι ελευθέρα διά τας ανάγκας ανεφοδιασμού του Β΄ΣΣ ενεργούντος εις ΒΙΤΣΙ. Επίσης η περιοχή άνω Αχελώου παρουσιάζετο εξ΄ίσου επικίνδυνος διά την ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ και την ΗΠΕΙΡΟΝ. Η περιοχή της ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ δεν παρουσίασε ουδεμίαν ανησυχίαν διά τα Σ.Σ. Προς μείζονα όμως ασφάλειαν της περιοχής ταύτης εζητήθη από το ΓΕΣ όπως η 1 Ταξ/χία υπαγομένη εις την ΑΣΔΣΕ προωθηθή εις περιοχήν άνω Μέγδοβα ίνα δημιουργήση απειλήν κατά των συμμοριτών της άνω περιοχής και καταστή μελλοντικώς δυνατός ο συνδιασμός ενεργειών μετά των δυνάμεων ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ προς εκκαθάρισιν του υψιπέδου Νευροπόλεως. Η Ταξ/χία αυτή δεν διετέθη.
3. Βάσει της ανωτέρω εκτιμήσεως ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ εις ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ, ΚΑΜΒΟΥΝΙΑ, ΠΙΕΡΡΙΑ και ΚΙΣΣΑΒΟΝ και υπό των δυνάμεων ΗΠΕΙΡΟΥ εν συνδυασμώ με τας δυνάμεις της Δυτικής ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ εις άνω Αχελώον και Τζουμέρκα.
   Διά των επιχειρήσεων τούτων ανεκουφίσθη η πεδινή περιοχή από τας συμμοριακάς επιδρομάς και η κατάστασις εβελτιώθη σημαντικώς. Μετά τας άνω επιχειρήσεις η 77 Ταξ/χία, τα τμήματα Ιππικού και τμήμα Πυρ/κού προσηνατολίσθησαν προς την Δυτικήν ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ καθ’ όσον αι συμμοριακαί δυνάμεις συνεκεντρώθησαν εις τας περιοχάς ΧΑΣΙΩΝ και ΑΡΓΙΘΕΑΣ ΠΕΤΡΙΛΙΩΝ.
4. Επειδή αι Διοικήσεις δεν εκρίνοντο ικαναί να αντιμετωπίσουν την ανεπάρκειαν των δυνάμεων δι΄ενεργητικής και θαρραλέας στάσεως, αλλά ήσαν εμπεποτισμέναι με το στατικόν και παθητικόν πνεύμα αντικατεστάθησαν σχεδόν εν τω συνόλω. Ο Διοικητής του ΤΣΚ μη αντιλαμβανόμενος τας γενικάς ανάγκας της ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ αλλά μόνον τας ιδίας τοιαύτας καίτοι κατά την περίοδον εκείνην η κατάστασις δεν διεγράφετο απειλητική προς την ΚΑΡΔΙΤΣΑΝ, ητήσατο δι’ αναφοράς τν αντικατάστασίν του προβάλλων και λόγους υγείας. Πράγματι αντικατεστάθησαν άπασαι αι Διοικήσεις Εθνοφρουράς δι’ Αξ/κών κρινομένων ικανοτέρων.
5. Από 1ης Ν/βρίου το Σ.Σ. ανέλαβε την ευθύνην και της περιοχής Δυτικής ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Η κατάστασις εις το ΒΙΤΣΙ εθωρείτο κρίσιμος. Η ΙΧ Μερ/χία μετεφέρθη εις το ΒΙΤΣΙ διά να αποκαταστήση την εκεί κατάστασιν. Εις ολόκληρον την ΗΠΕΙΡΟΝ παρέμεινε μόνον η VIII Μερ/χία. Η κατάσταση εις ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ και ιδία εις περιοχήν ΚΑΡΔΙΤΣΗΣ ήρχισεν πάλι να εμπνέη ανησυχίας λόγω της συγκεντρώσεως όλων των συμμοριακών δυνάμεων εις περιοχήν ΑΓΡΑΦΩΝ. Ενίσχυσις της ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ δεν ήτο δυνατή εξ ΗΠΕΙΡΟΥ. Η κατάστασις όμως ήτο δυνατόν να συντηρηθή. Το μείζον της Ταξ/χίας και συμπληρωματικαί δυνάμεις Εθνοφρουράς επεβάλλετο να προσανατολισθούν εξ ολοκλήρου προς υψίπεδον Νευροπόλεως. Διετάχθη η ΔΕΘ να αναλάβη αμέσως επιθετικές επιχειρήσεις προς Νευρόπολιν. Αι Επιχειρήσεις αύται εγένοντο. Οι συμμορίται απέφυγον την σύγκρουσιν. Μετά την επιχείρησιν ταύτην απεμακρύνθη η άμεσος σπειλή κατά της Δυτικής ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ δεν ήτο όμως τούτο αρκετό.
6. Την 25 Νοεμβρίου το Σ.Σ. εξέδωσε οδηγίας καθοριζούσας τας χειμερινάς ενεργείας των Μονάδων του. Διά τούτων προέβλεπε την μεταφοράν εις ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ από 10 Ιανουαρίου 1949, της ΙΙ Μερ/χίας μείον Ταξ/χία, αντικαθισταμένης υπό της ΧV Μεραρχίας της οποίας η ανασυγκρότησις και εκπαίδευσις επερατούτο την 25 Δεκεμβρίου. Εις την ΔΕΘ εδίδετο η αποστολή να διατηρήση μέχρι της 10 Ιανουαρίου κατάστασιν ισορροπίας διά των διατιθεμένων δυνάμεων.
   Οπωσδήποτε παρενεβάλλετο εν αρκετά μακρόν χρονικόν διάστημα και διεφαίνετο η ανάγκη ταχυτέρας ενισχύσεως. Την 28ην Ν/βρίου το Α΄ΣΣ παρέδιδε την ευθύνη εις το Β΄ΣΣ. Δεν παρέλειψε να σημειώση την ανάγκην ταχείας ενισχύσεως της ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, δεν ηδύνατο όμως να ενεργήση πλέον μετακινήσεις εφ΄όσον νέος Διοικητής ανελάμβανε την ευθύνην. Πλην όμως εις συγκέντρωσιν γενομένην την 1ην Δεκεμβρίου διά τον προσανατολισμόν του νέου Διοικητού υπέδειξεν την ανάγκη ταχείας μετασταθμεύσεως εις ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ ενός Τάγματος της ΙΙ Μερ/χίας εκ ΦΛΩΡΙΝΗΣ αντικαθισταμένου υπό Τάγματος της ΧV Μερ/χίας.
7. Το Α΄ΣΣ ως Ανωτέρα Διοίκησις πιστεύουσα εις την αξίαν των Διοικήσεων, του ηθικού και επιθετικού πνεύματος, την λήψιν θαρραλέων αποφάσεως, την ανάληψιν και διατήρησιν πάντοτε της πρωτοβουλίας δι΄επιθέσεως, παρέλαβε την ΘΕΣΣΑΛΙΑΝ εις κατάστασιν αποθαρρυντικήν και με τας ιδίας δυνάμεις εβελτίωσε την κατάστασιν, απεκατάστησε το ηθικόν και του Στρατού και του πληθυσμού και επέτυχε μίαν ισορροπίαν με προοπτικήν αποκαταστάσεως της ασφαλείας διά μεταφοράς, όταν θα ήτο δυνατόν της ΙΙ Μερ/χίας. Είναι έργον όμως και των υφισταμένων διοικήσεων όταν αύται ίστανται εις το κλιμάκιον της Μερ/χίας, όπως η ΔΕΘ, να αναπτύσουν, εν τω πλαισίω του πνεύματος του Σ.Σ. και βάση των αποστολών των, ιδίαν πρωτοβουλίαν και ενεργητικότητα αλλά προ πάντος να λαμβάνωσιν τολμηράς αποφάσεις διακινδυνεύουσαι να χάσουν ολίγα διά να περισώσουν ή επιτύχουν πολλά, διότι όταν τις διαθέτων ολίγα μέσα επιζητήση να είναι παντού και πάντοτε ασφαλής δεν θα είναι ουδαμού και ουδέποτε.

Τ.Υ.
Θ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ
ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ
ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ